مرکز دانلود خلاصه کتاب و جزوات دانشگاهی

فهرست مطالب

عنوان صفحه

مقدمه. 1

چكيده. 2

ضرورت نگارش مقاله. 4

ارزش‌هاي تربيتي.. 4

اخلاق معلّم.. 6

گشادگي و سعه‌صدر معلّم.. 9

گذشت معلّم.. 11

تقواي معلّم.. 13

تواضع و فروتني معلّم.. 13

رشد فكري دانش‌آموز و معلّم.. 14

توجه به صفات اخلاقي و پرورشي دانش‌آموزان.. 15

محدوديت‌هايي كه از تعهد اخلاقي انسان‌ها منبعث مي‌شود. 16

حسن ختام. 19

فهرست منابع. 21

مقدمه

«بگو، روش من اين است كه براساس بصيرت، مردم را به سوي خدا دعوت كنم.»[1] [قرآن كريم]

مي‌توان در سايه‌ي آموختن گنج عشق جاودان اندوختن

تلاش‌هاي تربيتي از مقدس‌ترين كوشش‌هاي فرزندان آدم است. اگر گروهي از انسان‌ها در راه توليد و تغيير مواد موجود در زمين تلاش مي‌كنند و با صنايع گوناگون امكانات زيستي انسان را فراهم مي‌آورند و گروهي ديگر از طريق كشاورزي و دامداري در تأمين خوراك و پوشاك بشريت مي‌كوشند، اگر مخترعان و مبتكران با اختراع و نوآوري خويش بشر را در دستيابي سهل‌تر و سريع‌تر به اهداف و آرمان‌ها كمك مي‌كنند، معلّم معمار روح انسان است و سازنده اخلاق و عواطف بشر.

آموزش و پرورش شبكه توزيع خط نور است كه با تلاش معلّمان فداكار اين ضروري‌ترين نياز انساني را تأمين مي‌كند و به كلبه‌هاي تاريك روشنايي مي‌بخشد، فضاي سرد و ظلماني زندگي فرد و جامعه را نوراني و گرم مي‌سازد. ميراث فرهنگي بشريت توسط آموزگاران و استادان و دبيران به نسل‌هاي آينده منتقل مي‌گردد. اشتباهات علمي گذشتگان در ضمن تدريس و آموزش اصلاح مي‌شود و مشعل‌هاي دانش پرفروغ‌تر از هميشه محفل زندگي را نور و نيرو مي‌بخشد. پس اگر قرار باشد كودك و نوجواني هدايت يابد، پروردگار متعال «معلّم» دلسوخته و عاشقي را فرا راه او قرار مي‌دهد تا با دم عيسايي و خلق و خوي محمّدي(ص) او را به خداوند متعال رهنمون سازد.

چكيده

در گستره‌ي بيكرانه هستي و جذبه‌ي پرشور حيات، نقطه‌ي اوج رشد و بالندگي انسان، وصل به قرب مقام حق و جلب رضاي ربوبي است كه «رضوان الهي از هر چيزي برتر است.»[2]

آموختن و كشف مجهولات در طول تاريخ، مورد توجه انسان بوده است، چرا كه كنجكاوي و تلاش در راه كشف ناشناخته‌ها و مجهولات جهان، براي بشر فطري است و يكي از آرزوهاي ديرينه‌ي او همين بوده است كه بتواند به اسرار آفرينش، رازهاي طبيعت و جهان ماوراي طبيعت دست يابد.

اين آموختن به آموزگار نياز دارد و آموزگار بايد نسبت به مسايل مربوط به آموزش، آگاهي داشته باشد. در كنار هدف‌هاي متعددي كه براي آموزش و پرورش ارايه شده است شكوفايي استعدادهاي دانش‌آموزان از جايگاه ويژه‌اي برخوردار مي‌باشد. در اين راستا فعاليت‌هاي تربيتي- اجتماعي و كمك به رشد فضايل اخلاقي دانش‌آموزان تلاش‌هاي سازنده‌اي هستند كه در انجام آن‌ها اجباري وجود نداشته و دانش‌آموز با ميل و رغبت به آن‌ها روي آورده و با شكوفايي استعدادهاي خود سير الي الله كرده و در سازگاري اجتماعي با افراد جامعه در حد مطلوبي بسر خواهد برد.

از اين رو، در كشورهاي مترقي و پيشرو با قرار دادن انواع فرصت‌هاي مناسب براي دانش‌آموزان، زمينه هرچه بيشتر رشد علايق، شكوفايي استعدادها و گسترش توانمندي‌هاي آنان را فراهم مي‌سازند. زيرا جريان آموزش و يادگيري به عنوان جريان تدارك و سازماندهي تجربيات تازه براي دانش‌آموزان هنگامي معنادار خواهد بود كه به طرق مختلف جنبه‌هاي گوناگون شخصيت آنان را در فعاليت‌هاي يادگيري درگير سازد.

اميد است مقاله‌ي حاضر بتواند تحول چشمگيري در فرآيند يادگيري و تدريس ايجاد كند و دانش‌آموزان را براي نيل به هدف‌هاي برجسته‌اي چون خود رهبري، استقلال، داشتن تعهد، رسيدن به فضايل اخلاقي و تربيتي و قبول مسئوليت براي حل مسايل و مشكلات جامعه، همكاري و تعاون در فعاليت‌هاي اجتماعي آماده كند و آنان را افرادي مبتكر، صاحبنظر، انديشمند و خلاق بار آورد.

«و من الله التوفيق»

ضرورت نگارش مقاله

نگاهي به تاريخ ادب فارسي نشان مي‌دهد كه در شأن و وظيفه‌ي معلّم و مدرسه و شاگرد مطالب بسيار متعدد نظم و نثر عنوان شده است و از نخستين سال‌هاي ايجاد مراكز تربيت معلّم در ايران، همواره موضوع كمك به رشد فضايل اخلاقي و تربيتي در دانش‌آموزان مطرح بوده است كه معلّمان چه ويژگي‌هايي بايد داشته باشند تا در اين كار موفق باشند. طبعاً رفتار مدرسان دانشگاهي در كلاس‌هاي تربيت معلّم، مكمل بحث‌هاي نظري آن‌ها بوده و كمك براي رسيدن به اين هدف بوده است.

لذا سعي و تلاش براي تحقق اين هدف گامي مؤثر براي نگارش مقاله‌ي موجود بوده است تا شايد بتوان زمينه‌اي براي رسيدن به آنچه كه مطلوب و مورد پسند تمامي فرهنگيان عزيز است ايجاد كرد.

ارزش‌هاي تربيتي

با توجه به اين‌كه بخش اعظم فعاليت كلاسي معلّم به بررسي تربيت در دانش‌آموزان منتهي مي‌شود، لذا سياست‌هاي عاليه‌ي نظام تربيتي كشور را شوراهاي عالي نظير شوراي عالي انقلاب فرهنگي تعيين مي‌كنند. اين سياست‌ها، چهارچوب‌هاي خاصي است كه انحصاراً مسيرهاي اصلي حركت به سوي فلسفه‌ي تربيتي يا اهداف نهايي تعليم و تربيت را مشخص مي‌سازد. طبعاً يكي از اركان نيل به اين هدف، كتب درسي است. بنابراين در معنا و عمل كتب درسي با نظام ارزش‌ها ارتباط دارد و به همين دليل بررسي آن جالب مي‌باشد اما چون تعداد كتب درسي سال‌هاي مختلف تحصيلي زياد است و تنوع رشته‌هاي عالي امكان بررسي حتي معدودي از كتب درسي يك رشته‌ي تحصيلي را به ما نمي‌دهد ناچار براي روشن شدن ارزش و اهميت تربيت در دانش‌آموز تنها به مختصري از آن بسنده مي‌كنيم.

يكي از مهم‌ترين ارزش‌هاي تربيتي كتاب‌هاي درسي خداشناسي است كه علاوه بر كتب تعليمات ديني دوره‌ي ابتدايي و فرهنگ اسلامي و تعليمات ديني دوره‌ي راهنمايي تحصيلي و ضمايم آن (آموزش قرآن مجيد و قرآن صبحگاهي) تقريباً در كليه‌ي كتب درسي به ويژه فارسي، تعليمات اجتماعي، عربي، تاريخ، علوم تجربي، رياضي، هنر و زبان انگليسي بارها به آن اشاره شده است.

يكي ديگر از روش‌هاي تربيتي اسلام، عبرت آموزي از شرح‌حال و اقدامات درگذشتگان، اعم از پيشوايان مذهبي يا بزرگان علم و دانش است. توجه به طبيعت و مظاهر آن و عبرت‌آموزي از تمامي اين مظاهر، ارزش ديگري است كه در كتاب‌هاي درسي به آن اشاره شده است.

آينده‌نگري، تفكر، دوستي با افراد شايسته، نيكوكاري، خدمت به خلق، تعاون و رعايت حقوق ديگران هم‌چنين رعايت والدين و اهميت خانواده از ديگر نمونه‌هاي ارزش‌هاي تربيتي در كتاب‌هاي درسي هستند.

ورزش، بازي، كار و پيشه، كتاب و كتابخانه، تغذيه و تندرستي، ادب، گذشت و بخشندگي، ميهن‌دوستي و وظايف والدين در قبال فرزندان ارزش‌هايي است كه در كتاب‌هاي درسي به آن‌ها تأكيد شده است. توجه به گردش ايام از جمله فصول و ماه‌هاي سال، دقت در رفتار جانوران، توجه به محيط مسكوني و طبيعي در هنگام مسافرت، كوشش و بردباري در كارها و پيشامدها، رعايت اعتدال، امانتداري، مشورت با ديگران از ديگر ارزش هاي تربيتي است.

[1]. قل هذه سبيلي ادعوا الي الله علي بصيرة / سوره يوسف/108

[2]. و رضوان من الله اكبر/ سوره توبه/72