مرکز دانلود خلاصه کتاب و جزوات دانشگاهی

فهرست مطالب

عنوان صفحه

مقدمه. 2

گنبد حرم مطهر. 3

ايوان طلاي حرم مطهر. 3

مناره هاي صحن عتيق... 4

تيمچه بزرگ قم.. 4

امام زاده حمزه. 4

مسجد جامع عتيق... 5

مسجد امام حسن عسگري (ع). 5

مدرسه فيضيه. 5

مدرسه جهانگيرخان... 6

مدرسه رضويه. 6

مدرسه حجتيه. 6

خانه امام خميني... 7

خانه حاج علي خان زند.. 7

خانه حاجي خان... 7

مسجد صاحب الزمان (مسجد جمکران). 8

خانه ملاصدرا8

مقدمه

در دنياي کنوني، صنعت گردشگري يکي از منابع پردرآمد جهان و سومين صنعت مهم پس از صنعت نفت و خودروسازي است.

به گونه اي که بسياري از کشورها از جمله ترکيه، ايتاليا، اسپانيا و مالزي صنعت گردشگري، جايگزين برخي صنايع نداشته اين کشورها شده است و در پاره اي درآمد حاصل از جهانگردي آنان بيشتر از درآمد نفت که ذخيره تمام شدني ايران مي باشد، شده است.

 

گنبد حرم مطهر

در سال 925 ه.ق گنبد حضرت معصومه (ع) تجديد بنا شد و سطح خارجي آن با کاشي هاي معرق آراسته و ايوان بلند با دو مناره در صحن عتيق ساخته شد. در سال 970 ه.ق به دستور شاه تهماسب صفوي به تکميل و تزئين حرم پرداخته شد که از جمله کاشي کاري ضريح و نصب ضريحي از فولاد بود و بعد از آن گنبد طلايي فعلي بنا شد.

در عصر قاجار گنبد با خشت هاي طلايي زينت داده شد که تا سال 1379 ه.ش باقي ماند.

در همان دوره ضريح آينه و ضريح فولادي روي قبر به نقره ناب تغيير يافت و مسجد بالا سر و مدرسه دارالشفاء ساخته و ايوان آينه، آينه کاري شد. در دهه پاياني قرن سيزدهم، شالوده صحن جديد ريخته شد و بناي آن در سال 1303 ه.ق با هنرمندي استاد حسين معمارباشي به پايان رسيد.

 

ايوان طلاي حرم مطهر

در سال 295 ه.ق ايوان طلايي به همراه دو ايوان کوچک تر کنار آن ساخته شد. بدنه ايوان به ارتفاع دومتر آراسته به کاشي هاي معرق است. بعد از آن کتيبه سراسري و بالاترين مقرنس هاي سقف ايوان پوشيده با خشت هاي طلاست. دو ايوان کوتاه تر در دو طرف ايوان طلا به کاشي هاي معرق آراسته است.

اقتباس از :

گنبد حرم مطهر/ ص 36 / کتاب ميراث فرهنگي قم

ايوان طلا/ ص 36/ کتاب ميراث فرهنگي قم

 

مناره هاي صحن عتيق

در صحن عتيق بر فراز ايوان طلا دو مأذنه استوانه اي بلند، با پوشش کاشي گرهي با شکل مارپيچ قرار دارد که در ميان پيچ ها نام هاي مبارک الله، محمد و علي به خط بنايي خوانده مي شود. اين مأذنه ها در سال 1285 ه.ق ساخته و قبه آن ها در سال 1301 ه.ق طلاکاري شد.

تيمچه بزرگ قم

تيمچه بزرگ بازار قم از بناهاي ارزشمند و باشکوه قم است. اين تيمچه سمت شمال راستاي بازار قرار دارد. ساخت بناي آن در دوره قاجاريه به دست استاد حسن قمي مشهور به معمار باشي در سال 1301 ه.ق طراحي و اجرا شده است. اين بنا از نظر وسعت،‌هنر معماري و تزئينات از جمله بناهاي منحصر به فرد به شمار مي رود.

تيمچه بزرگ قم 20 حجره در طبقه پايين و 12 غرفه در طبقه بالا دارد و آثاري ارزنده از هنر گچ بري و مقرنس را در خود جاي داده است.

اقتباس از:

مناره هاي صحن عتيق/ ص 38/ کتاب ميراث فرهنگي قم

تيمچه بزرگ قم/ ص 42 / کتاب ميراث فرهنگي قم

 

امام زاده حمزه

حمزه فرزند امام موسي کاظم است. مزار اين امام زاده در خيابان طالقاني نزديک ميدان کهنه قرار دارد. سبک بناي اين مزار مشابه بناي حرم حضرت معصومه (س) با ابعاد کوچکتر است. گنبد امام زاده به ارتفاع 10 متر به شکل حلزوني، ترکيبي از مخروط و گنبد و از آثار اوايل قرن حاظر است.

مسجد جامع عتيق

اين مسجد يکي از بزرگترين و قديمي ترين مساجد شهر قم است و در خيابان طالقاني قرار دارد. مسجد در سال 755 يا 752 ساخته شد و داراي مقصوره بلند، گنبد، ايوان، سه شبستان، يک صحن بزرگ و زيرزمين است.

 

مسجد امام حسن عسگري (ع)

اين مسجد که به مسجد امام معروف است در ابتداي خيابان آستانه،‌ در کنار پل عليخاني و به فاصله کمي از حرم حضرت معصومه (س) واقع شده است و از مساجد معتبر و قديمي شهر قم است. بناي اوليه اين مسجد، به دستور امام حسن عسگري احداث شد.

اقتباس از:

امام زاده حمزه/ ص 24 / کتاب ميراث فرهنگي قم

مسجد جامع عتيق/ ص 50/ کتاب ميراث فرهنگي قم

مسجد امام حسن عسگري/ ص 50 / کتاب ميراث فرهنگي قم

 

مدرسه فيضيه

مدرسه فيضيه يکي از پرآوازه ترين مدارس علوم ديني جهان است. بناي کنوني مدرسه در شمال صحن عتيق در سال 1213 به دستور فتحعليشاه قاجار و جايگزين بناي مدرسه آستانه شد. ساختمان مدرسه چهار ايواني است و در دو طبقه با چهل حجره متعلق به قرن چهاردهم ه.ق در طبقه بالا ساخته شده است.

 

مدرسه جهانگيرخان

مدرسه جهانگيرخان معروف به مدرسه ناصري و جاني خان، در خيابان طالقاني نزديک ميدان کهنه، روبروي در ورودي مسجد جامع قرار داد و از مدارس دوره صفويه مي باشد.

 

مدرسه رضويه

اين مدرسه در خيابان طالقاني شهر قم قرار دارد و بناي اوليه آن از قديمي ترين مدارس شهر به شمار مي رود و منسوب به امام رضا (ع) است. برخي از مورخان معتقدند آن امام همام در سفر خود از مدينه به خراسان از قم گذر کردند و در اين مکان فرود آمدند. اين مدرسه همچنين عبادتگاه حضرت معصومه (س) بوده است.

اقتباس از :

مدرسه فيضيه/ ص 52/ کتاب ميراث فرهنگي قم

مدرسه جهانگيرخان/ ص 52 / کتاب ميراث فرهنگي قم

مدرسه صفويه/ ص 54 / کتاب ميراث فرهنگي قم

 

مدرسه حجتيه

مدرسه حجتيه يکي از بزرگترين مدارس علوم ديني قم است. اين مدرسه در سال 1366 ه.ق به دستور آيت ا... سيد محمد حجت کوه کمري تبريزي بنا شد و مرقد وي نيز در اين مدرسه است. امروزه، اين مدرسه اختصاص به طلبه هاي ايراني دارد.

 

خانه امام خميني

خانه امام خميني (ره) در شهر قم،‌ساختماني اشکوبه و بسيار ساده است. اين ساختمان در دو طبقه (زيرزمين و هم کف) بنا شده است. حياط ساختمان در قسمت جنوبي قرار گرفته و در شمال شرق و غرب آن فضاهاي سرپوشيده قرار دارد. استقرار فضاها به گونه اي است که پلکان مياني، ساختمان را به دو بخش بيروني و اندروني تقسيم مي کند. تالار سمت شرق محل سخنراني امام خميني (ره) در دهه هاي گذشته بود. هم اکنون اين بناي تاريخي به عنوان يادمان بنيانگزار ايران مي باشد و روزانه پذيراي بازديدکنندگان زيادي از سراسر جهان مي باشد.

اقتباس از: مدرسه حجتيه/ ص 54/ کتاب ميراث فرهنگي قم

خانه امام خميني/ ص 58 / کتاب ميراث فرهنگي قم

 

خانه حاج علي خان زند

خانه حاج علي خاني زند در مرکز بافت قديمي شهر قم معروف به محله چهارمردان،‌در کوچه گنبد قلعه قرار دارد. اين بنا متعلق به اواخر دوره قاجار است و هم اکنون به عنوان ساختمان ميراث فرهنگي و گردشگري در حال بهره برداري است.

 

خانه حاجي خان

بناي اين اثر تاريخي از اواخر دوره قاجار به جاي مانده است، اما اتاق ها و فضاهاي جنوبي قديمي ترين بخش بنا را تشکيل مي دهد، اين بنا قدمتي بيش از 120 سال دارند.

 

مسجد صاحب الزمان (مسجد جمکران)

اين مسجد که ارزش و احترام والايي ميان شيعيان جهان دارد، در دامنه کوه دوبرادران در ابتداي جاده قم- کاشان و در فاصله 6 کيلومتري جنوب غربي قم، در کنار روستاي جمکران واقع شده است. مسجد در سال 373 ه.ق ساخته و در قرن هاي بعد چندين بار تعمير و تجديد بنا شد. آخرين بناي تاريخي بازمانده مسجد به سال 1267 ه.ق برمي گردد.

اقتباس از:

خانه حاج علي خان زند/ ص 60 / کتاب قم

خانه حاجي خان/ ص 60 / کتاب قم

مسجد صاحب الزمان (مسجد جمکران)/ ص 68/ کتاب قم

 

خانه ملاصدرا

محمدبن ابراهيم يحيي شيرازي، معروف به ملاصدرا بنيانگذار حکمت متعالي، برآمد حکمهاي اسلامي و يکي از بزرگترين دانشمندان جهان در فلسفه الهي و اسلامي است. وي در سال 979 يا 980 ه.ق در شيراز ديده به جهان گشود. خانه ملاصدرا در کهک يادگاري از دوران سکونت اين فيلسوف الهي در استان قم است. اين اثر تاريخي در منتهي اليه غرب شهر کهک، در محله چال حمام واقع است. پلان اصلي بنا شبستاني است چليپايي (چهار صغه) که گرداگرد آن را چهار گوشه (طبقه هم کف و يکم) حجره ها و اتاق ها در بر گرفته اند.

اقتباس از:

خانه ملاصدرا/ ص 74/ کتاب قم