رباط یا لیگامان گروهی از بافتهای فیبر مانند هستند که در اطراف مفاصل قرار دارند و معمولاً استخوانی را به استخوان دیگر متصل میکنند و توانایی مقاومت دربرابر کشش را دارا هستند. رباطها، مانند تاندونها، از کُلاژِن ساخته شدهاند و تفاوت آنها در این است که تاندون عضلات را به استخوانها متصل میکند.
البته واژهٔ لیگامان در کالبدشناسی کاربردهای دیگری نیز دارد؛ مثلاً چینهایی از صفاق مانند لیگامان هپاتودئودنال و بخشهای بجامانده از دوران جنینی مانند لیگامان ترس هپاتیس.
رباط طرفی داخلی
رباط طرفی داخلی (به انگلیسی: Medial collateral ligament) همانند رباط طرفی خارجی یک رباط محکم در مفصل زانو است که به لقمه (کوندیل) داخلی استخوان ران و درشت نی اتصال دارد. این رباط دارای دو قسمت سطحی و عمقی است. بخش عمقی ضعیف تر بوده که به طبق (Plateau) درشت نی و منیسک داخلی متصل میگردد. قسمت سطحی که قوی تر است به سطح داخلی درشت نی (پایین تر از مفصل زانو) اتصال دارد. رباط طرفی داخلی باعث نگهداری کپسول مفصلی زانو میگردد.
رباط طرفی خارجی
رباط طرفی خارجی (به انگلیسی: Lateral collateral ligament) یک رباط محکم در مفصل زانو است که به لقمه (کوندیل) خارجی استخوان ران و سر استخوان نازک نی (فیبولا) اتصال دارد. این رباط به کپسول مفصلی اتصال نداشته، ولی همانند رباط طرفی داخلی در نگهداری کپسول مفصلی زانو نقش دارد.
رباط متقاطع پشتی
رباط متقاطع پشتی یا صلیبی خلفی یا PCL (به انگلیسی: Posterior cruciate ligament) یکی از رباطهای قوی مفصل زانو است. این رباط از کوندیل داخلی فمور (استخوان ران) به ناحیه پشتی بین کوندیلی تیبیا (درشت نی) متصل میگردد. رباط متقاطع پشتی (PCL) و متقاطع جلویی (ACL) داخل کپسولی بوده و به علت وضعیت آناتومیکی خاص به نام متقاطع یا صلیبی نامیده میشوند.
اگر کپسول مفصلی زانو از عقب باز گردد، اولین قسمتی که مشاهده میگردد، رباط متقاطع پشتی است. این رباط نسبت به رباط متقاطع جلویی، قوی تر بوده، ولی فیبرهای رباط متقاطع جلویی، وضعیت مایل تری دارند. مهمترین عمل رباط متقاطع پشتی، جلوگیری از دررفتگی تیبیا (درشت نی) به سمت عقب است.
رباط خاصره ای
رباط خاصره ای رانی یا ایلیوفمورال (به انگلیسی: Iliofemoral ligament) یکی از رباطهای مفصل ران بوده که سه گوش و به شکل Y معکوس است. این رباط ضخیم و بسیار قوی است. رباط خاصرهای رانی در جلوی کپسول مفصلی مفصل ران قرار میگیرد و دارای یک راس مشترک و دو باند خارجی و داخلی است.
راس رباط به خار خاصرهای جلویی تحتانی، باند خارجی به انتهای فوقانی خط بین تروکانتری (خط اینترتروکانتریک) و باند داخلی به انتهای تحتانی خط بین تروکانتری متصل میگردد. باندهای داخلی و خارجی قوی و محکم هستند. باند خارجی مسیری مایل و باند داخلی تقریبا مسیری عمودی دارد. رباط خاصرهای رانی، به طور عمده از حرکات چرخش داخلی (اینترنال روتیشن) و صاف کردن (اکستانسیون) مفصل ران جلوگیری میکند.
رباط عانه ای
رباط عانهای رانی یا پوبوفمورال (به انگلیسی: Pubofemoral ligament) یک رباط مربوط به مفصل ران بوده که در جلوی کپسول مفصلی قرارمی گیرد و مثلثی است. این رباط ازیک طرف به پوبیس (عانه)، غشاء و ستیغ ابتوراتور اتصال داشته و در قسمت پایین (دیستال) به کپسول مفصلی و سطح عمقی باند داخلی رباط خاصرهای رانی (ایلیوفمورال) متصل میگردد.
رباط ورکی
رباط ورکی رانی یا ایسکیوفمورال (به انگلیسی: Ischiofemoral ligament) یکی از رباطهای مفصل ران بوده که در پشت (خلف) کپسول مفصلی ضخیم شدهاست. این رباط از ایسکیوم (از قسمت پشتی تحتانی استابولم) به سمت بالا و خارج در پشت گردن استخوان ران میپیچد، به طوریکه برخی از فیبرها با منطقه حلقوی (فیبرهای حلقوی کپسول لیفی) ترکیب میشوند و فیبرهای دیگر به تروکانتر بزرگ متصل میگردند. رباط ورکی رانی در حرکات صاف شدن (اکستانسیون) و چرخش داخلی (اینترنال روتیشن) مفصل ران به طور محکم کشیده میشود.
رباط سر استخوان
رباط سر استخوان ران (به انگلیسی: Ligament of head of femur) یک رباط مربوط به داخل مفصل ران بوده که رباط گرد نیز نامیده میشود. این رباط از حفره سر استخوان ران به قسمتهای زیر متصل میگردد:
رباط گرد
رباط گرد در حرکات نزدیک شدن و نیمه خم شدن (اداکسیون و سمی فلکسیون) مفصل ران سفت میشود و در عمل دورشدن (ابداکسیون) شل است. اگرچه رباط سر استخوان ران در حرکت اداکسیون محکم کشیده میشود، نسبتا عملکرد مکانیکی اش فاقد اهمیت است.
یکی از منابع خونرسانی سر استخوان ران ازطریق عروقی به نام عروق رباط گرد تامین میشود که از رباط گرد به سر استخوان ران میروند. این عروق نقش چندانی در خونرسانی ندارند.
درمان آسیب های رباط معمولا بصورت چند هفته بیحرکت کردن مفصل است. این بیحرکتی در غالب اوقات موجب جوش خوردن رباط پاره شده میشود. پارگی رباط ها غالبا به نحوی است که اجازه ترمیم را نمیدهد. رباط در محل پارگی ریش ریش و له میشود و در این وضعیت جایی در رباط برای بخیه زدن نیست.
در مواردی خاص که رباط در محل اتصال به استخوان پاره میشود ممکن است درمان پارگی با استفاده از عمل جراحی انجام گردد. با این حال در غالب موارد درمان با مدتی بیحرکتی مفصل به منظور ترمیم خودبخودی بافت آن و سپس شروع حرکات مفصل برای ممانعت از خشکی آن است. این حرکات در قالب نرمش های کششی و تقویتی و تحت نظر فیزیوتراپ انجام میگردد.
در صورتی که پس از طی این مراحل مفصل ناپایدار باقی بماند مشخص میشود که رباط آسیب دیده نتوانسته است بصورت موثری ترمیم یابد. در این حال معمولا نیاز به انجام جراحی وجود خواهد داشت. این عمل جراحی دیگر بصورت ترمیم نیست بلکه آن را بازسازی میگویند. بازسازی رباط ها معمولا بعد از گذشت چند ماه از زمان آسیب اولیه انجام میشود.
در عمل بازسازی معمولا رباط آسیب دیده ترمیم نمیشود بلکه بافتی دیگر جایگزین رباط میشود تا کار آن را انجام دهد. این بافت جایگزین معمولا تاندونی است که از جای دیگری از بدن گرفته میشود. به علت شباهت زیاد بافتی بین رباط و تاندون میتوان از تاندون بجای رباط استفاده کرد. در اعمال جراحی بازسازی، تاندون پیوندی را در دوسر به استخوان های مورد نظر متصل میکنند تا در جای رباط قبلی قرار گرفته و کار آن را انجام دهد.
منبع: daneshjooqom.ir و http://psdkart.ir
تحقیقی دیگر در مورد انواع رباط ها با شکل مخصوص دانش آموزان
رباط ها نوارهای بافتی بسیار محکمی هستند که دو سر آنها به استخوان های دو طرف مفصل متصل میشود و وظیفه آنها اینست که از یک طرف دو استخوان تشکیل دهنده مفصل را در کنار هم نگه داشته و احازه نمیدهد که ار هم دور شوند و از طرف دیگر به استخوان های تشکیل دهند مفصل اجازه میدهد تا فقط در جهات خاصی روی هم حرکت کنند و اجازه حرکت در هر جهتی را نمیدهد.
در دو طرف زانو دو رباط یا لیگامان مهم قرار دارند که عبارتند از
در داخل زانو هم دو رباط یا لیگامان دیگر قرار دارند که به آنها رباط های صلیبی یا متقاطع میگویند. این رباط ها عبارتند از
این دو راط با کمک یکدیگر مانع از این میشوند که استخوان ها درشت نی و ران بر روی هم به سمت جلو عقب بلغزند و سر بخورند.
چهار رباط ذکر شده مهمترین عوامل حفظ پایداری مفصل زانو هستند.
در تصویر بالا دیده میشود که چهار رباط اصلی زانو مفصل را مهار میکنند
دو رباط مهم دیگر زانو عبارند از
تصویر بالا در حین آرتروسکوپی زانو تهیه شده و رباط های متقاطع زانو را نشان میدهد. در زیر PCL وسیله فلزی جراح قرار دارد.
منبع: daneshjooqom.ir و http://psdkart.ir
مفصلها انواع مختلفی دارند اما به طور کلی(نه جزئی) ميتوان آنها را به دو دسته تقسيم کرد:
دسته اول: مفصلهايي که حرکت زياد دارند، يعني دو استخوان ميتوانند در محل اتصال تحرک زيادی داشته باشند،مانند: مفصل آرنج، زانو، مچدستها و پاها.1)مفصل متحرک
بين دو استخوان فاصله کمي وجود دارد که آن را حفره مفصلی مينامند. يک ورقه نازک غضروف مفصلي، سطح مفصلی هر دو استخوان را ميپوشاند. يک کپسول از بافت همبند خيلی سفت که سطح داخلی آن نرم و لغزان است، مفصل را پوشانده است و رباط های متعددی در داخل حفره مفصلي بين دو سر استخوان وجود دارد. رباط عبارت است از بافت همبند محکمي که دو استخوان را به هم وصل ميکند. رباط و زردپی هر دو از طناب محکمترند. اطراف کپسول مفصلي هم چند رباط قرار گرفته است. کپسول مفصلی و رباط های درون مفصلي و بيرون مفصلی سبب ميشوند که استخوانها محکم به يکديگر بچسبند و از هم جدا نشوند.
انواع مفاصل متحرک:
مفصل مسطح (لغزشی):
در اين نوع مفصل سطوح مفصلي كوچك، صاف و تخت است. ممكن است كميمحدب يا مقعر باشد. اين گونه مفصلها سبب حركاتي مانند سرخوردن و لغزيدن ميشوند مانند مفصل بين استخوانهای مچ دست و پا.
مفصل لغزنده:
در این مفاصل دو استخوان مجاور بصورت محدودی در کنار هم کمی میلغزند. این استخوان ها در محل مفصل به توسط رباط های بسیار قوی به هم متصل شده و حرکت کمی دارند مانند مفاصل بین استخوانچه های مچ دست و یا مفصل بین استخوان ساکروم و ایلیوم در لگن
مفصل لولايي:
در اين نوع مفصل سطوح مفصلی قرقره ای شكل و قرينه يكديگر است. حركت اين نوع مفصل مانند لولاي در بهصورت باز و بسته شدن در يك صفحه حول يك محور صورت ميگيرد مثل مفصل آرنج و انگشتان.
مفصل زينی:
سطوح اين نوع مفصل مانند زين اسب است و سطوح مقعر هر يك درون هم فرو رفته اند مانند: مفصل مچ با كف دست.
مفصل گوی و كاسهای:
سطوح مفصلیدر اين نوع مفصل مانند گوی و کاسه است. اين مفصل حول محور خود در جهات مختلف ميچرخد مانند استخوان ران و لگن يا بازو و كتف.
مفصل محوری:
در این مفاصل یک استخوان حول محور مرکزی استخوان دیگر میچرخد مانند مفصل بین استخوان های زند زیرین و زبرین و یا مفصل بین مهره های اول و دوم گردن
2)مفصل غيرمتحرک(ثابت)
در اين نوع مفصل دو استخوان، حفره مفصلی وجود ندارد بلکه دو استخوان به وسيله بافت همبند محکم، غضروف، و يا استخوان به هم وصل شدهاند.
دراین میان،امروزه برخی از محققین و پزشکان،مفاصل را به سه گروه تقسیم کرده اند که گروه سوم«مفاصل نیمه متحرک»میباشد.اما هنوز میتوان آن ها را به دو گروه فوق نیز تقسیم کرد.(در صورت تقسیمات کلی)
لازم به ذکر است که تقسیمات سه گانه به نظم ذیل ذکر میشوند:
1)مفصل ثابت،غیر متحرک،یا رشته ای
2)مفاصل متحرک شش گانه
3)مفصل غیر متحرک(اولیه و ثانویه که برای درک ساده تر در اینجا بدان اشاره نکرده ایم.)
3)مفصل نيمه متحرک(غضروفی):
مفصلی را گويند که همه حرکات را به خوبي انجام نمي دهند و داراي کمی لغزندگیبر روي هم هستند و به کمک غضروف ها کنار هم قرار میگیرند،مانند مفاصل مهره هایستون فقرات
منبع: daneshjooqom.ir و http://psdkart.ir
برچسب های مهم
خیلی خوب بود متشکرم
خیلی ممنون لطفا بقیه فعالیت های علوم.هشتم رو هم بزارین با تشکر
خیلی عالی بود ممنون
اطلاعات خوبی بود
از دست این درسا اه
تو ایران باید فقط درس بخونی تا به جایی برسی وگرنه رفتگرهم نمیشی.پس فقط دررررررررررررررررررررررررررررررررررررررسسس
خیلی خوب بوذ ممنون
عالییییی بود من که راضی بودم.
عااااااااالی بود باید تاحد توان درس خواند.
کاش انواع مفصل ها رو کامل مینوشتین همینطور انواع رباط ها رو
ممنون نشکر
عالىىىىىىىىىىىىى بود دددددد د. د.
عالی بود. اطلاعات خیلی خوبی بود
عالی بود.خیلی به دردم خورد
مرسی
very Good
به نظرتون یه کوچولو اسماش سخت نیست من هشتمم شما هم هشتمید