مرکز دانلود خلاصه کتاب و جزوات دانشگاهی

فصل اول

روان شناسي رشد (2)

 

نوجواني با بلوغ جنسي مشخص مي شود: طغيان رويدادهاي زيستي که به بدن بالغ ورسش جنسي مي انجامد. نوجواني توانايي تفکر انتزاعي را به همراه دارد که زمينة جديدي را براي يادگيري آماده مي سازد نوجوانان مي توانند اصول عيني دشوار را درک کنند با مسائل اجتماعي و سياسي دست و پنجه نرم کنند به معناي نهفتة شعر يا داستان پي ببرند و به صورت کاملاً انعطاف پذير و خلاق زبان را به کار گيرند.

 

رسو

زيستي هال

رشد جسماني محيطي فرويد

متعادل

 

٭نوجواني را از ديدگاه سه رويکرد مختلف تعريف کنيد؟

ديدگاه زيستي:

ژان ژاک رسو (1762) معتقد بود که پيامد طبيعي طغيان زيستي بلوغ جنسي افزايش تهيج پذيري، تعارض و مخالفت با بزرگسالان است. استنلي هال (1904) نوجواني را به صورت فوران اميال غريزي توصيف کرد.

و بالاخره فرويد نوجواني را مرحلة تناسلي ناميد. دوره اي که طي آن مسائل هاي غريزي از نو برانگيخته مي شوند به ناحية تناسلي بدن انتقال مي يابد و تعارض رواني رفتار بي ثبات و غيرقابل پيش بيني را به بار مي آورند.

 

ديدگاه محيطي:

پژوهش جديد در مورد تعداد زيادي از نوجوانان حاکي است که برداشت از نوجواني به عنوان دورة طوفاني و استرس زايي که به صورت ژنتيکي تعيين شده خيلي اقرار آميز است.

مشکلات متعددي مانند اختلالات خوردن، افسردگي، خودکشي و قانون شکني در نوجواني از دوره هاي پيشين روي مي دهد. اما در مجموع آشفتگي رواني از کودکي تا نوجواني فقط اندکي بيشتر مي شود يعني تقريباً 2% و شيوع آشفتگي رواني در نوجواني مانند جمعيت بزرگسال است يعني تقريبا 20%.

ديدگاه ديگري را پيشنهاد کرد که طبق آن محيط اجتماعي مسئول تجربيات نوجوانان است. از تجربيات آشفته و پريشان گرفته تا تجربيات آرامش بخش و بدور از استرس. اما اين نتيجه گيري درست مثل ديدگاه زيستي افراطي است.

 

ديدگاه متعادل:

نوجواني حاصل هر دو نيروي زيستي و اجتماعي است. تغييرات زيستي همگاني هستند بطوري که در همة نختسي ها (پريمات ها← اجداد اولية آدمي) و همة فرهنگ ها يافت مي شود. فشارهاي دروني و انتظارات اجتماعي همراه با آتا که فرد نوجوان رفتارهاي کودکانه را کنار گذاشته و روابط ميان فردي جديدي برقرار مي کند و مسئوليت بيشتري در همة نوجوانان موجب بلاتکليفي، نااميدي و خودناباوري مي شود در عين حال مدت نوجواني از فرهنگي به فرهنگ ديگر به مقدار زياد تفاوت دارد. گرچه در جوامع ساده تر دورة انتقال به بزرگسالي کوتاه تر است باز هم دورة نوجواني مشاهده مي شود.

 

٭ انواع تغييرات بلوغ جنسي را نام برده توضيح دهيد؟

بلوغ جنسي: تغييرات هورموني

تغييرات بلوغ جنسي را مي توان به دو نوع تقسيم کرد:

1. رشد کلي بدن

2. رسش ويژگي هاي جنسي

رشد بدن: اولين نشانه بيروني بلوغ جنسي افزايش سريع قد و وزن است که جهش رشد ناميده مي شود.

٭جهش رشد چيست؟

رشد اندازة بدن در اغلب دخترها در 16 سالگي و در مورد پسرها در 5/ 17 سالگي کامل مي شود. هنگام بلوغ تقريباً 25 سانتي متر قد و 18 کيلوگرم در وزن نوجوانان افزوده مي شود.

در ابتدا رشد دست ها و پاها و بعد تنه شتاب مي گيرد. در تناسب بدن نيز تفاوت هاي جنسي زيادي ديده مي شود. نشانه هاي پسرها نسبت به لمبرها (ران و کفل) در حالي که دخترها بالعکس. پسرها عضله بيشتر مي سازند و دخترها چربي ذخيره مي کنند.

از نظر تغيير حالت انگيختگي (خواب و بيداري) نوجواني دورة تغيير زياد در خواب و بيداري است. طول خواب به طور متوسط از 10 ساعت به 5/7 تا8 ساعت تغيير مي يابد. با اين حال نوجوانان تقريباً به اندازة سال هاي دبستاني حدوداً به 2/9 ساعت خواب نياز دارند. با اين که اغلب نوجوانان مي گويند که از بيدار ماندن تا دير وقت لذت مي برند در عين حال از خواب آلودگي در طول روز شاکي هستند. نوجواناني که محروميت خواب دارند در مدرسه کمتر پيشرفت مي کنند و اغلب خُلق افسرده و مشکلات رفتاري دارند.

از نظر رشد حرکتي و فعاليت هاي جسمي پيشرفت حرکتي دخترها کند و تدريجي است و در 14 سالگي تثبيت مي شود. در مقابل پسرها جهش قابل ملاحظه اي در نيرو، سرعت و استقامت نشان مي دهند ورزش علاوه بر اينکه عملکرد حرکتي را بهبود مي بخشد بر رشد شناختي و اجتماعي تأثيرگذار است. و در زمينة رقابت، جسارت مسئله گشايي و کار گروهي درس هاي حجمي به نوجوانان نشان مي دهد. ضمناً فعاليت جسمي منظم و مستمر منافع دراز مدت تندرستي به همراه دارد.

 

نمونه سوال: ورزش چه تأثيري روي عملکرد جسمي و حرکات حرکتي افراد دارد؟

2. رسش جنسي:

ويژگي هاي اولية جنسي عبارت است از: اندام هاي توليدمثل جنس مثل واژن، رحم و تخمدان ها در زن و آلت تناسلي و کيسة بيضوي و بيضه ها در زن. ويژگي هاي ثانويه جنسي شامل رشد پستان ها در زن، موي زير بغل و زهار در دو جنس.

بلوغ جنسي در زن معمولاً با رشد پستان ها و جهش رشد

نخستين قاعدگي بعد از اوج جهش قد روي مي دهد، براي امنيت بيشتر 12 تا 18 ماه بعد از نخستين قاعدگي تخمدان هاي دختر معمولاً تخمک بالغ توليد نمي کنند. با اين حال اين دورة موقتي نازايي در همة دختران ديده نمي شود.

 

رسش جنسي در پسرها:

اولين نشانة بلوغ جنسي در پسرها بزرگ شدن غدد اسپرم ساز (بيضه ها) مي باشد. شاخص ديگر بلوغ جنسي مردان کلفت شدن صدا به خاطر بزرگ شدن حنجره و طويل شدن تارهاي صوتي است. تغيير صدا در اوج جهش رشد صورت مي گيرد و معمولاً تا پايان بلوغ جنسي کامل نمي شود در حدود 13 سالگي اولين انزال روي مي دهد. پسرها نيز مانند دخترها از دورة مقدماتي نازايي (عقيم بودن) برخوردارند.

 

تفاوت هاي فردي و گروهي:

وراثت در جدول زماني بلوغ جنسي نقش دارد. تغذيه و ورزش نيز در اين امر دخالت دارد در زنان افزايش سريع وزن و چربي بدن رشد جنسي را تحريک مي کند. معمولاً در کشورهاي صنعتي سن نخستين قاعدگي تقريباً 3 تا 4 ماه در هر دهه کاهش يافته است.

 

وراثت

تفاوت هاي فردي تغذيه= چاقي

ورزش

 

تأثير رواني رويدادهاي بلوغ جنسي:

رويدادهاي بلوغ جنسي برخود انگاره (تصوير ذهني که از خودمان داريم) خُلق و تعامل نوجوانان با والدين و همسالان تأثير مي گذارد.

خُلق

تأثير رواني بلوغ جنسي خود انگاره

روابط

دخترها عموماً به علت ناگهاني بودن اين رويداد با آميزه اي از هيجان هاي مثبت و منفي.

نخستين قاعدگي در دختراني که آگاهي قبلي ندارند مي تواند تکان دهنده و نگران کننده باشد. پاسخ پسران به اولين انزال نيز احساسات توأم به همراه دارد تقريباً همة پسران از قبل در مورد انزال آگاهند اما تعداد کمي از آنها در مورد اين رويداد از والدين اطلاعات دريافت مي کنند. در مجموع پسران خيلي کمتر از دختران براي تغييرات جسمي مربوط به بلوغ جنسي حمايت مي شوند.

نمونه سوال: واکنش به تغييرات جنسي چگونه است؟

 

٭تغييرات هورموني بر حالت هيجاني و رفتار اجتماعي چه تأثيري دارد؟

خيلي از جوامع روستايي بلوغ جنسي را با مراحل گذر جشن مي گيرند زيرا آن را تغيير مهمي در امتياز و مسئوليت مي داند. در نتيجه همة جوانان مي دانند که تغييرات بلوغ جنسي در فرهنگ آنها ارزشمند است در مقابل جوامع غربي نسبت به اين موضوع توجه کمي دارند. در عوض نوجوانان غربي با موقعيت هايي مواجهه مي شوند که با آنها مانند يک بزرگسال برخورد مي شود.

 

دَمدَمي بودن

تأثير بلوغ جنسي بر حالت هيجاني و اجتماعي توانايي استدلال

روابط والد و فرزند درخواست ها و انتظارات

فاصلة بين نگرش ها

1. دمدمي بودن:

نمي توان مطمئن بود که افزايش هورمون هاي بلوغ علت دمدمي بودن نوجوانان است يافته ها به ما مي گويند که عوامل موقعيتي + تغييرات هورموني بر دمدمي بودن نوجوان تأثير مي گذارد.

 

2. روابط والد و فرزند:

تحقيقات زيادي نشان مي دهد که بلوغ جنسي با افزايش تعارض والد- فرزند ارتباط دارد. در اين ايام والدين و نوجوانان کمتر با يکديگر صميمي هستند. پژوهشگران معتقدند که اين ارتباط مي تواند ارزش انطباق داشته باشد. جدا شدن افراد جوان از خانواده مانع از روابط جنسي بين خويشاوندان هم خون مي شود، اما چون کودکان در جوامع صنعتي مدت ها بعد از بلوغ جنسي از لحاظ مالي به والدين وابسته مي مانند نمي توانند خانواده را ترک کنند در نتيجه جايگزين مدرني براي جدايي جسماني و فاصله گيري رواني بين والدين و فرزندان پديدار مي شود. توانايي هاي جديد استدلال کردن در نوجوان نيز مي تواند در افزايش تنش خانوادگي دخالت داشته باشد. و هرچه فاصلة بين نگرش والدين و نوجوانان در مورد پذيرش مسئوليت هاي جديد بيشتر باشد مناقشه بيشتر خواهد بود يا اينکه جدايي از والدين ارزش انطباقي دارد هر دو نسل در طول عمر خود از پيوندهاي صميمانه و حمايتي يکديگر بهره مند مي شوند.

بلوغ زودرس در برابر دير رس:

پسرهاي زودرس از ديد بزرگسالان و همسالان آرميده، مستقل، متکي به نفس و جذاب هستند. آنها نزد همسالان خود محبوبيت بيشتري دارند و موقعيت هاي رهبري متعددي کسب مي کنند. در مقابل پسرهاي ديررس چندان دوست داشتني نيستند، بزرگسالان و همسالان آنها را مضطرب، پرچانه و محبت خواه مي انگارند.

تأثير زمان بعدي بلوغ بر دختران کاملاً برعکس است. دختراني که زود بالغ مي شوند محبوبيت چنداني ندارند، استرس رواني دارند، گوشه گير به نظر مي رسند و اعتماد به نفس ندارند.

رفتار انحرافي مانند مست کردن و شرکت در فعاليت جنسي بيش از موعد در آنها بيشتر است و در مدرسه رشد کمي دارند. برعکس همسالانشان که ديرتر بالغ مي شوند در مدرسه جذاب، دوست داشتني، معاشرتي و رهبر پنداشته مي شوند. نوجواناني که زود بالغ مي شوند دختر يا پسر دوستان بزرگتري را مي جويند که گاهي عواقب ناخوشايندي دارد.

نقش جذابيت بدني پسران زودرس

محبوبيت و توان و رهبري

اهميت جور بودن با همسالان دختران ديررس

 

دوستان بزرگتر اغلب آنها را به فعاليت هايي ترغيب مي کنند که هنوز براي آنها آمادگي هيجاني ندارد از جمله فعاليت ها، فعاليت جنسي، مصرف دارو، الکل و اقدامات بزهکارانه خفيف است.

شايد به دليل درگيري هايي از اين قبيل عملکرد تحصيلي شان آسيب مي بيند. البته گاهي اوقات تجارب آزارنده همراه با بلوغ بي موقع مي تواند بعدها به آگاهي بيشتر، اهداف روشنفکر و ثبات بيشتر کمک کند.

نيازهاي غذايي

مسائل تندرستي بي اشتهايي رواني

اختلالات خوردن

پرخوري مرضي

 

٭ نيازهاي غذايي در خلال جهش رشد چگونه است؟

نيازهاي غذايي:

رشد سريع بدن به افزايش چشمگير غذا مي انجامد در خلال جريان رشد پسرها روزانه 2700 کالري و پروتئين بيشتري نسبت به گذشته و دخترها به دليل جثه و تودة عضلة کمتر به طور متوسط 2200 کالري و نسبت به پسرها پروتئين کمتر نياز دارد.

رايج ترين مشکل غذايي نوجوانان کمبود آهن است. يک نوجوان خسته و تندخو ممکن است به جاي ناخوشنودي به کم خوني مبتلا باشد. از اين رو حتماً بايد معاينة پزشکي شود اغلب نوجوانان کلسيم کافي مصرف نمي کنند و دچار کمبود ريبوفلاوين يا ويتامين ₂B و منيزيم هستند که هر دو به سوخت و ساز کمک مي کنند.

 

٭ انواع اختلال هاي خوردن را نام برده و توضيح دهيد؟

اختلالات خوردن:

1. بي اشهايي عصبي: طي آن نوجوانان به دليل ترس وسواسي از چاق شدن به خود گرسنگي مي دهند. و اوج سني شروع آن 18- 14 سالگي است. اين اختلال در بين نوجوانان خانواده هاي مرفه و محروم به طور برابر يافت مي شود. چون سيکل منظم قاعدگي به 15% چربي بدن نياز دارد نخستين قاعدگي در اين افراد يا اتفاق نمي افتد يا دوره هاي قاعدگي متوقف مي شود. سوء تغذيه باعث رنگ پريدگي، شکنندگي ناخن ها، موهاي تيرة نرم در سراسر بدن و حساسيت شديد نسبت به سرما مي شود. اگر بي اشتهايي عصبي ادامه يابد مي تواند باعث کوچک شدن عضلة قلب، نارسايي کليه، از دست دادن دائمي تراکم استخوان و آسيب مغزي شود. قريب به 6% آنها در اثر اين اختلال مي ميرند. خيلي از اين افراد که بيشتر دخترها هستند کمال گراياني هستند که براي رفتار و عملکردشان معيارهاي عالي دارند. معمولاً اين دختران دانش آموزاني ممتاز، متين، مسئول و از خيلي جهات ايده آل هستند. والدينشان اغلب انتظارات زيادي براي پيشرفت و پذيرش اجتماعي دارند و بيش از حد حمايت کننده و کنترل کننده هستند. خانواده درماني با هدف تغيير دادن تعامل و انتظارات ولد- فرزند موفق ترين درمان است با اين حال فقط در حدود 50% مبتلايان کاملاً بهبود مي يابند.

 

2. پراشتهايي عصبي: نوعي اختلال خوردن که طي آن نوجوانان پرخوري، استفراغ عمدي، پاکسازي با ملين ها و..........

افراد مبتلا مثل افراد بي اشتهايي عصبي ترس بيمارگونه اي از چاق شدن و خانواده هاي بسيار پرتوقع دارند اما والدين به جاي اينکه کنترل کننده باشند در زندگي آنها دخالت نمي کنند و از لحاظ عاطفي غيرقابل دسترس هستند. احتمال دارد که افراد پراشتهاي عصبي براي جبران خلا ناشي از در آميختگي والدين به غذا روي مي آورند. افراد مبتلا به پر اشتهايي برخلاف افراد مبتلا به بي اشتهايي از عادات خوردن نابهنجار خويش آگاهند و از آن احساس افسردگي و گناه مي کنند.

درمان از طريق درمان فردي، خانوادگي، گروه هاي حمايت کننده و آموزش تغذيه انجام مي شود. با فرا رسيدن بلوغ جنسي تغييرات هورموني مخصوصاً توليد آندروژن ها در نوجوانان سائق جنسي را افزايش مي دهد. نوجوانان در مورد نحوة کنترل اميال جنسي در روابط اجتماعي خيلي نگران هستند. نگرش هاي جنسي در ايالات متحده نسبتاً محدود کننده هستند. از يک طرف والدين تأکيد مي کنند که آميزش جنسي در سن کم و خارج از زندگي زناشويي بد است از طرف ديگر نوجوانان با محرک هاي جنسي گسترده اي روبرو هستند. نوجوانان آمريکايي در حالت سرگرداني رها مي شوند. دربارة امور جنسي به طور نامناسب اطلاعات مي گيرند و در مورد اينکه چگونه زندگي جنسي خود را مسئولانه هدايت کنند توصية منطقي و مستدّلي دريافت نمي کنند.

 

نگرش ها و رفتار جنسي نوجوانان:

در مقايسه با يک نسل پيش افراد بيشتري عقيده دارند که آميزش جنسي قبل از ازدواج تا وقتي دو نفر تعهد عاطفي به يکديگر داشته باشند اشکالي ندارد.

اخيراً عقايد جنسي اندکي محافظه کارانه تر شده اند که به علت آن خطر بيماري آميزشي مخصوصاً ايدز است. برخلاف عقيدة رايج انقلاب جنسي خارج از کنترل ويژگي جوانان آمريکايي نيست. در واقع ميزان فعاليت جنسي نوجوانان در ايالات متحده با کشورهاي اروپاي غربي تقريباً يکسان است.

 

 

٭ ويژگي هاي نوجواناني که فعاليت جنسي بيش از موعد دارند کدام است؟

ويژگي نوجواناني که فعاليت جنسي دارند: رسش جسماني پيش از موقع، طلاق والدين، خانواده پر جمعيت، معاشراني که فعاليت جنسي دارند، افت تحصيلي، گرايش به مصرف الکل، مواد مخدر و بزهکاري و همين طور در طبقة محروم اقتصادي شايع تر است.

 

مصرف وسايل ضدحاملگي:

⅓ تا نيمي از نوجوانان آمريکايي که فعاليت جنسي دارند در معرض خطر حاملگي ناخواسته مي باشند، نوجوانان در جريان نشانه هاي روزمره اغلب عواقب پرداختن به رفتارهاي مخاطره آميز را ناديده مي گيرند. متأسفانه خيلي از نوجوانان مي ترسند يا خجالت مي کشند از والدين خود در مورد مسائل جنسي سوال کنند.

 

جهت گيري جنسي:

نوجواني دورة حساس رشد جنسي است و نگرش هاي اجتماعي تأثير زيادي بر نحوة عملکرد مناسب دارد. شواهد جديد حاکي است که وراثت نقش مهمي در هم جنس گرايي دارد، هم جنس گرايي مردانه يا کروموزوم x . دخترهايي که در دورة پيش از تولد در معرض مقادير خيلي زياد آندره ژن ها يا استروژن ها قرار دارند احتمال بيشتر هم جنس گرا يا دو جنس گرا مي شوند.

برخلاف عقيدة رايج اغلب نوجوانان همجنس گرا از نظر لباس يا رفتار منحرف جنسي نيستند. از اين گذشته گرايش به هم جنس فقط به نوجوانان همجنس گرا محدود نمي شود. از بين نوجوانان دگر جنس گرا نزديک به 18% پسرها و 6% دخترها. مشارکت در حداقل يک اقدام هم جنس گرا را گزارش مي دهند.

 

 

بيماري هاي آميزشي:

اگر بيماري هاي آميزشي درمان نشوند عقيم شدن و عوارض مهلک به بار مي آورد. نوجواناني که در معرض خطر بيماري هاي آميزشي قرار دارند همان کساني هستند که به رفتار جنسي غير مسئولانه مي پردازند نوجوانان فقر زده اي که از زندگي خود نااميدند. جدي ترين بيماري آميزش ايدز است. مرد به راحتي مي تواند زن را به بيماري هاي آميزشي از جمله ايدز مبتلا کند در حالي که زن به اين راحتي نمي تواند مرد را مبتلا کند.

 

حاملگي و پدر و مادر شدن نوجوانان:

20% کساني که آميزش جنسي داشته اند حامله مي شوند. ميزان حاملگي نوجوانان در ايالات متحده از اغلب کشورهاي صنعتي ديگر بيشتر است. نزديک به 40% حاملگي هاي نوجواني به سقط مي انجامد. پدر – مادري نوجوانان مشکلي بسيار جدي است. زيرا اين زايمان ها خارج از ازدواج اتفاق مي افتد. در سال 1960 فقط 15% از زايمان هاي نوجواني به زنان مجرد مربوط مي شد در حالي که امروزه اين آمار 75% است. ساليانه نزديک به 320 هزار دختر نوجوان مجرد مسئوليت مادري را بر عهده مي گيرند در حالي که هنوز از نظر رواني بالغ نشده اند.

والدين نوجوان هنوز از مسير زندگي خود درک روشني ندارد. تجربيات زندگي آنان معمولاً صميميت کم با والدين، عملکرد تحصيلي ضعيف، مصرف الکل و مواد مخدر، مدل هاي بزرگسالي که بدون ازدواج فرزند داري مي کنند، سواد کم و بيکاري را شامل مي شوند. نوجوانان اقليت هاي کم درآمد درصد بالاي زايمان هاي خارج از زناشويي را تشکيل مي دهند. خيلي از اين نوجوانان به خاطر اينکه امکانات تحصيلي و شغلي برايشان فراهم نيست به پدر- مادري کردن پيش از موقع روي مي آورند تا بدين طريق به بزرگسالي راه يابند. فرزند پروري پيش از موقع دشواري هاي پايداري را براي دو نسل تحميل مي کند (نوجوانان و نوزادان) نوزادان آنها اغلب در معرض عوارض پيش از تولد و تولد مخصوصاً کم وزني قرار مي گيرند و همچنين در معرض فرزند پروري نامناسب خيلي از فرزندان آنها در آزمون هاي هوش نمرة کمي مي گيرند. در مدرسه پيشرفت کمي دارند و به رفتار ضد اجتماعي مي پردازند.

 

جلسة دوم

٭ عوامل مؤثر بر سوء مصرف، عواقب سوء مصرف و درمان آن چيست؟

مصرف و سوء مصرف مواد مخدر:

در ايالات متحده مصرف الکل و مواد مخدر در بين نوجوانان فراگير است. در پايان دبيرستان 16% مصرف کنندة عادي سيگار هستند. 30% حداقل يک بار مشروب خواري شديد کرده اند و بيش از 45% داروهاي غيرمجاز را آزمايش کرده اند. از بين اين افراد ⅓ حداقل يک مادة شديداً اعتيادآور مسموم کننده مانند آمفتامين ها، کوکائين(PCP) phencydidin يا هروئين را امتحان کرده اند. مصرف مواد مخدر در اغلب نوجوانان صرفاً کنجکاوي شديد آنها دربارة رفتارهاي بزرگ سالانه را منعکس مي کند. پژوهش نشان مي دهد که اکثر نوجوانان الکل، سيگار و ماري جوآنا را به صورت تفنني مصرف مي کنند. اقليت نگران گننده اي نوجوانان از مصرف مواد به سوء مصرف آن پيشروي مي کنند:

مصرف دارو به طور منظم، نياز به مقادير بيشتر براي دستيابي به اثر يکسان و ناتواني کنار گذاشتن آن.

 

نمونه سوال: ويژگي هاي سوء مصرف مواد چيست؟

٭ ويژگي هاي متمايز کننده سوء مصرف مواد از مصرف مواد را فقط نام ببريد؟

عواقب مصرف مواد مخدر در نوجوانان:

مصرف کنندگان مواد مخدر نوجوانان آشفته اي هستند که ناخوشنودي خود را از طريق اعمال ضد اجتماعي ابراز مي کنند، تيپ تکانشي و اخلالگر آنها اغلب در اوايل کودکي مشخص است و عوامل ديگري چون مرتبة اجتماعي- اقتصادي پايين، مشکلات رواني والدين، سوء مصرف والدين يا خواهر و برادر بزرگتر فقدان صميميت والدين و عملکرد تحصيلي ضعيف آن را تقويت مي کند.

عوامل:

1. ناخشنودي

2. گرايش به رفتار تکانشي

3. مرتبة اقتصادي – اجتماعي

4. عملکرد تحصيلي ضعيف

مشکلات رواني

5. والدين جمعيت

سوء مصرف

6. ترغيب همسالان

در اوايل نوجواني ترغيب همسالان (دوستاني که مواد غيرمجاز مصرف مي کنند و آن را در دسترس قرار مي دهند) پيش بين قدرتمندي براي سوء مصرف مواد است. سوء مصرف مواد مخدر عواقب دراز مدتي دارد وقتي که نوجوانان براي برخورد با استرس هاي روزمره به الکل و مواد مخدر وابسته مي شوند نمي توانند مهارت هاي تصميم گيري و ساير فنون مقابله کردن را بياموزند و اينها آموزه هاي مهمي در دورة انتقال به بزرگسالي است. اين نوجوانان مشکلات سازگاري از جمله افسردگي و رفتار ضد اجتماعي نشان مي دهند آنها اغلب زندگي زناشويي، پدر – مادري و کار را به صورت ناپخته آغاز مي کنند و در آنها ناکام مي شوند.

عواقب

1. ناتواني در کسب فنون مقابله

2. محروميت از مهارت هاي تصميم گيري و حل مسئله

 

افسردگي

3. مشکلات سازگاري

رفتارهاي ضد اجتماعي

4. کار و ازدواج= ناکامي

 

پيشگيري و درمان:

برنامه هاي آموزشگاهي در مدارس از جمله: نظارت بر فعاليت هاي نوجوانان، آگاه کردن نوجوانان از خطرات داروها و آموختن مهارت هاي مقاومت کردن در مقابل فشار همسالان. آزمايش کردن مواد مخدر را تا اندازه اي کاهش مي دهد. يک راه اين است که به موقع با والدين کار کنيم، از ناملايمات خانوادگي بکاهيم و مهارت هاي فرزند پروري آنها را بهبود بخشيم. برنامه هايي که طي آن راهبردهايي را براي برخورد با استرس هاي زندگي به نوجوانان در معرض خطر آموزش مي دهند. در صورتي که يک نوجوان معتاد شده باشد. بستري کردن او ضروري است و حتي اولين قدم براي نجات اوست بعد از اينکه نوجوان دارو را ترک کرد بايد عزت نفس کم، اضطراب و تکانشگري او درمان شود و براي اينکه در زندگي موفق شود و از آن احساس رضايت کند آموزش حرفه اي او ضرورت مي يابد.

پيشگيري و درمان

1. برنامه هاي آموزشگاهي

2. نظارت و پيگيري

3. افزايش آگاهي از خطرات داروها

4. مهارت هاي مقاومت

5. بهبودي مهارت هاي فرزند پروري والدين

6. مهارت هاي زندگي و آموزش حرفه اي

7. عزت نفس

8. اضطراب

9. کاهش احساس رضايت

 

رشد شناختي:

نوجواني توانايي هاي استدلال گسترده اي به همراه دارد. در سن 11 سالگي فرد نمي تواند از تجربيات مستقيم خود فراتر رود و به دنياي احتمالات فکر کند در حالي که چند سال بعد تفکر کيفيت انتزاعي به خود مي گيرد و شبيه شناخت بزرگسالي مي شود. تفکر نوجوانان در مقايسه با کودکان دبستاني روشن بينانه تر و منطقي تر است.

 

٭ به نظر پياژه دو ويژگي مهم مرحلة عمليات صوري در دورة نوجواني را شرح دهيد؟

نظرية پياژه:

مرحلة عمليات صوري: نوجوانان در مرحلة عمليات صوري خيلي شبيه دانشمنداني که در آزمايشگاه به جستجوي راه حل هستند استدلال مي کنند. کودکان که در مرحلة عمليات عيني هستند فقط مي توانند بر اساس واقعيت عمل کنند در حالي که نوجوانان در مرحلة عمليات صوري طبق عمليات عمل مي کنند يعني براي فکر کردن به اشيا و رويدادهاي عيني نيازي نيست.

 

استدلال فرضي- استنتاجي:

وقتي که آنها با مسئله اي روبرو مي شوند تا نظريه اي کلي دربارة عوامل اجتماعي که ممکن است به نتيجه تأثير بگذارند شروع مي کنند و از فرضيه ها يا پيش بيني هاي خاصي درباره آنچه ممکن است روي دهد نتيجه گيري مي کنند. بعد اين فرضيه ها را به صورت منظم آزمايش مي کنند تا ببينند کدام يک در دنياي واقعي نتيجه بخش هستند. عملکرد نوجوانان در مسئله پاندول مشهور پياژه اين رويکرد را نشان مي دهد در مقابل کودکان به صورت نامنظم آزمايش مي کنند. آنها نمي توانند آثار هر متغير را از يکديگر متمايز کنند.

 

تفکر گزاره اي:

نوجوانان مي توانند منطق گزاره ها (اظهارات کلامي) را بدون مراجعه به شرايط دنياي واقعي ارزيابي کنند در مقابل کودکان منطق اظهارات را فقط با در نظر گرفتن آنها در برابر شواهد عيني در دنياي واقعي ارزيابي مي کنند. تفکر انتزاعي به سيستم هاي بازنمايي زباني نياز دارد که به اشياي واقعي وابسته نباشد. مثل سيستم هايي که دريافت عالي وجود دارند.

 

استدلال فرضي- استنتاجي

عمليات صوري تفکر انتزاعي

تفکر گزاره اي

 

پژوهش جديد دربارة تفکر عمليات صوري:

آيا کودکان قادر به تفکر انتزاعي هستند؟ در موقعيت هاي ساده شده (موقعيت هايي که فقط دو متغير عليتي دارند) کودکان 6 ساله مي فهمند که فرضيه ها بايد با شواهد مناسب اثبات شوند. اما کودکان دبستاني نمي توانند مسائلي را که در يک زمان به سه متغير يا بيشتر رابطه دارند حل کنند.

 

٭ آيا کودکان قادر به تفکر انتزاعي هستند؟

توانايي کودکان دبستاني در تفکر گزاره اي نيز محدود است. براي مثال آنها به سختي مي توانند طبق مرزهايي که با واقعيت يا عقايد شخصي آنها مغايرت دارد استدلال کند. اظهارات زير را در نظر بگيرد:

[اگر سگ ها بزرگتر از فيل ها باشند و فيل ها بزرگتر از موشها پس سگ ها از موشها بزرگترند]

کودکان زير 10 سال اين استدلال را غلط ارزيابي مي کنند زيرا تمام روابط تعليف نشده در زندگي واقعي روزمره يافت نمي شود و آنها نمي توانند ضرورت منطقي استدلال گزاره اي را درک کنند. اينکه اعتبار نتايج بدست آمده از قضايا يا فرضها بر قواعد منطق استوار است نه بر برهان دنياي واقعي.

 

٭ آيه اهمة افراد به مرحلة عمليات صوري مي بينيند؟ ديدگاه پردازش اطلاعات در اين باره چه مي گويد؟

افراد در موقعيت هايي به صورت انتزاعي فکر مي کنند که تجربة زيادي در آنها داشته باشند. پس تجربه در اين نوع استدلال نقش مهمي دارد. پياژه تصديق کرد که به خاطر فقدان فرصت حل کردن مسائل فرضي تفکر انتزاعي در برخي جوامع وجود ندارد اينکه نوجوانان چگونه از تفکر عمليات عيني به عمليات صوري منتقل مي شوند. تعدادي از پژوهشگران را ترغيب کرده است تا به ديدگاه پردازش اطلاعات روي آورد. اين نظريه پردازان به انواع مکانيزم هاي خاص به تغيير شناختي توجه دارند. پژوهشگران فرا شناخت را براي رشد تفکر انتزاعي بسيار مهم مي دانند.

 

پيامدهاي تفکر انتزاعي:

رشد عمليات صوري باعث مي شود که نوجوانان نحوه اي که خود ديگران و دنيا را در نظر مي گيرند بازنگري کنند.

 

٭ پيامدهاي رشد تفکر انتزاعي در دورة نوجواني چيست؟ نام ببريد.

٭ دو تعريف شناختي در دورة نوجواني را نام برده توضيح دهيد کداميک در ماجراجويي نوجوانان دخالت دارد؟

 

1. جر و بحث:

زماني که نوجوانان عمليات صوري کسب مي کنند اهل جر و بحث مي شوند و حقايق و عقايدي را براي ايجاد مرافعه پيش مي کشند. نوجوانان از طريق بحث دربارة مقررات و ضوابط خانواده از ارزش هاي خانواده و دلايل مربوط به آن آگاه مي شوند. آنها به تدريح به اعتبار عقايد والدين پي مي برند و خيلي از آنها دروني مي کنند.

2. خودآگاهي و تمرکز بر خود:

در اين دوره بيشتر به خودشان فکر مي کنند. فرا رسيدن عمليات صوري باشکل جديدي از تمرکز برخود همراه است. اولين تحريف شناختي تماشگران خيالي ناميده مي شود. نوجوانان همواره خود را روي صحنه مي بينند. ساعات زيادي را صرف وارسي کردن تمام جزئيات ظاهري شان مي کنند فکر مي کنند همه عملکرد آنها را زير نظر دارند. پس اظهار انتقادآميز والدين يا معلمان مي تواند باعث سرافکندگي شود.

 

دومين تعريف شناختي افسانه اي شخص است:

چون نوجوانان خيلي مطمئن هستند که ديگران آنها را مشاهده مي کنند. عقيده کاذبي را در مورد خودشان پرورش مي دهند احساس مي کنند که استثنايي و بي نظير هستند. تصور مي کنند به قله هاي سربلندي رسيده اند. ضمن اينکه غرق در نااميدي هستند اين برداشت ها ظاهراً پيامد پيشرفت در درک ديگران است که باعث مي شوند نوجوانان در مورد آنچه ديگران فکر مي کنند خيلي نگران باشند (افسانه شخصي مي تواند در ماجراجويي نوجوانان دخالت داشته باشد.)

آرمان گرايي و انتقاد:

چون تفکر انتزاعي به نوجوانان امکان مي دهد که از دنياي واقعي فراتر رفته و به احتمالات فکر کنند دنياي آرماني و کمال را به روي آنها مي گشايد. آرمان گرايي آنها را به سمت ساختن دنياي بزرگ، دنياي بي نقص، دنيايي که در آن بي عدالتي، تبعيض و رفتار مبتذل نباشد هدايت مي کند.

٭ شکاف بين دو نسل چيست؟

آنها نمي توانند کاستي هاي زندگي روزمره را تحمل کنند. بزرگسالان چون تجربة بيشتري دارند از نگرش واقع بينانه تري برخوردارند.

اختلاف بين نگرش بزرگسالان و نوجوانان نسبت به دنيا معمولاً شکاف بي دو نسل شناخته مي شود. و همين باعث مي شود بين والدين و فرزندانشان اختلاف ايجاد شود. آگاهي نوجوانان از خانوادة عالي و مقايسة والدين و خواهر و برادرها با اين آرمان ها باعث مي شود که آنها منتقدان عيب جو شوند. والدين مي توانند به نوجوانان کمک کنند و در عين حال به آنها يادآور شوند که همة افراد از جمله خود نوجوانان آميزه اي از مسائل نيکو و نواقص هستند.

 

توانايي در برنامه ريزي و تصميم گيري:

نوجوانان که تحليل گرايانه تر فکر مي کنند بهتر از گذشته خود با تکالي شناختي برخورد مي کنند. مثلاً در مورد تکاليف مدرسه خيلي بهتر مي توانند به خودگرداني شناختي بپردازند. يعني برنامه ريزي براي آنکه چه کاري را اول و چه کاري را بعداً انجام دهند و پيشرفت به سمت هدف را کنترل کند. هنگامي که نوجوانان با تجربه تر مي شوند با اطمينان بيشتري تصميم گيري مي کنند.

 

٭ تفاوت هاي مبني در توانايي هاي عقلاني چگونه است؟

تفاوت هاي جنسي در توانايي هاي عقلاني:

پسرها و دخترها از نظ هوش عمومي تفاوتي ندارند اما در توانايي هاي ذهني خاص فرق دارند. دخترها در آزمون هاي پيشرفت خواهند نمرات بالاتري کسب مي کنند و پسرها در رياضيات مخصوصاً در آزمون هاي استدلال انتزاعي و هندسه بهتر از دخترها عمل مي کنند.

 

٭تأثير زمان بندي بلوغ بر دختران و پسران چگونه است؟

تأثير مراحل انتقال مدرسه:

با هر تغيير مدرسه از ابتدايي به راهنمايي و بعد به دبيرستان نمرات نوجوانان افت مي کند. اين افت تا اندازه اي به علت معيارهاي تحصيلي سخت تر است. زماني که محيط ما نيز شخصي مي شوند و انتظارات تحصيلي تغيير مي کند دانش آموزان به ناچار بايد احساس هاي اعتماد به نفس و ارزشمندي خود را دوباره تعديل کنند. تحقيق گسترده اي نشان داد که هر چه انتقال مدرسه زودتر باشد عواقب آن مخصوصاً براي دخترها قوي تر و با دوام تر است. پژوهشگران بيشاز 300 نوجوان را که در يک شهر بزرگ زندگي مي کردند از کلاس 6 تا 10 دنبال کردند. برخي از آنها در مدارسي ثبت نام کرده بودند که ساختار 6- 3-2 داشتند. اين دانش آموزان در مدرسه عوض کردند. يکي در دورة راهنمايي و ديگري در دورة دبيرستان گروه مقايسه اي به مدرسه اي وارد شدند که ساختار آنها 8-4 بود. فقط يک مرحلة انتقالي داشتند به دبيرستان 4 ساله.

يافته هاي اين پژوهش نشان مي دهد که هر بار انتقال بر سلامت رواني نوجوان فشار مي آورد اما هرچه اين انتقال زودتر انجام شود تأثير آن پايدارتر است. پژوهشگران معتقدند علت اينکه دختران در مدارس 6-3-3 ضعيف تر عمل مي کنند اين است که انتقال به دورة راهنمايي با تحولات ديگر زندگي مثل بلوغ جنسي همراه است.

 

٭ چه راههايي را براي کاستن از فشار رواني انتقال از دورة ابتدايي به متوسطه پيشنهاد مي کنيد؟

کمک به نوجوانان براي سازگار شدن با انتقال مدرسه:

خوشبختانه راه هايي براي کاستن از فشار انتقال از دورة ابتدايي به متوسطه وجود دارد. چون اغلب دانش آموزان در ساختار تحصيلي 8-4 بهتر عمل مي کنند. آموزش و پرورش بايد اين برنامه را مدّنظر قرار دهد در صورتي که اين کار ممکن نباشد مي توان در مدارس بزرگ واحدهاي اجتماعي کوچکتري تشکيل داد تا به نوجوانان امکان دهد با معلمان و همسالان روابط صميمانه تري برقرار کند. و در کلاس هاي فوق برنامه المشارکت بيشتري داشته باشند. ضمناً مي توان دانش آموزان را در کلاس هايي گماشت که تعدادي از همسالان آشنا در آن باشند. به اين ترتيب امنيت هيجاني و حمايت اجتماعي افزايش مي يابد. بالاخره انتقال هاي موفقيت آميز به احتمال زياد در مدارسي يافت مي شود که قابليت نوجوانان براي خودمختاري، مسئوليت و کنترل بر زندگيشان را تقويت کند. اگر مقررات مدرسه خشک باشد و با نوجوانان به صورت غيرمنصفانه و تنبيهي برخورد شود نيازهاي رشدي آنها با ناکامي مواجه شده و موجب ناخشنودي دراز مدت آنها از زندگي تحصيلي مي شود.

 

٭ ويژگي هاي شخصيتي مؤثر در پيشرفت تحصيلي را فقط نام ببريد؟ ويژگي هاي موقعيتي مؤثر در پيشرفت تحصيلي کدام است؟

پيشرفت تحصيلي:

پيشرفت نوجوانان در زمينة تحصيل حاصل ويژگي هاي شخصيتي و موقعيتي است. صفات شخصي مثل هوش، اطمينان از توانايي هاي شخصي، ميل به موفقيت و آرزوهاي تحصيلي عالي.

 

ويژگي هاي موقعيتي مثل:

1. شيوه هاي فرزند پروري: در آميختگي والدين با فعاليت تحصيلي نوجوانان نيز به موفقيت تحصيلي کمک مي کند. نوجواناني که پيشرفت زيادي دارند معمولاً از والديني برخوردار هستند، که پيشرفت آنها را زير نظر مي گيرند، با معلمان ارتباط برقرار مي کنند و اطمينان مي يابند که فرزندشان در کلاس هاي چالش انگيز و پربار شرکت مي جويند. والديني که در محله هاي فقيرنشين و پرخطر زندگي مي کنند با استرس هاي روزمره اي مواجه هستند که وقت و انرژي آنها را براي دخالت و فعاليت تحصيلي فرزندشان کاهش مي دهد. با اين حال مدارس مي توانند با برقراري ارتباط قوي تر بين خانه و مدرس اين استرس را تا اندازه اي کاهش دهند.

2. تأثير همسالان: نوجواناني که والدينشان براي پيشرفت تحصيلي ارزش قائلند معمولاً دوستاني را انتخاب مي کنند که در اين ارزش ها سهيم باشند.

3. خصوصيات مدرسه: نوجوانان به کلاس هايي نياز دارند که پاسخگويي توانايي هاي رو به گسترش آنها در استدلال کردن و نيازهاي هيجاني و اجتماعي باشد. بدون تجربيات يادگيري مناسب بعيد است که توان آنها براي تفکر انتزاعي شکوفا شود. نوجوانان نياز دارند با معلمان روابط صميمي برقرار کنند. زماني که آنها پرورش دادن هويت فراتر از خانواده را آغاز مي کنند در جستجوي الگوهاي بزرگسالي غير از والدينشان هستند.

دسته بندي دانش آموزان براساس استعداد آنها در دورة ابتدايي زيان بخش است. حداقل تا اواسط يا سال دوم دبيرستان کلاس هاي ناهمگن محسوب هستند. پژوهش نشان مي دهد که اين نوع کلاس ها دانش آموزان با استعداد را سرکوب نمي کند و در عين حال براي نوجواناني که ضعيفند منافع عقلاني و اجتماعي دارد. دسته بندي در دبيرستان اجتناب ناپذير است. زيرا بايد برخي از جنبه هاي آموزشي با برنامه هاي تحصيلي و شغلي آينده نوجوان جور شود.

تقريباً نيمي از دانش آموزان دبيرستاني آمريکايي در دوران تحصيل به صورت نيمه وقت کار مي کنند. اغلب اين دانش آموزان را نوجواناني تشکيل مي دهند که از خانواده هاي متوسط هستند و مي خواهند درآمد کسب کنند نه اينکه آموزش حرفه اي ببينند. نوجوانان کم درآمد که بايد به درآمد خانواده کمک کنند سخت تر مي توانند کار پيدا کنند. در امريکا برخلاف کشورهاي اروپاي غربي براي آماده کردن نوجوانان جهت مشاغل صنعتي و کارهاي دستي نظام آموزشي وجود ندارد.

 

٭ عوامل مربوط به ترک تحصيل کدامند؟

ترک تحصيل: 11% نوجوانان آمريکايي در 18 سالگي بدون دريافت ديپلم دبيرستان را ترک مي کنند.

 

عوامل مربوط به ترک تحصيل:

ترک تحصيل کنندگان در مقايسه با ساير دانش آموزان به احتمال بيشتر والديني دارند که خود را درگير تحصيل فرزندشان نمي کنند. خيلي از آنها خودشان دبيرستان را تمام نکرده و بيکارند. مستمري بگير تأمين اجتماعي اند يا با عواقب طلاق مقابله مي کنند. وقتي که نوجوانان کارنامة ضعيف خود را به خانه مي آورد اين والدين به احتمال زياد با خشم و تنبيه واکنش نشان مي دهند و اين واکنش ها باعث مي شود که نوجوان از فعاليت تحصيلي بيشتر سرپيچي کند.

 

 

فصل دوم

پرورش هويت اظهارات درون نگرانة نوجوانان، تجديد سازمان خود در نوجواني را نشان مي دهد.

 

٭هويت را تعريف کنيد و بنويسيد بحران هويت چيست؟

عنوان:

نظرية اريکسون: هويت در برابر سر درگمي هويت اريکسون اولين کسي بود که هويت را به عنوان دستاورد مهم شخصيت نوجواني و گامي مهم به سوي تبديل شدن به فردي ثمربخش و خشنود تشخيص داد.

تشکيل هويت عبارت است از مشخص کردن چه کسي هستند؟ براي چه چيزي ارزش قائليد؟ و چه مسيري را مي خواهيد در زندگي دنبال کنيد؟

از جمله احساس تعهد نسبت به جهت گيري جنسي، شغلي، روابط ميان فردي و درآميختگي با جامعه، عضويت در گروه قومي و آرمان هاي اخلاقي، سياسي، مذهبي و فرهنگي.

اريکسون تعارض رواني نوجوان را هويت در برابر سردرگمي هويت ناميد. او باور داشت که نتايج موفقيت يابي مراحل پيشين زمينه را براي حل مناسب اين تعارض آماده مي سازند. براي مثال نوجواناني که با درک ضعيف اعتماد به درک نوجواني مي رسنند به سختي مي توانند آرمان هايي بيابند که به آنها معتقد باشند. نوجواناني که خودمختاري يا ابتکار ناچيزي دارند و آنهايي که فاقد حس سخت کوشي هستند نمي توانند شغلي را انتخاب کنند که با تمايلات آنها هماهنگ باشد. به عقيده اريکسون نوجوانان در جوامعي پيچيده دچار بحران هويت مي شوند. (يک دورة موقتي سردرگمي و پريشاني که قبل از به توافق رسيدن در مورد ارزش ها و اهداف آن را تجربه مي کنند). نوجواناني که به فرايند تعمق و تأمل مي پردازند سرانجام به هويتي پخته دست مي يابند. آنها ويژگي هايي که خود را در کودکي توصيف مي کردند بررسي کرده و با تعهدات جديد بررسي مي کنند.

بعد از اينکه هويت شکل گرفت در بزرگسالي اصلاح مي شود و اين زماني است که افراد تعهدات خود را مجدداً ارزيابي مي کنند. ترديد کردن دربارة ارزش ها، برنامه ها و اولويت هاي خود براي هويت پخته ضروري است ولي اين فرايند را بحران نمي خوانند.

 

٭کدام تغييرات زمينه را براي پرورش هويت شخصي يکپارچه آماده مي سازد؟

٭تعارض رواني مربوط به دورة نوجواني چيست؟

برخي از نوجوانان سطحي و بدون جهت به نظر مي رسند يا بدين علت است که تعارض هاي قبلي به صورت منفي حل شده اند يا به اين علت است که جامعه انتخاب آن ها را به مواردي محدود کرده است که با توانايي ها و تمايلات آنها هماهنگ نيستند. در نتيجه آنها براي چالش هاي رواني بزرگسالي آمادگي ندارند. براي مثال اگر آنها درک خود يا هويت قاطعي نداشته باشند که بتواند به آن رجوع کند در مرحلة اوايل بزرگسالي به سختي مي توانند با ديگران صميمي باشند.

 

تعهد

هويت رتبه اقتصادي- اجتماعي

خود پنداره دوره هاي انتقالي

خود پروراني رفتار تصنعي

عزت نفس

 

خود پروراني:

تغييرات خود پنداره و عزت نفس زمينه را براي پرورش هويت شخصي يکپارچه آماده مي سازد.

1. تغييرات در خود پنداره:

کودکان خودهاي گذشته، حال و آينده را مرتبط مي کند. اما اظهارات شخصي اوايل نوجواني مرتبط نيستند و اغلب توصيفات متضادي را در بر دارند. اين تضادها از فشارهاي اجتماعي براي نشان دادن خودهاي متفاوت در روابط گوناگون، مثلاً با والدين، همکلاسي ها، دوستان صميمي حاصل مي شوند. توانايي تفکر انتزاعي به نوجوان امکان مي دهد تا صفات گوناگون خود را در يک سيستم منظم ترکيب کند و مي داند که ويژگي هاي رواني از موقعيتي به موقعيت بعدي تغيير مي کند.

فشار اجتماعي← عرضه خودهاي مختلف

↓

رشد تفکر انتزاعي← يکپارچه وحدت خود← تأثير موقعيت ← خودشناسي

هنگامي که نظر نوجوانان در مورد خود، عقايد و برنامه هاي پايدار و با ثبات را در نظر مي گيرد به سوي وحدت خود که براي پرورش هويت، حياتي است پيش مي روند.

 

تأثير مراحل انتقال از مدرسه در عزت نفس:

2. تغييرات عزت نفس:

در دورة نوجواني متمايز شدن عزت نفس که جنبة ارزش گذار خود پنداره است ادامه مي يابد. مثل شايستگي تحصيلي، احساس ارزشمندي اجتماعي، توانايي جسماني و دوستي صميمانه.

عزت نفس فقط هنگام انتقال از يک مقطع تحصيلي به مقطع ديگر به طور موقتي کاهش مي يابد و غير از اين مورد در اغلب نوجوانان افزايش مي يابد. نوجواناني که براي محافظت خود از عدم تأييد ديگران اغلب به صورت تصنعي رفتار مي کنند دچار عزت نفس کم، افسردگي و بدبيني نسبت به آينده مي شوند و بالاخره نوجواناني که به مدارس مي روند يا در محله هايي زندگي مي کنند که گروه قومي يا مقام اجتماعي- اقتصادي آنها محترم شمرده مي شوند مشکلات عزت نفس کمتري دارند.

 

 

راه يابي به سوي هويت:

خود وصفي هاي سازمان يافتة نوجوان و افزايش عزت نفس آنها شالودة شناختي را براي پرورش هويت فراهم مي آورند. پژوهشگران با استفاده از روش مصاحبة باليني نوجوانان را به 4 طبقه تقسيم مي کنند که پيشرفت آنها را در تشکيل هويت پخته نشان مي دهند.

 

٭ انواع وضعيت هويت و رابطه آن با سلامت رواني را شرح دهيد؟

چهار وضعيت هويت:

1. کسب هويت

2. وقفه

3. ضبط هويت

4. پراکندگي هويت

خيلي از نوجوانان با هويت ضبط شده و پراکنده شروع مي کنند ولي در اواخر نوجواني به سمت وقفه و کسب هويت پيش مي روند کالج کاوش بيشتر را بر مي انگيزد و نوجوانان را با انتخاب هاي شغلي و سبک هاي زندگي ساده مواجه مي سازد.

انواع هويت:

1. کسب هويت← گزينش سالم و سازگارانه

2. وقفه← کاوش

3. ضبط شده ← پذيرش کورکورانه ناسالم

4. پراکنده ← فاقد جهت

 

1. کسب هويت: به يک رشته ارزش ها و اهدافي پايبند هستند که خود برگزيده اند.

2. وقفه: سرگرم فرايند کاوش هستند.

3. ضبط هويت: آنها هويت حاضر و آماده اي را مي پذيرند و ضبط مي کنند که يک فرد مقتدر آنرا براي ايشان برگزيده است.

4. پراکندگي هويت: فاقد جهت روشني هستند، پايبند ارزش ها و اهداف نيستند و براي رسيدن به آنها تلاش هم نمي کنند.

 

وضع هويت و سلامت رواني:

کسب هويت و وقفه از لحاظ رواني راه هاي سالمي به سوي خود وصفي پخته هستند در حالي که ضبط و پراکندگي هويت ناسازگارانه هستند. نوجواناني که هويت کسب کرده اند يا فعالانه آن را کاوش مي کنند احساس عزت نفس بيشتري دارند به احتمال بيشتري به صورت انتزاعي و نقادانه فکر مي کنند. بين خود آرماني و خود واقعي شان شباهت بيشتري دارد و در استدلال اخلاقي پيشرفته هستند در<