مرکز دانلود خلاصه کتاب و جزوات دانشگاهی

فهرست مطالب

آشنايي با مكان كارآموزي

- معرفي شركت و تاريخچه آن

- چارت مديريت و منابع انساني خلاصه اي از نحوه عملكرد دستگاههاي تاسيساتي

- خلاصه اي از پروژه هاي انجام شده در شركت و مراحل اجراي آن

سيستم آبياري قطره اي شهرك دانشگاهي دانشگاه آزاد خمين

سيستم حرارت مركزي ساختمان علوم انساني دانشگاه آزاد خمين

ارزيابي بخشهاي مرتبط با رشته مديريت صنعتي

- بازاريابي و اخذ يك پروژه

- برنامه ريزي جهت انجام پروژه

- مديريت پروژه

آزمون آموخته ها، نتايج و پيشنهادات

- پروژه هاي در دست اقدام شركت

- فرمهاي پيشرفت و پايان دوره

مقدمه

رده بندي براساس نوع اتصال

آشنايي با اصول ايمني

ايمني عمومي

ايمني در جوشكاري

رعايت نكات ايمني عمومي

شناخت اصول برشكاري

آشنايي با برشكاري و گازهاي مورد استفاده

ايمني در برشكاري

آشنايي با تعاريف جوشكاري و انواع روشهاي جوشكاري

تعريف جوشكاري

رده بندي فرآيندهاي جوشكاري

تاريخچه جوشكاري

آشنايي با انواع روشهاي جوشكاري

جوشكاري قوس الكترود روپوش دار

فرايند جوش زير پودري

طراحي جوش

عمليات حرارتي مورد نياز

شناخت انواع دستگاههاي جوشكاري و تجهيزات آن

ترانسفورماتورهاي جوشكاري

مشخصات جريان برق در جوشكاري

دستگاههاي جوشكاري برق

انواع جريان

بررسي عوامل مختلف در جوشكاري

انحراف قوس

طبقه بندي الكترودها از لحاظ جنس فلز

تقسيم بندي الكترودها از لحاظ جنس فلز

ويژگيهاي پوششهاي كيفي

تقسيم بندي الكترودهاي پوششدار براساس تركيبات شيميايي روپوش ها

شناسايي الكترودها از طريق حروف با اعداد

آشنايي با انواع فلزات و شناخت مواد مصرفي در جوشكاري

آشنايي با برخي از مواد پايه در جوشكاري

فولادها

نكاتي درباره جوشكاري با الكترود E6010

تقسيم بندي الكترودها از لحاظ جنس مغزي

متداولترين الكترودهاي مورد استفاده

نكاتي در مورد نگهداري الكترودها

تنش

پيش گرم كردن

قوانين جلوگيري از پيچيدگي در هنگام جوشكاري قطعات

الكترود تنگستن

آشنايي با نقشه خواني

علائم جوش در نقشه

نقشه خواني در جوشكاري

نكاتي درباره برگه هاي W.P.S و W.P.Q.T و P.Q.R

جوشكاري قوس تنگستني

جوشكاري قوس فلزي با گاز محافظ

جوشكاري با قوس الكترود تنگستني

اصول اساسي جوشكاري با قوس الكتريكي در پناه گاز محافظ

انواع جريانهاي الكتريكي و اثرات آنها در جوشكاري TIG

تورچهاي جوشكاري با گاز محافظ

نازلها

گازهاي محافظ

مشخصات گاز هليم

مشخصات گاز آرگون

نكنيك جوشكاري TIG

آشنايي با سيستم High Frequency

كاربرد سيستم HF

شناخت انواع عيوب جوشكاري و آشنايي با روشهاي بازرسي و تست جوش

عيوب جوش

انواع آزمايش جوش

ضميمه

 

 

معرفي شركت و تاريخچه آن

شركت آرگون صنعت مركزي در تاريخ 1/7/83 با هدف اجراي طرح هاي تاسيساتي و نيز مشاوره و طراحي در زمينه هاي سيستم هاي حرارتي و برودت مركزي- آبرساني
قطره اي و نيز فروش تجهيزات مربوطه افتتاح گرديد اين شركت داراي امكانات لازم در جهت اجرا و طراحي پروژه هاي مذكور مي باشد.

اين شركت كار خود را با فروش كپسولهاي آتش نشاني- سقف هاي كاذب شروع و با تشكيل چارت پرسنلي شروع به طراحي و مشاوره در زمينه هاي تاسيساتي نمود و در حال حاضر چندين تاسيساتي- سقف كاذب و نيز آبياري محوطه در حال اجرا دارد مكان شركت جهت طراحي در داخل شهر و در زمينه اجرا داخل پروژه به صورت كارگاههاي قابل انتقال است.

چارت مديريت و منابع انساني

چارت مديريتي به صورت منابع انساني موقت كاربريدارد، هئيت مديره- مدير عامل- راننده نيروهاي فني «كارداني تأسيسات و برق و عمران» و حسابدار نيروهاي دائم و عمليات هاي اجرايي شامل حفاري- لوله كشي و ... توسط نيروهاي موقت انجام مي شوند.

چارت مديريتي شركت بصورت زير است.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

مقدمه:

امروزه نقش صنعت، نوآوري نيز پيشرفت صنعتي بر كسي پوشيده نيست، و كشور متمدن و صنعتي كشوري محسوب مي شود كه داراي توانمديهاي صنعتي و نيز مديريت منابع و معادن و نيز نيروي انساني فني باشد با توجه به روند رو به رشد كشور، در زمينه صنعت نقش مديريت و برنامه ريزي جهت پيشرفت بديهي است. مديريت پروژه هاي صنعتي بايد داراي ويژگيهاي باشند تا بصورت مديريت ارزش و نيز مهندس ارزش مطرح شوند برخي از ويژگيهاي مديريت ارزش عبارتند از

الف- برنامه ريزي جهت انجام كامل پروژه در كوتاهترين زمان ممكن

ب- برنامه ريزي جهت انجام كامل پروژه با كمترين هزينه ممكن بدون آسيب رساني به كيفيت

ج- كمترين تلفات يا هزينه هاي جانبي

طبيعتا برنامه ريزي يك پروژه با ويژگيهاي مطروحه كار آساني نيست و نيز به اطلاعات اوليه مهندسي در خصوص پروژه و نيز اطلاعات مديريت فني دارد و نيز داراي مراحل برنامه ريزي كه مراحل برنامه ريزي را مي توان بصورت زير بيان نمود

1- تهيه اطلاعات اوليه مهندسي و نيز مديريتي در خصوص پروژه

2- طراحي فلوچارت ترتيبي از مراحل انجام پروژه

3- تهيه جدول زمان بندي

4- تهيه برنامه خريد و انبار داري

اما برنامه ريزي فقط جزئي از مديريت پروژه محسوب مي شود و انجام پروژه مراحل ديگري نيز دارد. تحقيق ارائه شده روندي است از آغاز تا انجام يك پروژه در شركت آرگون صنعت مركزي كه بصورت مثالي جهت تحقيق پژوهشهاي مديريت جهت تأمل، تفكر و اصلاح سيستم مديريتي ارائه شده است.

بازاريابي و اخذ يك پروژه عمراني

اخذ يك پروژه اجرايي جهت انجام داراي مراحلي است كه اين مراحل بايد دقيق و درست طي شود تا داراي سود آوري باشد و نيز اخذ پروژه انجام گيرد مراحل اخذ يك پروژه عمراني به قرار زير است

1- دريافت اسناد و نقشه هاي مربوط به پروژه

2- متره نقشه ها و ليست كردن تجهيزات مورد نياز

3- برآورد هزينه ها

4- محاسبات مديريتي و محاسبه ميزان سود

5- ارسال مدارك به مناقصد گذار

الف- دريافت اسناد و نقشه هاي مربوط به پروژه

اولين قدم در اجرايي كردن عمليات عمراني دريافت اسناد و نقشه هاي پروژه است كه توسط كارفرما فراخوان مي گردد، اسناد مناقصه معمولا شامل شرايط مناقصه گذار جهت اجرا و نيز توضيحاتي در مورد آن است و نقشه ها نيز در واقع نحوه اجرا را به صورت مقياس دار نشان مي دهد معمولا جهت اعتبار بخشيدن به امر مناقصه از طرفين شركت كننده ضمانت نامه هاي بانكي نيز دريافت مي شود كه در صورت قبول و يا رد شدن قابل استرداد خواهد بود.

ب- متره نقشه ها و ليست كردن تجهيزات مورد نياز

تعريف متره: متره يعني بررسي نقشه هاي كه مربوط به عمليات و ليست كردن عمليات مورد اجرا به صورت مقدار در واحد به عنوان مثال فرض كنيم عمليات مورد نظر اجراي لوله كشي گاز باشد در اين صورت يكي از آيتم هاي متره ميزان دقيق لوله گذاري به صورت متر طول خواهد بود مثلا «متر 80» بعد از متره نوبت به ليست كردن عمليات به ترتيب از بالاترين اولويت به پايين ترين اولويت خواهد بود تا هزينه ها به صورت نمودار نزولي بر حسب قيمت ترسيم گردد.

3- برآورد هزينه ها

تعريف برآورد: برآورد يعني تخمين زدن ريالي يك پروژه عمراني

معمولا جدول برآورد ارزي جدول متره قابل محاسبه خواهد بود و نيز ستون قيمت واحد با توجه به فهرست بها سال جاري و يا از روي تجربخ كار كرد فني قابل محاسبه خواهد بود بعنوان مثال يك نمونه جدول برآورد هزينه به صورت زير است

رديف	نوع عمليات	ميزان به واحد	هزينه واحد	هزينه عمليات
1	لوله گذاري	86 متر	10000 ريال	860000 ريال
2	نصب اتصالات	180	2000 ريال	360000
3	حفاري كانال	86 متر	20000 ريال	1720000 ريال
4	اجراي اتصال اصلي	1 عدد	150000 ريال	150000 ريال
5	حمل لوله تا مقصد	8 شاخه	30000 ريال	240000 ريال
مجموع به ريال 3330000 ريال

هزينه خالص اجراي عمليات سه ميليون و سيصد و سي هزار ريال خواهد بود

 

4- محاسبات مديريتي و محاسبه ميزان سود

كسورات

ميزان هزينه اي كه از جدول برآورد استخراج مي شود در واقع ميزان هزينه اي است كه شركت متحمل مي شود تا پروژه به پايان برسد. اما آيتم هاي ديگري نيز وجود دارد كه بايد به مبلغ خالص اوليه اضافه گردد برخي از اين هزينه ها شامل موارد زيراست

الف- بيمه: به ازاري اجراي هر پروژه عملياتي سازمان تامين اجتماعي كشور درصدي از مبلغ اوليه را به عنوان بيمه دريافت مي كند كه اين هزينه صرف بيمه كارگران و ماشين آلات خواهد بود اولين چيزي كه در محاسبه ميزان بيمه حائز اهميت است تقسيم بندي عمليات به عمليات ماشين و عمليات كارگري است معمولا ميزان بيمع ماشين آلات 7 درصد و بيمه كارگري 14 درصد است به عنوان مثال فرض كنيم يك عمليات به صورت 30 درصد كارگري و 70 درصد ماشبن آلات خواهد بود ميزان بيمه كل عمليات به قرار زير است

%2/4 = = * = %30 * %14 درصد بيمه كارگري

%9/4 = = * = %70 * %7 درصد بيمه ماشين آلات

%1/9 بيمه عمليات

ب- ماليات

درصدي از مبلغ اجرايي عمليات را اداره دارايي با عنوان ماليات از پروژه دريافت مي كند كه معمولا 5 درصد خواهد بود

ج- عنوان شهرداري

درصدي از مبلغ اجرايي را نيز شهرداري به صورت عوارض دريافت مي نمايد.

- محاسبات سود و مبلغ نهايي

ميزان سود و منافع دريافتي از پروژه ها اصولا بستگي به نوع پروژه عملياتي دارد برخي از پروژه ها داراي سوددهي كمتر و برخي ديگر داراي سوددهي بيشتري هستند به هر حال مبلغ نهايي يك پروژه به صورت زير محاسبه مي شود.

ابتدا فر ض مي كنيم مبلغ نهايي عددي مانند x باشد و نيز مبلغ اوليه بدست آمده از جدول برآورد برابر y باشد و نيز ضرايب كسورات بيمه، ماليات و عوارض شهرداري به ترتيب a، b و c باشد و نيز ضريب سوددهي پروژه F باشد حال مبلغ نهايي را به صورت زير محاسبه مي كنيم

y= x- ax – bc- cx- Fx

y= x (I – a- b- c- F)

y

x=

I- a- b- c- F

مثال: فرض كنيم مبلغ استخراج شده از جدول برآورد برابر 1000000 ريال و پروژه داراي درصد كسوراتي به صورت 12 درصد بيمه، پنج درصد ماليات، يك درصد عوارض شهرداري و ضريب سود دهي 7 درصد باشد حال مطلوبست محاسبه مبلغ نهايي قابل درج در برگه مناقصه:

1000000 1000000 10000000

ريال 1333333 = = = = x

 

 

5- ارسال مدارك به مناقصه گذار

بعد از محاسبه مبلغ نهايي تمام موارد بدست آمده را در جدول درج و بعد از مجموع مبلغ نهايي در انتهاي جدول درج خواهد شد و به مهر و امضاي شركت خواهد رسيد و به همراه مدارك مناقصه كه معمولا شامل ضمانت نامه مي باشد به شركت مناقصه گذار ارسال خواهد شد.

برنامه ريزي جهت انجام پروژه

برنامه ريزي پروژه هاي عمراني شامل مراحل زير است

الف- ليست كردن عمليات

ب- اولويت بندي مراحل

ج- ارائه جدول زمانبندي

الف- ليست كردن عمليات

هر پروژه عمراني داراي مراحلي است به عنوان مثال مراحل اجراي يك موتورخانه شامل نصب ديگ، نصب تابلوهاي برق- لوله كشي- نصب كلكتور- نصب مشعل و غيره مي باشد كه ابتدا بايد البته بصورت ريز عمليات در جدولي درج گردد اهميت و دقت در تهيه ليست مذكور داراي منافع زيادي است از جمله منافع قابل ذكر مي توان به ارائه برنامه زمانبندي جهت خريد تجهيزات، صرفه جويي در هزينه ها و نيز بالا بردن سرعت عمليات كه خود نقش مهمي در كاهش هزينه ها دارد اشاره كرد

ب- اولويت بندي مراحل

بعد از تهيه ليست مراحل عمليات نوبت به اولويت بندي اظهار مي رسد به عنوان مثال در جدول اولويت بندي بايد تعيين كنيم كه كدام عمليات قبل و يا بعد از عمليات ديگر بايد انجام شود البته موارد استثنايي هم وجود دارد كه قانون بالا در مورد آنها نقض مي شود و آن همپوشاني عمليات با يكديگر است و آن بدين معني است كه ممكن است درصدي از عمليات قبلي همزمان با درصدي از عمليات بعدي انجام پذيرد به عنوان مثال در اجراي يك موتورخانه ممكن است نصب كلتور و اجراي لوله كشي آن بصورت صد در صد همزمان انجام پذيرد با توجه به مطالب بالا اهميت جدول زمانبندي بسيار آشكار و مبرهن است.

ج- ارائه جدول زمانبندي

تمام مراحل ذكر شده قبلي قابل فهم و ادارك جهت مريدان ارشد پروژه مي باشد و عوامل مهندسي و اجرايي نيازمند برنامه اي مدون و زمانبندي شده جهت اجراي پروژه مي باشند كه تهيه اين جدول مرسوم به جدول زمانبندي با توجه به مراحل قبلي و زمان اجراي پروژه مي باشد.

يك نمونه جدول زمانبندي به عنوان مثال در زير آمده است

 

 

مديريت پروژه

اجراي دقيق و منظم عمليات كه خود عامل سوددهي منطق يك پروژه است نيازمند وجود اكيپ مديريتي توانا، با هوس و داراي اطلاعات علمي و مديريتي است تمام مراحل اجرايي پروژه بايد توسط اكيپ مديريتي نظارت گردد قادر صورت بروز مشكل تعليقي در اجراي مراحل بعدي صورت نگيرد.

پروژه هاي در دست اقدام شركت

ليست پروژه هاي در دست اقدام شركت آرگون صنعت مركزي به قرار زير است

1- ساخت منبع هوايي به ظرفيت 100 متر مكعب به ارتفاع 24 متر متعلق به شركت شهركهاي صنعتي سازي

2- طراحي و محاسبه سيستم سرمايش و گرمايش كارخانه كاغذ سازي پاسارگاد مركزي خمين

3- مجتمع مسكوني زيتون (موتورخانه- سرمايش گرمايش- طرح فاضلاب)

4- طراحي و اجراي آبنمان بوستان بانوان واقع در مجتمع تفريحي كوه بوجه خمين

5- طراحي و اجراي سيستم آتش نشاني كاغذ سازي پاسارگاد خمين

6- طراحي و ساخت منبع هوايي 25 متر مكعبي شهرستان ملايي

7- طراحي و ساخت منبع هوايي و تأمين شرب دانشگاه آزاد اسلامي واحد خمين

مقدمه

اغلب سازه ها در صنعت از قطعات مختلف (ريخته گري، آهنگري شده، نور شده و ...) تشكيل شده اند كه با روشهاي گوناگون به يكديگر متصل مي شوند كه با روشهاي متفاوت اتصال فلزات به يكديگر را بر حسب نوع فرآيند به دسته هاي مختلفي طبقه بندي مي كنند كه عبارتند از:

1- روشهاي مكانيكي كه مثل پيچ، پرچ، ميل، خار و ...

2- روشهاي متالوژيكي مانند جوشكاري و لحيم كاري.

3- روشهاي شيميايي مانند چسب هاي معدني و آلي.

رده بندي بر اساس نوع اتصال

1- روشهاي اتصال موقت مانند پيچ و مهره، پيم و خار.

2- روشهاي اتصال نيمه موقت مانند پرچ و بعضي چسبها.

3- روشهاي اتصال دائم مانند فرآيند مختلف جوشكاري و لحيم كاري سخت.

همانطور كه مشخص است مطالب اين جزوه بر محور روشهاي اتصال فلزات دائم يا متالوژيكي كه قرار دارد كه در اتباط با آن مباحث ديگري نظير روشهاي برشكاري نيز آورده مي شود.

نكات ايمني در جوشكاري و برشكاري:

به طور كلي حوادث و وقايع ناگواري كه در حين جوشكاري و برشكاري اتفاق مي افتد به دو دليل عمده رخ مي دهد:

1- عدم آشنايي و دانش شخصي(اطلاعات) به نكات ايمني و بهداشتي

2- سهل انگاري و بي توجهي به نكات ايمني

نكات ايمني معمولا به دو دسته فردي و گروهي تقسيم بندي مي شوند.

ايمني عمومي

الف: تهويه و سيستم گردش هوا:

بطور كلي تهويه مناسب حدود m³80 از هوا در هر دقيقه به ازاي هر جوشكاري مي باشد تا غلظت گازهاي مسموم كننده از حد مجاز تجاوز نكند.

ب: لباس محافظ:

1- دستكش ساق بلند كه معمولا از جنس چرم تهيه مي شود.

2- پوشيدن لباسهايي كه داراي آستين يا پاچه هايي با لبه برگردان نباشد؛ چون احتمال حبس ذرات گداخته وجود دارد و باعث بروز آتش سوزي مي شوند.

3- كفش ايمني مناسب بايد براساس استفاده اي كه از آن مي شود، طراحي و از جنس مناسب برخوردار باشد.

مواردي كه در انتخاب كفش بايد رعايت شود:

1- جلوي ضربه ناشي از سقوط احتمالي قطعه كار يا اشيا ديگر كه در كارگاه موجود مي باشد را بگيرد.

2- پا را در برابر ذرات گداخته و هم چنين جرقه هايي كه در حين كار بر روي زمين مي ريزند(در جوشكاري و برشكاري)، محافظت كند.

در موقع جوشكاري قطعات بزرگ پيشبند چرمي بست. خطرات سوخگي در وضعيت جوشكاري بالاي سر بيشتر است و بايد سر و دستها را از پرتاب مستقيم ذرات و مواد مذاب محافظت كرد. بهتر است از ماسكهائي كه به سر بسته مي شود(ماسك نقابي) استفاده كرد.

ج: محافظت چشم:

شخص در تمام مدتي كه در كارگاه به سر مي برد، بايد از وسايل ايمني مناسب با توجه به موقعيت و كاري كه انجام مي دهد، استفاده نمايد مثلا در هنگام برشكاري مي بايست از عينك مخصوص برشكاري استفاده نمايد يا در حين سنگ زني از عينك مخصوصي كه براي اين كار در نظر گرفته شده استفاده نمايد و يا در حين جوشكاري مي بايست حتما از ماسك جوشكاري مناسب با فرآيند جوشكاري كه انجام مي دهد و همچنين متناسب با ميزان شدت جريان تنظيم شده دستگاه كه از درجه تاري مناسبي برخوردار است، استفاده كند. در موقع جوشكاري ممكن است نور شديد جوشكاري به چشم كارگر ديگري اصابت كردع و باعث ناراحتي او شود براي جلوگيري از اين اتفاق بايد بوسيله پرده هاي نسوز محل جوشكاري محصور شود. گاهي روشنايي محل كار سبب مي شود كه كارگران گمان كنند نور جوشكاري روي چشم آنها بي اثر است و دقت كمتري مي كنند در صورتيكه اثر زيان آور نور شديد جوشكاري در آفتاب و يا در محلهاي تاريك براي چشم تفاوتي ندارد.

خطر تشعشع شعله:

علاوه بر نور زياد در موقع جوشكاري با برق مقداري تشعشع مادون قرمز از قوس الكتريكي بوجود مي آيد كه باعث سوختگي دست و صورت مي شود. اين سوختن شبيه آفتاب زدگي است و باعث سرخ شدن پوست و سوزش آن مي گردد. براي محافظت از اين تشعشع بايد بواسطه ماسك و دستكش از برخورد اشعه به بدن جلوگيري كرد.

د: محافظت گوش:

قوانين كار و ايمني در كشورها حد معيني از آلودگي صوتي را براي 8 ساعت كار تعيين مي كنند و در صورتي كه اين آلودگي صوتي از حد مجاز تجاوز كند محافظت از گوش ضروري مي باشد و اين كار به دو دليل عمده انجام مي شود:

1- جلوگيري از فرسودگي شنوايي و اعصاب.

2- جلوگيري از ورود ذرات گرد و غبار و يا هر گونه اشيا خارجي ديگر.

گازهاي زيان آور قوس الكتريكي:

اين نوع گازها در موقع جوشكاري مخصوصا با الكترودهاي پوشش دار بوجود مي آيد كه بايد تهويه گردد. هنگام جوشكاري فولادهائيكه پوششي از فلزات ديگر مانند روي- سرب دارند مقدار توليد اين گازها زيادتر و سمي تر ميباشد. چنانچه جوشكاري در هواي آزاد انجام شود اين گازها خطر چنداني ندارند ولي اگر محل جوشكاري بسته و محفوظ باشد حتما بايد گازهاي حاصله را بوسيله تهويه خارج كرد.

ايمني در جوشكاري برق

1- دستگاه جوشكاري بايد از كليد يا سوئيچ قطع برق برخوردار باشد و اين كليد
مي بايست طوري و در جايي طراحي شده باشد كه امكان دسترسي به آن در مواقع بروز خطر به آساني امكان پذير باشد.

2- تعمير تجهيزات و قطعات دستگاه نبايد به هيچ وجه قبل از خاموش كردن كامل دستگاه و اطمينان از عدم وجود جريان برق صورت پذيرد.

3- كليد تغيير قطب را نبايد هنگام روشن بودن دستگاه تغيير داد.

4- بايد از خيس كردن زمين، لباس كار، دستكش، كفش كار و ساير مواردي كه در موقع جوشكاري استفاده مي كنيم، خودداري نماييم؛ چرا كه موجب شوك هاي الكتريكي يا احتمال برق گرفتگي وجود دارد.

4- كابل جوشكاري مي بايست از رطوبت، چربي، جرقه و مذاب بدور نگه داشته شود.

خطرات قلم زني و پاك كردن گرده جوش:

در موقع جوشكاري با الكترود، پوسته اي روي گرده جوش قرار مي گيرد. اين پوسته محل جوش را از تركيب شدن با گازهاي موجود در هوا محافظت مي كند.

هنگاميكه بخواهيم چند لايه(پاس) رويهم جوشكاري كنيم يا روي جوش را صاف و رنگ آميزي كنيم بايد پوسته جوش را كاملا پاك كرد. هنگام قلم زدن و پاك كردن گرده جوش مخصوصا وقتيكه كار گرم باشد بايد عينك مخصوص يا سپر محافظ بكار برد زيرا اصابت ذرات داغ بچشم يا صورت ممكن است سبب خطرات غيرقابل جبران شود.

ماسك جوشكاري چشم را در برابر قلم زني محافظت نمي كند. بعضي از جوشكاران حوصله عوض كردن ماسك را با عينك ندارند و بدون عينك شروع به پاك كردن كردن گرده جوش مي كنند. بايد از اين عمل شديدا جلوگيري كرد.

رعايت نكات ايمني عمومي

جوشكار بايد در انجام كار خود از لحاظ حفاظت خويش و اشخاص ديگري كه نزد او كار مي كنند، كاملا تعليم ديده باشد. در كشورهاي صنعتي مقررات استاندارد راجع به شيوه جوشكاري و تخصص و آزمودگي جوشكاران تدوين شده است كه مورد قبول تمام صنايع مي باشد:

1- در مواردي كه جوشكاران در فضاهاي سربسته نظير مخازن يا انبارهاي كشتي و غيره كار مي كنند بايد وسايل انتقال سريع جوشكار در موارد خطر پيش بيني شده باشد.

2- وقتي كه جوشكار مي خواهد كار خود را تعطيل و يا مدت طولاني متوقف سازد، بايد كليد اصلي جوشكاري را قطع كند.

3- قبل از اينكه عمل جوشكاري شروع شود، ماشين هاي جوشكاري سنگين كه روي چرخ حركت مي كنند، بايد در جاي خود محكم و ثابت گردند.

4- ماشين هاي جوشكاري را كه در فضاي باز مورد استفاده قرار مي گيرند، بايد در مقابل عوامل جوي محافظت نمود.

5- ماشين هايي كه مورد استفاده قرار نمي گيرند، بايد در مكاني خشك و تميز نگهداري شوند و كابلهاي آنها بايد تميز و مرتب حلقه گردند.

6- پس از اتمام عمليات جوشكاري، جوشكار بايد فلز داغ را علامت گذاري نمايد و يا در صورت امكان آنرا به جايي انتقال دهد تا ساير كاركنان به كار جوش خورده دست نزنند.

7- تمام حوادث و آسيب هاي وارده را بايد فورا گزارش داد.

8- در جوشكاري بايد نظم و ترتيب را از هر نظر رعايت كرد. جوشكار نبايد ته الكترود و يا ابزارهاي خود را در كف كارگاه پراكنده نمايد. هر جوشكار بايد جعبه اي براي نگهداري الكترودهايي كه روزانه مصرف مي كند، داشته باشد و از همان جعبه براي ته الكترودها استفاده كند.

9- كابلها، حلقه ها و زنجيرها كه براي حركت دادن و جابه جا كردن قطعات سنگين براي جوشكاري استفاده مي شود بايد مورد توجه، دقت و بازرسي خاص قرار گيرند.

10- هر جوشكار بايد جعبه اي براي وسايل و ابزارهاي خود داشته باشد تا پس از اتمام كار ابزارهاي خود را در داخل آن نگهداري نمايد.

وسائل جوشكاري با برق:

1- ماسك جوشكاري با لنز تيره 2- دستكش ساقه بلند 3- تن پوش چرمي

4- عينك دوردار 5- پاپوش چرمي 6- انبردست

ماسك جوشكاري:

براي حفاظت در مقابل قوس الكتريكي بايد از ماسك جوشكاري استفاده كرد جنس ماسك جوشكاري بايد سبك و مقاوم و غيرقابل احتراق باشد. ميخ پرچهاي ماسك بايد از طرف داخل كاملا عايق باشد تا از اتصال و برق گرفتگي جلوگيري شود. ماسك داراي دريچه با يك شيشه رنگي و يك شيشه سفيد مي باشد كه جرقه هاي حاصله از جوشكاري به شيشه سفيد اصابت كرده و از زخمي شدن شيشه رنگي جلوگيري مي كند. هر چند يك مرتبه شيشه سفيد را بايد عوض كرد. ماسكها به دو صورت دستي و كلاهي ساخته مي شوند كه در موقع جوشكاري در ارتفاع و بالاي سر از ماسك كالهي استفاده مي كنند.

شيشه رنگي بايد در ماسك كاملا جذب بوده و شكافي نداشته باشد تا باعث ناراحتي چشم شود.

درجه تاري شيشه	مقدار آمپر
شماره 7 شماره 8 شماره 10 شماره 11 شماره 14	30 آمپر 30 الي 70 آمپر 75 الي 200 آمپر 200 الي 400 آمپر 400 آمپر به بالا

لباس كار:

براي جوشكاري برق علاوه بر لباس كار بايد پيشبند و بالاپوش چرمي و پابند و كفش مخصوص استفاده كرد.

گاهي پيشبندهائي كه از پنبه نسوز ساخته شده است بكار مي برند.

جوشكاري در روي داربست و بلنديها:

در موقع جوشكاري روي داربست ها و بلنديها بايد نكات زير را رعايت كرد:

1- در موقع جوشكاري در ارتفاعات و داربستها بايد حتما از كمربند ايمني و لباس كار و كلاه ايمني استفاده كرد.

2- دقت كرد كه جرقه هاي جوشكاري باعث آتش سوزي و سوختن عابرين نشود و براي جلوگيري از آن در محل مناسب و قابل ديد علامت خطر نصب گردد.

3- مراحل مختلف جوشكاري را رعايت كنيد. براي جلوگيري از افتادن تيرها بايد به نقاطي كه اول بايد جوشكاري شود توجه كرد.

4- جوشكاري بايد كاملا مطابق نقشه داده شده انجام گيرد. از بكار بردن سليقه هاي شخضي در جوشكاري خودداري شود.

5- تعداد پاسهاي جوشكاري بايد مطابق دستورالعمل باشد.

6- سعي كنيد نفوذ جوش به اندازه كافي باشد.

7- براي نفوذ مناسب، مقدار آمپر و قطر الكترود و فاصله سرالكترود تا كار(طول قوس) بايد صحيح انتخاب شود.

8- از جوشكاري در هواي آزاد در مواقع خيلي سرد و باراني و برفي خودداري كنيد زيرا در هواي سرد گرده جوش سرد شده و جوش شكننده و خشك ميشود و اين گرده جوش داراي تركهاي ريزي ميشود كه باعث كم شدن استحكام جوش خواهد شد.

آشنايي با برشكاري و گازهاي مورد استفاده در آن:

هرگاه فولادهاي غير آلياژي و كم آلياژ را تا حد معيني (در حدود 1250 درجه سانتيگراد) گرم كرده و در اين حال به محل گرم شده اكسيژن خالص و با فشار دميده شود، آنگاه فولاد در محل دمش به سرعت اكسيد شده و در حقيقت مي سوزد. در اين حالت اكسيد گذاخته شده از سيلان نسبتا زيادي برخوردار بوده و به دليل فشار و جريان گاز اكسيژن از محل برش دور شده و شكافي در آن بوجود مي آورد. ادامه عمل باعث برش قطعه كار مي گردد.

براي ايجاد حرارت كافي در محل برش و همچنين هدايت اكسيژن اضافي، از مشعلهاي برش خاص كه در روي آنها علاوه بر شيرهاي اكسيژن و گاز سوختني (استيلن يا گازهاي ديگر) كه براي گرم كردن قطعه كار به كار ميروند، شير ديگري نيز براي تنظيم جريان اكسيژن لازم جهت برش وجود دارد، استفاده ميشود.

روش كار با اين دستگاهها به اين ترتيب است كه ابتدا به كمك شيرهاي اكسيژن و گاز قابل احتراق شعله گرم شده را تنظيم و توسط آن محل برش را تا درجه حرارت لازم گرم كرده و سپس با باز كردن شير اكسيژن، اكسيژن اضافه عمل بريده را ادامه مي دهند.

هدايت مشعل ممكن است به كمك دست و به طور ازاد يا با استفاده از چرخ انجام گرفته و يا بوسيله دستگاههاي هدايت مكانيكي، الكترونيكي بر مبناي شابلون يا نقشه برش صورت گيرد.

فشار گازها، فاصله سر پيك تا سطح كار سرعت برش (سرعت پيشروي مشعل) به ضخامت قطعه كار بستگي دارد. عدم رعايت فاصله صحيح سر پيك تا سطح كار و همچنين عدم رعايت برش مناسب باعث ميشود كه سطح برش صاف و تميزي حاصل نگردد. با استفاده از اين روش مي توان علاوه بر برش بر روي لبه و يا سطح قطعات شيارها تيز بوجود آورد.

كپسول اكسيژن:

حجم آنها معمولا 40 ليتر مي باشد. در سر اين كپسولها شيري نصب گرديده است كه در هنگام مصرف و يا پر كردن مورد استفاده قرار گرفته و معمولا براي محافظت آن در هنگام حمل و نقل در پوش آن بسته مي شود. رنگ اين كپسولها معمولا مشكي مي باشد و موارد ايمني كه بايد در مورد آنها رعايت شود عبارتند از حمل و نقل بوسيله چرخ انجام شود و در حين اين كار سرپوش روي شير بسته باشد تا ضربه به آن وارد نشود، قبل از برشكاري شيلنگها و اتصالات چك شود، از پر كردن كپسولهايي كه معيوب هستند خودداري شود،در هنگام برشكاري از عينك و لوازم ايمني مناسب استفاده شود.

دستگاههاي تقليل دهنده فشار:

از آنجايي كه فشار گاز درون كپسولها زياد بوده و با اين فشار زياد نمي توان جوشكاري يا برشكاري كرد لازم است كه با استفاده از دستگاه تقليل دهنده فشار آنها را بر حسب نياز تقليل داده و جريان گاز يكنواختي را به سمت مشعل هدايت نمود. اين دستگاهها معمولا به طور مستقيم به كپسولها متصل و يا به خطوط انتقال گاز قبل از شلنگهاي متصل به مشعل نصب مي گردد اين وسيله داراي دو نشان دهنده مي باشد يكي مقدار گاز موجود در كپسول را و دومي مقدار مصرف را نشان مي دهد.

در روي هريك از فشار سنجهاي مربوطه در محل خاصي قرمزي نقش شده كه حد بالاي تنظيم فشار گاز را نشان داده و فشار بيشتر از آن حد مجاز نمي باشد و خطر انفجار دارد

ايمني در برشكاري

به سهولت در اثر عدم رعايت نكات ايمني، آتش سوزي و حريق تفاق مي افتد. جرقه و ترشح ذرات گذاخته و نيمه ذوب مي تواند مسافتي حدود 12 متر را طي نمايد كه اين امر باعث بروز خطرات احتمالي فراواني مي شود و براي جلوگيري از اين خطرات احتمالي، بايد موارد ايمني را رعايت كرد:

1- مشتعل و عمليات برشكاري نبايد در مكانهايي بكار گرفته شود كه احتمال بروز خطر و خسارت وجود دارد؛ مثلا در مكانهايي كه موادي در آنجا متمركز هستند از قابليت اشتعال دماي احتراق بالايي برخوردارند، مانند انبار مواد شيميايي يا كاغذ و يا ...

2- اگر برشكاري بالاي كفهاي چوبي انجام مي گيرد، حتما سطح چوبي را خيس كرده و ظرفي از آب در زير موضع برشكاري براي گرفتن ذرات مذاب بكار گرفته شود.

3- مي بايست وسايل اطفاء و هشدار دهنده حريق در نزديكترين محل برشكاري قرار داشته باشند.

4- در صورت امكان برشكاري در محوطه اي باز انجام شود، چون در محيط بسته حبس شدن ذرات مذاب در لابه لاي اشياء و امكان بروز آتش سوزي وجود دارد.

5- تدبير لازم اتخاذ شود تا قطعه اي كه قرار است عمليات برشكاري بر روي آن انجام شود بر روي پا يا اشياء ديگر موجود در آن محوطه سقوط نكند.

6- فضاي كافي در زير ميز برش براي جاري شدن مواد مذاب و گداخته هايي كه بر اثر عمليات برشكاري به وجود مي آيند، وجود داشته باشد.

7- هرگز نبايد از دستكش چرب و يا اتصالات چرب براي وصل كردن كپسول اكسيژه به سرپيك استفاده كرد.

مواردي كه در حين برشكاري بايد رعايت كرد تا عمليات برشكاري به خوبي انجام پذيرد:

1- تنظيم مناسب گاز و هوا براي تشكيل مناسب برشكاري كه با توجه به ضخامت مورد برشكاري افزايش يا كاهش مي يابد.

2- برشكاري بايد به صورتي انجام پذيرد كه ذرات مذاب به سمت شلنگ يا كپسول يا شخص برشكار پرتاب نشود.

3- در ابتداي برشكاري زاويه نوك سرپيك برشكاري نسبت به قطعه كار كمي مايل مي باشد و نصف شعله سرپيك شعله سرپيك روي قطعه كار و نصف ديگر آن پشت قطعه كار مي باشد و تا قبل از اينكه نقطه ابتدايي برشكاري كه همان اول قطعه كار مي باشد، كاملا سرخ شده و به حالت مذاب در نيامده، پدال را فشار نمي آوريم.

4- در حين برشكاري سرعت دست مي بايست يكنواخت بوده تا برشكاري بطور مناسب صورت پذيرد.

5- هميشه مي بايست نوك سرپيك بالاتر از ته آن كه شلنگ به آن متصل مي شود، قرار گيرد.

تعريف جوشكاري:

به طور كلي حذف فاصله و ايجاد جاذبه مولكولي يا كريستالي بين قطعات گوناگون را جوشكاري گويند، يا اتصال دو قطعه فلز همجنس يا نزديك به همجنس كه فاقد هرگونه عيبي باشد به طوري كه نتوان موضع اتصال(موضع جوشكاري شده) را از قسمت هاي ديگر قطعات جوش داده شده، تشخيص داد.

رده بندي فرآيندهاي جوشكاري:

جوش ايده آل را مي توان به حال اتصال اتلاق نمود كه نتوان آن موضع را از قسمت هاي ديگر قطعات جوش داده شده را تشخيص داد؛ با وجود دست نيافتن به اين چنين مشخصات مي توان خواص محل اتصال را چنان بالا برد كه در عمل كاملا رضايت بخش باشد. نكته حائز اهميت تشخيص نوع فلزي است كه در جوشكاري بر روي آن انجام مي گيرد. نوع اتصال و كاربرد قطعه نيز به منظور انتخاب روش جوشكاري، مواد مورد نياز و نكات جنبي ديگري نيز از اهميت زيادي برخوردار هستند، زيرا هر نوع جوش نمي تواند در تمام شرايط خواص مورد نظر را تامين مي نمايد. انرژي مهمترين عامل در روشهاي جوشكاري مي باشد كه مي تواند از منابع شعله اي، قوس الكتريكي، مقاومت الكتريكي، تشعشعي و يا مكانيكي تامين گردد. بجز موارد معدودي نظير جوش فشاري، محل جوش از طريق ذوب شدن موضعي قطعات مورد جوش و اغلب همراه با ماده اضافي(سيم جوش) بوجود مي آيد و نكته ديگر، تميزي و ناآلودگي سطح موضعي جوش است كه بايد عاري از هر گونه مواد اكسيدي و ناخالصي هاي ديگر باشد. اين آلودگي ها مي توانند بقاياي مواد آلي، گازهاي جذب شده و يا تركيباتي نظير اكسيد فلز باشند كه رسيدن به خواص خوب اتصال مستلزم تميز كردن اين نوع آلودگي هاست.

تاريخچه جوشكاري:

در سال 1887 ميلادي اولين جوشكاري توسط الكترود ذغالي آغاز شد 4 سال بعد توسط الكترود فلزي اختراع گرديد و در سال 1902 ميلادي جوشكاري توسط اكسي استيلن انجام شد اولين الكترود روكش دار در سال 1905 مورد استفاده قرار گرفت در سال 1935 جوشكاري زير پودري اختراع شد و در اين فاصله(1905 تا 1935) هيچ حركت ديگري صورت نگرفت چون هر گونه تغييري فقط روي روكش الكترودها داده مي شد.

در سال 1942 جوشكاري TIG شروع و در سال 1948 جوشكاري MIG-MAG اختراع گرديد و در سال 1954 جوشكاري الكتروني و از دهه 1960 به بعد جوشكاري ليزري و پلاسما و غيره شروع گرديد.

آشنائي با انواع روشهاي جوشكاري:

روشهاي جوشكاري به دو دسته كلي جوشكاري ذوبي و جوشكاري غيرذوبي تقسيم مي شوند.

جوشكاري غيرذوبي به ده قسمت تقسيم ميشود كه به چند مورد آن اشاره ميكنيم:

1- جوش نقطه اي 2- جوشكاري ماوراء صوت 3- جوش كوره اي

4- جوشكاري انفجاري 5- جوشهاي غلطكي

جوشكاري ذوبي نيز به چندين قسمت تقسيم مي شود كه برخي از آنها عبارتند از:

1- الكتروني 2- ليزري 3- اكسي استيلن 4- الكتريكي 5- قوس الكترود دستي 6- قوس زير پودري 7- قوس در پناه گاز محافظ(MIG-MAG-TIG-PAW) و...

برخي روشهاي جوشكاري

روشهاي جوشكاري را مي توان برحسب نوع انرژي كه مورد استفاده قرار ميگيرد از قبيل انرژي مكانيكي يا شيميايي يا الكتريكي يا براساس چگونگي انجام كار از قبيل جوشكاري غيرذوبي يا جوشكاري تقسيم بندي نمود.

جوشكاري فشاري:

در اين نوع جوشكاري ابتدا سطوحي كه قرار است به يكديگر متصل شوند تا درجه حرارت خميري شدن گرم ميشوند(مثلا براي فولادها بين 1200 تا 1300 درجه سانتيگراد) و بعد با اعمال فشار از خارج، قطعات به يكديگر متصل مي شوند از جمله اين نوع جوشكاري مي توان به جوش نقطه اي اشاره نمود.

جوشكاري اصطكاكي:

در اين روش، انرژي جنبشي به انرژي حرارتي تبديل ميشود و از گرماي بوجود آمده قطعات فلزي، خميري شده و سپس در اثر فشار به هم متثل ميشوند. در اين روش يكي از دو قطعه را به صورت ثابت روي ماشين جوش اصطكاكي مي بندند و قطعه ديگر را به سر سه نظام گردان دستگاه مي بندند وقتي كه ماشين به كار مي افتد سه نظام شروع به چرخش ميكند و در اثر اصطكاك بين دو قطعه كار گرماي زيادي بوجود مي آيد كه باعث خميري شدن دو قطعه كار ميشود و در يك لحظه مناسب ترمز، سه نظام را از درون باز ميدارد و همزمان دو قطعه را به هم مي فشارد تا جوش بخورند.

جوشكاري ذوبي:

در اين روش دو قطعه فلز تا درجه حرارت ذوب گرم ميشوند مواد حاصل از ذوب به تنهايي يا با مخلوط شدن فلز پر كننده سرد شده و دو قطعه كار به هم متصل ميشوند.