فهرست
عنوان صفحه
چكيده 7
فصل اول :كليات تحقيق 8
مقدمه 9 بيان مساله 12
اهداف تحقيق 13 فرضيه تحقيق 14
فصل دوم : پيشينه وادبيات تحقيق 15
انتخاب كردن يك شغل 16 عوامل تاثير گذاري برانتخاب شغل 18 تاثيرات خانواده 21
معلمان 22
كليشه سازي هاي جنسيت 23
زندگي شغلي 26
رضايت شغلي 28
رشد شغلي 31 تغييرشغل در ميانسالي 35
بيكاري 36
برنامه ريزي براي باز نشتگي 38
تركيب كار و خانواده 43
رشد شغلي 44
زنان و اقليتهاي قومي 47
تفاوتهاي فردي دركار 51 تفاوتهاي فردي در عملكرد شغلي 53
وراثت 56
آثار نابهنجاريهاي كروموزمي 57 محيط 59 روشهاي سنجش تفاوتهاي فردي 61 گزينش نيروي انساني 65
شيوه هاي سنتي انتخاب كاركنان 66
فرضيه هاي مربوط به فرد و شغل 70
آزمون هاي استخدامي 71
مراحل برنامه آزمون ها استخدام داوطلبان شغل 72
فصل سوم : روش تحقيق 73
جامعه مورد مطالعه 74
روش نمونه گيري 74
ابزار اندازگيري در تحقيق 75
روش تحقيق 76 فصل چهارم : يافته ها و تجزيه و تحليل آنها 78
جدول 2-4 بررسي مقايسه رضايت شغلي در بين دو گروه پزشگان در بحث هاي خاص و عمومي 79
فصل پنجم: بحث و نتيجه گيري 84 بحث و نتيجه گيري 85
پيشنهادات 87
محدوديت ها 88
منابع و ماخذ 89
چکیده
هدف از تحقیق حاضر بررسی مقایسه رضایت شغلی در بین پزشکان در بخش های خاص و عمومی شهرستان ابهر است که فرضیه عنوان شده به این صورت است که در بین رضایت شغلی پزشکان و بخش های خاص و عمومی شهرستان ابهر تفاوت معنی داری وجود دارد که جهت سنجش آزمون رضایت شغلی استفاده گردیده و جامعه مورد مطالعه پزشکانی که در بخش های خاص و عمومی مشغول به فعالیت هستند که طبق آمار بدست آمده 80 نفر به عنوان نمونه انتخاب گردیده که 40 نفر از پزشکان در بخش های خاص و 40 نفر در بخش های عمومی که جهت سنجش فرضیه ها از روش آماری t متغیر مستقل استفاده گردیده که نتایج بدست آمده مشخص می کند که بین رضایت شغلی پزشکان در بخش های خاص و عمومی تفاوت معنی داری وجود دارد و سطح معنی داری آن برابر 05/0<P است .
فصل اول
«کلیات تحقیق»
مقدمه
غیر از زندگی خانوادگی زندگی شخصی و رضایت از آن در رشد اجتماعی افراد موثر خواهد بود . بعد از اینکه جوانان شغلی را انتخاب می کنند باید یاد بگیرند که چگونه تکالیف آن را خوب انجام دهند و با همکاران و وظایف و مسئولیت های خود کنار بیایند و به در خواستهای کارفرمایان پاسخ دهند و تمایلات خودشان را حفظ کنند که به رضایت شغلی دست پیدا کنند .
در صورتی که تجربیات کاری خوب پیش برود و بزرگسالان شایستگی های تازه ای را پرورش دهند و احساس موفقیت می کنند ، دوستان جدیدی پیدا می کنو و از لحاظ مالی مستقل و ایمن می شوند و همانگونه که قبلاً دیدیم در مورد زنان و همین طور مردان که به رشد شغلی همسرشان کمک می کنند .
آرمانها و دستاوردهای محیط کار و خانواده در هم تنیده هستند که جوانان عموماً بعد از یک دوره ارزیابی در سازگاری سرانجام در یک شغل تثبیت می شوند و در مشاغلی که فرصت هایی برای ترفیع وجود دارد ، آرمانهای عالی را معمولاً باید به صورت نزولی اصلاح کرد که ساختار اغلب محیط های کاری به هرم شباهت دارد و در تجارب تعداد کمی پست های مدیریتی عالی رتبه وجود دارد و در کارخانه ها تعداد مشاغل سرپرستی محدود هستند .
در بررسی طولی بیش از 400 مدیر مرد سطح پایین شرکت BT AT اهمیت کار در زندگی مردان ، در نتیجه پیشرفت شغلی و سن تغییر می کرد .
مردانی که خیلی کم پیشرفت می کردند زودتر دچار کناره گیری از کار می شوند.
خانواده ، تفریح و خدمات اجتماعی در اوایل 30 تا 40 سالگی اهمیت بیشتری کسب می کرد ، مردانی که از نظر موفقیت شغلی در سطح متوسط بودند در سنین بالاتر بر نقشهای غیر شغلی تاکید می کردند . در مقابل مردانی که خیلی موفق بودند و با گذشت زمان بیشتری در کارشان در گیر می شوند اگر چه میل به پیشرفت با افزایش سن رو به افول می رود ، اغلب کارکنان هنوز جویای چالش هستند و از نقش های کاریشان احساس خشنودی می کنند . غیر از فرصت شغلی ، ویژگی های شخصی بر پیشرفت شغلی تاثیر می گذارند .
احساس کار آیی شخصی – اعتقاد شخص به توانایی خویش برای موفق شدن بر انتخاب و رشد شغلی و همین طور رضایت شغلی تاثیر مثبت دارد و جوانانی که درباره آنان شکست یا اشتباه کردن خیلی نگران هستند و معمولاً آرمانهای شغلی را در نظر می گیرند که خیلی عالی و یا خیلیپست هستندکه تمام اینها جهت رضایت شغلی و یا عدم آن تاثیر دارد که در زمینه پزشکی و تهفص و گیرودار بودن مسائل بیماری مردم تلاش بر سلامتی و بازیافت
افراد به زندگی هم می تواند در شغل و نوع و انتخاب آن تاثیر مثبت داشته باشد . ( گنجی – 1380 صفحه 191)
بیان مساله :
به نظر می رسد که پزشکان فرایند شغلی متفاوت و اغلب پیچیده تری نسبت به مشاغل دیگر را طی می کنند که برنامه ریزی شغلی مخصوصاً برای کسانی که شاغل به طور سنتی پزشکی و گذراندن اوقات خود در بیمارستان را دنبال می کنند ، معمولاً با سختی بسیاری است و در معرض عواقب و اتفاقات زیادی قرار دارد .
کار آیی شخصی کم در مشاغلی مثل پزشکی نه تنها انتخاب شغلی را سخت تر می کند در زمینه تخصصی و عمومی بلکه وقتی زندگی شغلی آنها آغاز می شود پیشرفتشان را به نسبه می خواهند که زیاد کنند و معمولاً برای رسیدن به این پیشرفت باید تمام سعی خود را بکند . حتی زمانی که پزشکان که در مشاغل تخصصی می شوند تعداد کمی از آنها به پست های مدیریتی مثل رئسس بیمارستان می رسند تصورات کلیشه شدن وظایف در مورد پزشکان به عنوان پیرو و نه رهبر و همین طور تعارض بین کار و نوع وظیفه پیشرفت را می تواند سریع کند که در رضایت شغلی مسائلی مثل جنسیت و تجربه و متاهل بودن و روحیه قوی داشتن می تواند تاثیر گذار باشد .( سید محمدی – 1381 صفحه 87 )
اهداف تحقیق
هدف از این تحقیق حاضر مقایسه رضایت شغلی در بین پزشکان عمومی و پزشکان متخصص و اینکه آیا پزشکان بیماریهای عمومی به نسبت اطلاعات کمتر نسبت به یک بیماری خاص و درگیر شدن با آن بیماری رضایت شغلی بالایی نسبت به پرشکان بیماریهای تخصصی و خاص دارند یا نه ؟
اهمیت و ضرورت تحقیق
غیر از زندگی خانوادگی ، زندگی شغلی بستر مهمی برای رشد اجتماعی در اوایل بزرگسالی است . بعد از اینکه جوانان شغلی را انتخاب کنند باید یاد بگیرند چگونه تکالیف آن را خوب انجام دهند با همکاران کنار بیایند و نوع شغل و استرس بر آن خیلی در زندگی کاری مهم است . همانطور که می دانید امروز بعضی از مشاغل دچار استرس بالایی است و عدم موفقیت در آن می تواند باعث مشکلات روحی بسیاری باشد و رضایت شغلی در این صورت پایین تر خواهد آمد که در این راستا پزشکی یکی از شغلهای مهمی است که در جامعه ما وجود دارد و استرس فراوانی را به خود جذب می کند که در این زمینه بعضی بیماری ها در نوع تخصص خود و رسیدگی به آن واقعاً گاهی اوقات باعث استرس و ناراحتی است ولی این علاقه و رغبت افراد است که آنها را جذب سختگیریهای کار می کند . ( مقدمی پور – 1383 صفحه 82 )
فرضیه تحقیق
رضایت شغلی در بین پزشکان عمومی و پزشکان متخصص متفاوت است .
متغیر ها
رضایت شغلی متغیر وابسته
پزشکان بیماریهای عمومی و پزشکان بیماریهای خاص متغیر مستقل در دو گروه مستقل
تعاریف عملیاتی واژه ها و مفاهیم
رضایت شغلی عبارتند از انجام وظایف محوله افراد در محیط کاری و شغلی خود به نحو احسن و رسیدن به ارتقاء شخصی کوشیدن در راضی کردن ارباب رجوع و فرد رجوع کننده به محیط کار ارائه خدمات کاری و رسیدن به درجه عالی و احساس رضایت مندی و خوشحالی کردن و بلاخره عبارتند از نمره ای است که آزمودنی از آزمون رضایت شغلی بدست آورده است .
پزشکان عمومی به پزشکانی گفته می شود که بعد از قبولی در دانشگاه و گذراندن واحد های درسی در مدت 7 سال می توانند به عنوان پزشک عمومی جهت درمان تشخیص هر بیماری اقدام نمایند .
فصل دوم
«پیشینه و ادبیات تحقیق»
انتخاب شغل = جوانان - چه آن هایی که به کالج رفته اند – و چه آن هایی که نرفته اند – با تصمیم مهمی در زندگی مواجح هستند : انتخاب نقش شغلی مناسب کارمند ثمر بخش بودن به همان ویژگی هایی نیاز دارد که یک شهروند فعال و عضو خانواده ی متعهد نیازمند آن است : قضاوت درست ، مسولیت ، ایثار و همکاری ، فردی که کاملاً برای کار آمادگی دارد بهتر می تواند سایر نقش های بزرگسال را برآورده سازد . چگونه جوانان در باره مشاغل خود تصمیم می گیرند و چه عواملی بر انتخاب های آن ها تاثیر می گذارند ؟ انتقال از مدرسه به محیط کار چگونه صورت می گیرد و جه عواملی آن را آسان یا دشوار می سازند ؟ ( موسوی – 1380 – صفحه 82 ) .
انتخاب کردن یک شغل :
در جوامعی که امکانات شغلی فراوان هستند . انتخاب کردن شغل یک فرآیند تدریجی است که مدت ها قبل از نوجوانی آغاز می شود . نظریه پردازان معتقدند که جوانان چند مرحله ی رشد شغلی را طی می کنند ( گینزیوگ 1972 ، 1988 ؛ سوپر ، 1980 ، 1984 ) :
1-دوره ی خیالی ( اوایل و اواسط کودکی ) . دیدیم که کودکان با خیال پردازی درباره انتخاب های شغلی در مورد آن ها آگاهی کسب می کنند . اما ترجیحات آن ها عمدتاً تحت تاثیر آشنایان زرق و برق و هیجان انگیز بودن مشاغل قرار دارد و با تصمیماتی که سرانجام خواهند گرفت ، ارتباط چندانی ندارد .
2- دوره ی دودلی ( اوایل و اواسط نوجوانی ) . نوجوان بین 11 تا 17 سالگی فکر کردن به مشاغل را به صورت پیچیده تری آغاز می کنند . ابتدا آن ها انتخاب های شغلی را بر حسب تمایلاتشان ارزیابی می کنن . بعداً ، زمانیکه از ضروریات شغلی و آموزشی مشاغل مختلف آگاه تر می شوند ، توانایی ها و ارزش های خود را در نظر می گیرند . زمانیکه شارس به فارغ التحصیلی از دبیرستان نزدیک شد ، با خودش فکر کرد که (( من علم و فذآیند اکتشاف را دوست دارم ، اما مردم را هم دوست دارم و می خواهم برای کمک به دیگران کاری انجام دهم . بنابراین ، شاید تدریس یا پزشکی برایم مناسب تر باشد )) .
3- دوره ی واقع گرایی ( اواخر نوجوانی و اوایل بزرگسالی ) . در اوایل 20 – 30 سالگی ، واقعیت های منطقی و اقتصادی بزرگسالی مطرح می شوند و جوانان محدود کردن انتخاب های خود را آغاز می کنند در آغاز یا خیلی از آنها از طریق کاش بیشتر این کار را انجام می دهند ، و در مورد امکاناتی که با .یژگیهای شخصی آن ها یا آمیخته گی دارد ، اطلاعات بیشتری گرد آوری می کنند . بعداً وارد آخرین مرحله ، یعنی ، تبلور می شوند که طی آن روی طبقه ی شغلی کلی تمرکز می کنند در این مرحله ، قبل از اینکه آن یا در شغل واحدی مستقر شوند ، برای مدتی دست به آزمایش می زنند . زمانیکه شارس دانشجوی سال 2 کالج بود ، علاقه ی خود را در علوم دنبال کرد ، ولی هنوز رشته ی اصلی خود را انتخاب نکرده بود . بعد از لینکه اوشیمی را بر گزید ، در باره لیکه تدریس ، پزشکی ، یا بهداشت عمومی را دنبال کند فکر کرد . ( موسوی - 1382- صفحه 83 ) .
عوامل تاپیر گذاری بر انتخاب شغل :
با اینکه افراد این حالت عمومی رشد شغلی را دنبال می کنند ، از نظر زمان بندی و ترتیب آن ، موارد استثنایی وجود دارد . تعداد معدودی از همان سنین اولیه می دانند چه می خواهند باشند و مسیر مستقیمی را به سمت هدف شغلی دنبال می کنند . سایر افراد برای یک دوره ی طولانی ، انتخاب های خود را باز می گذارند دانشجویان زمان زیادی را به بررسی و تصمیم گیری اختصاص می دهند . در مقابل ، شرایط زندگی جوانان کم درآمد به آن ها اجازه نمی دهد انتخاب هایی داشته باشند که از لحاظ عالی آن ها را تامین کنند . اگر لحظه ای به این موضوع فکر کنید که انتخاب شغل چگونه صورت می گیرد متوجه خواهید شد که این کار یک فرآیند عقلانی نیست که جوانان توانایی ها تمایلات وارزش های خود را با انتخاب های شغلی تنظیم کنند ؛ انتخاب شغل مانند سایر رویدادهای مهم رشد حاصل تعامل پویا بین شخص و محیط است . عوامل زیادی به تصمیم گیری شغلی تاثیر دارند .
شخصیت ، افراد جذب مشاغلی می شوند که شخصیت آن ها را تکمیل کنند . جان ( 1966، 1985 ) ، شش تیپ شخصیت را شناسایی کرده است که بر انتخاب شغل تاثیر می گذارند :
شخصیت به این علت پیش بینی قدرتمندی نیست که خیلی از افراد آمیخته ای از چند نوع شخصیت هستند و می توانند در بیش از یک شغل عملکرد خوبی داشته باشند . از این گذشته ، تصمیمات شغلی معمولاً در بستر خانوادگی ، فرصت های آموزشی ، و شرایط موجود زندگی صورت می پذیرند . برای مثال ، کریستی ، ، روست شارس ، در بعد (( جستجو گر )) هولند نمره ی بالایی کسب نمود ، اما وقتی که ازدواج کرد و صاحب چند فرزند شد ، رویای استاد دانشگاه شدن را به تعویق انداخت و شغل خدمات انسانی را برگزید که چند سال کمتر به آمادگی تحصیلی نیاز داشت .
تاثیرات خانواده :
آرزوی های شغلی جوانان با مشاغل والدینشان همبستگی نیرومندی دارد . افرادی که در خانواده های مرفه بزرگ می شموند ، به احتمال بیش تری مشاغل عالی رتبه نظیر دکتر ، وکیل ، دانشمند و مهندسی را انتخاب می کنند . در مقابل ، افرادی که زمینه ی خانوادگی کم درآمد داشته اند مشاغل پایین مرتبه و کارگری مانند لوله کشی ، کارگر ساختمانی ، منشی گری را بر می گزینند . شباهت والد – فرزند تا اندازه ای حاصل دست آورد تحصیلی است بهترین پیش بین مقام شغلی تعداد سال های تحصیلات است ( من ترمن ، 1980 ) .
شباهت خانوادگی در انتخاب شغل به دلایل دیگری نیز وجود دارد . والدین مرفه به احتمال بیشتری اطلاعات مهمی را در باره ی دنیای کار د راختیار فرزندانشان قرار می دهند و با افرادی ارتباط دارند که می توانند به فرزندان آن ها کمک کنند تا شغل عالی رتبه ای به دست آورند شیوه های فرزند پروری نیز ارزش های مربوط به شغل را شکل می دهند . در فصل 2 اشاره کردیم که والدین مرفه ، استقلال و کنجکاوی را ترغیب می کنند که برای خیلی از مشاغل عالی رتبه ضروری هستند . در مقابل ، والدین کم در آمد ، به احتمال زیاد روی اطلاعات و موافقت تاکید می کنند . فرزندان اینگونه والدین در محیط کار از دستورات دیگران تبعیت می کنند .
با این که همخوانی بین انتخاب شغلی والد و فرزند چشم گیر است ، ولی پیش بین چندان قدرتمندی یست . فشار والدین برای درست خواندن و ترغیب فرزندان به مشاغل عالی رتبه ، دست پای شغلی فراتر از مقام اجتماعی – اقتصادی را پیش بینی می کند ( بل و همکاران 1996 ) . گر چه ارزش ها و اهداف والدین معمولاً باعث می شود که نوجوانان مشاغل مشابه با مشاغل والدینشان را دنبال کنند ، ولی والدین می توانند آرمان های عادی تری را نیز تقویت کنند ( موسوی – 1382 صفحه 86 ) .
معلمان :
معلمان نیز در تصمیمات شغلی نقش بسزایی دارند در یک تحقیق ، از دانشجویان سال اول سوال شد چه کسانی بیش ترین تاثیر را بر انتخاب رشته تحصیلی آن ها داشته اند . افرادی که آن ها غالباً نام بردند ( 39 درصد نمونه ) ، معلمان دبیرستان بودند ( جانسون ، 1967 ، نقل شده توسط رایس ، 1999 ) .
جوانانی که به کالج می روند ، در مقایسه با همسالانشان که به کالج نرفته اند و والدین با نفوذ تری دارند ، فرصت بیش تری برای برتری رابطه ی صمیمانه ای با معلمان دارند . این یافته ها دلیل دیگری را برای ایجاد روابط + و معلم – شاگرد در اختیار می گذارد ، مخصوصاً در مورد دانش آموزان دبیرستانی که از خانواده های کم درآمد هستند . قدرت معلمان به عنوان الگوهای نقشی می تواند منبع مهمی برای حرکت صعودی این جوانان باشد .
کلیشه سازی های جنسیت :
در بیست سال گذشته ، ترجیحات شغلی مردان جوان از لحاظ جنسیت به صورت کلیشه ای باقی مانده است ، در حالی که زبان جوان به طور روز افزون به مشاغلی علاقه نشان داده اند که عمدتاض در اختیار مردان است ( گاتفردسون ، 1996 ) . تغییرات در نگرش های نقش جنسی ، همراه با افزایش چشم گیر مادران شاغل ، که الگوهای شغلی برای دفترشان هستند ، جذب روز افزون خان ها به مشاغل غیر سنتی را توصیه می کند .
در عین حال ، پیشرفت زنان در وارد شدن به مشاغل تحت سلطه مردان و سرآمد شدن در این مشاغل ، کند بوه است . به طوری درصد زنان مهندس ، وکیل ، و دکتر ، بین 1972 تا 1998 در ایالات متحده افزایش یافت ولی در مقایسه با مردان بسیار کمتر بود زنان همچنان در مشاغل کم درآمد و از لحاظ سنتی زنانه ی ادبیات ، مدد کاری اجتماعی ، تدریس و پرستاری مشغول به کار هستند ( اداره سرشماری آمریکا ، 1999 ) . پیشرفت زنان تقریباً در همه ی رشته ها کمتر از مردان است که کتاب های بیشتری می نویسند ، کشفیات بیشتری می کنند ، مقام های رهبری بیشتری در اختیار دارند ، آثار هنری بیشتری می آفرینند . توانایی نمیتواند این تفاوت های جنسی فاحش را توجیه کنند . در فصل 11 اشاره کردیم که اختلاف جنسیت در عملکرد شناختی همه ی مهارت ها نا چیز و رو به افول است . در عوض ، پیام های کلیشه سازی جنسیت نقش مهمی را ایفا می کنند . با اینکه نمرات دختر ها بالاتر از نمرات پسر ها است ولی وقتی به مرحله دبیرستان می رسند ، از توانایی خود اطمینان کمتری دارند و پیشرفت خود را دست کم می گیرند ( بورنهالت ، گودنو و کانی ، 1994 ) . درصد دختر ها در برنامه های تیز هوشان ، بین کلاس 10 و 12 کاهش می یابد وقتی می پرسند چه چیزی آن ها را از ادامه دادن کلاس های تیزهوشان مایوس کرده است ، فشارهای والدین و همسالان و نگرش های معلمان و مشاوران را مهم ترین عوامل ذکر کرده اند ( رید ، 1991 ، ونیز ، 1996 ) .
در کالج، آرمان های شغلی زنانی کعه استعداد تحصیلی زیادی دارند ، بیش تر افت می کند . در یک بررسی طولی ، دانش آموزانی را که در مراسم فارغ التحصیلی از دبیرستان حضور داشتند به مدت 10 سال پیگیری کردند از کالج تا دنیای کار .
زن ها در سال 2 کالج ، هوش خود را کمتر ارزیابی کردند ، در حالیکه مرد ها اینگونه نبودند . ضمناً زن ها به علت نگرانی درباره ی آمبختن کار با فرزند پروری و مسائل حل نشده درباره ی توانایشان ، افتخارات شغلی خود را کاهش دادند و کم توقع تر شدند با اینکه زنان در درس های کالج بهتر از هم تایان مرد خود عمل کردند ، بعد از وارد شدن به دنیای کار به سطوح پایین تر دست یافتند ( آرنولد ، 1994 ) .
بررسی دیگری نتایج مشابهی را گزارش داد . آرمان های تحصیلی زنانی که استعداد ریاضی زیادی داشتند در دوره ی کالج کاهش چشمگیری یافت و تعداد تحفص گرفتن در علوم نیز تنزل کرد ( بن بودارجمند ، 1990 ) . عدم هنور چشمگیر زنان در مشاغل مرتبط با علوم فیزیک ، کاملاً محسوس است آن ها فقط 9 درصد مهندسان و فیزیکدانان شاغل را تشکیل می دهند ( اداره ی سرشماری آمریکا ، 1999 ) ( معینی – 1379 – صفحه 121 ) .
مبلغ قابل پرداخت 28,350 تومان