مرکز دانلود خلاصه کتاب و جزوات دانشگاهی

فهرست مطالب

 

چكيده تحقيق 1

مقدمه 3

1- فصل اول11-8

1-1- بیان مسئله 9

1-2- اهمیت پژوهش9

1-3- هدف پژوهش 9

1-4-سوالات پژوهش 10

1-5-متغیرهاو تعاریف نظری و عملیاتی آنها 10

1-5-1- منبع کنترل 10

1-5-1-2-تعریف عملیاتی 11

1-5-2-عزت نفس 11

2- فصل دوم 63-12

پيشينه نظری 13

2-1- نظریه ی روانشناسان و جامعه شناسان در باره ی عزت 13

2-1-1- نظریه جیمز 13

2-1-2- نظریه مید 14

2-1-3- نظریه کولی 15

2-1-4- نظریه روزنبرگ 17

2-1-5- نظریه سالیوان 18

2-1-6- نظریه هورنای 20

2-1-7- نظریه آدلر 21

2-1-8- نظریه راجرز 23

2-1-9- نظريه مزلو 26

2-1-10-نظریه ی آلپورت 27

2-1-11-نظریه ی دیگر روانشناسان 28

2-1-12-عزت نفس و غرور 30

2-1-13-نقش خانواده در شكل گيري عزت نفس 38

2-1-14-نقش پدر خانواده بر عزت نفس فرزندان 41

2-1-15-كمك تخصصي براي افزايش عزت نفس 42

2-2-منبع كنترل 44

2-2-1-رويكردها و نظريه هاي متفاوت درباره منبع كنترل 45

2-2-2-مفاهيم اساسي نظريه يادگيرِي اجتماعي 48

2-2-3-تفاوت هاي فردي 53

2-2-4-كنترل 53

2-2-5-واكنش در برابر از دست دادن كنترل 54

2-2-6-منبع كنترل 56

2-2-6-1-منبع كنترل دروني 57

2-2-6-2-منبع كنترل بيروني 58

2-2-6-3-ويژگي هاي افراد با منبع كنترل دروني 60

2-2-6-4-ویژگی های افراد با منبع کنترل بیرونی 62

2-2-7- تصور راتر در باره انسان 63

3- فصل سوم 73-66

3-1 – طرح پژوهش 67

3-2- جامعه ی مورد پژوهش 67

3-3- نمونه روش نمونه گیری 67

3-4-ابزارتحقیق 67

3-4-1-آزمون منبع کنترل 67

3-4-2-آزمون عزت نفس 69

3-5-روش اجرای پژوهش 72

3-5-1-اجرای اصلی 72

3-6-1-روش آمار 72

4- فصل چهارم 78-73

تجزیه و تحلیل آمارِِِي 74

4-1-یافته های مربوط به سوال پژوهش 74

 

فصل پنجم 81-79

5-1-بحث و نتيجه گيري 81

5-2-پيشنهادات 82

منابع 83

ضمائم 100-86

 

 

چكيده تحقيق

پژوهش حاضر٬ با نام « بررسي رابطه منبع كنترل ( دروني- بروني) با عزت نفس » كه با هدف يافتن رابطه بين عزت نفس و منبع كنترل در پسران و دختران دانشجو وهمچنين يافتن تفاوت منبع كنترل و عزت نفس بين دانشجويان دختر و پسر , انجام شد.

منبع كنترل كه داراي دو بعد دروني و بيروني است و بنابر فرضيات راتر ,افرادي كه داراي منبع كنترل دروني هستند معتقدند كه اعمالشان نقش عمدهاي در به حد اكثر رساندن برون دادهاي بد يا خوب دارد و افراد داراي داراي منبع كنترل بيروني٬ فكر ميكنند برون دادهاي بد يا خوب ارتباطي با رفتار انها ندارد.

عزت نفس به مقدار ارزشي گفته ميشود كه فرد به خود نسبت ميدهد و فكر ميكند ديگران براي او به عنوان يك شخص قائل هستند.

جامعه آماري مورد نظر در اين پژوهش دانشجويان دختر و پسر دانشگاه اصفهان بوده و نمونه انتخاب شده نيز 60 نفر از دانشجويان كه شامل 30 دختر و 30 پسر بوده كه در كتابخانه ادبيات مشغول به درس خواندن بو دند و روش نمونه گيري نيز نمونه گيري در دسترس است.

روش آماري كه در اين پژوهش مورد استفاده قرار گرفت ٬با توجه به اين كه پژوهش داراي دو متغيير بوده كه هر كدام نيز داراي دو بعد بودند روش خي دو بود.

نتايج بدست آمده از پژوهش حاضر از قرار زير است:

1-بين عزت نفس ومنبع كنترل دختران دانشجوي دانشگاه اصفهان٬ رابطه معناداري وجود ندارد.

2-بين عزت نفس ومنبع كنترل پسران دانشجوي دانشگاه اصفهان٬ رابطه معناداري وجود ندارد.

3-بين عزت نفس دختران و پسران دانشجوي دانشگاه اصفهان٬ تفاوت معناداري وجود ندارد.

4-بين منبع كنترل دختران و پسران دانشجوي دانشگاه اصفهان٬ تفاوت معناداري وجود ندارد.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

مقدمه

در جوامع کنونی و بویژه با ورود به قرن بیست و یکم اکثریت قریب اتفاق افراد به اصول بهداشتی مربوط به ابعاد مختلف جسمانی خویش آگاهی دارند به والدین از طریق رسانه های گروهی و به فرزاندان از طریق آموزشگاهها این مهم توصیه و سفارش می شود.

ولی اکثریت جامعه متاسفانه به امر بسیار مهم بهداشت روانی خود و فرزندان اهمیت نمی دهند و بهتر آنکه بیان نمائیم آگاهی ندارند. در حالی که بر حسب آمارهای کشورهای مختلف تعداد افراد مبنی بر مشکلات و معضلات روانی رو به فزونی است.

در این میان یکی از مباحث مهم در امر بهداشت روانی عزت نفس یا همان خود بزرگواری می باشد. که یکی از خصوصیات مهم و اساسی شخصیت هر فردی را تشکیل می دهد و به طور حتم روی سایر جنبه های شخصی انسان اثر می گذارد. و کمبود یا فقدان آن باعث عدم رشد سایر جنبه های شخصیت یا ناموزونی آنها خواهد شد و حتی ممکن است پایه گذار بیماریهای روانی گوناگون مانند افسردگی، کمرویی، پرخاشگری، ترس و ... شود (بیابان گرد، 1373،ص 10) عزت نفس عبارت است از ارزشی که اطلاعات و اعتقادات خود فرد در مورد تمام یا چیزهایی که از او ناشی می شود به دست می دهد (شاملو، سعید، ص 70).

عزت نفس و منبع کنترل از جمله مفاهیمی هستند که در چند دهه اخیر مورد توجه بسیاری از روانشناسان و پژوهشگران قرار گرفته اند، اما قدمت تاریخی این موضوع در مباحثی که علماء و فلاسفه تعلیم و تربیت در گذشته داشته اند نیز به چشم می خورد در طول صد سال گذشته نیز بسیاری از روان شناسان این نظر را پذیرفته اند که انسان دارای یک نیاز به عزت نفس می باشد (مانند آدلر[1] 1930، آلپورت[2] 1937، راجرز[3] 1959، سالیوان [4] 1953، طارن هورنی [5] 1937، جیمز [6] 1890 ، مازلو[7]، 1970) از میان افراد طارن هورنی 1937 روشی را که افراد تلاش می کنند بواسطه آن یک خود پنداره مطلوب از خود بدست آورده و از آن محافظت و دفاع نمایند را مورد بحث قرار داده است.

فرنچ[8] (1968) و ارگو[9] (1972) از عزت نفس به عنوان یک سپر فرهنگی در مقابل اضطراب نام می برند. کوپراسمیت(1967) در تحقیق خود به این نتیجه رسید که کودکان با عزت نفس بالا افرادی هستند که احساس اعتماد به نفس، استعداد، خلاقیت و ابراز وجود می کنند و به راحتی تحت تاثیر عوامل محیطی قرار نمی گیرند.

افزایش پیشرفت تحصیلی، افزایش تلاش فرد در کسب موفقیت، داشتن اعتماد به نفس، متکبر و پرخاشگر بودن، تمایل به داشتن سلامتی بهتر، افزایش پیشرفت تحصیلی، افزایش تلاش فرد در کسب موفقیت، داشتن اعتماد به نفس، متکبر و پرخاشگر بودن، تمایل به داشتن سلامتی بهتر، لذت بردن از روابط با دیگران، پیش بینی مثبت نسبت به موفقیتهای بعدی، ارتباط تنگاتنگ در بین عزت نفس و ابراز وجود، از نشانه های بارز سطوح عزت نفس بالا در افراد است.

جورج کلی[10] 1955 در کتاب روانشناسی ساخت های شخص این نظریه را مطرح کرده است، انسان در پی آن است که محیط خود را پیش بینی و کنترل کند. کلی پیشنهادی کرده است که هر فرد بشر ساخت ها برای خود تدوین کرده که از طریق آنها رویدادهای جهان را ملاحظه و تفسیر می کند و از این راه می تواند رویدادها را پیش بینی و کنترل کند. وی خاطر نشان کرد «ساخت ها تجاربی هستند که پویش های ذهنی در آن جریان دارند. این ساخت ها انتظار توام با پیش بینی تغییر در رویدادها را ممکن می سازند». کلی خاطر نشان می سازد که وقتی ساخت های شخص در ایفای نقش شکست می خورند، فرد احساس تهدید، گناه، خصومت و پرخاشگری می نماید (جورج کلی، کتاب روانشناسی ساخت های شخصیت، 1955، ص 3-2)

در بین نظریه پردازان یادگیری اجتماعی جولیان راتر (1954) پایه فرضیات و منطق علمی خود را تحت تاثیر نظریات طانتور قرار داده و کاربرد نظریات وی در زمینه یادگیری اجتماعی متاثر از نظریات آدلر است.

فرض راتر بر این است که: وقوع فردی نه تنها ناشی از ماهیت و اهمیت هدف ها برای فرد بدنبال دارد. در نظریه ی یادگیری راتر (1954) نیروی بالقوه رفتاری که در یک موقعیت خاص روی می دهند تابعی است از انتظاری که فرد از رفتار خو در مقابل پاداش مناسب دارد و همچنین ارزش آن پاداش برای فرد.

یکی از مفاهیم ویژه و پر اهمیت در نظریه یادگیری اجماعی راتر منبع یا مکان کنترل است. این مفهوم دارای دو بعد کنترل درونی و بیرونی است. بنابر فرضیات راتر، افرادی که دارای کنترل بیرونی هستند دارای ادراک مثبت یا منفی از حوادث و رویدادهایی هستند که ارتباطی با رفتار فرد ندارد و قوای کنترل فردی است. راتر این افراد را معتقد به شانس یا برونی فرض می کند در بعد دیگر کنترل درونی قرار دارند. این کنترل فردی است راتر این افراد را معتقد به مهارت یا درونی فرض می کند (راتر، 1972، ص 28).

ایستین و کوموریت (1971) با انجام تحقیقی دریافتند که آزمودنیهایی که عزت نفس پایین و متوسط داشتند هر دو بطور معنی داری دارای منبع بیرونی کنترل، و آنهایی که دارای عزت نفس بالا بودند دارای منبع درونی کنترل هستند .

آنچه در ادامه می آید پژوهشی است که پیرامون ارتباط منبع کنترل با عزت نفس در بین دانشجویان یکی از دانشگاه ها انجام شده است.

 

 

«فــصـل اول»

 

 

 

 

 

 

1-1- بیان مسئله:

عزت نفس یک شاخص بسیاری مهم در شخصیت افراد است که با مقدار ارزشی که ما به خود نسبت می دهیم و فکر می کنیم دیگران برای ما قائل هستند گفته می شود و منبع کنترل دارای دو بعد است کنترل درونی (ما بر سرونوشت خود کنترل داریم و دلیل شکست ما و موفقیت هایمان خود ما هستیم) منبع کنترل بیرونی( ما بر سرنوشت خود کنترل نداریم و دلیل شکست ما و پیروزی ما سرنوشت و بخت و اقبال است).

مسئله در این پژوهش این است که آیا بین عزت نفس و منبع کنترل دانشجویان دختر و دانشجویان پسر رابطه معنا داری وجود دارد و آیا بین عزت نفس دختران و پسران دانشجو تفاوت معنا داری وجود دارد و همچنین اینکه آیا بین کنترل دختران و پسران دانشجو تفاوت معنا داری وجود دارد یا نه.

1-2- اهمیت پژوهش:

با توجه به اینکه منبع کنترل و عزت نفس تعیین کننده نگرش فرد نسبت به دنیای پیرامون و خود فرد است و همچنین تمام کارکردها و جوانب زندگی خود را تحت الشعاع قرار می دهد به همین منظور در این تحقیق به دنبال بررسی و یافتن ارتباط بین دو مقوله
عزت نفس و منبع کنترل با هم هستیم.

1-3- هدف پژوهش:

هدف این پژوهش این است که با یافتن رابطه بین عزت نفس و منبع کنترل و با استفاده از نتیجه این پژوهش مبنی بر این که کدام بعد از ابعاد درونی و بیرونی منبع کنترل با عزت نفس بالا معنا دار نسبت به بالا بردن عزت نفس در افراد اقدام کند.

1-4- سئوالات پژوهش:

1- آیا بین عزت نفس و منبع کنترل در دانشجویان دختر دانشگاه س و ب رابطه ای وجود دارد؟

2- آیا بین عزت نفس و منبع کنترل در دانشجویان پسر دانشگاه س و ب رابطه ای وجود دارد؟

3- آیا بین عزت نفس پسران و دختران دانشجو دانشگاه س و ب تفاوت معنادار وجود دارد؟

4- آیا بین منبع کنترل دختران و پسران دانشجو دانشگاه س و ب رابطه معنادار وجود دارد؟

1-5- متغیرها و تعاریف نظری و عملیاتی آنها

1-5-1- منبع کنترل

1-5-1-1- تعریف نظری: مفهوم کنترل دارای دو بعد درونی و بیرونی است. بنابر فرضیات راتر افرادی که دارای منبع کنترل درونی هستند معتقد هستند که اعمالشان، نقش عمده ای در به حداکثر رساندن برون داده های بد یا خوب دارد.(199، آزاد، 1372).

افرادی که داری منبع کنترل بیرونی هستند فکر می کنند برون داده های بد یا خوب ارتباطی با رفتار خود آنها ندارد و از کنترل آنها خارج است.

1-5-1-2- تعریف عملیاتی: منبع کنترل مولفه ای است که آزمون منبع کنترل جولیان راتر آن را می سنجد.

1-5-2- عزت نفس:

مقدار ارزشی که ما به خود نسبت می دهیم عزت نفس نامیده می شود به عبارت دقیق تر، عزت نفس مقدار ارزشی است که ما فکر می کنیم دیگران برای ما به عنوان یک شاخص قائل هستند (ساندفرد[11]، فرانک[12]، 1956)

عزت نفس مولفه ای است که آزمون عزت نفس کوپراسمیت آن را می سنجد.

  

«فــصـل دوم»

 

2- پیشینه ی نظری

2-1- نظریه ی روانشناسان و جامعه شناسان درباره عزت نفس

جامعه شناسان و روان شناسان بصیرت ها و رهنمودهای عمده ای را برای مطالعه عزت نفس ارائه داده اند و عزت نفس را یک مورد مهم می دانند بر نظرات برخی از آنها به طور اختصار اشاره می کنیم.

2-1-1- نظریه ی جیمز[13]

کوپراسمیت در رابطه با نظریه جیمز (1967) می نویسد:

«جیمز (1892) از اولین کسانی است که در مورد عزت نفس نگاشته است به اعتقاد وی آرزوها و ارزشهای انسان نقش اساسی در تعیین اینکه آیا او خود را مطلوب می پندارد یا نه دارند. احساس فرد در این دنیا کاملاً به آنچه می خواهد باشد یا انجام دهد بستگی دارد.

وی می پنداشت که قضاوت فرد در مورد ارزش خود تابعی است از موقعیتها و کمالات وی نسبت به آنچه ادعا یا آرزوی خوب انجام دادن آن را دارد».

بنابراین بر اساس نظریه جیمز فردی که توانائی موسیقی اش بیشتر نسبت به توانایی ریاضی اش می بالد چنانچه در یک کنسرت بد عمل نماید در مقایسه با عملکرد در امتحان ریاضی عزت نفس وی بیشتر از تحت تاثیر قرار خواهد گرفت.

اگر فرد به هیچ وجه به ریاضیات خود نبالد عملکرد ضعیف در امتحان ریاضی عزت نفس او هیچ تاثیری نخواهد گذاشت. جیمز این موضوع را با طرح کلی فرمول عزت نفس ابراز نموده است.

عزت نفس = موقعیت / آرزوها یا انتظارات

بر اساس فرمول فوق اگر در زمینه ارزشمند پیشرفت به آرزوها نزدیک باشد یا به آن زمینه دست یابیم نتیجه آن عزت نفس بالاست. اگر اتلاف زیادی بی پیشرفت و آرزوها وجود داشته باشد، خود را ضعیف می دانیم. (کوپر اسمیت، 1967).

رومهاودی (1986) می نویسد: «جیمز در ادامه نظریه اش پیشنهاد می کند که شخص
می تواند عزت نفس خود را از طریق افزایش پیشرفت و یا کاهش آرزوهایش افزایش دهد».

2-1-2- نظریه ی مید[14]

کوپر اسمیت [15] (1967) درباره ی نظریه مید می گوید «او به عنوان جامعه شناس توجه اش به فرآیندی بود که در اثر آن فرد عضو سازگار اجتماعش می شود. مید نتیجه می گیرد که در جریان این فرآیند فرد ایده ها و نگرش های ابراز شده توسط افراد مهم زندگی اش را درونی می نماید. اعمال و نگرش های آنها را مشاهده می کند و آنها را اغلب بدون شناخت پذیرشته و مثل اینکه از آن خویش می دارد. او نگرش خودش را کسب می کند که با نگرش هایی که افراد مهم در زندگی او ابراز کرده اند هماهنگ است و با درونی کردن واکنش دیگران نسبت به خودش آنگونه که آنان برای او ارزش قائل اند برای خودش ارزش قائل می شود». و خودش را تا حدی که آنها او را طرد کرده نادیده گرفته و باور می کند چیزهایی را که دیگران به او نسبت می دهند.

از گفته های مید می توان نتیجه گرفت که عزت نفس تا حدی از ارزیابی منعکس شده دیگران ناشی می شود.

هیچ انسانی در ارزیابی از خود یک جزیره ی تنها نیست که فقط خودش باشد. او در درون خود آئینه منعکس کننده گروه اجتماعیش را حمل می کند. اگر او ارزش زیادی برای خودش قائل است، افرادی در زندگی او بوده اند که با توجه به احترام با او رفتار نموده اند و اگر او خود را دست کم می گیرد افراد مهم دیگر بصورت یک شی با او رفتا نموده اند. تفکر و نحوه ی رفتار افراد مهم کلید اصلی نظریه مید در مطالعه عزت نفس است.

2-1-3- نظریه ی کولی

گی ریشه[16] (1989) درباره ی نظریه کولی می نویسد: «او همانند مید از دید جامعه شناسی به فرد نگاه می کند و نقش محیط را بسیار مهم می داند. او خود را جنبه ی اجتماعی شخصیت توصیف می کند. و در بحث مفهوم خود بیان می نماید که اصولاً خود و جامعه دو پدیده همانند هستند که در یک ارتباط متقابل شکل می گیرند.

آگاهی شخصی از خودش بازتاب افکار دیگران است.

 

[1]Adler

[2]Alport

[3]Rogers

[4]Solivan

[5]Karan horney

[6]James

[7]Maslo

[8]French

[9]Vargo

[10]Gorge Kelly

[11]Sanfrd

[12]Frank

[13]James

[14]Mide

[15]Cooper - Smith

[16]Girishe