مرکز دانلود خلاصه کتاب و جزوات دانشگاهی

رشته داروسازی

مقدمه

رشته داروسازی سرحلقه درمان همه بیمارانی است که چشم امید به داروهای مؤثر، کم ضرر و پر اثر دوخته‌اند. ابزار مداوا که دارو بخشی از آن است، نقش خود را به خوبی ایفا می‌کند و رشته داروسازی همان علمی است که در ساخت و تولید دارو و دادن اطلاعات داروئی خدمات ارزنده‌ای را ارائه می‌دهد.داروسازی با علوم زیست‌شناسی ، بیوشیمی و علوم پایه پزشکی ارتباط وسیعی دارد. آموزش دوره دکتری داروسازی در ایران پیوسته است و پس از طی دوره 8 ساله به دانشجویان، درجه دکترای عمومی داروسازی اعطا می‌شود.

1- نام و تعريف رشته

رشته دكتراي عمومي داروسازي Doctor of Pharmacy (Pharm. D) شاخه اي از علوم پزشكي است كه به منظور رفع نياز هاي خدمات داروئي جامعه در سازمان هاي مرتبط با دارو تاسيس شده است.

 

2- تاريخچه رشته و پيشرفت هاي جديد

با توجه به نياز بشر به درمان بيماري ها و همچنين پيشرفت علم شيمي و بيولوژي و همچنين ارتباط تنگا تنگ علوم مختلف و همچنين گشوده شدن عرصه براي ارائه روش هاي جديد درماني بااستفاده از دارو هاي جديدتر و موثر تر رشته داروسازي از ابتداي قرن بيستم به عنوان يك رشته مستقل مطرخ گرديد كه اين امر در ايران با استقلال اين رشته از رشته پزشكي و تاسيس دانشكده داروسازي در سال 1313 در دانشگاه تهران محقق گرديد. به مرور زمان و با توجه به نياز كشور به استفاده از خدمات داروسازان و همچنين احساس ضرورت بر تدوين برنامه هاي تحصيلي اين رشته، دانشكده هاي داروسازي ديگري در تبريز، اصفهان، مشهد، اهوازو سپس شهيد بهشتي، كرمان، شيراز، ساري و كرمانشاه تاسيس گرديد. همچنين برنامه رشته داروسازي به صورت مدون در سال 1361 توسط شوراي انقلاب فرهنگي ارائه كه اين برنامه با كمي تغيير در سال 1367 بازنگري گرديده است. امروزه علاوه بر تاسيس دانشكده هاي داروسازي هر دانشكده به لحاظ رشد و تحولات عظيم علمي اقدام به تاسيس مراكز تحقيقاتي و همچنين با توجه به نياز جامعه به خدمات تخصصي تر اقدام به تاسيس و را ه اندازي رشته هاي تخصصي نموده است.

3- فلسفه تدوين برنامه ( ارزشها و باورها )

حفظ سلامت انسان و محيط زندگي وي از حقوق اصلي او محسوب مي شود و در رشته داروسازي نيز با توجه به كاربردهاي تعيين كننده آن در تامين سلامت جامعه در راستاي تحقق عدالت اجتماعي، بر مد نظر گرفتن اين حق اساسي تاكيد مي شود . دانشمندان مسلمان و ايراني در شناخت محيط زندگي و داروها پيشقدم بوده اند و دراين برنامه بر روح حاكم بر فرهنگ غني ملي در زمينه هاي اقليم شناسي و جنبه هاي اخلاقي بخصوص اخلاق پزشكي تاكيد دارد. همچنين از نيازهاي اساسي انسانها تمايل به رشد و تعالي است و انسانها فطرتا طالب شناخت بهتر خلقت هستند . لذا دراين برنامه بر افزودن اطلاعات ، ايجاد نگرشهاي لازم و تقويت جنبه پژوهشگري و دستيابي به نهانهاي خلقت توجه مي شود و سعي مي گردد با بكار گيري شيوه هاي جديد و قديم تعليم و تربيت در جهت افزايش قدرت تفكر ، استقلال ، تصميم گيري و افزايش توان حرفه اي فراگيرندگان با توجه به نيازهاي جامعه و اولويت هاي ملي با بهره گيري از فراگيري مداوم گام برداشته شود.

4- رسالت (Mission)

ماموريت اصلي تربيت دانش آموختگاني است كه مي توانند در نظام هاي بهداشتي و تامين سلامت و آموزشي ، پژوهشي ، برنامه ريزي و خدماتي مربوط به داروها انجام وظيفه كنند با تربيت اين نيروها تامين سلامتي پيشرفت خواهد داشت . همچنين با استفاده از متدها و تكنيكهاي جديد ساخت دارو و ارائه مشاوره به تشخيص درمان و پيش گيري از بيماري ها كمك مي شود. بطور كلي اين رشته بر خلاقيت ، نوآوري ، كارگروهي و اخلاق حرفه اي نيز تاكيد دارد.

5- چشم انداز (Vision)

در يك دنياي درحال تغيير و. تحول و پيشرفت ، دانش آموخته داروسازي نقش موثر و كارآمدي در ارتقاي سطح علمي در مقطع آموزش و پژوهش و پاسخ گويي به نيازهاي در حال تحول خدمات بهداشتي جامعه را با همكاري ساير متخصصين گروه پزشكي خواهند داشت . اميد مي رود با اجراي موفق اين برنامه آموزشي سطح علمي در اين رشته ارتقا يافته و در حد استانداردهاي بين المللي باشد و كشور و جامعه را با پيشرفت هاي علمي دنيا هماهنگ نمايد. مطابق استانداردهاي بين المللي ، دكتر داروساز بايد جايگاه هاي واقعي خود را در حلقه درمان جامعه كسب نمايد . لذا اميد مي رود كه اين رشته بتواند لااقل در ده سال آينده جايگاه واقعي خود را از لحاظ رفع نيازهاي حرف وابسته در سطح ملي و حتي بين المللي كسب نمايد.

6- اهداف كلي (Aims)

از دانش آموختگان اين رشته انتظار مي رود اطلاعات عمومي كافي در جنبه هاي مختلف علوم دارويي داشته و نيازهاي جامعه را در اين ارتباط حل نمايد . اهداف كلي اين رشته عبارتند از :

الف- برآوردن نيازهاي عمومي آموزشي و پژوهشي براي فهم بهتر علم داروسازي وعوامل مرتبط با اين علم

ب- آشنايي با پژوهش هاي علمي و عملي در حيطه علوم دارويي

ج) افزايش مهارت ها و آگاهي ها در خصوص

- شناخت كامل خصوصيات داروهاي موجود در فارماكوپه داروئي

- توانايي اداره داروخانه هاي عمومي و تخصصي و راهنمايي بيماران و مشاوره پزشكان در استفاده درست از داروها

- ساخت داروها و مواد آرايشي بهداشتي در حد داروخانه

- ساخت داروها و مواد آرايشي بهداشتي در صنعت

- كنترل كمي و كيفي داروها و مواد غذايي و آرايش بهداشتي

- پيشگيري از سميت و عوارض جانبي داروها و اطلاع رساني داروها

- آشنايي با مراجع و رفرانس هاي داروسازي و علوم دارويي

- توان شناخت و برنامه ريزي براي حل مسائل مرتبط با دارو و سلامت در سطح ملي

- فرهنگ ها و عقائد جوامع گوناگون

- امور پژوهشي و آموزشي محيط پيرامون خويش

- تحكيم اخلاق حرفه اي

7 - نقش دانش آموختگان در برنامه آموزشي

نقش هاي دانش آموختگان اين رشته عبارتند از :

1) خدماتي

2) مديريتي

3) مشاوره اي و آموزشي

4) پژوهشي

 

8- وظايف حرفه اي دانش آموختگان

درنقش خدماتي مي توانند در

1) داروخانه شهري به عنوان مسئول كه بر حسن اجراي امور نسخه پيچي و راهنمائي متقاضيان خدمات داروئي نظارت دارد، ارائه خدمات نمايد.

2) داروخانه بيمارستاني به عنوان مسئول فني كه بر حسن اجراي امور نسخه پيچي و تامين داروهاي بخش هاي مختلف بيمارستان و راهنمائي متقاضيان خدمات داروئي نظارت دارد، ارائه خدمت نمايند.

در نقش مشاوره اي و آموزشي مي توانند

1) در داروخانه اعم از شهري و بيمارستاني در انتخاب و مصرف صحيح داروها به بيماران و پزشكان كمك نمايند

2) با ارائه اطلاعات صحيح به پزشك و بيمار باعث كاهش عوارض سمي و جانبي داروها گردد.

درنقش مديريتي مي توانند

1) در سازمانها و موسسات داروئي به عنوان مدير فعاليت نمايد

2) در كليه امور مربوط به دارو اعم از ارتباط با كارخانه هاي داروسازي يا ديگر مراكز توليد دارو ، و شبكه هاي بهداشتي در سطح اجرائي و نظارتي ارائه خدمات نمايند

3) در كارخانه هاي داروسازي بر ساخت و كنترل داروها به عنوان مسئول فني نظارت نمايند

در نقش پژوهشي مي توانند

1) با توجه به اهداف رشته، با مطالعه پيراموني در خصوص الگوي مصرف دارو و نوع بيماري ها منطقه فعاليت به افزايش سطح آگاهي پزشكان در آن منطقه مشخص كمك نمايد.

2) در بخش هاي پژوهشي شامل مراكز تحقيقاتي و همچنين تحقيق و توسعه كارخانه هاي داروسازي ارائه خدمات نمايد.

9- استراتژيهاي تدوين برنامه

اين برنامه مبتني است براستراتژي تلفيقي ( دانشجو يا استاد محوري بر حسب نوع درس و شرايط ) ، استفاده از فنون جديد يادگيري و ياددهي و پژوهش ، آموزش در محيط كار واقعي ، تحليل وظايف حرفه اي آينده شناخت علوم و ابزارها و تكنيكهاي تخصصي جديد.

همچنين در اين برنامه بر حسب شرايط از فنوني نظير كار و تمرين عملي در محيط آزمايشگاه و فيلد ، كار در گروههاي كوچك ، طرح و حل مسئله ، شيوه هاي آموزشي Modular و خودآموزي ، استفاده از كامپيوتر ، سخنراني ، ارائه سمينار و فعاليت هاي آموزشي نظري توسط فراگيرنده demonstration و evidence based approachكه بيشتر در بخش آموزشهاي باليني و كارورزي ها بكار مي رود استفاده خواهد شد.

10- شرايط و نحوه پذيرش دانشجو:

پذيرش دانشجو از طريق آزمون سراسري و به صورت متمركز خواهد بود

11- رشته اي مشابه در داخل كشور:

رشته هاي مشابه تأسيس نشده است.

12- رشته هاي مشابه در خارج از كشور:

اين رشته در مقاطع مختلف اعم از ليسانس فوق ليسانس و دكتري در خارج از كشور وجود دارد

13- شرايط مورد نياز براي راه اندازي رشته

طبق ظوابط شوراي نظارت , ارزشيابي و گسترش دانشگاه هاي علوم پزشكي كشور مي باشد

14- موارد ديگر ( بورسيه ): ندارد.

آشنایی با رشته دکترای داروسازي

رشته داروسازي همان علمي است كه در ساخت و توليد دارو و دادن اطلاعات داروئي خدمات ارزنده‌اي را ارائه مي‌دهد.داروسازي با علوم زيست‌شناسي، بيوشيمي و علوم پايه پزشكي ارتباط وسيعي دارد

رشته داروسازي سرحلقه درمان همه بيماراني است كه چشم اميد به داروهاي مؤثر، كم ضرر و پر اثر دوخته‌اند. ابزار مداوا كه دارو بخشي از آن است، نقش خود را به خوبي ايفا مي‌كند و رشته داروسازي همان علمي است كه در ساخت و توليد دارو و دادن اطلاعات داروئي خدمات ارزنده‌اي را ارائه مي‌دهد.داروسازي با علوم زيست‌شناسي، بيوشيمي و علوم پايه پزشكي ارتباط وسيعي دارد. آموزش دوره دكتري داروسازي در ايران پيوسته است و پس از طي دوره ۸ ساله به دانشجويان، درجه دكتراي عمومي داروسازي اعطا مي‌شود.

بازار کار :

دارو سازي اجتماعي

الف) داروخانه‌هاي سطح شهر: اكثريت (بيش از ۸۵ %) فارغ التحصيلان اين رشته جذب داروخانه‌ها مي‌شوند و در اين مراكز به ارائه خدمات زير مي‌پردازند:

- خدمات داروئي مانند بررسي نسخه‌ها، اطمينان از تجويز مناسب داروها و در مواردي هم تجويز برخي از داروها.

- ساخت داروهاي تركيبي.

- عرضه داروهاي توليدي كارخانجات داروئي.

- ارائه‌ي اطلاعات داروئي نظير راهنمائي‌هاي لازم در مورد نحوه مصرف، عوارض جانبي، تداخلات داروئي و…

ب) داروخانه هاي بيمارستان: علاوه بر ارائه خدمات فوق، خدمات ديگري نظير موارد زير ارائه مي گيرد:

- تدوين فهرست داروئي بيمارستان، كنترل و نظارت بر نحوه مصرف دارو به وسيله بيمار، تهيه شرح حال و تشكيل پرونده داروئي براي بيماران بستري شده و پيگيري امر دارو و درمان بيمار.

داروسازي صنعتي :

در بخشهاي مختلف تهيه، ساخت، كنترل كيفيت، نگهداري، مديريت و واحد تحقيقات كارخانه هاي داروسازي، وجود و فعاليت داروسازان ضروري است و هم اكنون عده‌اي از داروسازان در اين بخش مشغول بكار‌ و فعاليت هستند.

مراكز دانشگاهي:

دارندگان مدرك دكتراي داروسازی مي‌توانند پس از گذراندن امتحان دستياري و یا phd به عنوان دستيار (رزيدنت) مشغول به ادامه تحصيل و سپس جذب دانشگاهها، مراكز تحقيقاتي و صنعت شوند.

ساير مراكز:

فارغ التحصيلان اين رشته مي‌توانند با مراكزي مانند مؤسسات آموزشي ـ پژوهشي دولتي ( مؤسسه رازي ـ انستيتو پاستور و…) مراكز تحقيقات داروئي به عنوان دكتر دارو سازي همكاري نمايند. ضمنا تعدادي از داروسازان نيز جذب شركتهاي پخش‌و توزيع دارو مي‌گردند.

بطور كلي تدوين سياستهاي كلان مربوط به حرفه داروسازي چه در مورد كارخانجات، چه در مورد ورود داروها و مواد اوليه داروئي و چه در مورد توزيع دارو و ارائه خدمات داروها در داروخانه‌ها، به عهده معاونت دارو و غذا در وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی است. مسائل صنفي داروسازان نيز به عهدة انجمن داروسازان ايران است. اما امور مربوط به آموزش داروسازي بر عهده دبيرخانه شوراي آموزش داروسازي و تخصصي (وزارت بهداشت و آموزش پزشكي) مي‌باشد.