فصل اول
کلیات
1- 1 مقدمه :
درمانگاه شبانه روزی محلی است برای انجام فعالیت های عمومی و تخصصی پزشکی و خدمات موقت اورژانس ، این مرکز دارای امکاناتی از قبیل پزشک عمومی ، تزریقات و پانسمان ، داروخانه ، اورژانس موقت ، بینایی سنجی و جراحی های ایستاده و ... میباشد ، طرح ایجاد درمانگاه شبانه روزی یکی از طرح هایی است که باید با توجه به موقعیت شهری و مسکونی منطقه ایجاد شود .
1 – 2 نام کامل طرح و محل اجرای آن :
درمانگاه شبانه روزی
محل اجزا :
استان |
شهرستان |
بخش |
روستا |
- |
1 – 3 – مشخصات متقاضیان :
1 – 4 – دلایل انتخاب طرح :
این طرح نیاز غیر قابل انکار هر خیابان و محله ای در شهر های بزرگ است ، دارا بودن یک مرکز پزشکی مدرن و دارای امکانات مناسب می تواند ساکنین منطقه را در رفاه قرار دهد ، این طرح همچنین می تواند اشتغالزایی مناسبی داشته باشد و سوددهی این طرح نیز قابل توجه است .
1 – 5 میزان مفید بودن طرح برای جامعه :
این طرح از جهات گوناگون برای جامعه مفید است ، بالا بردن سلامتی فردی جامعه باعث افزایش توانایی فعالیت های اقتصادی و فرهنگی در جامعه می گردد .
1 – 6 - وضعیت و میزان اشتغالزایی :
تعداد شاغلین این طرح در شروع کار 35 نفر پیش بینی شده است .
تاریخچه و سابقه مختصر طرح :
آغاز تاریخچه پزشكی در ایران از دوره ای است كه آریاییها در زادگاه اولیه خود به نام آریاویژ در حوالی خوارزم و پامیر جایی كه ده ماه از سال سرد وتنها دوماه گرم بوده است زندگی می كردند و این شاید هفت هزار سال قبل از میلاد مسیح باشد . درباره این كه اساساً علم طب چگونه آغاز شد اقوال گوناگونی بیان شده است .بعضی گویند در اعصار اولیه هرفردی كه بیمار می شده اورا در كنار مسیر رفت وآمد مردم قرار می داده اند . آنگاه هر كسی كه درمانی برای آن شخص یافته بوده ارائه می داده است .از میان این درمانها آن موردی كه به معالجه بیمار ختم می شده را انتخاب می كرده اند وبر روی سنگ حك كرده ودر هیاكل خویش می آویختند .نخستین پزشك آریایی به نام تریتا ( اترت ) نامیده شده كه به منزله اسكلپیوس یونانیان وآسكولاپیوس رومیان است .چنانكه در وند یدادپرگرد 20بند 1-2 آمده است : زرتشت از اهورا مزدا پرسید : كیست در میان پرهیزگاران ، دانایان ، كامكاران ، توانگران ، رایومندان ، تهمتنان ، پیشدادیان ، نخستین كسی كه ناخوشی را بازداشت ، مرگ را بازداشت ، زخم نیزه پران را بازداشت ، گرمای تب را از تن مردم بازداشت ؟ اهورامزدا در پاسخ فرمود : ای اسپیتمان زرتشت ، تریتا در میان پرهیزگاران ... پیشدادیان نخستین كسی است كه ناخوشی را بازداشت ، مرگ را بازداشت ، زخم نیزه را بازداشت ، گرمای تب را ازتن مردم بازداشت .همچنین از مندرجات كتابهای مختلف زبان پهلوی چنین برمی آید كه نخستین پزشك آریایی در جراحی نیز دست داشته است به قول بندهش : " اهورا مزدا كاردی مرصع به تریتا بخشید تا با آن عمل جراحی را انجام دهد" . تریتا از خواص دارویی گیاهان مختلف نیز آگاهی كامل داشته وبه ویژه خود عصاره ی آنها را مهیا می ساخت . چنانكه در یسنای 9 بند 10آمده است :" سومین ناموری كه گیاه هئوما را فشرد وعصاره آن را مهیا ساخت تریتا از خاندان سام بود ، آنكه صاحب دوپوردلیر یكی ارواخشیه ودیگری گرشاسب گردید" . نام تریتا نه تنها در پزشكی ایران به جامانده است بلكه در هندوستان نیز نخستین پزشك آریایی شناخته شده واز این معلوم می شود تریتا هنگامی زیسته است كه آریاییان هند وایران از هم جدانبوده اند وپزشكی دوقوم همجوار با یكدیگر وابسته بوده است . پس از تریتا در سرزمین آریاویژ – زادگاه اولیه ی آریاییها – در حوالی خوارزم وپامیر درمكانی به نام ورایماكرت یك آریایی به نام یما ( جمشید ) موفق شد گروه مبتلایان به بیماریهای پوستی واستخوانی و دندانی و بسیاری از بیماران دیگر را از افراد سالم متمایز سازد ؛ چنانچه در وند یداد پرگرد 2بند 37 آمده است :" پس به آنجا (ورایماكرت ) نبرد نه یك كوژسینه ، نه یك كوژپشت ، نه یك سست اندام نه یك هاله ونه یك فریفتار ، نه كسی كه دندانهایش بدتركیب ودرهم روییده (ویمیتودنتانو ) ، نه زن بدكار ، نه پیسی ، نه آنكه باید از دیگران جداباشد ، نه با هیچیك از نشانهای دیگر ، كه نشانه هایی هستند كه انگره مینو به مردم داده است . ساكنین ورایماكرت جهت سلامتی خود از پرتوهای آفتاب به وسیله در وپنجه های بزرگ بهره می گرفتند . خوراك و مایحتاج خود را چنان نگهداری می نمودند كه هرگز فاسد نمی شد، آخشیگها (در ذیل شرح آخشیگ آمده است )به ویژه آب وآتش در آن جا مقدس وعزیز بود . در مینوخد پرسش 60 بند 2 اشاره می نماید : ورایماكرت در ایران ویژ، ساخته یما است و هرآیین مردمان و ستوران وپرندگان در آنجا به خوبی زیسته ودر آنجا از مردان وزنان هر چهل سال نسلی جدید وخانواده ای پدید آید وزندگانی آنها بسیار وایشان را درد ورنج وبیماری كمتر است" . ناگفته نماند نام یما نیز مانند تریتا در كتب هنود یادشده است . از آریایی دیگری بنام ترای تئونا (فریدون ) در كتب ایران وهند یادشده كه در ستاره شناسی وساختن تریاق ماهر بوده است . بهرحال در تاریخ ظاهرا اولین كسی كه طب را بصورت منظم ومدون ارائه كرد وآنرا از سحر وجادو جدا ساخت بقراط بود كه اورا پدر علم طب نامیده اند ( 460-355 قبل از میلاد مسیح ) . پس از بقراط ، جالینوس ( سال 199- 129 میلادی ) مدرسه جدیدی برای تشریح بنا كرد وآثارش مدت هزار سال مبنای عقاید طبیعی دانان قرار گرفت .اساس روش درمانی بقراط وجالینوس بر اساس طب مزاجی بود لذا بعضی اساس طب مزاجی را از یونان می دانند وبه آن طب یونانی لقب داده اند . اما جالب است كه در این زمینه گفتار آقای سیریل الگود نویسنده كتاب تاریخ پزشكی ایران را بشنویم كه در صفحه 36 این كتاب می گوید :" تا آنجا كه از اطلاعات بدست آمده معلوم می شود ، در ایران قدیم وضعیت طب پیشرفته تر از آشور بود . حتی به جرات می توان پارا فراتر نهاده گفت كه ایرانیان اصول آن چیزی را كه طب یونانی نامیده شده به یونانیان تعلیم داده اند .حتی خود یونانی ها هم فرضیه طبایع چهارگانه خود را یك فرضیه بیگانه می شناختند وبه رسم آن زمان آن را ایرانی می نامیدند . دكتر نجم آبادی نیز در كتاب تاریخ طب در ایران ضمن اشاره به این مطلب اذعان می كند كه" مكتب طبی زرتشت خیلی پیش تر از مكاتب طبی یونان ، در عالم وجود داشته است" . اما بهرحال در میان مورخین در مورد مبدا طب مزاجی اتفاق نظر وجود ندارد. حال از این مطالب بگذریم وبازگردیم به یونان باستان ، در قرن چهارم میلادی مردم واطباء كم كم روش منطقی بنا نهاده شده توسط بقراط وجالینوس را رها كردند وبرای درمان بیماریهابه معالجه با جادو ، دفع اجنه وطلسم متوسل شدند . بطوریكه تاسالهای متمادی روش بقراط وجالینوس به فراموشی نهاده شده بود.تا این كه در جنگ های ایران ویونان آثار طبی بقراط ودیگر اطبای یونانی بدست ایرانیان افتاد . با تأسیس مدرسه جندی شابور وترجمه آثار مهم نویسندگان یونانی ، بكمك دانشمندان ایرانی طب به فراموشی نهاده شده یونان دوباره مسیر كمال خود را بازیافت . پس از تصرف جندی شاپور توسط مسلمانان این شهر كماكان از گزند وآسیب در امان ماند وهمچنان در سراسر ممالك اسلام بعنوان بزرگترین مركز تعلیم پزشكی باقی بود .پس از اسلام نیز با ترجمه بیش از پیش كتب طبی یونان، دانشمندان مسلمان بزرگی از جمله محمدبن زكریای رازی وابن سینا پای به عرصه ظهور نهادند . پیشرفت علمی مسلمانان در مدت كوتاهی موجب شگفتی جهانیان گردید . بطوریكه در آن زمان هرجوینده علمی گمشده خود را در بلاد مسلمین جستجو میكرد . در حالیكه دراروپا در اغلب نقاط بیمارستانی وجود نداشت وشیوه درمانی اطباء به جادو وطلسم و... ختم می شد ، در قلمرو حكومت اسلام بیمارستانهایی وجود داشت كه دارای بخشهای مختلف با تخصصهای مختلف بود . گفته می شود بعضی از این بیمارستانها دارای لوله كشی های آب گرم نظیر سیستم شوفاژ برای گرم نگهداشتن اتاق بیماران بود . همچنین گفته شده كه بیمارستانها دارا ی كتابخانه ، سالن تدریس و داروخانه بطور مجزا بوده است . علاوه بر این ، سیستم تأسیس بیمارستانها بسیار پیشرفته بوده است بگونه ای كه می توان آنرا از سیستم كنونی تأسیس بیمارستان برتر دانست .چرا كه اولاً بیمارستانی تأسیس نمی شده مگر آنكه مخارج بیماران و بیمارستان و دستمزد اطباء احتمالاً از محل وقف های مردم و امور خیریه تأمین می شده است نه از جیب بیماران . ثانیاً برای ساخت ساختمان بیمارستان هم اصولی داشته اند .بطور مثال وقتی زكریای رازی می خواسته بیمارستانی تأسیس كند به شاگردانش دستور می داده در چندین نقطه شهر یك تكه گوشت آویزان كنند . بعد در آن نقطه ای كه گوشت دیرتر از همه می گندیده ( معلوم می شده كه از لحاظ آب وهوا ومكان مناسبترین محل است ) بیمارستان را تأسیس می كرده است .بهرحال كتابهای فراوانی درباره عصر طلائی علوم وفنون مسلمانان وجود دارد ولی مهم این است كه ما بدانیم كه چه شد در ظرف چند سال وضع برعكس شد . در یک جمله از زمانیكه مسلمانان عمل به دین كامل خود را كنار گذاشتند و اروپائیان عمل به دین تحریف شده و ناقص خود را كنار گذاشتند مسلمانان از نظر علمی روبه افول و نزول نهادند واروپائیان روبه پیشرفت . اما ببینیم داستان چه بود : در دوران قبل از رنسانس كه اروپا تحت تسلط كلیسا در اغلب نقاط اداره می شد اروپائیان دست به هیچ كار مهمی نمی زدند مگر با انگیزه های متعصبانه دینی و خرافات واردشده از دین مسیحیت بعنوان مثال در درمان بیماریها نیز حتی فقط به دعا درمانی یا درمان با سحر وخرافات می پرداختند .بیت المقدس یكی از شهرهایی است كه از زمانهای دور مورد توجه ادیان مختلف بوده . وقتی مسیحیان بعضی شهرهای مسلمانان را فتح كردند آثار علم وفن آوری وتمدن مسلمین در این شهرها موجب حیرت اروپائیان گشت . همین مسائل به تدریج موجب زمینه سازی انقلابی تحت نام رنسانس در اروپا شد .در طی رنسانس كتابهای دانشمندان مسلمان به سرعت به زبانهای اروپائی ترجمه شد و اروپائیان به سرعت در علوم وفنون پیشرفت كردند بطوریكه مثلاً در زمینه طب ، پس از انجیل كتاب قانون ابن سینا پرتیراژترین كتاب در اروپا گردید و طب ابوعلی سینا تا قرنها دراروپا تدریس می شد . كتابهای مسلمانان تا سالها دراروپا در دانشگاههای معتبر تدریس می شد . طب مزاجی جای خود را به طب شیمیایی داد این امر بطور طبیعی و بر اثر پیشرفت علم صورت گرفت یا داستان دیگری رخ داد . اساس قضیه بازهم به تعصبات اروپائیان نسبت به مسلمانان برمی گشت. پس از رنسانس اروپائی ها می خواستند از این حالت خجالت وشرمندگی ایی كه اغلب علوم خود را از مسلمانان آموخته بودند به نحوی خارج شود .تلاشهای بسیاری صورت گرفت .عده ای درصدد براندازی سنتهای عربی برآمدند سیاست بازی هایی كردند كه هر كه آثار عربی را می خواند اورا شارلاتان وحقه باز می نامیدند و... ولی یك داستانی كه در مورد طب رخ داد این بود كه شخصی بنام پاراسلس ( 1541-1493 میلادی ) كه كیمیاگری سوئیس بود وبه پزشك شدن علاقه داشت شروع به تدرس طب در دانشگاه بال سوئیس كرد وپس از مدتی در روز افتتاح كرسی استادی خود كتاب قانون ابن سینا را در آتش افكند و سوزاند وبا غرور جنون آمیز فریاد كشید : با كمال بی باكی به شما می گویم كه موهای پشت گردن من بیش از كلیه دانشمندان شما معلومات دارد . تكمه ای در كفش من از ابن سینا خردمندتر است و ریش من از آكادمی شما تجربه بیشتری دارد . . . . . .
تاریخ بیمارستان ها در ایران و سرزمین های شرق دور
در بیمارستان جندیشاپور عده زیادی طبیب به خدمت اشتغال داشتند که مهمترین آنها خاندان بختیشوع یا آل بختیشوع می باشند.
بیمارستان های ایران و سایر بیمارستان های شرق اسلام که عموما به همت ایرانیان بناگردیده و ثمره آن به جهان پزشکی آن دوران رسیده است،برخی از این بیمارستان ها در خاک ایران قرار دارند و برخی در کشورهای دیگر واقع اند.
این بیمارستان ها عبارتند از:
▪ بیمارستان جندیشاپور:
در بیمارستان جندیشاپور عده زیادی طبیب به خدمت اشتغال داشتند که مهمترین آنها خاندان بختیشوع یا آل بختیشوع می باشند. این بیمارستان نقش بسیار مهمی در طب اسلامی ایفا کرده و دنباله آن تا اواخر قرن سوم هجری نیز کشیده شده است. از جمله طبیبان این بیمارستان عبارتند از: بختیشوع، جورجیس،بختیشوع دوم فرزند جورجیس، جبرئیل فرزند بختیشوع دوم، وی اولین طبیبی است که نخستین کتاب طب را از زبان یونانی به عربی ترجمه کرده است، جورجیس دوم فرزند بختیشوع دوم و برادر جبرئیل، یختیشوع سوم پسر جبرئیل پسر یختیشوع پسر جورجیس،عبیدالله اول فرزند دیگر جبرئیل، یحیی یا یوحنا فرزند یختیشوع سوم، جبرئیل دوم ، یختیشوع چهارم فرزند یحیی، ابوسعید عبیدالله دوم فرزند جبرئیل دوم (وفات به سال ۴۵۰ هجری قمری)، عیسی بن شهلافا، وی از فارغ التحصیلان جندیشاپور بوده است، شاپور فرزند سهل از اطباء مقیم بیمارستان جندیشاپور، دهشتک، میخائل برادر دهشتک، سرجیس از شاگردان جورجیس معروف که در غیبت استاد ریاست بیمارستان را به عهده داشت، ماسویه یکی از استادان بزرگ جندیشاپور، جورجیس فرزند میکائیل طبیب،عیسی بن صهار بخت از شاگردان جرجیس و از اطباء سریانی که از وی کتابی به نام "فی قوی الادویه المفرده" باقی مانده است، تئووروس طبیب یونانی جندیشاپور و ... .
بیمارستان ری:
این بیمارستان که به نام بیمارستان ری و یا بقول ابن القفطی مارستان ری نامیده می شده از بیمارستانهایی است که در سده سوم و چهارم در ایران بوده است.بعضی از مورخات تاریخ طب گفته اند که رازی ریاست بیمارستان عضدی بغداد را به عهده داشته است،بنابه آنچه که از صحائف تواریخ مستفاد می گردد به طور قطع ری بیمارستانی داشته ولی از کم و کیف آن به مانند
بیمارستان های دیگر اطلاعاتی در دست نیست.
▪ بیمارستان زند:
این بیمارستان از تاسیسات عمروبن لیث صفاری است. عمرو در زرند بازاری به نام خود ساخت و آن را بر مسجد جامع و بیمارستان آنجا و بر مسجدالحرام وقف کرد. به نظر می رسد که این بیمارستان و بیمارستان ری قدیمی ترین بیمارستان های ایران پس از ظهور اسلام می باشند.
▪ بیمارستان اصفهان:
از این بیمارستان اطلاعات زیادی در دست نیست، این بیمارستان در سده چهارم هجری قمری وجود داشته و احتمال می رود در دوره سلسله آل بویه بنیان گزاری شده است.
▪ بیمارستان نیشابور:
این بیمارستان از اقدامات طبیبی به نام عبدالملک بن ابی عثمان محمدبن ابراهیم نیشابوری معروف به خرگوش است که در ابتدا در مکه به تحصیل فقه می پرداخت و بعد از بازگشت به موطن خود این بیمارستان را ساخت. وی به سال ۴۰۷ هجری وفات یافت.
▪ بیمارستان مرو:
از جزئیات مربوط به این بیمارستان اطلاع زیادی در دست نیست.
بیمارستان های سرزمین های شرق اسلامی
▪ بیمارستان رشید:
این بیمارستان به امر هارون الرشید به سال ۱۷۱ هجری قمری در بغداد تاسیس شده است. در حقیقت این بیمارستان به دست پزشکان جندیشاپور که جبرئیل هم از آنان بوده اداره می شده است.
▪ بیمارستان برامکه:
این بیمارستان در بغداد به همت برامکه تاسیس گردید. در این بیمارستان به شیوه بیمارستان جندیشاپور عده ای از اطباء از اقوام و فرق مختلف به خدمت اشتغال داشتند.
▪ بیمارستان بدر یا بیمارستان بد غلام معتضد:
این بیمارستان توسط پدر غلام معتضد خلیفه عباسی در محله مخرم در بغداد تاسیس گردید. این بیمارستان تا وفات بدر (ربیع الاول ۳۱۱ هجری) در بغداد دائر بوده و پس از وفات وی معلوم نیست به چه وضع درآمده است.
▪ بیمارستان ابوالحسن علی بن عیسی بن جراح:
این بیمارستان توسط علی بن عیسی وزیر و منشی مقتدر و قاهر عباسی تاسیس گردید.نظر به اینکه بیمارستان در سال ۳۰۲ هجری قمری تاسیس گردیده و علی بن عیسی به سال ۳۳۴ وفات یافته، چنین معلوم می شود که وی لااقل بالغ بر ۳۰ سال اداره امور بیمارستان را در زمان حیات خود کفایت می کرده است.
▪ بیمارستان سیده:
این بیمارستان توسط مادر مقتدر خلیفه عباسی مسماه به شغب که کنیز معتضد و به سیده معروف بود به سال ۳۰۶ هجری قمری افتتاح گردید. محل این بیمارستان در بازار یحیی در کنار دجله بود. طبیب بزرگ این بیمارستان ابوسعید سنان بن ثابت وعده دیگری از پزشکان بودند.
▪ بیمارستان مقتدری:
این بیمارستان در زمان مقتدر خلیفه عباسی به توصیه سنان بن ثابت بن قره به سال ۳۰۶ هجری مقارن با تاسیس بیمارستان سیده تاسیس یافت و به نام مقتدر عباسی معروف گردید. محل این بیمارستان در دروازه شام بود.
▪ بیمارستان معزالدوله دیلمی:
این بیمارستان به همت معزالدوله پادشاه دیلمی در سال ۳۵۵ هجری قمری شروع گردید و محل آن زندان بغداد معروف به زندان جدید بود. متاسفانه معزالدوله قبل از اتمام بنای آن وفات یافت.
▪ بیمارستان عضدی:
این بیمارستان از بناها و مستحدثات پادشاه بزرگ دیلمی عضدالدوله فناخسروین رکن الدوله می باشد. محل آن در غرب پل بغداد بر روی دجله بود. بیمارستان به سال ۳۷۲ هجری افتتاح شد که به امر عضدالدوله عده ای طبیب در آن مشغول به طبابت شدند بعلاوه در بیمارستان از دارو و گیاه های طبی و آنچه که در آن محتاج الیه بود جمع آوری گردید.
این بیمارستان یکی ازمراکز بزرگ درمان بیماران و تدریس علم طب برای طلاب و عاشقان علم طب بود. این بیمارستان علاوه بر احتیاجات مردم بغداد را رفع می کرد در حقیقت میراث دانش جندیشاپور بود که احتیاج تمام مردم بین النهرین و آسیای صغیر و قسمتی از شامات و بعضی نواحی دیگر را نیز برطرف می کرد. در این بیمارستان اغلب شعب مربوط به درمان های طبی و جراحی و تب ها و چشم پزشکی و شکسته بندی و امثال آن وجود داشت و چنان که آمده جبرئیل بن عبیدالله بختیشوع در بیمارستان به خدمت اشتغال داشت و ابوالحسن علی بن ابراهیم به ترجمه کتاب های طبی و طبابت می پرداخت و با آنکه در آخر عمر نابینا شده بود بازهم به طبابت اشتغال داشت و ابو یعقوب اهوازی و ابوعیسی بقیه نیز به دعوت عضدالدوله در بیمارستان خدمت می کردند.
دانشگاه و بیمارستان جندی شاپور و نقش تاریخی ان در پزشکی جهان
در شمال غربی خوزستان در دوره ساسانی ، شهری بزرگ و آباد ٬ با کشت زارهای زیبای نیشکر ، جوی های روان و باغ های خرم ، قرار داشت که گذشته از زیبائی ، یکی از بزرگترین مراکز علمی و فرهنگی زمان خود به شمار می رفت ، نام این شهر جندیشاپور بود که به واسطه دانشکده پزشکی و بیمارستان معروفش ، در جهان آن روز آوازه ای کسب کرده و از هر سو دانشمندان و دانش پژوهان را به سوی خود فرا می خواند . بنیانگذاراین شهر ،شاپور اول فرزند اردشیر بود و آن گونه که مورخین نوشته اندیکی از نواحی هفتگانه خوزستان بودهکه از ابتدا اهواز مرکز آن استان به شمار می رفته است ودر دوره شاپور دوم، جندی شاپور پایتخت دولت ساسانی و مرکز ولایت خوزستان شد . خسرو انوشیروان علاقه فراوانی به علم و دانش از خود نشان می دادو همین انگیزه اصلی وی در گردآوری دانشمندان و پزشکان شایسته آن زمان بوده است. در زمان او دانشگاه جندی شاپور به پیشرفت های شایانی نائل آمد وبه دستور اوبرزویهء طبیب با جمعی از پزشکان ایرانی جهت دستیابی به کتاب های طب هندی به هندوستان سفر کردند . در برخی از کتب تاریخی ، از مجالس امتحانی سخن رفته است که برای آزمایش پزشکان و صدور اجازه نامه طبابت برپا می شده ، در تاریخ الحکماء شرح یکی از این نشستها را ذکر کرده اند٬ که از آن به عنوان اولین کنگره پزشکی جندی شاپور می توان نام برد . به دستور انوشیروان ، در کناردانشکده پزشکی،بیمارستانی نیز تأسیس شد .بیمارستان جندی شاپور برای معالجه بیماران و آموزش پزشکیدایر شد و از هندوستان و یونان پزشکانی استخدام شدندتا در آنجا طب هندی و طب یونانی (بقراطی) تدریس نمایند .درنتیجه ایرانیان دارای دو رشته پزشکی شدند و بیمارستان جندی شاپور شهرت بی نظیری در دنیای آن روز پیدا کرد . بیمارستان کلمه ای فارسی است و به معنای محل بیماران است ،در دوره تمدن اسلامی ، بیمارستان مشتمل بر مدارس طب هم بوده و همانجا درس طب می خواندند و عملاً از بیماران معاینه و شناسائی می کردند .عرب ها ایجاد بیمارستان را از ایرانیان آموختند و همانند بیمارستان جندی شاپور که بزرگترین بیمارستان پیش از اسلام بود ، بیمارستانهائی در نقاط مختلف ممالک اسلامی دائر کردند . برخی از مورخین نوشته اندکه فارغالتحصیلان این دانشگاه بعضاً به جزیره العرب رفته و در نهضت اسلامی که پایه آن بر عدل و یگانه پرستی بود پیشقدم شدهاند ، میگویند طبیب مخصوص حضرت محمد (ص) از این دانشگاه بوده است . مهمترین منابعی که میراث چندین هزار ساله بشررا درعلم پزشکی به مسلمانان انتقال داد ، کتب و آثار گرانبهایی بود که در نتیجه تکاپوی چندین صد ساله پزشکان دانشمند از جوامع مختلف ایرانی ، یونانی، هندی و سریانی در جندی شاپور جمعآوری و تدوین شده بود . تأسیس بیمارستان در بغداد در زمان خلیفه هارون الرشید تقلید کاملی از بیمارستان جندی شاپور بود و زیر نظر همان دانشگاهاداره می شده است .نخستین کتاب هاییکه در علم پزشکی به زبان عربی تألیف و ترجمه شد بوسیله این دسته از پزشکان جندیشاپور بود . بسیاری از داروها و گیاهان داروئی در کتب پزشکی تازی ، با همان نام های ایرانی خوانده می شده ، امروز هم در زبان عربی قسمت عمده آنها دارای اسامی فارسی است .
فصل دوم
روش انجام کار
گزارش مختصر بازدید از واحد ها تولیدی با خدماتی مرتبط با موضوع پروژه :
بازدید از درمانگاه شبانه روزی ابن سینا :
بر اساس هماهنگی های صورت گرفته با یکی از درمانگاههای شبانه روزی در سطح شهر به بازدید از این درمانگاه پرداختیم ، به بررسی فعالیت های درمانگاه پرداختیم ، با دستگاهها و نحوه چیدمان تجهیزات در درمانگاه آشنا شدم و به بررسی نحوه کار پرسنل و شیفت های کاری آنها پرداختم .
جنبه های ابتکاری بودن و خلاقیت به کار رفته شده :
استفاده از تجهیزات پزشکی مدرن و روز دنیا و استفاده از نیروی پزشکان متخصص به صورت شیفتی و 2 روز در هفته می تواند مراجعه کننده بسیاری را روزانه به درمانگاه جذب کند و این کار می تواند یک تبلیغ بسیار خوب برای رونق تمامی بخش های درمانگاه باشد .
فهرست تجهیزات و ماشین آلات مورد نیاز و برآورد قیمت آنها :
فهرست مواد مصرفی مورد نیاز :
مشخصات نیروی انسانی مورد نیاز از لحاظ مفید بودن و توانایی کار :
توجیه اقتصادی محصول :
روشهای بازاریابی و تبلیغات جهت ( جهت فروش کالا )
برای ارائه خدمات روشهای تبلیغاتی و بازاریابی متعددی وجود دارد ، تبلیغات جهت ارائه خدمات پزشکی می تواند از انواع و اقسام روش های تبلیغاتی صورت گیرد ، استفاده از بنر های تبلیغاتی ، تیزر های تبلیغاتی ، بیل برد ها ، آگهی های تلویزیونی و ... از جمله روشهایی است که برای پیشرفت وضعیت تبلیغاتی این طرح می توان از آن استفاده کرد .
فصل سوم
امور مالی طرح
زمین محل اجرای طرح :
محوطه سازی :
ساختمانها :
تاسیسات :
وسایل نقلیه :
تاسیسات اداری :
هزینه های قبل از بهره برداری :
جمع کل سرمایه گذاری ثابت :
محاسبه هزینه ها :
هزینه های جاری طرح :
مواد مصرفی :
هزینه نگهداری و تعمیرات :
حقوق و دستمزد :
هزینه استهلاک :
سوخت و انرژی :
جمع کل هزینه های جاری طرح :
سرمایه در گردش ( دوره سه ماهه )
جمع کل سرمایه گذاری طرح :
درآمد :
برآورد هزینه های عملیاتی و غیر عملیاتی :
پیش بینی مالی طرح :
محاسبه دوره برگشت سرمایه :
محاسبه نقطه سر به سر ( در 100 % تولید )
بر اساس محاسبات مبتنی بر اطلاعات جدول فوق نقطه سر به سر تولید معادل 45/45% میباشد.
محاسبه کارمزد وام :
جدول بازپرداخت اصل و کارمزد تسهیلات :
فصل چهارم
جمع بندی – نتیجه گیری و پیشنهادات
نتایج حاصله از اجرای طرح :
براساس مطالعات صورت گرفته و برآورد های مالی انجام شده بر روش مراکز درمانی مشابه و با استناد به آمار های بدست آمده در این پروژه می توان اینگونه نتیجه گرفت که این طرح در صورت بهره گیری اط نیروی متخصص و استفاده از روش های نوین تبلیغات برای اطلاع رسانی می تواند در زمره طرح های زود بازده قرار گیرد و اشتغالزایی بسیار مناسبی را ایجاد نماید .
منابع و ماخذ :
1 – ماهنامه بهزیستی ایران شماره 19 ، 24 گردآورنده : سید محمد علی محسنی – محقق و استاد دانشگاه تهران 1385
مرکز اسناد و مدارک و اطلاعات علمی ایران
Www.IRandoc.ac.ir/persian/article
مبلغ قابل پرداخت 28,700 تومان