مرکز دانلود خلاصه کتاب و جزوات دانشگاهی

فهرست مطالب

عنوان صفحه

آب و هوا 1

نواحی آب و هوایی 1

تغییرات آب و هوایی چیست؟ 2

عوامل تغییر اقلیمی 3

نوسانات درون اقلیم زمین 3

یخبندان 4

گاز گلخانه‌ای چیست؟ 5

چرا به این گازها، گازها‌ی‌ گلخانه‌ای می‌گوییم؟ 5

انسان ها چگونه آب و هوا را تغییر می‌دهند؟ 6

آب و هوا

آب و هوا عبارت از آثار و شرایط و عوارض طبیعی در یک جو (هوا کره یا اتمسفر) معین و در یک دوره زمانی ثابت است.این اصطلاح معمولاً در مورد فعالیت شرایط و اوضاع عوارض طبیعی در یک دوره کوتاه مدت (چند ساعت یا چند روز) به کار می‌رود.هرچند این واژه در موارد کلی‌تری نظیر آب و هوای زمین نیز به کار می‌رود.

نواحی آب و هوایی:

تمام نواحی روی کره زمین دارای ویژگیهای آب و هوایی خاص در طول سال هستند. این ساختار آب و هوایی تأثیرات مهمی روی حیوانات و حیات گیاهی دارد. آب و هوای یک منطقه از عوامل زیادی مانند فاصله از دریا، بادها وفاصله آنها ار خط استوا، تأثیر می پذیرد. فاصله هر نقطه از خط استوا را عرض جغرافیایی می نامند.

• آب و هوای قطبی
• آب و هوای استوایی
• آب و هوای نیمه استوایی
• آب و هوای معتدل
• آب و هوای بیشه زارهای استرالیا
• آب و هوای جنگلهای بارانی آمازون
• آب و هوای جنگلهای برگریز انگلیس
• آب و هوای دریاچه آمریکای شمالی
• آب و هوای ساوانا در شرق آفریقا
• آب و هوای سواحل سنگی اسکاتلند
• آب و هوای صخره های مرجانی
• آب و هوای قطب شمال و سنگلاخهای کانادا
• آب و هوای کوههای راکی
• آب و هوای کویرهای آمریکای شمالی

تغییرات آب و هوایی چیست؟

تغییر آب و هوا به نوسان در اقلیم جهانی زمین یا در اقلیمهای منطقه‌ای در طول زمان اشاره می‌کند. آن تغییرات را در نوسان پذیری یا شرایط میانگین جوی- یا آب و هوای متوسط (متعارف) – را در مقیاسهای زمانی تشریح می‌کند که در فاصله زمانی بین دهه‌ها تا ملیونها سال در نوسان می‌باشد. این تغییرات ممکنست از فرآیندهای درونی زمین، یا نیروهای خارج از آن (مثلا" نوسانات در شدت نور خورشید)، یا در زمانهای اخیر در اثر فعالیتهی مربوط به تغییرات اقلیمی دست بشر|انسانی حاصل شده باشد.

به خصوص در کاربرد اخیر، در مقوله سیاست محیطی، اصطلاح " تغییر اقلیم" اغلب تنها به تغییرات جاری در اقلیم جدید اشاره می‌کند، از جمله بالا رفتن سطح متوسط دمای سطح (زمین) که به عنوان گرم شدن جهانی شناخته می‌شود. در برخی موارد، این عبارت با فرض رابطه علت و معلولی بشری نیز بکار می‌رود، همچنان که در کنوانسیون چارچوب تغییر اقلیمی سازمان ملل| UNFCCC استفاده شده است. کنوانسیون UNFCCC اصطلاح " نوسان پذیری اقلیمی" را برای تغییراتی به کار می‌برد که منشاء غیر انسانی داشته باشند.

برای کسب اطلاعات بیشتر درباره سنجشهای دما طی دوره‌های مختلف، و منابع قابل دسترس آن، به بخش ثبت دما نگاه کنید. جهت بررسی ویژگی تغییر اقلیمی در قرن گذشته، به قسمت بررسی خصوصیت تغییر اقلیمی اخیر نگاه گنید.

عوامل تغییر اقلیمی

تغییرات اقلیمی به نوسانات درون محیط زمین، فرآیندهای طبیعی موجود در اطراف آن، و تاثیر فعالیت بشر بر آن برمی گردد. عوامل خارجی که می‌تواند اقلیم را شکل دهد اغلب نیرهای اقلیمی نامیده می‌شوند شامل فرآیندهایی همچون نوسانات در تابش خورشیدی، گردش (وضعی) زمین، و مقادیر (تمرکز) گاز گلخانه‌ای می‌باشند.

نوسانات درون اقلیم زمین

آب و هوا در آن و به خودی خود، یک سیستم پویای غیرخطی نامنظم| بی نظم است، اما در بسیاری از موارد، مشاهده می‌شود که اقلیم (یعنی وضعیت میانگین آب و هوا) به درستی ثابت و قابل پیش بینی است. این مسئله شامل دمای متوسط، میزان بارش، روزهای آفتابی، و بسیاری متغیرهای دیگری می‌شود که در هر مکانی می‌توان آن را سنجش نمود. اما، تغییراتی نیز درون محیط زمین وجود دارند که می‌تواند بر اقلیم آن تاثیر بگذارد.

یخبندان

توده‌های یخی به عنوان یکی از حساس ترین شاخصهای تغییر اقلیمی شناخته می‌شوند، که عمدتاً طی دوره سرد شدن اقلیم افزایش می‌یابند (مانند دوره کوتاه یخبندان) و در طول گرم شدن آب و هوا در مقیاسهای متوسط زمانی شروع به پسرفت می‌کنند. افزایش و فروپاشی توده‌های یخی، هردو به نوسان پذیری طبیعی و عمدتاً نیروهای تشدید کننده خارجی کمک می‌کند. اما، طی قرن گذشته، توده‌های یخی نتوانسته‌اند به حدکافی لایه‌های یخی را مجدداً تولید کنند تا جبرانی برای یخ‌های از دست رفته طی ماه‌های تابستانی باشد. (نگاه به پسرفت توده‌های یخی از سال۱۸۵۰ به بعد | پسرفت توده یخی)

مهمترین فرآیندهای اقلیمی چند ملیون سال اخیر چرخه‌های یخبندان و درون یخبندان در دوره یخبندان کنونی می‌باشد. اما واکنشهای داخلی شکل گرفته در چرخه‌های میلانکویچ| نوسانات گردشی، شامل صفحات یخی قاره‌ای و m۱۳۰ تغییر سطح دریا است که قطعاً نقش کلیدی را درباره تصمیم گیری پیرامون این مسئله ایفا می‌کند که چه واکنش اقلیمی در بیشتر مناطق مشاهده خواخد شد. تغییرات دیگر، از جمله وقایع هاینریش، حوادث دانسگار اوشگر و یانگر درایاس نشانگر توان بالقوه نوسانات یخبندان است که حتی در غیاب تغییرات گردشی خاص بر اقلیم تاثیر می‌گذارد.

گاز گلخانه‌ای چیست؟

به مجموعه‌ای از گازها که مقداری از انرژی خورشیدی را در جو زمین نگه می‌دارندو باعث گرم شدن جو می‌شوند‍‍، گازهای گلخانه‌ای می‌گویند. بخار آب(H2O)، دی اکسیدنیتروژن (NO2)، دی اکسیدکربن (CO2) و متان (CH4) گازهای گلخانه‌ای اصلی هستند. اگر این گازها در جو نبودند، انرژی گرمایی خورشید مجددا به فضا بر می‌گشت و به این ترتیب هوای زمین ۳۳ درجه سانتیگراد سردتر از الان می‌شد. اثر گلخانه‌ای به افزایش دمای کره زمین در اثر وجود گازهای گلخانه‌ای در جو زمین گفته می‌شود. تحقیقات نشان می‌دهند بین افزایش میزان گازهای گلخانه‌ای موجود در اتمسفر با گرم شدن کره زمین ارتباط مستقیمی وجود دارد.

چرا به این گازها، گازها‌ی‌ گلخانه‌ای می‌گوییم؟

گلخانه یک اتاق شیشه‌ای است که نور خورشید از شیشه‌های آن به داخل می‌تابد و هوای گلخانه را گرم می‌کند. اما شیشه‌های گلخانه اجازه نمی‌دهند که این هوای گرم از گلخانه خارج‌شود.

جو یا هوایی که در اطراف ماست، شبیه یک گلخانه است. گازهای گلخانه‌ای در جو درست مثل شیشه‌های گلخانه عمل می‌کنند. نور خورشید پس از عبور از لایه‌های گازهای گلخانه‌ای وارد جو زمین می‌شود. زمانی که نور خورشید به سطح زمین می‌رسد، مقداری از انرژی گرمایی آن توسط خاک، آب و سایر موجودات جذب می‌شود. مقداری هم در جو زمین می‌ماند و باقیمانده آن به فضا برمی‌گردد. اگر مقدار گازهای گلخانه‌ای در جو از حد طبیعی آن بالاتر باشد، انرژی کمتری به فضا برمی‌گردد، در نتیجه جو زمین گرم تر می‌شود و به دنبال آن دمای کره زمین بالا می‌رود.

اثر گلخانه‌ای، کره زمین را به اندازه‌ای گرم نگه می‌دارد که ما انسان ها بتوانیم بر روی آن زندگی کنیم. اما اگر اثر گلخانه‌ای شدت یابد، ممکن است دمای زمین به قدری زیاد شود که ما و بقیه گیاهان و جانوران نتوانیم گرمای آن را تحمل کنیم.

انسان ها چگونه آب و هوا را تغییر می‌دهند؟

دانشمندان می‌گویند اکثر فعالیت‌های انسان‌ها گاز گلخانه‌ای تولید می‌کند.پس از انقلاب صنعتی و اختراع انواع ماشین آلات صنعتی، انسانها بافعالیتهای کشاورزی و صنعتی چهره زمین و آب و هوای آن را دگرگون ساختند. با شروع انقلاب صنعتی روش زندگی مردم عوض شد. قبل از آن مقدار گازهای گلخانه‌ای در جو کم بود، اما با رشد جمعیت و افزایش استفاده از نفت و زغال سنگ ترکیب گازهای اتمسفر نیز تغییر کرد. به طوری که در حال حاضر، غلظت گازهای گلخانه‌ای از حدود ۲۷۰ واحد به ۳۶۷ واحد رسیده است.

ما برای انجام کارهای خود به انرژی نیاز داریم و این انرژی را از غذا تامین ‌می‌کنیم. همچنین برای روشنایی و گرم کردن خانه‌هایمان به انرژی نیاز داریم. اتومبیل‌ها برای حرکت به سوخت نیاز دارد. ماشین‌های صنعتی نیز به انرژی نیاز دارند. اکثر انرژی‌های لازم برای موارد فوق به طور مستقیم یا غیر مستقیم از سوخت‌های فسیلی مثل نفت و گاز و زغال سنگ به دست می‌آید.این ها سوخت هایی هستند که سوزاندن آن ها، گاز گلخانه‌ای آزاد می‌کند. هر وقت که:

• تلویزیون تماشا می کنیم
• با کامپیوتر بازی می کنیم

• از کولر یا فن کوئل استفاده‌ می‌کنیم
• از استریو ضبط استفاده می کنیم
• چراغ را روشن می کنیم
• لباسهایتان را می شویید یا اطو می‌کنیم
• سوار اتومبیل می شویم
• غذایتان را در مایکروویو گرم می کنیم
• از بخاری گازی یا نفتی استفاده می کنیم

به تولید گازهای گلخانه‌ای در هوا کمک می‌کنیم.چون ما برای انجام این کارها به برق و سوخت نیاز داریم. نیروگاه‌ها زغال سنگ و نفت را می سوزانند تا برق تولید کنند و پالایشگاه‌ها نیز برای تصفیه نفت خام و تولید نفت و بنزین، سوخت مصرف می‌کنند.سوزاندن نفت و زغال سنگ هم گاز گلخانه‌ای تولید می‌کند. پس هر چه شما بیشتر برق مصرف کنید، نیروگاه‌ها از سوخت بیشتری استفاده می‌کنند و در نتیجه گاز گلخانه‌ای زیادتری تولید می‌شود. وقتی که ما:

• زباله‌هایمان را به محل دفن زباله می فرستیم
• حیواناتی مثل گاو، گوسفند و ... را برای تولید لبنیات و گوشت پرورش می‌دهیم
• در شالیزار برنج می‌کاریم
• زغال سنگ استخراج می‌کنیم

گاز متان تولید می کنیم که آن هم جزء گازهای گلخانه‌ای می‌باشد.

اتومبیل ها و کارخانه‌هایی هم که مایحتاج روزانه ما را تولید می‌کنند، مقادیر زیادی از انواع گازهای گلخانه‌ای را به هوا می‌فرستند.