دانشگاه فرهنگ و هنر
شناسايي مرجع جوانان
در انتخاب پوشش و آرايش غير متعارف
استاد مربوطه :
جناب آقاي حميدرضا محمدي
دانشجو :
رضا فولادي
سال تحصيلي 92
چكيده
نوجوانان و جوانان به عنوان بزرگترين و پرتعدادترين گروه سني از جامعه ما از جمله قم داراي مسائل اجتماعي، اقتصادي و فرهنگي متعددي هستند از جمله: بزهكاري اجتماعي، اعتياد، ترك تحصيل، بيكاري، گرايش به ظواهر فرهنگ غربي و ....
هر يك از اين مسائل ابعاد گوناگون قابل تحقيق و بررسي است؛ و اين تلاشهاي فكري و علمي لازم شناخت مسئله و يافتن راهحل براي كاهش آثار سوء اين مسائل است. پژوهش حاضر به يكي از موضوعات فوق يعني گرايش نوجوانان و جوانان به مظاهر غربي در شهرستان قم ميپردازد.
پژوهش حاضر در 5 فصل ارايه ميشود:
فصل اول كليات پژوهش؛ شامل موضوع و اهداف، سؤالات و ضرورت پژوهش ميباشد.
فصل دوم: ادبيات تحقيق و پيشينه پژوهش را در بر ميگيرد.
فصل سوم: به مباني روش پژوهش ميپردازد.
و در فصل چهارم: به تجزيه و تحليل دادههاي بدست آمده خواهيم پرداخت. و در فصل پنجم نتايج تحقيق به طور خلاصه همراه با پيشنهاداتي در جهت چگونگي برخورد با مسئله اجتماعي مورد مطالعه ارايه ميشود.
فهرست مطالب
عنوان صفحه
3-1 اهميت و ضرورت پژوهش..... 2
پرسشهاي اساسي پژوهش مذكور عبارتست از:6
جامعه آماري پژوهشي عبارتند از نوجوانان و جوانان شهر قم (15-25)6
1-3 متغيرهاي تحقيق (تعاريف نظري و عملياتي)8
3-3 ابزار جمع آوري اطلاعات و تكنيكهاي آماري... 11
فصل پنجم:نتيجهگيري و ارايه پيشنهادات... 17
لباس پوشيدن شأني از شئون انسان است و پديدهاي است كه تقريباً به اندازه طول تاريخ بشر سابقه و به قدر پهنه جغرافيايي امروزي، گسترش و تنوع دارد. اين پديده با خصوصيات فردي و اجتماعي انسان در ارتباط است و لذا ميتوان آن را از ديدگاههاي مختلفي از قبيل فرهنگي، اخلاقي، جامعه شناسي، مذهب و قانون مورد مطالعه قرار داد.
از بعد فرهنگي- اجتماعي ميتوان پرسيد كه يك جامعه چه نوع لباسهايي ميپوشند؟ تحولات پوشاك در طول تاريخ چگونه بوده است؟ چه تفاوتهايي ميان لباس مردم ديده ميشود و اينكه مرجع ارزشي و يا گروه مرجع مردم در انتخاب يك پوشش خاص چيست؟
در هر جامعه نوع و كيفيت لباس زنان و مردان، علاوه بر آنكه تابع شرايط اقتصادي و اجتماعي و اقليمي آن جامعه است، قوياً تابع جهان بيني و ارزشهاي حاكم بر فرهنگ آن جامعه است. انسان بسته به اينكه براي جهان چه معنايي قائل باشد، خود را چگونه موجودي بشناسد، چه سرنوشتي براي خود تصور كند و سعادت خود را در چه بداند، لباس پوشيدن و نوع آرايش ظاهري او تفاوت ميكند.
دكتر غلامعلي حداد عادل در كتاب «فرهنگ برهنگي و برهنگي فرهنگي» نتيجه گرفته است كه لباسهاي سنتي و ملي بسياري از اقوامي كه هنوز بطور مستقيم و كامل تحت تأثير فرهنگ صنعتي غرب قرار نگرفتهاند، وجه اشتراكي دارد يعني همهي آنها بلند، گشاد، غير چسبان و عموماً با سر بند و دستار همراه است. حتي لباسهاي اقوام اروپايي در قرون وسطي حتي، تا مدتها بعد از آن، چه زنانه و چه مردانه، عموماً بلند و گشاد است.
پيشرفت شگرف تكنولوژي ارتباطات در سالهاي اخير امكان تماس و مبادله سريع فرهنگها را به صورت كالاهاي تجاري فراهم آورده و به جريان مبادله فرهنگي در شكل يك سويه آن، تهاجم فرهنگي، سرعت بخشيده است. در مبادلات نابرابر فرهنگي، فرهنگ چيده سعي ميكند با بكارگيري تمام ابزار و وسائل و تكنيكهاي ممكن و استفاده از خلأهاي موجود در نظام فرهنگي جامعه مورد هجوم، الگوي مصرف، رفتار و حتي بينش مردم آن كشور را به دلخواه تغيير دهد.
طبيعي است كه در يك فراگير درازمدت افراد مختلف از گروههاي سني مختلف كه نصيب اندكي از فرهنگ خودي بردهاند، مجذوب جلوههاي فرهنگ بيگانه شوند و به تدريج حساسيت و خودآگاهي جمعي را نسبت به ارزشها و هنجارهاي ملي و بومي از دست بدهند.
لباس، تصاوير يا نوشتههاي روي آن و نوع آرايش سر و صورت، گرچه از ويژگيهاي مادي فرهنگ هستند، اما آنها اغلب مانند تمام شاخههاي مادي ديگر، خصلتي نمادين دارند و بازگو كننده يك نوع معني و عقيده دربارهي جهان زندگي است. بنابراين جواناني كه پوشش و آرايش غيرمتعارف را انتخاب كردهاند، در واقع به بخشي از فرهنگ بومي- مذهبي خويش بياعتنا بوده و برخلاف آن عمل كردهاند.
در ميان مفاهيمي كه پس از انقلاب اسلامي بيش از ديگر مفاهيم مطرح شدهاند، مفهوم «تهاجم فرهنگي» است. در اينجا ورود عناصر فرهنگي بيگانه به درون سيستم به عنوان نوعي تجاوز به حريم و با قصد نابود كردن يا تحريف ارزشها درك ميگردد.
اين معضل با پايان جنگ تحميلي، افزايش نسبي تمايلات رفاه طلبانه در جامعه، معضلات اقتصادي و گسترش بيكاري به ويژه با توجه به جواني جمعيت از يك سوء و از جانب ديگر مسلح شدن غرب به ابزارهاي فرهنگي و اطلاع رساني همچون سيستمهاي ماهوارهاي، وضعيت ويژهاي را ايجاد كرده است.
از اين رو مسئولان جامعه به طرق گوناگون، از جمله تصويب بودجه براي مبارزه با تهاجم فرهنگي و انجام پژوهشهايي دربارهي پديده مذكور و ابعاد آن و… در پي مقابله با اين پديده بر آمدند.
1. جوانان قمي كه از لحاظ نوع پوشش و آرايش غيرمتعارف محسوب ميشوند از منابع غربي به ويژه رسانهها الگوبرداري ميكنند.
2. جواناني كه از لحاظ اقتصادي و اجتماعي در سطح بالا برخوردار ميباشند بيشتر تحت تأثير فرهنگ غرب قرار دارند.
3. جوانان و نوجواناني كه احساس طردشدگي از سوي جامعه را در خود پرورش دادهاند بيشتر از الگوهاي غربي تبعيت ميكنند.
4. دختران نسبت به پسران از نظر طبقه اجتماعي در سطح پايينتري قرار دارند و به همين دليل به سمت پوشش و آرايش غيرمتعارف روي آوردهاند.
هدف كلي پژوهش حاضر عبارتست از:
- شناسايي مرجع جوانان قمي در انتخاب پوشش و آرايش غيرمتعارف
اهداف ويژه پژوهش
- شناخت منابع الگوپذيري جوانان قمي در انتخاب پوشش و آرايش غيرمتعارف
- تعيين پايگاه اقتصادي و اجتماعي جوانان مورد مطالعه
- سنجش «احساس هويت اجتماعي» جوانان مورد مطالعه
- مقايسه دختران و پسران در هر يك از موضوعات فوق
1. جوانان قمي كه از لحاظ نوع پوشش و آرايش، غيرمتعارف محسوب ميشوند از كدام منبع اين الگوها را پذيرفتهاند؟
2. جامعه نمونه مورد مطالعه از لحاظ اقتصادي و اجتماعي (تحصيلات فرد، اشتغال، محل سكونت، بومي يا مهاجر و...) چه ويژگيهايي دارد؟
3. جوانان مورد مطالعه به چه ميزان احساس ميكنند كه از سوي جامعه مورد پذيرش قرار گرفتهاند؟ (احساس هويت اجتماعي)
4. پاسخگويان دختر و پسر در هر يك از متغيرهاي فوق، چه تفاوتهايي با يكديگر دارند؟
در سالهاي اخير درباره رابطه گرايش به الگوهاي غربي و برخي عوامل اجتماعي مانند خانواده، رسانههاي جمعي، گروه همسالان، مدرسه و هويت اجتماعي و... تحقيقات متعددي در سطح ايران انجام گرفته است. يكي از نتايجي كه اكثر تحقيقات به آن اشاره دارند اين است كه جوانان در ارزشها و الگوهاي خود، مشابهت و همسويي زيادي با دوستان خود دارند.
در پژوهشي تحت عنوان «نقش خانواده، مدرسه و گروه همسالان، هنجارپذيري دانش آموزان دختر دبيرستانهاي تهران» (1379) و با اين سؤال اساسي كه نوجوانان كدام يك از گروههاي فوق الذكر را مرجع ارزشها، علايق و رفتارهاي خود ميدانند، بدين پاسخ رسيده است كه 57% پاسخگويان، گروه دوستان را مرجع فكر و رفتارهاي خويش ميداند و از آن الگو ميگيرند و همسويي با الگوها و ارزشهاي خانواده در رتبه بعدي قرار دارد.
57% پاسخگويان ميزان مشابهت ارزشها و علايق و رفتارهاي خود را با دوستانشان «زياد» «خيلي زياد» ارزيابي كردهاند. محقق نتيجه گرفته است كه جوانان بيش از همه پيوندي قوي با دوستان خود دارند و در حيات فردي و اجتماعي، اساساً تابع معيارهاي خرده فرهنگ خاص گروه سني خود ميباشند.
در بعد فرهنگي، اغلب گزينشهاي جوانان از فرهنگ سنتي و حاكم كشورمان نميباشد و نگاه جوانان امروز در بيشتر اوقات متوجه فرهنگ خارج از مرزهاي عقيدتي و فرهنگي جامعه خود ميباشد.
گرايش جوانان مورد مطالعه نسبت به گروههاي مرجع به ترتيب اولويت به قرار زير است:
پرسشهاي اساسي پژوهش مذكور عبارتست از:
1. كداميك از گروههاي سني آماج عمده نفوذ و يورش فرهنگي به شمار ميروند؟
2. پديده تهاجم فرهنگي چه آثار زيانباري بر گروههاي سني مختلف بر جاي ميگذارد.
3. چرا گروهي از نوجوانان يا جوانان نسبت به فراوردههاي فرهنگ غرب گرايش دارند؟
4. چرا يك نوجوان يا جوان شيفته لباس گروه رپ يا پلي ميشود؟
جامعه آماري پژوهشي عبارتند از نوجوانان و جوانان شهر قم (15-25)
حجم نمونه بالغ بر 55 نفر از دختران و پسران است كه از ميان دانشجويان، دانش آموزان بود.
براي جمع آوري اطلاعات از دو پرسشنامه استفاده شده كه يكي 40 سوال در زمينه مسائل فرهنگي، توجه به رسانههاي گروهي اعم از خودي و بيگانه، توجه به جاذبههاي فرهنگ غرب كه جوانان را به سوي خود ميكشد داشت كه اين پرسشنامه با دانشآموزان تكميل شد و پرسشنامه دوم شامل 55 سؤال بود كه با دانشجويان تكميل شد.
نتايج تحقيق نشان داد كه پديده تهاجم فرهنگي و گرايش به غرب در همه گروههاي سني آثار يكساني به جاي نميگذارد و با افزايش سن نمود بيشتري مييابد و علت اين گرايش به بيكاري و نداشتن اوقات فراغت مناسب در جوانان سن بالا بوده است.
ديگر نتايج اين پژوهش به طور خلاصه ارايه ميشود:
- 38% پسران و 53% دختران معتقدند كه «متجدد كسي است كه با مد روز جلو برود»
- 61% پسران و 50% دختران معتقدند كه «فيلمهاي خارجي نسبت به ايراني بسيار جذابتر است»
- 35% پسران و 46% دختران معتقدند كه «افراد در پوشيدن لباس بايد آزاد باشند»
- 29% پسران و 25% دختران اعتقاد دارند كه «با والدين خود در انتخاب لباس اختلاف دارند»
آمارهاي فوق نشان ميدهد كه به طور كلي دختران بيش از پسران به الگوهاي فرهنگي غربي گرايش دارند.
در اين فصل، ابتدا متغيرهاي تحقيق، تعريف نظري و عملياتي ميشوند، سپس جامعه آماري تحقيق و روش نمونهگيري همراه با ابزار و روش گردآوري دادهها و بالاخره تكنيكهاي آماري مناسب براي تجزيه و تحليل دادهها، ارايه خواهند شد.
روش تحقيق در علوم رفتاري عمدتاً روش توصيفي است. روش تحقيق در اين پژوهش نيز «توصيفي» ست. از آنجا كه بر روي متغيرها كنترل وجود نداشت و تنها از قبل اتفاق افتاده بودند و در پي توصيف پديده مورد بررسي بوديم از اين روش استفاده كرديم.
1-3 متغيرهاي تحقيق (تعاريف نظري و عملياتي)
- پوشش و آرايش غيرمتعارف:
پوشش و آرايشي كه با عرف جامعه سازگار و منطبق نباشد.
براي عملياتي كردن اين متغير چك ليستي شامل ويژگيهاي ظاهري پوشش و آرايش غيرمتعارف تنظيم شده است.
چك ليست مذكور داراي شاخصهاي زير است:
- پيراهن بزرگ و گشاد
- شلوار تنگ و چسبان (شلوار لي راسته)
- لباس با رنگهاي بسيار روشن و شاد (پسران)
- تيشرت كه تصوير يا نوشتار غربي داشته باشد
- موهاي روغن زده، بلند، فرق باز كرده
- چادر نازك
- آرايش صورت (دختران)
- آشكار ساختن ميزان قابل توجهي از موي سر (دختران)
منظور از هويت اجتماعي، تصور، احساس و ارزيابي فرد از خودش در منظر ديگران- جامعه است. اگر اين تصوير مثبت باشد فرد احساس كند كه در منظر ديگران داراي ارزش و احترام است، احساس هويت اجتماعي مثبت خواهد كرد.
براي عملياتي كردن «احساس هويت اجتماعي» 4 سؤال بر طبق طيف كيلرت تهيه شده است كه هر پاسخگو با پاسخ دادن به آنها، نمرهاي اخذ خواهد كرد و بدين طريق ميزان احساس هويت اجتماعي وي محاسبه ميشود.
حداكثر امتياز 20 و حداقل آن كه نشانگر عدم هويت اجتماعي است برابر 4 ميباشد.
سن: به طور مستقيم سن افراد يا تاريخ تولد آنها پرسيده ميشود. البته فقط گروه سني 15 تا 24 ساله موردنظر است.
تحصيلات فرد و والدين: ميزان تحصيلات برابر است با سالهاي تحصيلي كه فرد با موفقيت آنها را پشت سر گذاشته. ميزان تحصيلات افراد به پنج مقوله دستهبندي خواهد شد:
محل سكونت: خيابان و محلهاي كه فرد پاسخگو در آن زندگي ميكند.
جنسيت: مذكر يا مؤنث بودن بنابر اظهارات خود فرد
شغل: فعاليتي است قانوني كه فرد براي كسب درآمد و امرار معاش آن را انجام ميدهد. كه افراد پاسخگو از لحاظ اشتغال به چهار گروه تقسيم ميشوند:
2-3 جامعه آماري، حجم و روش نمونه گيري
جامعه آماري پژوهش را تمام جوانان قمي- ساكن شهر قم- كه در گروه سني 15 تا24 سال قرار دارند و نوع پوشش و آرايش آنان بر طبق چك ليست، غيرمتعارف محسوب ميشود، تشكيل ميدهند.
جامعه آماري مذكور هر دو جنس دختران و پسران را در بر ميگيرد.
شيوه نمونه گيري، نمونه گيري غير احتمالي است، چون به تمام جامعه آماري دسترسي نداشتيم و لذا از روش «جامعه در دسترس» و «روش تعمدي» در مكانها و زمانهاي گوناگون استفاده خواهد شد.
حجم يا تعداد نمونه آماري با توجه به پراكندگي جامعه آماري و اعتبار طرح 50 نفر (25 نفر پسر و 25 نفر زن) ميباشد.
3-3 ابزار جمع آوري اطلاعات و تكنيكهاي آماري
ابزار جمع آوري اطلاعات پرسشنامه محقق ساخته است كه از طريق پرسشنامه تكميل شد.
مهمترين تكنيكهاي آماري، آمار توصيفي شامل رسم جداول فراواني يك بعدي و دو بعدي و محاسبه فراوانيها، درصدها و مقايسه آنها با يكديگر خواهد بود.
در اين فصل ابتدا با استفاده از آمار توصيفي به دستهبندي و توصيف دادههاي آماري به دست آمده از پژوهش خواهيم پرداخت. محاسبه فراوانيها، درصدها و مقايسه درصدها با يكديگر عمدهترين كار آماري است كه روي دادههاي بدست آمده انجام خواهد گرفت.
نوجويي در آرايش ظاهري و پوشش گرچه ممكن است در گروههاي سني متفاوت بطور كم و بيش مشاهده شود ولي بدون شك اين ويژگي بيشتر در گروه سني نوجوانان و جوانان عموميت دارد.
در گروه سني 20 سال و كمتر گرايش به پوشش و آرايش غيرمتعارف بيشتر مشاهده ميشود تا گروه سني بالاتر از 20 سال.
جدول1. تفكيك پاسخگويان برحسب گروه سني و جنسيت (به درصد)
رديف |
گروه سني |
دختران |
پسران |
كل |
1 |
15 تا 16 سال |
8 |
6 |
7 |
2 |
17 تا 18 سال |
9 |
11 |
10 |
3 |
19 تا20 سال |
3 |
4 |
5/3 |
4 |
21 تا22 سال |
3 |
3 |
3 |
5 |
23 تا24 سال |
2 |
1 |
5/1 |
جمع كل |
25 |
25 |
25 |
نيمي از پاسخگويان دختر كه پوشش و آرايش غيرمتعارف داشتهاند، بين 15 تا 18 ساله هستند.
بيشترين درصد (36%) مربوط به گروه سني 17 و 18 سالهها است. با افزايش سن از درصد افرادي كه پوشش و آرايش غيرمتعارف دارند، كاسته ميشود.
به نحوي كه سهم گروه سني 21 تا 22 سال 12% و گروه سني 23 تا 24 سال 8% است.
در گروه سني پسران نيز وضعيت مشابهي ديده ميشود و در گروه سني 18-17 سال گرايش به پوشش و آرايش غيرمتعارف بيش از ديگر گروههاي سني مورد مطالعه است.
سوادآموزي و كسب علم از عواملي هستند كه بر رفتار و نگرشهاي افراد تأثير ميگذارد؛ از اين رو در اغلب تحقيقات، «ميزان تحصيلات» يكي از متغيرهاي مورد مطالعه است. ضمن آنكه ميزان تحصيلات فرد در كنار ديگر متغيرها مانند ميزان درآمد و شغل، بيانگر تعلق فرد به طبقه اجتماعي خاصي نيز ميباشد.
نتايج بدست آمده نشان ميدهد كه بيش از نيمي (60%) از پاسخگويان تحصيلاتي در حد سيكل و ديپلم ناقص دارند.
جدول2. ميزان تحصيلات پاسخگويان به تفكيك جنسيت (به درصد)
رديف |
ميزان تحصيلات |
دختر |
پسر |
كل |
1 |
بيسواد |
- |
- |
- |
2 |
در حد ابتدايي |
- |
2 |
1 |
3 |
در حد سيكل تا ديپلم |
5 |
10 |
5/7 |
4 |
ديپلم و پيش دانشگاهي |
13 |
5 |
9 |
5 |
بالاتر از ديپلم |
7 |
8 |
5/7 |
جمع كل |
25 |
25 |
25 |
سطح سواد پاسخگويان دختر بيش از پاسخگويان پسر است؛ در حالي كه 52% دختران داراي ديپلم يا دورهي پيشدانشگاهي هستند تنها 20% پسران در اين سطح هستند.
در اين پژوهش علاوه بر ميزان تحصيلات پاسخگويان، درباره سطح تحصيلات پدرانشان نيز سؤال شد.
ميزان سواد والدين نيز در نوع تربيت فرزندان و چگونگي ارتباط با آنها ارتباط زيادي دارد.
اگر خانواده بتواند فرزند خود را به الگوها و هنجارهاي مورد قبول جامعه جذب كند و يا خود الگوهاي نامناسبي را در پيش روي فرزند خود قرار دهد گرايش نوجوانان و جوانان به الگوهاي غيرخودي در نوع پوشش و آرايش، به منظور هويتيابي، امري اجتناب ناپذير خواهد بود.
جدول3. تفكيك ميزان تحصيلات پدران پاسخگويان (به درصد)
رديف |
ميزان تحصيلات |
دختر |
پسر |
كل |
1 |
بيسواد |
8 |
10 |
9 |
2 |
در حد ابتدايي |
9 |
5 |
7 |
3 |
در حد سيكل تا ديپلم ناقص |
3 |
7 |
5 |
4 |
ديپلم و پيش دانشگاهي |
3 |
2 |
5/2 |
5 |
بالاتر از پيش دانشگاهي |
2 |
1 |
5/1 |
جمع كل |
25 |
25 |
25 |
براي تعيين پايگاه طبقاتي افراد مورد مطالعه، علاوه بر وضعيت تحصيلي آنها، از وضعيت اشتغال پاسخگويان و نوع شغل ولي آنها نيز سؤال شد.
نتايج تحقيق نشان ميدهد كه بين وضعيت اقتصادي خانواده با ميزان گرايش و پوشش و آرايش غيرمتعارف رابطه وجود دارد.
جواناني كه خانواده آنها داراي شغل متوسطي هستند نسبت به جواناني كه خانواده آنها داراي مشاغل پايينتر هستند گرايش كمتري به مظاهر فرهنگي دارند و به عبارت ديگر اين طبقات پايين و بالاي جامعه – از لحاظ شغلي- هستند كه بيش از جوانان طبقه متوسط به الگوهاي غربي در نوع پوشش و آرايش گرايش دارند و طبقه متوسط توانسته است خود را بيش از دو طبقه ديگر از پوشش و آرايش غيرمتعارف دور نگه دارد.
جدول4. تفكيك پاسخگويان برحسب نوع شغل پدر خانواده(به درصد)
رديف |
نوع شغل |
دختر |
پسر |
كل |
1 |
مشاغل بالا |
7 |
9 |
8 |
2 |
مشاغل متوسط |
6 |
6 |
6 |
3 |
مشاغل پايين |
8 |
8 |
8 |
4 |
بازنشسته، فوت |
4 |
2 |
3 |
جمع كل |
25 |
25 |
25 |
مشاغل بالا شامل كارخانهداران، دارندگان نمايشگاه و كارمندان عالي رتبه اداري يا آموزشي ميباشد؛ كارمندان، مغازهداران كه جزو مشاغل متوسط و كارگران، كشاورزان و شاغلين در بخش خدماتي (قصاب، نقاش ساختمان، نانوا، راننده و از اين قبيل) جزو مشاغل پايين طبقهبندي شدهاند.
به طور نظري چنين ميتوان تفسير كرد كه جوانان طبقه پايين كه از امتيازات گوناگون جوانان طبقه بالا – پرستيژ اجتماعي، ثروت، ماشين و... محروم هستند براي به دست آوردن پايگاه اجتماعي، از نوع بالاتر به طور مستقيم و از طريق دسترسي به الگوهاي غربي، به پوشش و آرايش غيرمتعارف روي ميآورند.
طبقه متوسط نيز معمولاً بيش از طبقات ديگر اجتماعي و هنجارها و ارزشهاي جامعه پايبند است.
جدول5. تفكيك پاسخگويان برحسب وضعيت اشتغال و جنسيت (به درصد)
رديف |
وضعيت اشتغال |
دختر |
پسر |
كل |
1 |
دانش آموز و دانشجو |
15 |
7 |
13 |
2 |
خانهدار |
7 |
- |
5/3 |
3 |
بيكار |
- |
4 |
2 |
4 |
كارگر، شاگرد |
2 |
11 |
5/4 |
5 |
بدون پاسخ |
1 |
3 |
2 |
جمع كل |
25 |
25 |
25 |
پوشش و آرايش غيرمتعارف برخي از نوجوانان و جوانان ساكن در شهرستان قم كه به نحو چشمگيري رو به افزايش است، به دغدغه خاطر مصلحان، اوليا و مربيان تبديل شده.
موضوع و سؤال اساسي پژوهش حاضر معطوف به اين مطلب است كه جوانان قمي در انتخاب پوشش و آرايش غيرمتعارف از كدام منبع يا مرجع الگو ميگيرند؟ به عبارت ديگر مرجع جوانان در انتخاب اين نوع پوشش و آرايش چيست؟
بدون شك مقابله با حل منطقي اين پديده، بدون شناسايي و شناخت جواناني كه درگير آن شدهاند، امكانپذير نيست.
شناسايي مرجع جوانان مذكور، مسئولين را در اين جهت كه توجه و برنامههاي خود را به كدام قسمت و منبع متمركز كنند راهنمايي خواهد كرد.
سؤالات اين پژوهش علاوه بر سؤال اصلي كه در پاراگراف اول مطرح شد عبارت بودند از:
- ويژگيهاي اجتماعي و اقتصادي جوانان مورد مطالعه از لحاظ ميزان تحصيلات، اشتغال، محل سكونت، بومي يا مهاجر بودن و... كدامند؟
- جوانان مورد مطالعه به چه ميزان احساس ميكنند كه از سوي جامعه مورد پذيرش قرار گرفتهاند؟
- نمادهاي مورد استفاده جوانان در پوشش و آرايش، كدامند؟ و كداميك از نمادها از عموميت بيشتري برخوردارند؟
- و بالاخره اينكه بين گروه دختران و پسران در هر يك از متغيرهاي فوق چه تفاوتهايي وجود دارد؟
روش تحقيق توصيفي است و از آنجا كه به كل جامعه آماري دسترسي نداشتيم و امكان نمونهگيري تصادفي وجود نداشت، ادعاي تعميم نتايج به كل جامعه آماري را نداريم.
جامعه آماري پژوهش تمام جوانان قمي- ساكن در شهر قم- كه در گروه سني 15 تا 24 سال قرار دارند و نوع پوشش و آرايش آنان بر طبق چك ليست تنظيمي، غيرمتعارف محسوب ميشود، تشكيل ميدهد.
شيوهي نمونهگيري، نمونهگيري غيراحتمالي است و از روش «جامعه در دسترس» و «روش تعمدي» استفاده شده است و حجم نمونه 50 نفر است كه از ميان دختران و پسران به تساوي انتخاب شده است.
الف) انجام تحقيقي مشابه درباره جواناني كه از لحاظ پوشش و آرايش متعارف محسوب ميشوند با هدف مقايسه ويژگيها، گرايش و نگرشهاي اين گروه با جواناني كه پوشش و آرايش غيرمتعارف دارند.
ب) تقويت و تحكيم معرفت شناسي، دين باوري و خداسالاري در بين نوجوانان و جوانان
ج) گسترش مراكز تفريحي و فرهنگي و برنامهريزي در جهت اجراي تفريحات سالم و مجاز براي نوجوانان و جوانان
د) دگرگوني عميق در شيوههاي تربيتي عوامل تربيت اجتماعي از قبيل خانواده، مدرسه، رسانههاي گروهي و مربيان ديني براي جذب و پرورش نوجوانان
1. سن: 2. جنسيت: زن مرد 3. ميزان تحصيلات: 4. سواد پدر: 5. شغل پدر: 6. وضعيت اشتغال پاسخگو: 7. محل سكونت (نام خيابان يا منطقه): 8. وضعيت فرد: بومي مهاجر
|
|
- هويت اجتماعي 9. در زير چند جمله ارايه شده است، لطفاً درجهي موافقت يا مخالفت خود را نسبت به آنها اعلام كنيد. 1 2 3 4 5 كاملاً مخالف مخالف نميدانم موافق كاملاً موافق الف) احساس ميكنم در اين جامعه كسي براي نوجوانان ارزش و جايگاهي قائل نيست ب) والدين، فرزندان نوجوان خود را درك نميكنند ج) جوانان در تصميمگيريهاي خانوادهشان نقشي ندارند د) از اينكه در جامعه اينقدر محدوديت وجود دارد، احساس تنفر ميكنم
|
|
- نگرشها و گرايشها 10. در انتخاب و خريد لباس كدام ملاك براي شما مهمتر است. (فقط يك مورد) 1. قيمت آن مناسب باشد. 2. ساده باشد. 3. شيك و جذاب باشد 4. مد روز باشد. 5. جنس آن خوب و بادوام باشد.
11. احساس شما در اين باره كه امروزه جوانان ما به لباس و آرايش غيرسنتي روي آوردهاند، چيست؟ 1. اهميتي ندارد 2. باعث تأسف 3. ايرادي ندارد و مطلوب است 4. نظري ندارم
12. جوانان بايد در پوشيدن لباس دلخواه خود آزاد باشند. 1. موافقم 2. نظري ندارم 3. مخالفم
13. جوانان با پوشيدن لباس مد به دنبال جلب توجه ديگران و كسب اعتماد به نفس هستند. 1. موافقم 2. نظري ندارم 3. مخالفم
14. فيلم و سريالهايي كه از تلويزيون پخش ميشود، باعث رواج مد در بين جوانان ميشود. 1. موافقم 2. نظري ندارم 3. مخالفم |
|
- مرجع الگوپذيري 15. شما پوشش و آرايش خود را، عمدتاً تحت تأثير كداميك از عوامل يا افراد زير انتخاب ميكنيد (حداكثر دو مورد) 1. پوشش و آرايش دوستان صميمي 2. مجلات مُد 3. هنرپيشهها و ورزشكاران داخلي 4. هنرپيشهها و ورزشكاران خارجي 5. پوشش و آرايش افراد خانواده 6. مشاهده لباسهاي مد در بوتيكها و فروشگاهها 7. مشاهدهي فيلمهاي خارجي (ويدئو و ماهواره) 8. موارد ديگر .....
16. نظر والدين شما دربارهي پوشش و آرايش شما چيست؟ 1. كاملاً موافق 2. موافق 3. بيتفاوت 4. مخالف 5. كاملاً مخالف |