مرکز دانلود خلاصه کتاب و جزوات دانشگاهی

ارزش علم

ارزش علم بخاطر روشنگری اوست. بخاطر آنست که طریقی را که می‏خواهیم برویم و کاری را که می‏خواهیم انجام دهیم ابعادش را برای ما روشن می‏نماید و ما را از تحیر و سرگردانی خارج می‏سازد.

در مورد ارزش علم آیات و روایات فراوانی آمده است:

ارزش علم در قرآن

قرآن کریم در مورد ارزش علم می‏فرماید: هَلْ يَسْتَوِي الَّذِينَ يَعْلَمُونَ وَالَّذِينَ لَا يَعْلَمُونَ؛ آيا كسانى كه مى‏دانند و آیا آنانکه به سلاح علم مجهزند و آنانکه با نادانی دست به گریبانند برابرند روشن است که استفهام در این آیه استفهام انکاری است یعنی هرگز این‏دو با هم مساوی نیستند.

در جای دیگر علم و دانش را علت کلی و اساسی آفرینش همه پدیده‏های جهان معرفی کرده و می‏فرماید: اللَّهُ الَّذِي خَلَقَ سَبْعَ سَمَاوَاتٍ وَمِنَ الْأَرْضِ مِثْلَهُنَّ يَتَنَزَّلُ الْأَمْرُ بَيْنَهُنَّ لِتَعْلَمُوا أَنَّ اللَّهَ عَلَى كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ؛‌خداست که هفت آسمان را آفرید و زمین را همسان و همانند آن خلق کرد تا از علم و بصیرت برخوردار شوید، بصیرتی که شما را به قدرت و توانایی گسترده خدا رهنمون باشد.

نیز در جای دیگر امر تعلیم و آموزش به بشر را بر او منت گزارده و از الطاف خود به بشر به حساب آورده می‏فرماید: الَّذِي عَلَّمَ بِالْقَلَمِ، عَلَّمَ الْإِنسَانَ مَا لَمْ يَعْلَمْ؛ خدا کسی است که با قلم به بشر تعلیم داد. تعلیم داد به انسان آنچه را نمی‏دانست.

ارزش علم در احادیث

حضرت امیرالمومنین علی علیه السلام در فضیلت علم می‏فرمایند: «لا شرف کالعلم»، هیچ شرافتی به پایه علم نمی‏رسد. نیز حضرت در جای دیگر می‏فرمایند: «خذ الحکمة ولو من اهل النفاق»، علم و حکمت را بیاموز، حتی از منافقین و دورویان.

از امام باقر علیه السلام نیز روایت شده که فرموده‏اند: «عالم ینتفع بعلمه افضل من سبعین الع عابد»،عالمی که از علمش بهره برد بهتر از هفتاد هزار عابد است.

نیاز بشر به تعلیم

تعلیم، اساس و بنیادی است که قوام و پایداری دین و آیین بر روی آن استوار شده است. جامعه بشری از طریق تعلیم می‏تواند از کسادی و نابودی کالا و سرمایه‏های علمی پیشگیری کند. بنابراین تعلیم و انتقال اندوخته‏های علمی به دیگران از مهمترین عبادات و بلکه مؤکدترین واجبات کفایی است که هر فرد از جامعه باید در انتقال آن به دیگران احساس وظیفه و مسئولیت نماید.

تمدن و فرهنگ یک میراث بیولوژیکی نیست که نسل‏های بعدی از نسل‏های گذشته بگیرند؛ بلکه یک میراث اجتماعی است که باید فعالیت بشر برای حفظ و پیشبرد آن، مداومت و استمرار یابد.

اگر مردم هر عصری بخواهند معارف و معلومات و عقاید و راه و رسم خود را به نسل‏های بعدی منتقل سازند، ناگزیرند مساعی و کوشش‏هایی در راه تعلیم و تربیت خود مبذول دارند.

برخی اثرات علم آموزی در زندگی

اهمیت تعلیم و تعلم را می‏توانیم خلاصه کینم در اینکه تعلیم و تعلم فرد را به کامیابی در اجتماع و بهتر نمودن سطح زندگانی اجتماعی و اقتصادی و کسب رفاه و آسایش موفق می‏سازد.

1.کسب علم، فرد را در اجتماع کامیاب می‏سازد؛ چون او را به مهارت‏ها و عواطف و معارف و روش تفکر مناسبی که او را در جای خویش در اجتماع منسجم سازد مجهز می‏نماید و راه پیروزی را به روی او می‏گشاید و برای حل مشکلات شخصی، بهتر می‏تواند کوشش کند و برای بهبود بخشیدن اجتماعش تلاش ‏کند. نیز در امور فرزندداری و شوهرداری و ارتباطات اجتماعی، موجب موفقیت‏های چشمگیری می‏شود.

2.سطح اقتصادی فرد را بهبود می‏بخشد. کسب علم فرد را به مهارت‏ها و معارف و اسلوب‏های تفکر مجهز می‏سازد تا بتواند فرد به اجتماع خود بینا و به اعمالی که سودبخش است، آشنا شده و به قدرت و مهارت بهره‏برداری خود بیافزاید.

3.سطح اجتماعی فرد را بالا می‏برد. با علم اندوزی بسیاری از افراد می‏توانند از یک نوع طبقه خاص در اجتماع، به طبقه بهتر منتقل گردند؛ لذا تحصیل علم یکی از عوامل ایجاد حریت و آزادگی اجتماعی است. کمتر اتفاق می‏افتد که فرد بی‏سواد مانند افراد باسواد از آزادی اجتماعی برخوردار باشد.

4. عامل بهره‏مند شدن فرد از مزایای عالی زندگی است. فرد در سایه تعلیم، بهره خود را از طریق ذوق ادبی و فنی و علاقه به زیبایی و ارزش‏های روحی می‏گیرد که اینها عالی‏ترین نعمت‏های زندگی است.

5.نیز تحصیل علم چون باعث ترقی افراد جامعه می‏شود، بالطبع ترقی اجتماعی را نیز در پی خواهد داشت.

دانش

ايـا ! تـا تـوانى به دانش گراى بـود آبـرويت بـه هر دو سراى

اگر چنـد ترا به خروار زر است فـزودن به دانش سزاوار تر است

نـدانى كـه مال دشمن جان تست ولـى عـلم و دانش نگهبان تست

ز گفـتـار پيـغـمبر را سـتـين بـياموز عـلم را چو باشد به چين

بـه دانـا گراى و ز جـاهل گريز كه با علم صلح است و باجهل ستيز

دانش اندر دل چراغ روشن است (رودکی)

تا جهان بود از سر آدم فراز کس نبود از راز دانش بی نیاز

مردمان بخرد اندر هر زمان راز دانش را به هرگونه زبان

گرد کردند و گرامی داشتند تابه سنگ اندرهمی بنگاشتند

دانش اندردل چراغ روشن است وزهمه بدبر تن تو جوشن است