اندریافت، عبارت است از نوعی آمادگی برای ادراک وقایع به گونهای خاص بر اساس تجارب قبلی.
آزمون T.A.T در سال 1935 توسط کریستینا مرگان (Christina Morgan) و هنری مورای (Henry Murray) روانپزشکان آمریکایی تهیه شده است. مواد این آزمون شامل 30 تصویر است که به گروههای دهتایی تقسیم میشوند. معنا و مفهوم این تصاویر مبهم بوده، با شرایطی به آزمایش شونده معرفی میشوند و از او میخواهند تا داستانی درباره هر یک از آنها بیان کند. بعضی از کارتها به کودکان، برخی به زنان و پارهای دیگر به مردان اختصاص دارد.
آزمون اندریافت موضوع، بر این فرضیه مبتنی است که آزمودنی خود را با قهرمان اصلی داستانی که میسازد همانند میکند...
آزمون اندریافت موضوع (TAT) یک روش فرافکنی است که شامل تعدادی تصویر است و در آن از آزمودنی خواسته می شود درباره آنچه که فکر می کند در هر تصویر رخ می دهد داستانی بسازد. موری آزمون TAT را به صورت زیر توصیف می کند: روشی که برخی از سایق ها، هیجان ها، احساسات، عقده ها و تعارض های بارز شخصیت را برای تفسیرکننده تعلیم دیده آشکار می سازد. ارزش این آزمون به ویژه در این است که گرایش های اساسی و بازداری شده ای را منعکس می کند که آزمودنی به دلیل عدم تمایل به افشای آنها یا به سبب ناهشیاری نسبت به این گرایش ها نمی تواند به آنها اعتراف کند. این آزمون با نقاشی های فرافکنی یا آزمون های از نوع لکه جوهر مانند آزمون رورشاخ یا هولترمن تفاوت دارد. زیرا کارت های TATمحرک ساخت دارتری ارائه می دهند و مستلزم پاسخ های کلامی سازمان یافته تر و پیچیده تری هستند علاوه بر این TAT بیشتر به روش های تفسیر کیفی استوار است و به جای ساخت زیربنایی اساسی شخصیت، ویژگی های اینجا و اکنون موقعیت های زندگی فرد را مورد سنجش قرار می دهد. TAT از ابتدای تدوین تاکنون یکی از آزمون های روانی بوده است که در بررسی های بالینی به طور گسترده مورد استفاده قرار گرفته و برای تدوین بسیاری از متون مشابه الگو واقع شده است. آزمون TAT از 20 کارت با تصویرهای مبهم تشکیل شده است به آزمودنی راهنمایی می شود که درباره هر تصویر داستانی بسازد و در این داستان درباره آنچه که هم اکنون می گذرد افکار و احساسات قهرمانان آنان، رویدادهایی که وضعیت فعلی را موجب شده اند و نتایج پایانی داستان توضیح دهد. کوشش برای شناخت افراد بر اساس تفسیرهایی که از جهان خود به عمل می آورند تاریخی طولانی و اغلب قابل احترام دارد تفسیر نقاشی ها (و به طور کلی آزمون فرافکنی) عمدتا به نظریه روان تحلیل گری مبتنی است. یکی از فرض های اساسی این شیوه آن است که بسیاری از جنبه های مهم شخصیت از طریق خودسنجی هوشیارانه به دست نمی آید و لذا پرسشنامه ها برای این منظور ارزش محدودی دارند. برای به دست آوردن تصویر دقیق از جهان درونی شخص باید راهی انتخاب شود که از تفاوت ها و دفاع های ناهشیار پیشگیری شود. بنابراین از دیدگاه روان تحلیل گری یک رویکرد غیرمستقیم مانند استفاده از نقاشی های فرافکنی امری اساسی است. نقاشی های فرافکنی فنون بیانی هستند زیرا جنبه هایی از خصایص شخص را هنگامی که به گونه ای از فعالیت می پردازند نشان می دهند. نمونه های دیگری از متون بیانی عبارتند از تفسیر بازی نقش، نمایش، بازی کودکان یا فهم معنای پنهان لطیفه گویی ها. به طور کلی در کاربرد فنون بیانی فرافکنی، رویکردهای بسیار گوناگونی وجود دارند که نقاشی های فرافکنی از آن جمله اند. بعضی از متخصصان بالینی از آزمودنی می خواهند که صرفا تصویر یک آدم بکشد در صورتی که دیگر متخصصان بالینی ممکن است از او بخواهند که تصویری از جنس مخالف، یک خانه و یک درخت را نیز ترسیم کند و درباره آنچه که کشیده است داستانی بسازد و یا از رنگ یا مداد رنگی استفاده کند.
روش اجرا و تفسیر آزمون
در اجرای آزمون، به آزمودنی میگویند «من چند تصویر به شما نشان میدهم. میخواهم درباره هر تصویر داستانی برایم بگویی. به من بگو چه رویدادهایی این داستان را به وجود آورده، هم اکنون چه چیزی در داستان اتفاق افتاده است، قهرمانان داستان چه فکر میکنند و چه احساسی دارند و سرانجام داستان چه خواهد شد؟». نیز به آزمودنی گفته میشود که برای گفتن داستان هر کارت تقریبا 5 دقیقه فرصت دارد. در طرح اولیه آزمون، 20 کارت در دو جلسه یک ساعتی(در هر جلسه 10 کارت) اجرا میشد. اما در عمل، معمولا در مورد هر آزمودنی 10 تا 12 کارت اجرا میشود.
آزمایشکننده باید تمام گفتههای آزمودنی را کلمه به کلمه یادداشت کند. آزمایشکننده لازم است زمان واکنش آزمودنی(فاصله زمانی بین ارایه کارت به آزمودنی و نخستین پاسخ وی) را نیز اندازهگیری و ثبت کند. از روی زمان واکنش میتوان مشخص کرد که آزمودنی در کدام یک از کارتها مشکل داشته است. چون هر کارت برای فراخوانی موضوعها، نیازها و تعارضهای خاص خود طراحی شده است. زمان واکنش طولانی و غیرعادی ممکن است بیانگر مساله خاصی باشد. آزمایشکننده ماهر، از داستانها، نیازها، هیجانها، احساسات، عقدهها، تعارضها و فشارهای بیرونی آزمودنی که او را آزار میدهند، اطلاعاتی به دست میآورد.
در مورد آزمون T.A.T نظامهای نمرهگذاری و تفاسیر گوناگونی وجود دارد که میتوان آنها را به دو گروه تفسیر کمی و کیفی طبقهبندی کرد. تفسیر کمی آزمون، کمتر مورد پذیرش عام قرار گرفته است. به سبب پیچیدگی و وقتگیر بودن روشهای کمی تفسیر آزمون، اغلب روانشناسانی که T.A.T را به کار میبرند روش تفسیر کیفی را ترجیح میدهند. تقریبا در همه روشهای تفسیر آزمون، قهرمانان، نیازها، فشارهای محیطی، موضوعها و نتایج مورد توجه قرار میگیرند.
قهرمان، چهرهای در داستان است که ظاهرا آزمودنی با وی همانندسازی میکند. چهرهای که به گوینده داستان شباهت بیشتری دارد، به عنوان قهرمان در نظر گرفته میشود. انگیزهها و نیازهای قهرمان اهمیت خاصی دارند. در بیشتر روشهای تفسیر از جمله در تفسیر ارایه شده توسط موری، شدت، تداوم و فراوانی هر یک از نیازها به عنوان شاخصهایی برای اهمیت داشتن و مربوط بودن نیازها در نظر گرفته میشوند. اصطلاح "فشار خارجی" در تفسیر T.A.T، به نیروهای محیطی که در ارضای نیازها مشکل ایجاد میکنند یا ارضای نیازها را تسهیل میکنند گفته میشود. برای تعیین اهمیت نسبی این نیروها باید به عواملی مانند فراوانی، شدت و تداوم توجه شود. به نظر بعضی از متخصصان، قسمتی از پاسخها یا نشانهها در آزمون T.A.T نشانگر برخی اختلالهای روانی است. به عنوان مثال؛ کندی یا درنگ طولانی در پاسخ دادن به تصاویر ممکن است نشانه افسردگی باشد.
اینکه آزمودنیهای مختلف به یک تصویر پاسخهای متفاوت میدهند نشانه ارزش بالقوه آزمون T.A.T برای شناخت خصایص شخصیتی است.
برای دیدن تصاویر بزرگ کارت های TAT بر روی لینک های زیر کلیک کنید.
* عدد هایی که تنها هستند به این معنی هستند که برای هر دو جنس بکار می روند.
** عددهایی که به همراه B و یا M هستند تنها برای به ترتیب پسران و مردان بکار می روند.
*** عددهایی نیز که همراه با G یا F هستند تنها برای به ترتیب دختران و زنان بکار می روند.
**** کارت شماره 16 کارتی خالیست که مراجع می تواند از خود داستانی بر روی آن بنویسد.
آزمون رورشاخ که یکی از انواع آزمونهای فرافکن است، توسط هرمن رورشاخ روانپزشک سوئیسی در دهه ۱۹۲۰ ابداع شد....
این آزمون شامل ده "لکه جوهر" است که برخی از آنها رنگی، برخی سیاه، خاکستری و سفید هستند و هر یک روی کارت جداگانهای قرار دارند. دلیل انتخاب لکههای جوهر توسط رورشاخ به این جهت بود که این لکهها نشانگر چیز خاصی نیستند. در نتیجه اشخاص مجبور میشوند چیزی را در آنها "ببینند" و در جریان این دیدن، افکار و احساسات خودشان را بر روی لکههای جوهر فرافکنی نمایند. او لکههای جوهر آزمونش را با چکاندن جوهر در وسط یک تکه کاغذ و سپس تا کردن آن کاغذ میساخت. تا کردن کاغذ باعث پخش شدن جوهر به شکلی متقارن میشد، اما رورشاخ شکل و رنگ و ترتیب ارایه لکهها را بر یک رشته دلایل نظری استوار کرده بود. برای مثال آزمون را با لکه تمام مشکی یا نسبتا ساده شروع میکرد که افراد معمولا آن را شبیه خفاش یا پروانه میدیدند، سپس کارت دوم را نشان میداد که بخشهای قرمز رنگی داشت. فرض او بر این بود که رنگ قرمز موجب میشود آزمودنی حالت تدافعی بگیرد و پاسخهای هیجانی عمیقی در او ایجاد شود. به نظر رورشاخ نحوه کنار آمدن آزمودنی با این فشار روانی و چگونگی ادغام بخشیدن این لکه در ذهن وی نشاندهنده تواناییهای مقابلهای و میزان یکپارچگی شخصیت او است.
هدف رورشاخ سنجش ساختار شخصیتی درمانجو است .که بر2 اصل تاکید دارد
1.سازماندهی شناختی :یعنی تجارب خود را چگونه سازمان دهیم
2.تصویر سازی ذهنی از موضوع :یعنی این تجارب ادراک شده برایش چه معنایی دارد .
فرضیه های رورشاخ :
طبق فرضیه اصلی رورشاخ ،محرک محیطی بوسیله نیازها، انگیزه ها،تعارض هاو آمایه های ادارکی (یعنی فرد آماده چه چیزی را درک کند)مشخص و سازمان داده می شود
اولین نظری که تفسیر رورشاخ برآن مبتنی ،نحوه ی پاسخ دادن افراد به رورشاخ که معرف چگونگی برخورد آنان با سایر موقعیت های مهم است.
این چگونگی برخورد با سایر موقعیت ها مستلزم :
1.سازمان دادن
2.قضاوت کردن
روش اجرای آزمون
آزمون رورشاخ به صورت فردی اجرا میشود. آزمایشکننده پس از یک توضیح کلی درباره هدف آزمون، هر یک از ده کارت را یکی پس از دیگری به دست او میدهد و از او میپرسد:«این چه میتواند باشد؟». آزمایشکننده باید از هرگونه راهنمایی اضافی، ایجاد محدودیت در نوع پاسخ و یا القای پاسخ خودداری کند. به عنوان مثال، اگر آزمودنی پرسید:«همه این لکه را توصیف کنم یا قسمتی از آن را؟»، آزمایشکننده در پاسخ باید بگوید:«هر طور مایلید». پس از دادن هر کارت به دست آزمودنی با استفاده از کورنومتر، زمان شروع ثبت و پس از اتمام پاسخهای آزمودنی، زمان واکنش به هر کارت محاسبه و یادداشت میشود. هر کارت دوبار اجرا میشود. در مرحله اول که مرحله همخوانی آزاد اندیشههاست، اگر آزمودنی تنها یک پاسخ به کارت بدهد، آزمایشکننده میگوید:«بعضی اشخاص بیش از یک چیز در اینجا میبینند». این تذکر فقط یک بار داده میشود. اگر آزمودنی از پاسخ دادن به کارت خودداری کند و بگوید چیزی در آن نمیبیند، آزمایشکننده ممکن است بگوید:«بیشتر مردم واقعا در اینجا چیزهایی میبینند، از فرصت خود استفاده کنید». آزمایشکننده ضمن ثبت زمان، واکنش آزمودنی به هر کارت و چرخاندن کارتها از سوی آزمودنی را نیز ثبت میکند. وقتی برای یکبار پاسخ ده تصویر گرفته شد، از آزمودنی خواسته میشود تا برای بار دوم نیز آنها را وارسی کند. بدینترتیب که از او میخواهند تا توضیحات دیگری درباره پاسخهای داده شده بدهد و در مورد این که چرا و چگونه این پاسخها را داده توضیح دهد. پس از اینکه مرحله دوم انجام شد، آزمایشکننده به نمرهگذاری میپردازد. پاسخها برحسب پنج بعد که عبارتند از نوع ادراک، تعیینکننده، کیفیت شکل، محتوا و فراوانی وقوع نمرهگذاری میشوند. نوع ادراک ممکن است کل تصویر یا اجزای آن را دربرگیرد. پاسخ، زمانی کلی خواهد بود که مجموع تصویر را دربرگیرد. مثلا«این یک خفاش است». اما اگر پاسخ آزمودنی قسمتی از تصویر را دربرگیرد، جزئی خواهد بود. این پاسخها توسط افرادی داده میشود که نمیتوانند معنای تصاویر را در مجموع درک کنند یا به عبارت بهتر، نمیتوانند به آن فکر کنند. منظور از تعیینکننده چیزی است که ادراک آزمودنی و پاسخ او به لکه را موجب شده است. تعیینکننده ممکن است حرکت، رنگ یا شکل باشد. آزمودنی ممکن است در تصویر، یک حرکت ببیند یا آن را به صورت یک موجود زنده تفسیر کند(مثلا بگوید این یک فرشته است) یا اساسا یک شکل ببیند(یک بادبادک) یا حتی چیزی ببیند که اصولا رنگها را در ذهن انسان زنده میکند، مثل یک کراوات.
محتوا، چیزی است که آزمودنی از مشاهده لکه ادراک کرده است. فراوانی وقوع، نشانگر آن است که پاسخ آزمودنی تا چه اندازه از نوع پاسخهای عام و متداول و یا از نوع پاسخهای ابتکاری است. به نظر اکسنر، پاسخهای متداول معمولا شامل پاسخهایی است که دستکم در یکسوم موارد اجرای آزمون مشاهده میشود.
مشخصات روانسنجی آزمون رورشاخ
ارزشیابی مشخصات روانسنجی آزمون رورشاخ بسیار دشوار است. روانشناسان علمی، هر از گاهی دادههای تجربی موجود را مورد ارزشیابی قرار داده و به این نتیجه رسیدهاند که آزمون رورشاخ در مقایسه با استانداردهای سنتی، آزمونی نادقیق است. برخلاف این ارزشیابیهای منفی، آزمون رورشاخ در موقعیتهای بالینی به خوبی جای خود را باز کرده است. در ارزشیابی آزمون رورشاخ باید توجه داشت که در مورد آن هیچ روش اجرایی استانداردی که پذیرش همگانی یافته باشد وجود ندارد. بعضی اجراکنندگان، دستورالعمل و توضیحات طولانی را بهکار میبندند، برخی دیگر تقریبا هیچ نوع دستورالعملی ندارند. علاوه بر اجرای یکسان، روشهای نمرهگذاری آزمون رورشاخ نیز استاندارد شده نیست. در پژوهشهایی نیز که در مورد مشخصات روانسنجی آزمون رورشاخ انجام گرفته است برخی تناقضها و نارساییها وجود دارد. در بسیاری از این پژوهشها عواملی مانند نژاد، جنس، سن، هوش و موقعیت اجتماعی – اقتصادی آزمونها به دقت کنترل نشدهاند. چنانکه این متغیرها نتایج آزمونها را تحت تأثیر قرار دهند، بدون اعمال کنترل کافی در مورد آنها، نتایج تحقیق گمراهکننده خواهد بود.
نمره گذاری رورشاخ :
شیوه نمره گذاری رورشاخ به این صورت است که پس از آن پاسخ ها ارائه و ثبت شد پاسخ ها برحسب چهار مقوله کلی نمره گذاری می شود :
1. محل ادراک:آن سطحی که آزمدنی به آن توجه کرده است .
2. تعیین کننده ها : خصایص معینی از لکه هستند که برای ساختن پاسخ ها توسط آزمودنی مورد استفاده قرار می گیرند .
3. محتوا :طبقه کلی اشیا یا مواردی است که پاسخ به آنها تعلق می گیرد .
4. پاسخ های رایج : p
آن دسته از پاسخ هایی است که توسط اکثر افراد به کارت داه می شود .
استفاده از رورشاخ به آگاهی کامل از:
نظام نمره گذاری
تجربه بالینی
دانش کافی
آسیب شناسی روانی
۳ نظام رایج در نمره گذاری رورشاخ شامل :نظام بک، نظام کلاپ فر و نظام جامع اکسنر است .
نظام اکسنر دقیق ترین و جامع ترین نظام نمره گذاری رورشاخ است تا جایی که نظام جامع لقب گرفته است .و در این نظام روایی یابی تجربی صورت گرفته است .
تصاویر و کلیات آن هاکارت شماره ۱ : این کارت سیاه و سفید است.
اغلب شبیه ماسک یا چهره روباه یا گرگ توصیف شده است.
Possible Sexual Imagery: Breasts, primarily the rounded areas at the top of the image
کارت شماره ۲ : این کارت تشکیل شده از مرکب سیاه و قرمز است. اغلب به عنوان مردم در حال رقص و یا لمس دستان یکدیگر توصیف شده است.
Possible Sexual Imagery: Male sex organ at top center or, in some cases, a vagina (at the center near the bottom)
کارت شماره ۳ : این کارت با مرکب سیاه و قرمز ، به کرات به عنوان دو نفر رو به یکدیگر و یا گاهی اوقات یک پروانه یا یک حشره مجسم شده است.Possible Sexual Imagery: Male sex organs and female breasts, right about where you would expect to find them
کارت شماره ۴ : این کارت فقط با جوهر سیاه و سفید تشکیل شده در لکه ای مثلث شکل. ۲ گوشه های پایین اغلب به عنوان کفش یا چکمه توصیف شده اند. این کارت نیز ممکن است به صورت دیدن یک فرد از پایین و یا شکل یک مرد با اندام جنسی بزرگ دیده می شود.Possible Sexual Imagery: A pair of male sex organs, typically seen at the top of the image. Some subjects may instead visualize a vagina in the upper center of the blot
کارت شماره ۵ : کارتی دیگر تنها با مرکب سیاه. اکثریت قریب افراد آزمودنی یک خفاش یا پرنده ای مانند شکل را می بینند. این بیشترین پاسخ رایج است.
Possible Sexual Imagery: A pair of male sex organs at the very top of the inkblot
کارت شماره ۶ : یک کارت با جوهر سیاه که شکل نا واضحی را نشان می دهد. به سختی می توان در آن چیزی دید. گهگاهی به عنوان منظره ای از یک فردی که بازوانش را باز کرده است توصیف می شود.
Possible Sexual Imagery: The head of the male sex organ (the portion at the top of the card) or alternately, a female sex organ (middle and bottom part of the card)
کارت شماره ۷ : کارتی تنها با جوهر سیاه. این کارت که شکل V نا منظمی است اغلب به عنوان چهره هایی با نگاه به سوی یکدیگر ، کاکتوس "بانی ایرز" و یا تجسماتی مشابه توصیف شده اند.
Possible Sexual Imagery: The female sex organs (seen at the bottom of the card where the figures join
کارت شماره 8 : کارتی بسیار رنگارنگ با جوهر آبی ، نارنجی ، صورتی ، خاکستری. تصویر تقریبا الماس شکل با بسیاری از فضاها برای دیدن چیزهایی چون ماسک ، حیوانات در حال بالا رفتن به خارج ، یک حشره یا پروانه ، شخص با دست بکمر گرفته و غیره.
Possible Sexual Imagery: Female sex organs, usually seen at the bottom of the card
کارت شماره 9 : کارت رنگی دیگر این بار با جوهر نارنجی، صورتی و سبز. در این کارت تصویرسازی چیز خاصی بسیار مشکل است. اغلب آزمودنی ها تلاش بسیاری برای یافتن تصویری در آن کرده اند.
Possible Sexual Imagery: Female sex organs, usually seen at the bottom of the card
کارت شماره 10 : این آخرین کارت رورشاخ بوده و طبیعتا بیشترین رنگ آمیزی را داراست متشکل از جوهر آبی ، خاکستری ، صورتی ، سبز ، نارنجی و زرد. این شکل نامتجانس بسیار پیچیده ای به همراه بسیاری فعالیت ها و فراوانی فضای دیداری اشیای گوناگون است.
Possible Sexual Imagery: Male sex organs at the top center of the card