مرکز دانلود خلاصه کتاب و جزوات دانشگاهی

فهرست مطالب

عنوان خلاصه گزارش	صفحه 1
مقدمه	2
تاریخچه صنعت برق	4
فصل اول :آشنایی با پستهای فشار قوی	7
مقدمه	8
(1-1) انواع پست ها از نظر ولتاژ	9
(1-1-1)پستهای بالابرنده ولتاژ	9
(2-1-1) پستهای کاهنده ولتاژ يا توزیع	9
(3-1-1) پستهای کلیدی	10
(2-1) انواع پستها از نظر قرار گرفتن تجهیزات	10
(1-2-1) پستهای فضای باز	10
(2-2-1) پستهای فضای بسته	11
(3-1) اجزای تشکیل دهنده پستها	12
(1-3-1) اجزای داخلی	12
(2-3-1) اجزای محوطه	18
فصل دوم: کلیدهای فشار قوی	27
مقدمه	28
(1-2) انواع کلیدهای فشار قوی	28
(1-1-2) کلید بدون بار (سکسیونر)	28
(2-1-2) موارد کاربرد سکسیونر	30
(3-1-2) انواع مختلف سکسیونر	30
(1-3-1-2)سکسیونر تیغه ای	31
(2-3-1-2)سکسیونر کشویی	31
(3-3-1-2) سکسیونر دورانی	32
(4-3-1-2) سکسیونر قیچی ای یا پانتوگراف	33
(2-2) انتخاب سکسیونر از نظر نوع و مشخصات	34
(3-2) سکسیونر يا كليد قابل قطع زير بار	34
(4-2) كليد قدرت يا ديژنگتور	34
(5-2) انواع کلیدهای قدرت	35
(1-5-2) کلید روغني	35
(2-5-2) کلید کم حجم روغن	37
(3-5-2) کلید اکسپانسیون	39
(4-5-2) کلید هوایی	39
(5-5-2) کلید گاز سخت(جامد)	40
(6-5-2) کلید sf6	41
(7-5-2) کلیدهای خلاء	43
(6-2) چفت و بست کلید سکسیونر و کلید قدرت (اینترلاک)	43
(1-6-2) چفت و بست مکانیکی	44
(2-6-2) چفت و بست الکتریکی	45
فصل سوم: ترانسفورماتورهای قدرت ، جریان و ولتاژ	46
مقدمه	47
(1-3) تاریخچه ساخت ترانسفورماتور های قدرت	47
(2-3) تعریف ترانسفورماتور	48
(3-3) اساس کار ترانسفورماتور	49
(4-3)انواع ترانسفورماتور	50
(5-3)ساختمان ترانسفورماتور	50
(1-5-3) هسته	51
(2-5-3) سیم پیچ (بوبین)	52
(3-5-3) تپ چنجر	53
(4-5-3) تانک اصلی روغن	53
(5-5-3) منبع ذخیره روغن	54
(6-5-3) لوله انفجار	55
(7-5-3) درجه روغن نما	55
(8-5-3) شیرها و واشرهای ترانسفورماتور	55
(9-5-3) جعبه کنترل فرمان ، پنکه ترموستات و غیره	56
(10-5-3) ترمومتر (نشان دهنده درجه حرارت روغن)	56
(11-5-3) بوشینگ ها	57
(6-3) تابلوی مشخصات ترانسفورماتور	57
(7-3) کار موازی کردن ترانسفورماتور	58
(8-3) شرط موازی بستن ترانسفورماتور	58
(9-3) گروه برداری ترانسفورماتور ها	58
(10-3) روغن ترانسفورماتور	59
(11-3) ترانسفورماتور ولتاژ یا p.T	59
(12-3) ترانسفورماتور ولتاژ خازنی یا C.V.T	59
(13-3) ترانسفورماتور جریان یا C.T	61
(1-13-3) ترانسفورماتور جریان مخزن دار	63
(2-13-3) ترانسفورماتور جریان نوع قالبی	63
فصل چهارم : شین و شینه بندی	64
مقدمه	65
(1-4) انواع شینه بندی	65
(1-1-4) شینه بندی ساده	65
(2-1-4) شینه بندی اصلی و انتقالی	66
(3-1-4) شینه بندی دوبل	67
(4-1-4) شینه بندی 5/1 کلیدی	68
(5-1-4) شینه بندی دو کلیدی	68
(6-1-4) شینه بندی حلقوی	69
(7-1-4) شینه بندی سه کلیدی	69
(8-1-4) شینه بندی ترکیبی	69
فصل پنجم : برقگیرها	71
مقدمه	72
(1-5) انواع برقگیر از نظر ساختمان و عمل کردشان	74
(1-1-5) برقگیر جرقه اي	74
(2-1-5) برقگیر آرماتور	74
(3-1-5) برقگیر لوله ای	75
(4-1-5) برقگیر با فنتیل	76
(2-5) طرز انتخاب و محل نصب برقگیر	76
(1-2-5) برقگیر نوع پست	77
(2-2-5) برقگیر نوع خط	77
(3-2-5) برقگیر نوع توزیع	77
(3-5) مشخصات برقگیرها	77
(4-5) محل نصب برقگیر در پست	77
فصل ششم : زمین کردن پست	78
مقدمه	79
(1-6) انواع زمین کردن	79
(1-1-6) زمین کردن حفاظتی	79
(2-1-6) زمین کردن الکتریکی	80
(3-1-6) انواع زمین کردن الکتریکی	80
(1-3-1-6) زمین کردن مستقیم	80
(2-3-1-6) زمین کردن غیر مستقیم	80
(3-3-1-6) زمین کردن باز	80
فصل هفتم : رله ها و وسائل حفاظتی در سیستم های الکتریکی	84
(1-7) سیستمهای حفاظتی و اهمیت آن ها	85
(2-7) کار یک سیستم حفاظتی مطمئن	85
(3-7) تعریف رله	86
(4-7) ساختمان و طرز کار رله	86
(5-7) تغذیه رله ها	87
(6-7) عواملی که موجب تحریک رله های حفاظتی می شوند	87
(1-6-7) شدت جریان	87
(2-6-7) ولتاژ الکتریکی	87
(3-6-7) فرکانس	87
(4-6-7) قدرت الکتریکی	88
(5-6-7) جهت جریان	88
(7-7) انواع رله ها در یک سیستم حفاظتی	88
(1-7-7) رله سنجشي	88
(2-7-7-) رله زمانی	88
(3-7-7-) رله جهتی	89
(4-7-7) رله خبر دهنده	89
(5-7-7) رله هاي كمكي	89
(8-7)رله های تحت ولتاژ و بدون ولتاژ	90
(9-7) طرز قرار گرفتن رله ها در مدار الکتریکی	90
(1-9-7) رله های اولیه	91
(2-9-7) رله های ثانویه	91
(10-7) رله های اصلی و کمکی	91
(11-7) رله جریان زیاد	92
(12-7) رله جریان زیاد تاخیری	92
(13-7) رله جریان زیاد معکوس	93
(14-7) رله جهت یاب	93
(15-7) رله دیستانس	93
(16-7) رله دیفرانسیل	94
(17-7) رله R.E.F	95
(18-7) رله زمین (نوتر)	95
(19-7) رله اتوریکلوزر	96
(20-7) رله حفاظت ترانس	96
(21-7) رله بوخهلتس	97
(22-7) رله حفاظت خط	97
فصل هشتم : باتری ها و باتری شارژرها	103
مقدمه	104
(1-8) ولتاژ باتری	105
(2-8) ظرفیت باطری	105
(3-8) طبقه بندی باتریها	105
(4-8) موارد کاربردی باتریها	106
(5-8) شارژ باتریها	107
(1-5-8) شارژ آرام یا آهسته	107
(2-5-8) شارژ سریع یا تند	107
(3-5-8) شارژ تدریجی	107
(6-8) باتریهای شارژ شده خشک	108
(7-8) نکات ایمنی در مورد باتری	108
(8-8) بهره برداری و نگهداری از باتری های پستها و نیروگاهها	109
(9-8) بازرسی و نگهداری عادی	110
(1-9-8) بازرسی روزانه در هر شیفت	110
(2-9-8) بازرسی هفتگی	110
(3-9-8) بازرسی هر دو ماه یکبار	111
(4-9-8) بازرسی سالیانه	112
(10-8) باتری شارژرها	113
(1-10-8) تعریف کلی	113
(2-10-8) کاربرد	113
(3-10-8) موارد استعمال	113
(4-10-8) شرح کلی دستگاه	113
(5-10-8) کنترل باتری شارژرها	114
(6-10-8) طبقه بندی شارژرها	114
(7-10-8) مسائل عمومی شارژرها	114
(11-8) اصول کار باتری شارژرها	115
(1-11-8) مدار پل یکسو کننده	115
(2-11-8) مدار کنترل کننده	115
(3-11-8) مدار تغییر دهنده حالت کار شارژر	115
(4-11-8) مدار حفاظت جريان مستقيم در پستهاي فشار قوي	115
(12-8) قطع جریان مستقیم	116
(13-8) زمین شدن باتری	116
(14-8) نرمال نبودن ولتاژ مستقیم	117
(15-8) قطع جریان متناوب شارژر پست	117
فصل نهم : مقررات حفاظت استاندارد	118
(1-9) مقررات مربوط به تعویض شیفت	119
(2-9) مقررات مربوط به ثبت وقایع در دفتر گزارش	119
(3-9) شرح وظایف اپراتوریست در ارتباط با مرکز دیسپاچینگ	119
(4-9) دستورالعمل ثابت بهره برداری از شبکه های فوق توزیع کنترل ولتاژ	120
(5-9) دستور العمل و عملیات هنگام بی برق شدن پست و نحوه برقدار کردن آن	120
(6-9) مراقبتهای ظاهری و بازدید	122
(7-9) نحوه موازی کردن ترانسفورماتورها	123
(8-9) نحوه ارسال گزارش حوادث به مرکز دیسپاچینگ فوق توزیع	124
(9-9) وظایف مسئول پست	125
فصل دهم: مقررا ت و دستور العمل	126
مقدمه (1-10) ایجاد محیط ایمن کار برای افراد	127 127
(2-10) جلوگیری از انرژی دار شدن مجدد دستگاه ها و یا خطوط	127
(3-10) حفاظت از دستگاه ها و خطوط	127
(4-10) پایدار نگه داشتن شرایط تضمین شده	128
(5-10) کارتهای حفاظتی و هشدار دهنده	128
(1-5-10) کارت حفاظت شخصی	128
(2-5-10) کارت حفاظت دستگاه	130
(3-5-10) کارت احتیاط	131
(6-10)کاربرد فرم های ضمانت نامه	133
(7-10) فرمهای ضمانت نامه	133
(1-7-10) صدور فرمهای ضمانت نامه	133
(2-7-10) فرم درخواست صدور ضمانت نامه	134
(3-7-10) وظایف تصویب کننده نهایی فرم درخواست صدور ضمانت نامه	134
(4-7-10) مقررات عمومی درخواست صدور ضمانت نامه	135
(5-7-10) معتبر کردن فرم ضمانت نامه	136
(6-7-10) فرم تضمین نامه ايستگاه	137
(7-7-10) وظایف مسئولان صادر کننده فرم ضمانت نامه	138
فصل یازدهم : مقررات ایمنی در پستهاي فوق توزیع (1-11) مقررات ايمني	140 141

فصل دوازدهم : حادثه و موارد پیش بینی نشده در پستهای فوق توزیع 143

حادثه 144

فصل سیزدهم : ارائه پیشنهادهای به حداقل رساندن ضایعات 146

پیشنهادات 147

فصل چهاردهم : مشخصات پست 20/63 کیلو ولت فیروزکوه 150

منابع و مآخذ 176

 

فهرست شکلها

 

عنوان صفحه

 

 

فصل اول :

(1-1) پستهای فضای بار 11

(2-1) پستهای فضای بسته 12

(3-1) سالن نرمانبلوک 13

(4-1) بانک خازنی 15

(5-1) اتاق کنترل 15

(6-1) باتریخانه 18

(7-1) شمال تک خطی ( یک بی خط – یک بی ترانس ) 21

(9-1) پلان مونتاژ شده با سبار 63 کیلو ولت 22

(10-1) پلان مونتاژ شده بی تراس 63 کیلو ولت و ارتباطات 20 کیلو ولت 23

(11-1) پلان مونتاژ شده ترانسفورماتور قدرت 20/63 کیلو ولت 24

(12-1) پلان مونتاژ شده سکسیونر ارتباط 63 کیلو ولت 25

(13-1) پلان مونتاژ شده سکسیونر ارتباط نوتر ترانس با زمین 26

 

فصل دوم :

(1-1) سکسیونر تیغه ای 31

( 2-2) سکسیونر دورانی 32

(3-2) نمایی از سکسیونر قیچی ای 33

(6-2) نمایی از سکسیونر قیچی ای 33

(5-2) نمایی از سکسیونر قیچی ای 33

(6-2) کلید روغنی 36

(7-2) مقطع کلید کم حجم روغنی 38

(8-2) کلید SF6 42

(9-2) مکانیزم اینترلاک مکانیکی بین سکسیونر 44

(10-2) جعبه مکانیزم فرمان سکسیونرهای موتوری و اینترلاک مربوطه 44

 

فصل سوم :

(1-3) ترانسفورماتور 63/230 کیلو ولت 51

(2-3) فن های منصوبه بر روی رادیاتور 56

(3-3) ترمومتر و عنصر حساس به حرارت 57

(4-3) ترمومترهای منصوبه بر روی ترانسفورماتور 57

(5-3) ترانسفورماتور ولتاژ خازنی 60

(6-3) ترانسفورماتور جریان یا C.T 61

 

خلاصه گزارش

این گزارش حاوی مطالبی در مورد چگونگی انتقال نیروی برق از نیروگاه ها تا توزیع برق می باشد . مهمترین بخش این گزارش شامل :

تجهیزات پست ، به طور اهم و تجهیزات پست 20/63 کیلو ولت می باشد که تجهیزات نصب شده در پست و موارد استفاده آن به طور کلی شرح داده شده است .

به طور خلاصه مواردی که افراد بهره بردار در مورد تجهیزات و بهره برداری بدانند و بدان توجه داشته باشند ذکر گردیده است و هم چنین این گزارش مورد توجه افرادی که در پستهای فشار قوی کنترل پست را عهده دار می باشند چنانچه با آگاهی و شناخت از تجهیزات مورد تصدی انجام وظیفه نمایند می توانند مهمترین بهره وری را در بهره برداری صحیح از شبکه قدرت را داشته باشند .

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

مقدمه

موقعيت پست از لحاظ جغرافيايي منطقه

پست 20/63 فيروزكوه كه در شهرستان فيروزكوه روبروي شهرك صنعتي، جنب جهاد سازندگي و جاده شهرآباد در مساحتي كلي ديواركشي شده حدود 18 هزار متر مربع در سال 1369 بطور سيار احداث گرديد و در سال 1380 پست مدلار ثابت در مجاورت همان پست سيار احداث گرديد كه داراي 9 فيدر خروجي و دو فيدر خازن و يك فيدر رزرو مي باشد، كه شماي تك خطي آن در آخر گزارش ارائه مي گردد.

و در سال 1384 پست 230 سيار هم در مجاورت پست 63 مدلار جهت تغذيه و تأمين انرژي دو كارخانه سيمان فيروزكوه و در زمان نياز تأمين انرژي شهرستان از طريق پست 63 مدلار، با يك ترانس 230 احداث و راه اندازي شد و در بهار 1387 ترانس 2 جهت تكميل پروژه پست 230 از پست 230 دماوند به فيروزكوه منتقل شد كه تا اسفند 86 با يك اپراتور بهره برداري شد و بعد از انتقال ترانس 2 اپراتور كمكي از دماوند به پست فيروزكوه منتقل شدند، در نهايت از همه مديران و مجريان و مسئولان كه در پروژه پست 230 و 63 فيروكوه زحمت كشيدن نهايت تشكر را دارم ، چدن در پيشرفت شهرستان فيروزكوه تأثير مستقيم دارد.

بی شک تاسیسات و نیروی انسانی دو سرمایه مهم و حیاتی صنعت برق به شمار می آیند و شیوه های حفاظت و حسن بهره برداری از آن ها علاوه بر صرفه های اقتصادی تاثیرات به سزایی در جلب رضایت و آسودگی خاطر و اعتماد به نفس کارکنان این صنعت را در پی دارد . به طور اصولی نیز می توان به این نکته اشاره کرد که استقلال در زمینه های مختلف در گرو بهره برداری درست از امکانات موجود می باشد . صنعت برق که امروزه می توان آن را جزء صنایع مادر به حساب آورد نیز از این مهم مستثنی نیست . آموزش صحیح و به موقع و هم چنین مطالعه جزوات و مقاله هایی که توسط کارشناسان تهیه و ارسال می گردد مهمترین عامل شناخت بوده که با استفاده از تجربیات و اندوخته های استادان کامل تر می گردد.

تولید الکتریسیته در نیروگاهها بدون ایجاد مصرف برای این تولید بی مفهوم و فاقد ارزش است لذا مقدار الکتریسیته تولید شده نسبت مستقیم با پیشرفت صنعتی و رشد اقتصادی و زندگی اجتماعی یک ملت دارد . طی پیشرفت تمدن و بالا بودن سطح زندگی هر قومی با کمیت انرژی الکتریکی تولید شده برای آن قوم در یک راستا قرار می گیرد و به همین جهت است که تولید برق ارزان قیمت و بدون وقفه و آماده داشتن آن به قدر نیاز و کافی و لازمه صنعتی شدن کشور است .

هر ملتی که از ثروت طبیعی موجود در کشورش به صورت خام کمتر استفاده می کند باید بیشتر این مطلب را در نظر داشت که اصولاً انجام کار بر اساس ضوابط استانداردهای تعیین شده به طور اتوماتیک راندمان کار را بالا برده و خیلی از حوادث را به حداقل می رساند که این مسئله می بایست به صورت یک امر ضروری به کلیه واحدهای فنی شرکت ابلاغ گردد.

 

 

 

 

تاریخچه صنعت برق تهران

تقریبا 30 سال پس از اختراع برق توسط ادیسون این صنعت توسط یکی از تجار ایرانی به نام حاج امین الضرب وارد ایران شد .

درسال 1278 هجری شمسی یک دستگاه مولد 400 کیلو واتی در خیابان چراغ برق (امیر کبیر فعلی) نصب گردید و با احداث دو پست ترانسفورماتور یکی در اول خیابان چراغ برق و دیگری در محل فعلی چهار راه سید علی مورد بهره برداری قرار گرفت . امور مربوط به این کارخانه توسط اداره ای به نام روشنایی شهر با 10 نفر کارمند زیر نظر بلدیه (شهرداری) اداره می شد برای اندازه گیری برق مصرفی کنتور وجود نداشت و معمولا برای هر شعله لامپ 60 واتی 30 دینار اخذ می گردید . مامور جمع آوری بهای برق دو نفر بودند که با مراجعه به محل و بر اساس شعله لامپی که روشن بود فی المجلس بهاي برق را محاسبه و وصل می نمودند .

در سال 1313 کمیسیونی مسئله تامین برق شهر تهران را به صورت اساسی مورد بررسی قرار داد که نتیجه اين بررسی با تصویب هیئت دولت اقدام به خرید و نصب کارخانه 6000 کیلوواتی اشکودا با 4 مولد 1500 کیلو واتی در محل قبلي اداره مرکزی شرکت برق منطقه ای تهران واقع در میدان شهدا گردید و توسط موسسه برق تهران که بعداً به اداره کل برق تغییر نام یافت در سال 1316 مورد بهره برداری قرار گرفت ، لیکن از طرف ساکنین شهر تهران اخذ انشعاب استقبال نگردید به طوریکه در پایان سال 1316 فقط 11 مشترک برق وجود داشت . تبلیغات و واگذاری کنتور مجانی هم موجب گرایش مردم به استفاده از برق نشد و حتی در بعضی موارد از اینکه مقره و سیم به دیوار منازل کوبیده شده بود از طریق عدلیه اقامه دعوا می نمودند که اداره برق مجبور به جمع آوری تعدادی از انشعاب ها گردید . در سال 1318 با شروع جنگ جهانی دوم و رغبتی که مردم برای شنیدن اخبار پیدا کردند ، برای گرفتن برق هجوم آوردند به طوریکه در مدت کوتاهی کلیه نیروی کارخانه به فروش رفت و در پایان سال 1320 تعداد مشترکین به 17368 رسید . در سال 1314 تصمیم به بازرگانی نمودن اداره برق گرفته شد تا به صورت شرکت اداره شود و حتی در 21 مهر ماه همان سال هیئت مدیره شرکت تعیین شد لیکن چندان دوامی نیاورد و بعد از 15 روز به وضع سابق یعنی اداره کل برق برگشت . در سال 1325 اقدام به خرید یک نیروگاه 8000 کیلوواتی شامل 4 توربین 2000 کیلوواتی از شرکت وستینگهاوس گردید این نیروگاهها جنب کارخانه 6000 کیلوواتی اشکودا در محل قبلی اداره مرکزی شرکت برق منطقه ای تهران واقع در میدان شهدا نصب و در سال 1327 مورد بهره برداری قرار گرفت و در سال 1328 اداره کل برق تهران به بنگاه مستقل برق تهران زیر نظر وزارت کشور و شهرداری قرار گرفت . تا سال 1335 علاوه بر واحدهای فوق الذکر دو دستگاه دیزل 1000 کیلوواتی و یک دستگاه دیزل 1900 کیلوواتی از کارخانه نورنبرگآلمان خریداری و نصب و مورد بهره برداری قرار گرفت از سال 1328 اهمیت برق و علاقه به استفاده آن باعث شد که کارخانه های برق اختصاصی محلی به تدریج در تهران احداث و مورد بهره برداری قرار گیرد و تا سال 1336 تعداد آنها به 32 واحد با قدرتی معادل 40 مگاوات بالغ گردید و تعداد مشترکین آنها به حدود 120 هزار مشترک رسید .

با این حال توسعه سریع استفاده از نیروی برق و عدم جواب گویی نیروی تولیدی کارخانه های برق احداث شده مسئولین امر را به فکر احداث کارخانه های برق جدیدی انداخت و بالاخره با خرید و نصب نیروگاه بخاری بزرگی از شرکت آلستوم با قدرت 50 مگاوات شامل 4 توربین 5/12 مگاواتی در حاشیه شمال غربی تهران ( منطقه طرشت ) گردید .

در سال 1340 نیروگاه سد کرج ( امیرکبیر ) با واحد آبی 45 مگاوتی ( جمعا" 90 مگاوات ) در سال 1328 احداث آن آغاز شده بود ، مورد بهره برداری قرار گرفت و انرژی تولیدی آن با خط 132 کیلوولتی به نیروگاه آلستوم انتقال و در اختیار مصرف کنندگان قرار داده شد .

در سال 1341 پس از بهره برداری از نیروگاه سد سفیدرود که دارای 5 مولد 5/17 مگاواتی بود قسمتی از انرژی تولیدی آن از طریق خط 230 کیلو ولت به تهران انتقال داده شد .

بدین ترتیب برق تهران سعی نمود به تدریج خود را از قید مولدهای پراکنده مؤسسات برق خصوصی منفک و با احداث نیروگاه هایی که ذکر گردید برای تامین برق مشترکین خود تلاش و برنامه ریزی نماید .

در سال 1341 جهت تعیین خط مشی و نظارت بر کار تامین برق و هم چنین ایجاد مؤ سسات دولتی برای این منظور سازمان برق ایران زیر نظر مدیر عامل سازمان برنامه تاسیس گردید .

در سال 1342 وزارت آب و برق که بعدا" به وزارت نیرو تغییر نام یافت تشکیل شد و بنگاه های برق تهران تحت عنوان سازمان برق تهران زیر نظر وزارتخانه مذکور قرار گرفت و بالاخره در سال 1344 شرکت سهامی برق منطقه ای تهران تاسیس گردید .

در سال 1346 نیروگاه بخاری بعثت ( فرح آباد سابق ) با یک مولد 5/82 مگاواتی توسط شرکت برق منطقه ای تهران مورد بهره برداری قرار گرفت دو سال بعد از بهره برداری از نیروگاه مذکور شرکتی تحت عنوان تولید و انتقال نیرو افزایش تامين نیروگاه و شبکه انتقال تحت مدیریت شرکت برق منطقه ای تهران را به تدریج تحویل گرفت . پس از پیروزی انقلاب اسلامی در راستای سیاست وزارت نیرو و به منظور تسهیل در امر تامین انرژی مورد نیاز هر یک از شرکت های برق منطقه ای مقرر گردید که نیروگاهها و شبکه انتقال موجود در حوزه مدیریت شرکت برق منطقه ای به تدریج از شرکت توانیر جدا و تحت مدیریت این شرکت قرار گیرد و نیز با احداث نیروگاههای بزرگ با متخصصین ایرانی گام مؤثری جهت ارتقاء برق برداشته شد .

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

فصل اول :

 

آشنایی با پستهای فشار قوی

 

 

 

 

 

 

 

مقدمه

جایگزینی روز افزون انرژی الکتریکی به جای سایر منابع انرژی و افزایش مصرف آن در اثر گسترش شهر نشینی ، افزایش جمعیت ، افزایش و توسعه واحدهای مختلف صنعتی ، خدماتی ، کشاورزی و برقی شدن اکثر لوازم ، لزوم تامین انرژی درخواستی را ایجاب می نماید .

در گذشته با ایجاد نیروگاههای کوچک تا حدودی انرژی درخواستی مشتریان همراه با مشکلات فراوان تامین می گردید . امروزه تامین انرژی الکتریکی مورد نیاز مراکز مصرف که معمولا" از مراکز تولید ( نیروگاهها ) دور می باشد به وسیله احداث خطوط و پست های انتقال میسر می گردد .

مراحلی که طی می شود تا یک نیروگاه ، پست و یا انتقال انرژی به مرحله بهره برداری برسد عبارتست از :

- مطالعات اولیه

- طراحی

- تهیه و نصب و راه اندازی

- و بالاخره بهره برداری

وجود شبکه های سراسری تولید و انتقال انرژی و بهره برداری صحیح از تجهیزات نصب شده در شبکه هاست که منجر به تامین انرژی الکتریکی مورد نیاز مراکز مصرف می گردد ، لذا شبکه تولید و انتقال انرژی می بایست از توانایی کافی جهت تامین و تداوم انرژی در هر نقطه از مراکز مصرف برخوردار باشد ، و این مهم جز به پایداری شبکه امکان پذیر نیست و پست ها یکی از قسمت هایی است که نقش اساسی در تامین پایداری شبکه ایفا می کنند ، به طوریکه انرژی الکتریکی با ولتاژی کمتر از 20 کیلوولت به وسیله نیروگاهها تولید و جهت انتقال این انرژی ناچار در چندین مرحله ولتاژ تولیدی را افزایش و کاهش داده تا به مراکز مصرف برسد تمام این مراحل در پست ها انجام می شود .

 

( 1 – 1 ) انواع پست ها از نظر ولتاژ :

به طور کلی پست های فشار قوی علاوه بر تبدیل ولتاژ در حفاظت و پایداری شبکه نقش به سزایی دارند ، این پست ها سه گونه اند :

1- پست های بالابرنده ولتاژ که به پست های نیروگاهی معروفند .

2- پست های کاهنده ولتاژ که به پست های توزیع معروفند .

3- پست های کلیدی

( 1 – 1 – 1 ) پست های بالابرنده ولتاژ step up substation

با توجه به اینکه مراکز مصرف برق با فاصله زیاد از مراكز تولید قرار گرفته اند و انتقال انرژی تولیدی با ولتاژ بالا اقتصادی و میسر است ، لذا اینگونه پست ها را که وظیفه آنها افزایش ولتاژ تولیدی نیروگاهها ست پست های بالا برنده ولتاژ می نامند .

( 2 – 1 – 1 ) پست های کاهنده ولتاژ یا توزیع distribution substations

برای اینکه ولتاژ انتقالی قابل مصرف گردد ناچار می بایست کاهش داده شود ، کاهش ولتاژ از طریق پست های کاهنده ولتاژ میسر می گردد ، لازم به توضیح است که چون کاهش ولتاژ به یکباره اقتصادی نیست لذا در چندین مرحله انجام می گیرد تا بدست مصرف کننده برسد .

 

( 3 – 1 – 1 )پست های کلیدی switching substations

در شبکه های انتقال پست هایي احداث و مورد بهره برداری قرار می گیرند که نه افزاینده ولتاژند و نه کاهنده ولتاژ بلکه فقط ارتباط دهنده خطوط شبکه به یکدیگر ند ، این نوع پست ها را پست های کلیدی می نامند .

( 2 – 1 ) انواع پست ها از نظر گرفتن تجهیزات

نحوه قرار گرفتن تجهیزات پست به دو گونه است :

1- پست های فضای باز outdoor

2 – پست های فضای بسته Indoor

( 1 – 2 – 1 ) پست های فضای باز outdoor

تجهیزات اینگونه پست ها در محوطه باز قرار دارند و سه نوع اند :

پست های معمولی _ گازیSF6_ هوایی

1- در پست های معمولی عایق بین فازها و قسمت های برقدار با زمین هوای آزاد می باشد .

2- در پست های گازیSF6 تجهیزات برقدار آنها در محفظه هایی فلزی که با گازSF6پر شده اند قرار دارند .

تفاوت این پست ها با پست های معمولی در این است که در پست های معمولی فاصله قسمت های برقدار با زمین به گونه ای در نظر گرفته شده است افرادی که در زیر تاسیسات رفت و آمد می کنند ایمن باشند ، ليكن در پستهاي گازي SF6 چون محفظه های فلزی زمین شده اند و عملا" ولتاژ شان صفر است نیازی به رعایت فاصله نیست ، از طرفی پست های معمولی فضا و زمین بیشتری جهت نصب تجهیزات نیاز دارد لیکن پست های SF6فضا و زمین کمتری را اشغال می کند .

3- پست های هوایی ، پست هایی هستند که معمولا" در نقاط مختلف شهرها و روستاها روی تیرهای سیمانی و یا چوبی نصب می شوند .

 

 

 

 

 

 

شكل 1-1- تصويري از يك پست 63 كيلوولت از نوع Out Door

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

( 2 – 2 – 1 ) پست های فضای بسته indoor

تجهیزات پست های بسته در سالنهای بزرگ نصب می گردند ، این پست ها نیز به پست های معمولی و یا گازی تقسیم می شوند . نوع دیگری از پست ها نیز وجود دارد که به پست های سیار معروفند .

( Mobile substation )این نوع پست ها معمولا" با ظرفیت کم و ولتاژ بالا ساخته می شوند و جهت مناطقی مورد استفاده قرار می گیرند که قرار است در آینده پست دائم نصب گردد ، معمولا" این پست ها را زیر خطوط فشار قوی قرار داده و به صورت موقت و به صورت آبه خط ارتباط داده ، مورد بهره برداری قرار می دهند .

 

 

شكل 2-1- تصويري از يك پست گازي 63 كيلو ولت از نوع In Door

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

( 3 – 1 ) اجزای تشکیل دهنده پست ها :

( 1 – 3 – 1 ) اجزای داخلی :

الف – فیدرهای 20 کیلو ولت20kv – switch gear

در پست های 20/63 کیلو ولت قسمت توزیع 20 کیلوولت در یک سالن به نام اتاق نرمانبلوک یا سالن 20 کیلو ولت معروف است قرار داشته که شامل : فیدر های ورودی – خروجی – کوپلاژ و خازن می باشند .

 

 

شكل 3-1 – تصويري از اتاق نرمابلوك پست 63 كيلو ولت حيدر آباد

 

 

 

 

 

 

 

 

1- فیدرهای ورودی 20 کیلوولت 20kv – incoming feeders

ارتباط ثانویه ترانسفورماتور به باسبار 20 کیلو ولت به وسیله یک دیژنگتور صورت گرفته که مجموعه آن اصطلاحا" فیدر ورودی یا فیدر ترانسفورماتور نامیده شده که ظرفیت آن با توجه به قدرت ترانسفورماتور تعیین می گردد . مثلا" برای یک ترانسفورماتور با قدرت 30 مگاولت آمپر که جریان ثانویه آن حدودا" 1000­-900 آمپر می باشد دیژنگتور 1250 آمپری در نظر گرفته می شود .

ارتباط این فیدر به ثانویه ترانسفورماتور با کابل 20 کیلوولت و سر کابل های داخلی و خارجی انجام می شود. در طراحی بعضی از فیدرها برای سر کابل های داخلی یک فیدر جداگانه به نام فیدر کابل منظور گردد که به وسیله شینه به دیژنگتور ورودی ارتباط می یابد معمولا" فیدر 20 کیلوولت ورودی هر ترانسفورماتور با دیژنگتور 63 کیلوولت مربوطه لاک الکتریکی داشته و تا زمانی که دیژنگتور 63 کیلوولت مربوط بسته نشود نمی توان دیژنگتور ورودی را وصل نمود .

 

2- فیدرهای خروجی 20 کیلوولت 20kv – outgoing feeders

با توجه به پراکنده بودن نقاط مصرف برای انتقال قدرت با ولتاژ 20 کیلوولت از چند فیدر خروجی استفاده شده که از نظر شکل ظاهری شبیه فیدرهای ورودی بوده ولی ظرفیت دیژنگتورهای آن پایین تر از فیدر ورودی می باشد . ( 800 یا 630 آمپری )

3- فیدر کوپلاژ 20 کیلوولت 20kv – coupling feeder

در طراحی پست های فوق توزیع با توجه به بار مصرفی از دو ترانسفورماتور یا بیشتر استفاده می شود ، در این پست ها در صورت نیاز می توان دو ترانسفورماتور را با هم موازی نمود .

برای این منظور بایستی ثانویه ترانسفورماتورها را با یک دیژنگتور به نام کوپلاژ که ظرفیت آن معادل ظرفیت هر یک از دیژنگتورهای ورودی است ارتباط داد ، هر دیژنگتور کوپلاژ به یک سکسیونر ارتباط یا سلول بالا برنده نیاز دارد . علاوه بر موازی نمودن ترانس ها در زمان سرویس آنها نیز از فیدر کوپلاژ استفاده می گردد .

4- فیدرهای خازن 20kv – capacitor feeders

به منظور تقلیل بار راکتیو معمولا" در طراحی پست های 20/63 کیلوولت خازن منظور گردیده که برای ارتباط آنها به ثانویه ترانسفورماتور از فیدرهای خازن استفاده شده و در مواقعی که بار راکتیو بالا می رود خازن ها را به صورت دستی و یا اتوماتیک در مدار قرار داده از ازدیاد بار راکتیو جلوگیری می نماید .

 

شکل زیر تصویری از بانک خازنی را نشان میدهد .

 

 

 

 

 

 

 

 

شكل 4-1- تصويري از بانك خازني پست 230 كيلوولت نمايشگاه

 

 

 

ب- تابلوهای کنترل و حفاظت

کلیه تابلوهای کنترل و حفاظت در محلی به نام اتاق فرمان نصب می گردند که اپراتورهای پست به راحتی به آنها تسلط داشته باشند .

 

 

 

 

 

شكل 5-1- تصويري از اتاق كنترل پست 63 كيلو ولت

 

 

1- تابلوی آلارم کلی Alarm panele

آلارم های کلی مربوط به تجهیزات پست که از نوع سمعی و بصری است روی این تابلو نصب می باشد ، بدین ترتیب اپراتور با مراجعه به این تابلو متوجه نوع عیب می گردد .

2- تابلوی اندازه گیری Meetering paneles

این تابلو انرژی مصرفی مربوط به هر یک از ترانسفورماتورها را به وسیله کنتورهایی که روی آن نصب می شوند مشخص می نماید ( البته در حال حاضر کنتورهای قدیمی منسوخ شده و از کنتورهای دیجیتال استفاده می شود ) .

3- تابلوهای کنترل Control paneles

خطوط ورودی 63 کیلوولت و ترانسفورماتورهای قدرت هر کدام دارای یک تابلو کنترل در اطاق فرمان می باشند و دیژنگتورهای 63 کیلوولت را می توان با کلیدی که روی تابلو نصب شده قطع و وصل نمود . ضمنا" وضعیت سکسیونرها و سایر موارد مربوط به کنترل در روی این تابلو مشخص می باشد .

4- تابلوهای حفاظت Protection paneles

بی خط 63 کیلوولت و بی ترانسفورماتور 63 کیلوولت هر کدام شامل تابلوی حفاظت می باشند که این تابلوها با توجه به طراحی ساخت و یا نظر سفارش دهنده ممکن است در یک سلول و یا دو سلول مجزا جا سازی شوند .

5- تابلو حفاظت بی خط 63 کیلوولت 63kv – Overhead line bay

این تابلو که کلا" حفاظت خط 63 کیلوولت را به عهده دارد معمولا" شامل رله های دیستانس – جریان زیاد – اتصال زمین اتوریکلوزر و غیره می باشد .

 

 

6- تابلو حفاظت بی ترانسفورماتور Transformer bay

این تابلو حفاظت بي ترانسفورماتور و تنظیم اتوماتیک ولتاژ ترانسفورماتور را به عهده دارد و معمولا" رله های دیفرانسیل _ جریان زیاد _ اتصال زمین _ سیستم اتوماتیک ولتاژ و غیره روی این تابلو نصب می شود .

7- تابلو کنترل خازن Capacitor control panele

برای خازن های نصب شده در پست یک تابلو کنترل در نظر می گیرند که به وسیله آن می توان فیدرهای خازن را به صورت دستی و یا اتوماتیک کنترل نمود .

8- تابلوی کنترل ترانس

به طور کلی هر بی ترانس شامل یک دستگاه تابلو کنترل می باشد که در اتاق فرمان نصب می گردد .

9- تابلوی فشار ضعیف داخلی AC distribution AC

برای روشنایی پست و تغذیه دستگاههایی که با ولتاژ متناوب کار می کنند در اطاق کمکی یک یا دو دستگاه تابلو نصب می شود . این تابلوها شامل یک کلید اصلی است که مستقیما" یا به وسیله تابلوی فشار ضعیف خارجی به ترانسفورماتور داخلی ارتباط داده شده است و دارای چندین کلید فرعی برای استفاده روشنایی و تغذیه دستگاهها می باشد .

10- تابلوی توزیع DC DC distributions

برای توزیع ولتاژDC در هر پست یک یا دو دستگاه تابلوی توزیع DC پیش بینی گردیده که در آن یک کلید اصلی ورودی منظور شده و برق DC به وسیله آن از شارژر به تابلو ارتباط يابد و سپس با کلیدهای ترمیک ( کلید مینیاتوری ) فرعی به هریک از تابلو های حفاظت و کنترل در نظر گرفته شده متصل می گردد ( در حالتی که پست دارای یک شارژر می باشد از یک تابلو و در حالتی که پست دارای دو شارژر می باشد از دو تابلو استفاده می شود ) .

11- باتریخانه Battery Room

در پست های فشار قوی دستگاههای حفاظت و کنترل بایستی دائما دارای ولتاژ بوده ، لذا به منظور نیل بدین هدف مجموعه ای باتری پیش بینی گردیده که در صورت قطع برقAC یکسو کننده ها بتوان از این باتری ها جهت تغذیه DC پست استفاده کرد .

 

 

 

 

 

 

شكل 6-1- تصويري از اتاق باطري پست نمايشگاه

 

 

 

( 2 – 3 – 1 ) اجزاء محوطه

1- آهن آلات محوطه 63 کیلوولت

آهن آلاتی که در محوطه پست های 63 کیلو ولت به چشم می خورد جهت نصب تجهیزاتی از قبیل برقگیرها ، سکسیونرها ، ترانس های جریان و ولتاژ دیژنگتورها و ... می باشد مانند گنتريهاي خطوط یا پایه های سر کابل های 63 ، استراکچرهای مربوط به برقگیرها ، سکسیونرها ، دیژنگتورها و ...

2- شمای تک خطی تاسیسات محوطه پست 20/63 کیلوولت

شکل 7-1 شمای تک خطی نیمی از تجهیزات یک پست 20/63 کیلوولت را نشان می دهد که شامل یک بی خط و یک بی ترانس می باشد .

الف- شمای تک خطی بی خط 63 کیلوولت

1- برقگیر L . A

2- V . T ترانسفورماتورهای ولتاژ 63 کیلوولت

3- 61Q5 سکسیونر خط و 61Q50سکسیونرزمین خط

4- C. T 4 ترانسفورماتور جریان 63 کیلوولت آمپر

5- 61Q10 دیژنگتور خط 63 کیلوولت

6- 61Q1 سکسیونر ارتباط دیژنگتور خط به باسبار 63 کیلوولت

7- BB باسبار 63 کیلوولت

8- Q11سکسیونر ارتباط باسبار 63 کیلوولت

ب- شمای تک خطی بی ترانس

9- 61Q1سکسیونر ارتباط باسبار 63 کیلوولت به دیژنگتور ترانس

10- 62Q10 دیژنگتور ترانس

11- C . T 11 ترانسفورماتور جریان 63 کیاوولت آمپر

12- T61 ترانسفورماتور قدرت 20/63 کیلوولت

13- 62Q69سکسیونر ارتباط نوتر ترانس با زمین

14-T21.1 ترانس داخلی

15- T21.2ترانس نوتر

16- ترانسفورماتورهای جریان نوتر 5/1000 و 5/500 و 5/400 و 5/200 آمپر

17-R21 مقاومت زمین ( تانک رزيستانس )

18- Q1.1.Q1 تابلو فشار ضعیف محلی

 

 

3- پلان نصب و مونتاژ تاسیسات محوطه

شکل (8-1) پلان مونتاژ شده بی خط 63 کیلوولت و شکل (9-1) پلان مونتاژ شده باسبار 63 کیلوولت و شکل (10-1) پلان مونتاژ شده بی ترانس 63 کیلوولت و ارتباطات 20 کیلوولت و شکل (11-1) پلان مونتاژ شده ترانسفورماتور قدرت 20/63 کیلوولت و شکل (12-1) پلان مونتاژ شده سکسیونر ارتباط 63 کیلوولت و شکل (13-1) پلان مونتاژ شده سکسیونر ارتباط نوتر ترانس با زمین را نشان می دهد .

در این شکل ها موقعیت مکانی و جهت نصب تجهیزات نشان داده شده است به طور مثال در مورد نصب ترانسهای جریان 63 کیلو ولت همانطوریکه در شکل نیز مشخص گردیده Kبه طرف دیژنکتور 63 کیلوولت و L به طرف سکسیونر خط می باشد و یا در مورد نصب دیژنكتور بایستی جعبه فرمان آن به طرف خیابان باشد .

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

شكل 7-1 – شماي تك خطي (يك بي خط – يك بي ترانس)

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

فصل دوم :

 

کلیدهای فشار قوی

 

 

 

 

 

 

 

مقدمه

کلیدها وسیلهء ارتباط سيستمهاي های مختلف هستند و باعث عبور و یا قطع جریان می شوند .

کلید در حالت بسته ( عبور جریان ) و یا در حالت باز ( قطع جریان ) دارای مشخصاتی به شرح زیر می باشد :

الف – در حالت قطع دارای استقامت الکتریکی کافی و مطمئن در محل قطع شدگی است .

ب – در حالت وصل باید کلید در مقابل کلیه جریان هائی که امکان عبور آن در مدار هست ، حتی جریان اتصال کوتاه ، مقاوم و پایدار باشد و این جریان ها و اثرات ناشی از آن نباید کوچکترین اختلالی در وضع کلید و هدایت صحيح جریان بوجود آورد .

بدین ترتیب باید کلید فشار قوی در مقابل اثرات دینامیکی و حرارتی جریان ها مقاوم باشد . البته برای اینکه ساختمان کلید ساده تر از نظر اقتصادی مقرون به صرفه تر باشد ، اغلب استقامت الکتریکی و دینامیکی و حرارتی کلید را توسط دستگاههای حفاظتی تا حدودی محدود می کنند . کلیدهای فشار قوی را می توان بر حسب وظایفی که به عهده دارند به انواع مختلف زیر تقسیم نمود :

( 1 – 2 ) انواع کلیدهای فشار قوی

( 1 – 1 – 2 ) کلید بدون بار ( سکسیونر )

سکسیونر وسیلهء قطع و وصل سیستم هایی است که تقریبا" بدون جریان هستند به عبارت دیگر سکسیونر قطعات و وسایلی را که فقط زیر ولتاژ هستند از شبکه جدا می سازد . (( تقریبا" بدون بار )) بدان معنی است که میتوان به کمک سکسیونر جریان های کاپاسیتیومقره ها ، ماشین ها و تاسیسات برقی و کابل های کوتاه و همینطور جریان ترانسفورماتور ولتاژ را نیز قطع نمود و یا حتی ترانسفورماتورهای کم قدرت را با سکسیونر قطع کرد .

لذا به طور کلی می توان نتیجه گرفت که عمل قطع و وصل سکسیونر بلامانع است . همینطور وصل سکسیونری که بین دو کنتاکت آن تفاوت پتانسیلی موجود نباشد گرچه به محض وصل باعث عبور جریان گردد نیز مجاز خواهد بود.

از آنچه که گفته شده چنین نتیجه می شود که سکسیونر یک کلید نیست بلکه یک ارتباط دهنده یا قطع کنندهء مکانیکی بین سیستم ها است ، بدون اینکه مداری بسته شود . سکسیونر باید در حالت بسته یک ارتباط گالوانیکی محکم و مطمئن در کنتاکت هر قطب برقرار سازد و مانع افت ولتاژ گردد . لذا باید مقاومت عبور جریان در محدودهء سکسیونر كوچك باشد ، تا حرارتی که در اثر کار مداوم در کلید ایجاد می شود از حد مجاز تجاوز نکند .

این حرارت توسط ضخیم کردن تیغه و بزرگ کردن سطح تماس در کنتاکت و فشار تیغه در کنتاکت دهنده کوچک نگهداشته می شود . در ضمن باید سکسیونر طوری ساخته شود که در اثر جرم و وزن تیغه با فشار باد و برفو غیره خود بخود بسته نشود ، یا در موقع بسته بودن کلید نیروی دینامیکی شدیدی که در اثر عبور جریان اتصال کوتاه بوجود می آید باعث لرزش تیغه یا احتمالا" باز شدن آن نگردد . این جهت در موقع شین کشی و نصب سکسیونر باید دقت کرد تا تیغهء سکسیونر در امتداد شین قرار گیرد و بدینوسیله از ایجاد نیروی دینامیکی حوزهء الکترومغناطیسی جریان اتصال کوتاه جلوگیری بعمل آید .

به همین منظور تیغه سکسیونر بصورت تسمه یا پروفیل های موازی ساخته می شود تا نیروی الکترودینامیکی حاصل از جریان اتصال کوتاه باعث فشردن هر چه سریع تر بیشتر تیغه در محل کنتاکت دهنده باشد و از لرزش آن که باعث کوچک شدن سطح تماس می گردد جلوگیری شود .

همینطور مقره هایی که پایه سکسیونر را تشکیل می دهند باید قادر به تحمل فشار وارده در اثر نیروی کشش الکترومغناطیسی دو فاز مجاور و مربوط به یک فاز در زمان عبور جریان اتصال کوتاه باشند .

( 2 – 1 – 2 ) موارد کاربردی سکسیونر

همانطور که گفته شد اصولا" سکسیونر ها وسایل ارتباط دهندهء مکانیکی و گالوانیکی قطعات و سیستم های مختلف می باشند و در درجهء اول به منظور حفاظت اشخاص و متصدیان در مقابل برق زدگی بکار برده می شوند . بدین جهت طوری ساخته می شوند که در حالت قطع یا وصل ، محل قطع شدگی یا چسبندگی بطور واضح و آشکار قابل رویت باشد . یعنی در هوای آزاد انجام گیرد . از آنجا که سکسیونر باعث بستن یا باز کردن مدار الکتریکی نمی شود . برای باز کردن و بستن هر مدار الکتریکی فشار قوی احتیاج به یک کلید دیگری خواهیم داشت بنام کلید قدرت كه قادر است مدار را تحت هر شرايطي باز كند و سكسيونر وسيله اي است كه براي ارتباط با كليد قدرت به شین و یا هر قسمت دیگری از شبکه که دارای پتانسیل است .

لذا طبق قوانین متداول الكتریکی جلوی هر کلید قدرتی از یک کیلو ولت به بالا و یا در هر دو طرف در صورتی که آن خط از دو طرف دارای پتانسیل می شود ، سکسیونر نصب می گردد .

برای جلوگیری از قطع و یا وصل بی موقع و در زیر بار سکسیونر معمولا" بین سکسیونر و کلید قدرت چفت و بستی ( مکانیکی یا الکتریکی ) به نحوی برقرار می شود که با وصل بودن کلید قدرت نتوان سکسیونر را قطع و یا وصل نمود . که اصطلاحا" آن را اینترلاک می نامند .

( 3 – 1 – 2 ) انواع مختلف سکسیونر

سکسیونر را می توان از نظر ساختمانی به انواع مختلف زیر تقسیم نمود :

( 1 – 3 – 1 – 2 ) سکسیونر تیغه ای

این سکسیونر ها که برای ولتاژ های تا 30 کیلو ولت بصورت یک پل و سه پل ساخته می شوند ، دارای تیغه یا تیغه هایی هستند که در ضمن قطع کلید عمود بر سطح افقی ( در سطح محور پایه ها) حرکت می کنند و در بالای ایزولاتور ( پایه ) قرار می گیرند .

تیغه ها در جریان کم بصورت تسمه و در جریان های زیاد بصورت پروفیل و از مس ساخته می شوند و در هر حال تیغه ها به خاطر جلوگیری از ارتعاشات کلید در موقع عبور جریان اتصال کوتاه بطور دو تایی و موازی نصب می شوند . قطع و وصل کلید ممکن است دستی توسط اهرم ، موتوری و از راه دور و یا کمپرسي با هوای فشرده انجام می شود . سکسیونر تیغه ای برای فشار قوی به صورت یک پل ساخته می شود و فرمان قطع و وصل آنها عموما" کمپرسي با هوای فشرده انجام می گردد.

 

شكل 1-2- تصويري از سكسيونر تيغه اي

 

 

 

 

 

 

 

 

( 2 – 3 – 1 – 2 ) سکسیونر کشویی

سکسیونر کشویی برای کیوسک یا قفسه هایی که دارای عمق کم هستند بسیار مناسب است . در این سکسیونر تیغه متحرک در موقع قطع درامتداد خود ( در امتداد سطح افقی یا عمود بر سطح محور پایه ها ) حرکت می کند و بدین جهت فضای اضافی برای تیغه در حالت قطع از بین می رود .

برای جریان های خیلی زیاد که هر قطب از چندین تیغه موازی تشکیل می شود سکسیونر کشویی دارای این مزیت است که می توان تیغه ها را بصورت لوله ساخت و در داخل هم جای داد . این طریقه باعث می شود که جریان در لوله ها که داخل هم قرار دارند بهتر ازتیغه های پهلویی هم تقسیم شود .

 

( 3 – 3 – 1 – 2 ) سکسیونر دورانی

سکسیونر دورانی که برای ولتاژهای زیاد بخصوص 60 کیلو ولت و 110 کیلوولت ساخته می شود بجای یک تیغه بلند و یک کنتاکت ثابت دارای دو تیغه متحرک و دورانی می باشد که با برخورد آنها بهم ارتباط الکتریکی برقرار میشود . در این نوع کلید حرکت تیغه ها به موازات سطح افقی و یا عمود بر سطح محور پایه ها انجام می گیرد و دارای این مزیت است که با کوچک بودن طول بازوی تیغه فاصلهء هوایی لازم بین دو تیغه بوجود می آید و چون این تیغه ها با گردش پایه ها باز وبسته می شوند ، عوامل خارجی مثل فشار با دوبرف و غیره نمی تواند باعث وصل بی موقع آن گردد ، یا به علت یخ زدگی کنتاکت ها در زمستان احتیاج به نیروی اضافی برای باز کردن آنها نیست .

سکسیونر دورانی به صورت یک فاز ساخته می شود و بسته به نوع شین بندی شبکه سه تای آن به صورت متوالی در کنار هم یا بطور سری پشت سر هم در شبکه سه فاز نصب می گردد . تمام قطبها توسط اهرم و میله بطور مکانیکی بهم متصل و مرتبط می شوند و دارای فرمان واحد می باشند که معمولا" کمپرسی و در حالت اضطراری دستی است . هر یک از سکسیونرهای یک فاز دارای دو پایه عایقی قابل گردش می باشند که تیغه ها در روی آنها نصب شده است . بطوریکه در موقع قطع و یا وصل سکسیونر پایه ها حول محور خود در جهت خلاف یکدیگر با اندازه 90 درجه می چرخند و باعث قطع و یا وصل کنتاکت ها می شوند .

شكل 2-2- تصوير سكسيونر از نوع دوراني

 

 

 

 

 

 

 

( 4 – 3 – 1 – 2 - )سکسیونر قیچی ای ( پانتوگراف ) :

سکسیونر قیچی ای برای فشارهای زیاد و خیلی زیاد بسیار مناسب است زیرا به علت اینکه کنتاکت ثابت آن را شین یا سیم هوایی تشکیل می دهد احتیاج به دو پایه عایقی مجزا از یکدیگر که در فشار قوی باعث بزرگی ابعاد و سنگیني وزن آن می شود ندارد و فقط شامل یک پایه عایقی است که چنگک یا تیغهء قیچی مانند کنتاکت دهنده روی آن نصب می شود و با حرکت قیچی مانندی با شین یا سیم هوایی ارتباط پیدا می کند .

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

مورد استعمال سکسیونر قیچی ای که به آن سکسیونر یک ستونی نیز گفته می شود در شبکه ای است که دارای دو شین به ازای هر فاز در سطوح و ارتفاع مختلف نسبت به زمین و بالای هم باشد و سکسیونر ارتباط عمودی بین این دو شین را فراهم می سازد .

 

 

( 2 – 2 ) انتخاب سکسیونر از نظر نوع و مشخصات

انتخاب سکسیونر از نظر نوع فقط بستگی به شکل و طرز قرار گرفتن شین ها و شمش بندی شبکه و محلی که باید سکسیونر در آنجا نصب شود دارد .

مشخصات سکسیونر بستگی به مشخصات فنی و الکتریکی شبکه دارد .

همانطور که گفته شد سکسیونر ها باید در مقابل حرارت ناشی از عبور جریان عادی و اسمی و جریان اتصال کوتاه ، کوتاه مدت و نیروی دینامیکی جریان اتصال کوتاه و به خصوص جریان ضربه ای استقامت کافی داشته باشند .

سکسیونر در حالت باز باید عایق خوب و مطمئنی برای پتانسیل بین تیغه و کنتاکت ثابت هر فاز و با زمین باشد.

( 3 – 2 ) سکسیونر یا کلید قابل قطع زیر بار

به علت اینکه در بیشتر شبکه ها و پست های کوچک ، کلید قدرت و سکسیونر و وسایل اضافی مربوط به چفت و بست آنها مبالغ زیادی از مخارج و هزینه کل تاسیسات را شامل می گردد . و به علت اینکه در اغلب موارد نصب کلید قدرت با مزایای قطع و وصل سریع آن حتما" لازم و ضروری نیست کلید سکسیونر قابل قطع زیر بار طرح و ساخته شد .

و به علت اینکه در پست ها اینگونه سکسیونرها استفاده نمی شود به همین اندازه بسنده می کنیم .

( 4 – 2 ) کلید قدرت یا دیژنگتور

دیژنگتور یا کلید قدرت پست که می تواند در موقع لزوم جریان عادی شبکه و در موقع خطا جریان اتصال کوتاه و جریان اتصال زمین ها و یا هر نوع جریانی با هر اختلاف فازی را سریع قطع کند .

برای انتخاب کلید قدرت باید به نکات زیر توجه کرد :

1- ولتاژ نامی کلید که معمولا" برابر ولتاژ شبکه ایست که کلید در آن نصب می شود و می توانددر حدود 15% هم از ولتاژ شبکه کوچکتر باشد . اغلب به خاطر به وجود آوردن اطمینان بیشتر در استحکام شبکه از کلیدی استفاده می شود که ولتاژ نامی آن از ولتاژ شبکه قدری بزرگتر باشد . مثلا" در شبکه 13 هزار ولت ، از سری 20 کیلو ولت به جای 10 کیلو ولت .

2- جریان نامی که مساوی با بزرگترین جریان کار معمولی شبکه است .

3- قدرت نامی قطع کلید که باید با قدرت اتصال کوتاه در محل کلید مطابقت کند .

4- نوع فرمان وصل کلید : دستی – الکتریکی و یا کمپرسی توسط هوای فشرده .

5- طریقه نصب کلید : کشویی – ثابت .

6- نوع قطع کنندهء اتوماتیک : قطع کننده پرایمر یا قطع کننده زکوندر .

7- برای نصب در شبکهء آزاد یا شبکه سرپوشیده .

یکی دیگر از مشخصات مهم کلید ، زمان تاخیر در قطع کلید است . این زمان بر حسب تعریف عبارت است از:

حد وصل زمانی بین لحظهء فرمان قطع توسط رله مربوطه و آزاد کردن ضامن قطع کلید تا خاموش شدن کامل جرقه . این زمان در کلیدهای مدرن امروزی به 05/0 ثانیه میرسد که تقریبا" 02/0 ثانیه آن برای قطع جرقه مصرف می شود . کلیدهای قدرت امروزی برای در حدود 25000 قطع و وصل ساخته می شوند و باید سالیانه یک بار یا پس از هر 3000 بار قطع و وصل یک بار سرویس و مورد بازدید اساسی قرار گیرند .

( 5 – 2 ) انواع کلید های قدرت

( 1 – 5 – 2 )کلید روغنی :

این کلید که در سالهای1910 تا 1925 از متداول ترین کلیدهای فشار قوی با قدرت زیاد بشمار میرفت ، امروزه توسط کلیدهای مدرن دیگر ( گازی و کم روغن ) به خصوص در اروپا به کلی کنار زده شده است .

در کلید روغنی در درجه اول از روغن بعنوان عایق استفاده می شود و بدین جهت هر چه فشار الکتریکی شبکه بیشتر باشد حجم روغن داخل کلید نیز زیادتر می گردد ، به طوریکه وزن روغن در کلید روغنی 230 کیلو ولت نزدیک به 20 تن میرسد و همین حجم زیاد روغن یکی از بزرگترین معایب این نوع کلید به خصوص در موقع آتش سوزی است . در این کلید یه خاطر اینکه از مکانیزم خاصی برای خاموش کردن جرقه استفاده نشده است ، جرقه در اثر ازیاد طول باید از بین برود و بدین جهت کنتاکت های کلید طوری ساخته شده اند که جرقه در دو نقطه بطور متوالی شروع شده و با یک حرکت قطع کلید ، مدار جریان در دو نقطه قطع گردد . بدین جهت این کلید از دو کنتاکت ثابت که به انتهای دو مقرهء عبور نصب شده تشکیل شده است و تیغه متحرکی که توسط اهرم عایقی فرمان می گیرد ، ارتباط بین دو کنتاکت ثابت را فراهم می کند . بنابراین به علت منسوخ شدن این کلید در دنیا نیاز به توضیح زیادتری نمی باشد .

شكل6-2 كليد روغني

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

( 2 – 5 – 2 )کلید کم حجم روغن

کلید های دیژنگتور کم حجم روغن تشکیل شده اند از یک کانال جرقه خفه کن در هر فاز و می توانند روی تکیه گاههای قائم ثابت و یا روی چرخ های متحرک نصب شوند . اسکلت معمول تکیه گاهها از نبشی آلات آهنی حامل سه ستون فازها بوده و بین آنها تابلوی کنترل و هیدرولیکی قرار دارد

مکانیزم عمل کننده کلید بر اساس اصل پیستون دیفرانسیل کار می کند و مستقیما" به میلهء کنتاکت پیوسته است . این پیوستگی با داشتن فشار هیدرولیکی زیاد مکانیزم عمل کننده و اجزاء و عناصر دیگر را فعال کرده و باعث حرکت سریع السیر میله کنتاکت در هر دو جهت باز و بسته شدن می شود .

وقتی کلید جریان های کوچک را قطع می کند جرقه توسط جریان روغن تحت فشار محوری خاموش می شود ، هنگام وقوع اتصال کوتاه جرقه به صورت تابعی از جریان خفه می شود جرقه در آن صورت توسط یورش جهت مانند روغن که توسط جرقه تحریک شده و تحت زاویه قائم نسبت به محورش است دمیده شده و خاموش می گردد . روغن در کلید کم حجم روغن به عنوان ایزولاسیون و یا عایق کننده بین فاز ما و يا فاز و زمین به کار برده نمی شود ، بلکه از آن فقط بعنوان خاموش کنندهء جرقه استفاده می شود و به همین جهت مقدار روغنی که در کلیدهای کم روغن به کار برده می شود نسبت به کلیدهای روغنی خیلی کمتر است . مثلا" مقدار روغن در یک کلید روغنی 10 کیلو ولت MVA 200 در حدود 70 کیلوگرم است در صورتی که در کلید کم حجم روغن با همان مشخصات فقط 6 کیلو گرم روغن کافی است.

 

 

 

 

 

شكل 7-2-مقطع كليد كم حجم روغني

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

( 3 – 5- 2 )کلید اکسپانسیون

کلید اکسپانسیون کلیدی است که در آن از آب به عنوان مادهء خاموش کنندهء جرقه استفاده شده است و به همین جهت اغلب کلید آبی نیز نامیده می شود .

یکی از بهترین خواص این کلید این است که چون آب داخل محفظهء احتراق قابل اشتغال نیست هیچگونه انفجاری کلید را تهدید نمی کند و مانند کلیدهای روغنی باعث آتش سوزی نمی شود .

هر قطب کلید دارای یک محفظهء احتراق مخصوص خود است که با مقداری آب و ماده ضد یخ پر شده است . در موقع جدا شدن کنتاکت میله ای از کنتاکت ثابت لایه ای شکل یک قوس الکتریکی بین دو کنتاکت بر قرار می شود که در اثر حرارت زیاد آن آب داخل محفظهء احتراق را تبخیر و تجزيه می کند . محفظه احتراق توسط دورینگ لاستیکی در محل خود به طور ثابت نگه داشته می شود و در صورتی که فشار داخل محفظه به علت تراکم گاز از حد معینی تجاوز کرد ، محفظه احتراق قدری به طرف بالا کشیده می شود و مقداری از گاز داخل محفظه به بیرون راه پیدا می کند و در آب سرد محفظه تقطیر می شود .

در کلید های اکسپانسیون با ولتاژ زیاد به جای آب از روغن مخصوصي که نقطه اشتغال آن خیلی بالا است استفاده می شود .

( 4 – 5 – 2 ) کلید هوایی

در تمام کلید هایی که تا به حال شرح داده شد مادهء اولیه خاموش کننده جرقه مایع است و چون در این نوع کلیدها عواملی که در خاموش کردن جرقه موثر هستند در اثر انرژی خود جرقه از تجزیه روغن تهیه و آماده می شوند ، همه آنها کم و بیش تابع شدت جریان زمان قطع هستند . به عبارت دیگر قدرت قطع جرقه تابع شدت جریان است . ولی در کلید هوایی اولا" برای خاموش کردن جرقه و خارج کردن یون ها ( یونیزه کردن ) و خنک کردن جرقه از هوای سرد تحت فشار استفاده می شود و در ثانی این تنها کلیدیست که قدرت خاموش کنندگی آن مستقل از جریان است و فقط تابع هوای کمپرس شده ایست که قبلا" در یک منبع ذخیره شده و با فشار ثابت و مقدار ثابت برای هر شدت جریانی به داخل محفظه احتراق هدایت می شود . لذا این کلیدها بر خلاف کلیدهای دیگر که خود وسیلهء خاموش کردن جرقه را به وجود می آورند دارای زمان قطع بسیار کوتاهی هستند ، زیرا زمان لازم برای به وجود آوردن عامل موثر ، گرچه کوتاه مدت هم باشد ، از بین می رود.

از معایب کلید هوایی میتوان قطع جریان کوچک را در زمانی غیر از موقعی که جریان از صفر میگذرد ، نامید .

زیرا همانطور که میدانیم در این حالت امکان به وجود آمدن ولتاژهای ضربه ای خیلی زیاد است .

در ضمن چون مادهء خاموش کننده از خارج هدایت می شود ، باید قبلا" آماده باشد و بدین جهت باید کلید و متعلقات آن دائما تحت مراقبت و کنترل شدید قرار گیرند . بجاست که گفته شود کلید هوایی هر سال یکبار یا حداقل بعد از 3000 قطع و وصل احتیاج به یک سرویس و روغن کاری کامل دارد و پس از 10000 تا 25000 قطع و وصل باید به کلی از هم جدا شده و بعضی از قسمت های متحرک آن تعویض و مرمت گردد .

برای روغن کاری کلید از روغن کاملا" تمیز و بیرنگ ( وازلين خالص ) استفاده می شود .

( 5 – 5 – 2 )کلید گاز سخت ( جامد )

در پست ها و شبکه های برق کوچک که دارای تاسیسات محدود و فاقد دستگاهها کمپرسور و تهیه هوای فشرده می باشند ، نصب کلیدهای هوایی ( هوای فشرده ) مقرون به صرفه نیست و بدین جهت اغلب از کلید اکسپانسیون ( آبی ) و یا از کلید دیگری به اسم کلید گاز جامد استفاده می شود .

در کلید گاز جامد نیز مانند کلیدهای روغنی و کم روغن ، گازی که باعث خاموش کردن و برنگشتن جرقه می شود ، توسط خود جرقه به وجود می آید ، لذا قدرت قطع این کلید نیز تابع شدت جریان قطع است .

در این کلید به جای میلهء کنتاکت دهنده از یک لوله استفاده شده است . این لوله که در موقع وصل ، میله عایقی را در میان دارد ، توسط لولهء عایقی نیز احاطه شده است . این دو لوله و میلهء عایقی از ماده ای ساخته شده اند که در اثر حرارت جرقه ، بدون ایجاد دوده مقدار زیادی گاز تولید می کنند . پس از صدور فرمان قطع به كليد کنتاکت لوله ای از کنتاکت جرقه زن جدا می شود . جرقه حاصل بین این دو کنتاکت با لوله و میلهء عایقی تماس مي كند و باعث مي شود قسمتی از سطوح خارجی آن تبخیر شود . این گازها در حد فاصل بین لوله و میله عایقی ایجاد فشار زیادی می کنند که در ضمن خنک کردن جرقه از برگشت مجدد آن به محض صفر شدن جریان نیز جلوگیری می شود . گازها به محض خاموش شدن جرقه قبل از خارج شدن کنتاکت هادی لوله ای از محفظهء احتراق توسط کانال مخصوصی به خارج راه پیدا می کنند .

این کلیدها برای اختلاف سطح تا 20 کیلو ولت و قدرت قطع تا MVA 200ساخته می شوند .

( 6 – 5 – 2 )کلید SF6

در این نوع کلید از گاز SF6به عنوان ماده خاموش کننده جرقه و عایق بین دو کنتاکت و نگهدارنده ولتاژ استفاده شده است .

گاز SF6الکترون های آزاد را جذب می کند و ایجاد یون منفی بدون تحرک می کند .

در نتیجه مانع ایجاد ابر بهمنی الکترونها که باعث شکست عایق و ایجاد جرقه می شود می گردد .

به طوری که استقامت الکتریکی گاز SF6 به 2 تا 3 برابر استقامت هوا میرسد .

گاز SF6از نظر شیمیایی کاملا" با ثبات است و میل ترکیبی آن خیلی کم و غیر سمی می باشد و تقریبا" 5 برابر هوا وزن دارد و در مقابل حرارت زیاد نیز پایدار و غیر قابل اشتغال است . در ضمن این گاز دارای قابلیت هدایت حرارتی بسیار زیاد است . لذا علاوه بر اینکه در خاموش کردن جرقه بسیار موثر واقع می شود عایق بسیار با ارزشی نیز می باشد .

طرز استفاده از این گاز در کلید های فشار قوی عموما بر مبنای انژکسیون گاز متراکم شده SF6به محل قوس الکتریکی ( محفظهء احتراق ) است .

قسمت اصلی کلید تشکیل شده از دو لوله ثابت که به فاصله معینی متناسب با ولتاژ نامی کلید در مقابل هم قرار گرفته اند . ارتباط این دو لوله در حالت وصل کلید توسط موف انگشتانه فلزی به نام موف اتصال انجام می گیرد .

کمپرسور تشکیل شده از یک سیلندر عایقی پر از گاز که بوسیله میله فرمان مخصوصی به طرف پایين و بالا حرکت می کند و در ضمن باعث قطع و وصل کلید نیز می شود .

در قسمت تحتانی این سیلندر عایقی یک پیستون رینگ مانند به طور ثابت نصب شده است ، این مجموعه( پیستون و سیلندر و گاز و موف اتصالی ) در موقع قطع کلید مانند یک کمپرسور و انژکتور عمل می کند . با این تفاوت که گاز داخل کمپرسور با فشردن پیستون متراکم نمی شود ، بلکه با پایین آمدن لوله سیلندری فشرده و متراکم می شود . فرمان قطع و وصل این کلید ها معمولا" هیدرولیکی انجام می گیرد .

 

شكل 8-2- تصويري از يك بريكر SF6

 

 

 

 

 

 

 

 

( 7 – 5 – 2 ) کلیدهای خلاء

نظر به اینکه اصولا" حامل های بار دار ( الکترون های آزاد ) باعث هدایت جریان در فلزات و ایجاد قوس الکتریکی در عایق ها می شوند ، لذا در خلاء کامل چون هيچ عنصری وجود ندارد که حامل الکترون ها باشد ، باید جدا شدن دو کنتاکت فلزی جریان داربه احتمال قوی بدون ایجاد جرقه انجام گیرد .

با توجه به این اصل مهم کلیدهای فشار قوی که کنتاکت های آن در خلاء از هم جدا می شود ساخته شده است .

کلیه خلاء به طور کلی از سه قسمت اصلی زیر تشکیل شده است :

1- کپسول خلاء از فولاد کرم نیکل با کنتاکتورها

2- نگهدارندهء کنتاکتورها و ایزولاتورها

3- وسایل مکانیکی رسانای فرمان قطع و وصل

کلید خلاء امروز به خاطر دارا بودن مزایایی از قبیل دوام زیاد ، مراقبت کم ، امکان قطع و وصل سریع مکرر در شبکه های فشار متوسط تا 30 کیلو ولت به خصوص برای وصل شبکه های کاپاسیتیو بسیار مناسب است .

( 6 – 2 )چفت و بست کلید سکسیونر و کلید قدرت ( اینتر لاک )

همانطور که میدانیم اغلب دیژنگتورها به کمک سکسیونر به شین وصل می شوند و چون سکسیونر را نمی توان زیر بار قطع و وصل کرد باید قطع و وصل سکسیونر تابعی از وضعیت کلید قدرت مربوطه به آن باشد . این تابعیت توسط چفت و بست کلیدها که ممکن است مکانیکی و یا الکتریکی باشد عملی

می گردد .

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

( 1 – 6 – 2 ) چفت و بست مکانیکی

در سلول های فشار قوی داخلی و محصور ( تابلوهای فشار قوی تا 30 کیلو ولت ) که فاقد فرمان قطع و وصل از راه دور می باشند برای جلوگیری از قطع بی موقع سکسیونرها معمولا" از چفت و بست مکانیکی استفاده می شود .

یکی از روش های جلوگیری از قطع و وصل بی موقع و غیر مجاز سکسیونر ( قطع و وصل زیر بار ) این است که اصولا" تابلوهای فشار قوی به نحوی ساخته شوند که در آنها امکان قطع سهوی سکسیونر زیر بار موجود نباشد . مثلا" اگر قفسهء سلول سکسیونر طوری ساخته شود که درب آن بدون قطع دیژنگتور باز نگردد امکان قطع و وصل زیر بار سکسیونر خود به خود منتفی می شود .

 

 

( 2 – 6 – 2 ) چفت و بست الکتریکی

در پست ها قطع و وصل سکسیونر ها تابع قطع بودن کامل دیژنگتور می باشد . در ثانی وصل کردن هر یک از سکسیونر ها نیز تابع قطع کامل سکسیونر دیگر است . این شرط کاملا" لازم است تا با وصل يك سكسيونر نا خودآگاه ولتاژ روي شين ديگر نيافتد.

اين حالت چفت و بست در موقع قطع و وصل عادي سكسيونر كاملا صحيح و لازم است ولي در صورتیکه خواسته باشیم بار را از یک شین به شین دیگر بدون قطع برق منتقل کنیم باید این چفت و بست و تابعیت بین دو سکسیونر طبق شرایطی از بین برود .

 

 

 

فصل چهارم :

(1-4) شیشه بندی ساده 66

(2-4) شیشه بندی اصلی و انتقالی 67

(3-4) شیشه بندی دوبل 67

(4-4) شیشه بندی 5/1 کلیدی 68

(5-4) شیشه بندی دو کلیدی 69

 

فصل هفتم :

(1-7) دو مدل رله کمکی 90

(2-7) رله اولیه ماکزیمم جریان 91

(3-7) تصویر مدار رله دیفرانسیل 95

(4-7) رله بوخهلتس و نحوه قرار گرفتن آن در ترانسفورماتور 98