مرکز دانلود خلاصه کتاب و جزوات دانشگاهی

زندگینامه قیصر امین‏پور

قیصر امین‏پور متولد دوم اردیبهشت 1338 دزفول است .وی تحصیلات ابتدایی و متوسطه خود را در گتوند و دزفول به پایان برد سپس به تهران آمد و دکترای خود را در رشته زبان و ادبیات فارسی از دانشگاه تهران در سال 1376اخذ کرد. وی فعالیت هنری خود را از حوزه اندیشه و هنر اسلامی در سال 1358 آغاز کرد .

در سال 1367 سردبیر مجله سروش نوجوان شدو از همین سال تاکنون در دانشگاه الزهرا و دانشگاه تهران به تدریس اشتغال دارد.

در سال 1382 نیز به عنوان عضو فرهنگستان ادب و زبان فارسی انتخاب شد.

اولین مجموعه شعرش را با عنوان "تنفس صبح" که بخش عمده آن غزل بود و حدود بیست قطعه شعر آزاد؛ از سوى انتشارات حوزه هنرى در سال 63 منتشر کرد و در همین سال دومین مجموعه شعرش "در کوچه آفتاب" را در قطع پالتویى توسط انتشارات حوزه هنرى وابسته به سازمان تبلیغات اسلامى به بازار فرستاد.

در سال 1365 "منظومه ظهر روز دهم" توسط انتشارات برگ وابسته به وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامى به بازار مى‏آید که شاعر در این منظومه 28 صفحه‏اى ظهر عاشورا، غوغاى کربلا و تنهایى عشق را به عنوان جوهره سروده بلندش در نظر مى‏گیرد. سال 69 برگزیده دو دفتر تنفس صبح و در کوچه آفتاب با عنوان »گزیده دو دفتر شعر« از سوى انتشارات سروش از وى منتشر مى‏شود. »

"آینه ‏هاى ناگهان" تحول کیفى و کمى امین‏پور را بازتاب مى‏دهد؛ در این مرحله امین‏پور به درک روشن‏ترى از شعر و ادبیات مى‏رسد. اشعار این دفتر نشان از تفکر و اندیشه‏اى مى‏دهد که در ساختارى نو عرضه مى‏شود. آینه ‏هاى ناگهان، امین‏پور را به عنوان شاعرى تأثیرگذار در طیف هنرمندان پیشرو انقلاب تثبیت مى‏کند و از آن سو نیز موجودیت شاعرى از نسل جدید به رسمیت شناخته مى‏شود.

در اواسط دهه هفتاد دومین دفتر از اشعار امین‏پور با عنوان "آینه ‏هاى ناگهان 2"منتشر مى‏شود که حاوى اشعارى است که بعدها در کتاب‏هاى درسى به عنوان نمونه ‏هایى از شعرهاى موفق نسل انقلاب مى‏آید.

در همین دوران است که برخى از اشعار وى همراه با موسیقى تبدیل به ترانه ‏هایى مى‏شود که زمزمه لب‏هاى پیر و جوان مى‏گردد. پس از تثبیت و اشتهار، ناشران معتبر بخش خصوصى علاقه خود را به چاپ اشعار امین‏پور نشان مى‏دهند و در اولین گام، انتشارات مروارید گزینه اشعار او را در کنار گزینه اشعار شاملو، فروغ، نیما و... به دست چاپ مى‏سپارد که در سال 78 به بازار مى‏آید. "گل‏ها همه آفتابگردانند" جدیدترین کتاب امین‏پور نیز در سال 81 از سوى انتشارات مروارید منتشر شد که به چاپ‏هاى متعدد رسید و با استقبال خوبى روبه‏رو شد.

مرگ

وی پس از تصادفی در سال ۱۳۷۸ همواره از بیماری‌های مختلف رنج می‌برد و حتی دست کم دو عمل جراحی قلب و پیوند کلیه را پشت سر گذاشته بود و در نهایت حدود ساعت ۳ بامداد سه‌شنبه ۸ آبان ۱۳۸۶ در بیمارستان دی درگذشت. پیکر این شاعر در زادگاهش گتوند و در کنار مقبره شهدای گمنام این شهرستان به خاک سپرده شد.

پس از مرگ وی میدان شهرداری منطقه ۲ واقع در محله سعادت آباد به نام قیصر امین پور نامگذاری شد.

 

 

ویژگی سخن

قیصر امین پور پیش از آنکه به عنوان شاعر کودک و نوجوان به شمار آید در جامعه ادبی امروز به خاطر ویژگی های شعری اش شناخته شده است و شعرهای عمومی اش بیشتر از شعرهای کودکانه و نوجوانانه اش بر سر زبانهاست. از نیمه ی دوم دهه شصت بود که قیصر امین پور به ثبات زبان و اندیشه در شعرش دست یافت. هر چند جامعه ادبی او را به عنوان یک ادیب آکادمیک و استاد دانشگاه می شناسد ولی حوزه ادبیات کودکان و نوجوانان هنوز قیصر را از آن خود می داند. دو دفتر "به قول پرستو" و "مثل چشمه- مثل رود" آوازه خوبی دارند.

در طلیعه دفتر "به قول پرستو" شاعر با طرح چند پرسش ارتباط خود را با مخاطب آغاز می کند:

چرا مردم قفس را آفریدند؟ ----- چرا پروانه را از شاخه چیدند؟

چرا پروازها را پر شکستند؟----- چرا آوازها را سر بریدند؟

قالبهای مورد علاقه همین پور عبارتند ار:چهارپاره – غزل – دو بیتی- قالب نیمایی- مثنوی

 

 

ویژگی های شعری

الف: مضمون بکر

هوشیاری و دقت نظر امین پور از او شاعری مضمون یاب و نکته پرداز ساخته است. مضمون یابی و نکته پردازی او از نوعی نیست که وی را از واقعیت ها دور ساخته و نازک اندیشی های معما گونه را به ذهن و زبانش راه دهد. (مثل شاعران سبک هندی)

ویژگی زبان او در عین سادگی و روانی، از زیبایی چشمگیری برخوردار است.

مثلاً شعرهای لحظه سبز دعا- حضور لاله ها- لحظه شعر گفتن

ب: اندیشه های نو

یک تفکر سنتی در این مورد بر این باور است که هر چه بوده، گذشتگان و دیگران سروده و نوشته اند. پس آنچه سروده و نوشته می شود، تازگی و طراوت ندارد و دست کم تفسیری از آثار آنان است. اما پاسخی دیگر هست که می گوید: همه چیز را همگان دانند و همگان هنوز و به خلق و کشف مدام هنری باور دارند.

قیصر یکی از شاعرانی است که در این زمینه تلاش خوبی را سرگرفت.

در قطعه "راه بالا رفتن" این نوگرایی در مضمون و اندیشه دیده می شود.

 

ج: زبان امروزی

امین پور در شعرهایش می کوشد از زبان امروزی در نهایت سلاست و روانی استفاده کند و رعایت کامل قوانین بکار گرفتن فرهنگ کنایات و اصلاحات به جمعیت زبان او کمک می کند. او در شعر "بال های کودکی" بیش از هر شعری فرهنگ زبانی توده مردم را وارد کرده است.

 

د: گوناگونی موضوعات

موضوعات برگزیده او ،عام و متعلق به نوجوانان و مردم است و تازگی و طراوت خوبی دارند و این فعالیت و حجم ذهنیت او را نشان می دهد.

 

هـ : وزن

یکی از راههای ارتباط با کودکان و نوجوانان در شعر استفاده از وزن ریتمیک و واژه های موزون و خوش آهنگ است و امین پور از این اوزان و نیز دیگر اوزان برای عام در شعرهایش به تنوع استفاده کرده است.

 

نمونه شعر

خلاصه خوبیها برای امام خمینی، از کتاب تنفس صبح

لبخند تو خلاصه خوبیهاست ----- لختی بخند خنده گل زیباست

پیشانیت تنفس یک صبح است ----- صبحی که انتهای شب یلداست

در چشمت از حضور کبوترها----- هر لحظه مثل صحن حرم غوغاست

رنگین کمان عشق اهورایی----- از پشت شیشه دل تو پیداست

فریاد تو تلاطم یک طوفان----- آرامشت تلاوت یک دریاست

با ما بدون فاصله صحبت کن----- ای آن که ارتفاع تو دور از ماست

 

قصیر امین پور، در حوزه ی شعر کودک و نوجوان نامی آشناست ولی مانند بعضی از شاعران، در حوزه ی شعر کودک مکث چندانی از خود نشان نداد و بیشتر توجه خود را به نوجوانان معطوف داشت. نمونه آثار او در بخش شعر نوجوان: مثل چشمه، مثل رود(1368)- به قول پرستو(1375)- تنفس صبح(1363)- در کوچه انقلاب (1363)

 

غنچه با دل گرفته گفت:

زندگی

لب زخنده بستن است

گوشه ای درون خود نشستن است

گل به خنده گفت

زندگی شکفتن است

با زبان سبز راز گفتن است

گفتگوی غنچه وگل از درون با غچه باز هم به گوش می رسد

تو چه فکر میکنی

کدام یک درست گفته اند

من فکر می کنم گل به راز زندگی اشاره کرده است

هر چه باشد اوگل است

گل یکی دو پیرهن بیشتر ز غنچه پاره کرده است!

آثار

1- تنفس صبح

2- در کوچه آفتاب

3- مثل چشمه ، مثل رود

4- ظهر روز دهم

5- آینه‏ های ناگهان

6- گل‏ها همه آفتابگردانند

7- گزینه اشعار « مروارید »

8- بی بال پریدن

9- طوفان در پرانتز

10- به قول پرستو « مجموعه شعر نوجوان »

11-سنت و نو آوری در شعر معاصر

گاه شمار زندگي و آثار قيصر امين‏پور:

1338 - تولد در گتوند ‌خوزستان . دوم ارديبهشت

44 - 1343 - تحصيل در مكتبخانه

49-1345 – تحصيلات ابتدايي در گتوند

57-1350 – تحصيلات دوره راهنمايي و دبيرستان در دزفول

1357- پذيرفته شدن در رشته دامپزشكي دانشگاه تهران

1358- انصراف از رشته دامپزشكي و ورود به دانشگاه تهران ، همكاري در شكل گيري حوزه انديشه و هنر اسلامي

71-1360 – دبيري شعر هفته‏نامه سروش

62-1360 – تدريس در مدرسه راهنمايي

1363 – انتشار كتابهاي ”تنفس صبح ”و” در كوچه آفتاب”

1363 – تغيير رشته به ادبيات فارسي دانشگاه تهران

1365 – انتشار ”طوفان در پرانتز” ( نثر ادبي ) و منظومه ”ظهر روز دهم” ( براي نوجوانان )

1366- بيرون آمدن از حوزه هنري ، آغاز دوره كارشناسي ارشد ادبيات

1367 – سردبيري ماهنامه ادبي – هنري سروش نوجوانان و آغاز تدريس در دانشگاه الزهرا

1368- انتشار ”مثل چشمه مثل رود” ( براي نوجوانان ) ، جايزه نيما يوشيج ( مرغ آمين بلورين ) ، همكاري در تشكيل دفتر شعر جوان

1369 – آغاز دوره دكتراي ادبيات فارسي

1370 – انتشار ”بي بال پريدن” ( نثر ادبي براي نوجوانان ) ، آغاز تدريس در دانشگاه تهران ، انتشار ”گفتگو‏هاي بي گفت و گو”

1372- انتشار ”آينه‏هاي ناگهان”

1375- انتشار ”به قول پرستو” ( براي نوجوانان)

1376- دفاع از رساله پايان‏نامه دكترا با عنوان ”سنت و نوآوري در شعر معاصر ”

1378- انتشار ”گزينه اشعار”

1380- انتشار ”گلها همه آفتابگردانند”

1382- برگزيده شدن به عنوان عضو پيوسته فرهنگستان زبان و ادب فارسي

1383-انتشار" سنت و نوآوری در شعر معاصر"

1385-انتشار "شعر کودکی"

1386-انتشار"دستور زبان عشق"

 

نظر منتقدین در مورد قیصر امین پور

اگر از دیدگاه دیگر شاعران به شعرهای قیصر نگاه کنیم و نقدهای آن‌ها را مورد خوانش قرار دهیم قیصر را شاعری آگاه به زمانه خویش درمی‌یابیم شاعری که تاریخ را به تناسب زمان می‌سرود و حلقه وصل میان جریان‌های مستقل با جریان‌های ارزشی بود.

به گفته بسیاری از اساتید ادب پارسی قیصر شاعر تاریخ است ، شاعری که هیچ گاه به تاریخ دروغ نگفت بلکه حرف‌های خودش را با تاریخ درمیان گذاشت.

منتقدان ادبی تصویر آفرینی و اعتدال در عناصر شعری را از ویژگی‌های این شاعر خوزستانی می‌دانند و معتقدند او برای تصاویر شعری بیشتر از رهگذر استعاره بهره می‌جست.

قیصر امین‌پور به دنبال راهی برای خروج از هزار توی معضلات انسان امروزی بود و به سان دیگر شاعران در جستجوی حقیقت در جهان مکاشفه می‌کرد که همین موجب می شد تا در خط سیر تحول شعریش فراز و فرودهایی دیده شود اما این که در چه زمان‌هایی این شاعر انقلابی در آرمانگرایی در شعر به اوج می رسید و کی دراین عرصه به گوشه‌ای از انزوا می‌رفت جای بررسی بیشتری دارد.

 

**سروده های قیصر زاییده حس، عاطفه و دردمندیش بود

دکتر محمدرضا روزبه از شاعران و اساتید برجسته زبان و ادبیات فارسی گفت: شعر قیصر به علت برخورداری از خصلت اعتدال، سادگی و سهل و ممتنع بودن مخاطبان فراگیری در هر طبقه و قشری را جذب کرده است.

وی با اشاره به بیت شعری « و ناگهان چقدر زود دیر می شود» قیصر امین پور تصریح کرد: بسیاری از سرودهای قیصر امروز زبانزد شده اند و میان مردم رواج زیادی یافته اند.

این استاد دانشگاه اظهار کرد: به دلیل مماس بودن اشعار قیصر با حوزه عواطف جمعی و نزدیکی به فهم اجتماعی، بسیاری از شعرهای او ماندگار شدند.

وی با بیان این که در شعرهای قیصر سه دوره شعری مجزا مشاهده می‌شود بیان کرد: دوره اول شعر او شعر انقلابی و ایدئولوژیک و آرمانی است که به سالهای اوایل انقلاب و جنگ باز می‎‌گردد؛ در این دوره قیصر شاعری به شدت مسئول، متعهد و ایدوئولوژیک در خدمت آرمان‌های انقلاب ،جنگ، شهادت و... است.

روزبه ادامه داد: در دوره دوم یعنی در زمان پایان جنگ تحمیلی هشت ساله به مدت یک دهه به شعر جامعه گرا، اجتماعی و معترض روی می‌آورد که در این دوران قیصر تا مدتی در هیات یک شاعر جامعه گرای معترض وارد عرصه می‌شود و عواطف فردی و تغزلی تا حدودی در آثارش راه می‌یابد.

وی با اشاره به این که دوره سوم شعر قیصر مربوط به دهه پایانی عمر وی است بیان کرد: در این دوره که مملو از تاملات فلسفی، تحت تاثیر اوضاع جسمی و روحی سالهای بعد از تصادفش است توام با نوعی نگاه فلسفی مرگ اندیشانه است.

این شاعر معاصر اضافه کرد: در واقع دید اجتماعی وی با نوعی نگاه فلسفی آمیخته شده است و شعر قیصر را فکور تر و اندیشمندانه‌تر نشان می‌دهد.

وی با مقایسه دوره اول و دوره سوم شعری قیصر خاطرنشان کرد: قیصر در دوره اول شعریش مصرانه شعرهایش در خدمت جنگ و جبهه و مفاهیمی از این دست است اما در دوره آخر چند سروده کوتاه در ستایش صلح دارد که در حقیقت در این دوران نوعی بازنگری در چگونگی ابعاد اعتقادات، آرمان‌ها و اندیشه قیصر به چشم می‌خورد.

روزبه اظهار کرد: وقتی در دانشگاه تهران با قیصر گفت‌وگو داشتم او نیز مثل دیگر انسان ها، نقدی به اندیشه ها و اعمال خودش داشت البته به بسیاری از آرمان‌های خود نیز همچنان پایبند بود ولی شکل اعتقاد و پایبندی او به اقتضای زمان و رخدادهای اجتماعی، سیاسی و فرهنگی تغییر یافته بود.

وی با اشاره به خروج قیصر امین پور از حوزه هنری تاکید کرد: آن طور که از قیصر شنیدم خروج او به دلیل اختلاف فکری با مدیریت آن زمان حوزه هنری بود چراکه آن‌ها قیصر را در قاب و قالب‌های خاصی محدود می‌کردند.

این استاد دانشگاه گفت: پس از این که او از حوزه هنری بیرون آمد احساس آزادی و رهایی می‌کرد و ابراز می کرد که «دیگر ناچار نیستیم کانالیزه بیندیشیم و کانالیزه شعر بگویم یا در یک قاب و قالب‌های خاصی تنفس کنیم» و از همین زمان بود که رگه‌های قوی اعتراض اجتماعی در شعر او و دوستانش پیدا شد.

وی بیان کرد: قیصر در هیچ دوره ای شعر سفارشی نسرایید و آنچه که سرود زاییده حس، عاطفه و درد مندی خودش بود و حتی شاعری نبود که گوش به سفارش کانون‌های قدرت بسپارد.

 

 

 

منبع: http://daneshjooqom.ir و www.psdkart.ir