فهرست مطالب

 

عنوان صفحه

تاريخچه اداره برق دهاقان 1

نحوه كار ديزل 1

كنتور 2

انواع لامپ 5

فيوز المنت 6

پست 6

اطلاعات مورد نياز براي انتخاب محل پست 9

انواع پستها 11

اجزاء تشكيل دهنده پست ها 15

كنتور برقگير 18

خصوصيات برقگير – ايده ال 20

ترانسفورماتور 22

نقش روغن در ترانس 25

استقامت الكتريكي روغن 26

ترانسفورماتور هاي جريان و ولتاژ 30

ترانسفورماتور تغذيه داخلي 32

خازن ها 33

سكسيونر ها قيچي اي 34

 

تاريخچه ارداه برق دهاقان

در سال 1338 به صورت ديزلي شروع به كار كرده است كه كاركنان آن سه نفر بوده اند يك حسابدار به نام مهدي اسماعيليان و مامور نصب كنتور و امور مالي اداره هم بوده است دو نفر هم مسئول ديزل و شبكه هوايي به نام حسين سهرابي و دستيار آن عبدالكريم احمديان .

حسين سهرابي تا سال 1353 سر كار بوده و عبدالكريم احمديان تا سال 1374 كه در اين زمان ديزلي قبل از انقلاب فقط دهاقان عطاآباد و دزج برق داشته است .كه در زمان ديزلي فقط از زمان تاريك شدن هوا به مدت 4 ساعت برق دار بوده است .

سيستم قديمي يا ديزلي شبكه هوايي بوده و بدون ترانسفورماتور هوايي .

نحوه كار ديزلي

برق توليد شده به صورت مستقيم در تابلو هاي خاص مي آمد و سپس وارد شبكه مي شود كه 1200 مشترك و همه مشتركين به جز تعداد اندك همه مصارف خانگي بوده است . در آمد و حقوق اين شركت سهامي بوده كه سهام آن از صد تومان تا 20هزار تومان بوده است . تا اينكه اين سيستم در تاريخ 29/12/1352 از ديزلي به شبكه سراسري در آمده است كه توسط همان افراد كه در شبكه قديمي بوده و طراحي ان توسط مهندسين به شكل كنوني در آمده كه اكنون شامل 215 ترانس و 11 هزار مشترك و بيش از 17 روستاي اطراف دهاقان مي باشد كه شامل مصارف خانگي كشاورزي دامپروري صنعتي تجاري و موسسات عام المنفعه و غيره مي باشد .

كنتور :

وسيله اي است كه براي اندازه گيري بر حسب كيلو وات مي باشد.

انواع كنتور : 1- كنتور تك فاز 2- كنتور سه فاز

اجزاي كنتور : 1- بوبين جريان 2- بوبين ولتاژ 3- ديسك 4- شيشه 5- نمراتور

نمراتور وسيله اي است كه برحسب يك دور زدن ديسك يك شماره مي اندازد .

در پشت كنتور دو پيچ كوچك وجود دارد كه به وسيله يك رابط فلزي با هم ديگر در ارتباط مي باشد در صورتي كه يكي از پيچها را شل كنيم اين ارتباط قطع مي گردد و نمراتور ديگر كار نمي كند .

كنتورها معمولاً در روستاها 15 آمپري و در شهرها 25 آمپر مي باشد . براي جوشكاري ها 25 آمپري سه فاز مورد استفاده قرار مي گيرد .

آزمايش كنتور

معمولاً به برق اصفهان داده مي شود تا آزمايش و پس از تعمير كردن به دهاقان تحويل گردد ولي يك وسيله وجود دارد كه شامل يك كنتور 15 آمپر يك لامپ و يك هيتر برقي مي باشد .

روش كار يك ورودي فاز و نول به كنتور قابل آزمايش داده سپس از خروجي ان به ورودي كنتور آزمايش كننده داده مي شود و ورودي به مصرف كننده ها داده مي شود در يك زمان مشخص مثلاُ يك دقيقه بايد هر دو كنتور هم اندازه كار كرده باشند . در غير اين صورت كنتور آزمايش شده خراب مي باشد .

نكته :

كنتورها حتماً بايد به صورت عمودي بسته شوند .

علت خراب شدن كنتور

1- تاب افتادن در ديسك

2- سوختن يكي از بوبين ها جريان يا ولتاژ

خرابي كنتور

توسط مامور بازديد از كنتور مي باشد كه به محض مشكوك شدن به كنتور بر حسب شماره هاي قبلي يك فرم پر كرده و تحويل مسئول مربوطه آن مي دهد .

تفنگ امتحان

جهت امتحان خطوط فشار قوي براي عدم برق دار بودن خط پس از قطع برق به كار برده مي شود .

پرچ :

وسيله اي است كه با استفاده از ان فيوز المنت را تعويض مي نماييم .

دو نوع پرچ وجود دارد :

1- پرچ بلند : معمولاً مانند آنتن بوده كه بالا و پايين مي شود .

2- پرچ كوتاه : كه يكنواخت و به اندازه مشخص مي باشد .

پايه چراغ : 1- قديمي يا مستقيم : كه لامپ 100 وات بيشتربسته مي شود .

2- نوع جديد يا لاك پشتي : كه لامپهاي 70 و 125 و 250 بسته مي شود .

اجزاي داخلي لامپ لاك پشتي : ترانس – سرپيچ – لامپ – كابل – پايه فلزي – خازن – ترمينال – استارت – شيشه

انواع لامپ

1- قرمز :بخار سديم 2- سفيد : بخار جيوه 3- معمولي

انتخاب لامپ براي پايه چراغ بايد بر اساس توان ترانس داخل پايه چراغ بسته شود .

به چه علت سيم نول در بالاقرار مي گيرد؟

به علت اينكه رعد و برق از سيم نول به زمين خارج گردد چون ه رده فاصله به ده فاصله سيم نول را زمين مي كنند .

فيوز المنت

فيوز المنت درون تيغه كت اوت قرار مي گرد و به منظور حفاظت از شبكه از جريان زياد و بار زياد محافظت مي كند .

تعيين المنت سر خط

جمع كل توان ترانسها كه بعد از سر خط وجود دارد تقسيم بر 40 تعيين فيوز سر خط مي باشد .

جمع كل توانسهاي ترانسهاي سر خط

40

اگر قسمتي از شبكه دو فاز گردد دوعلت وجود دارد .

1- فيوز المنت سوخته باشد .

2- جمپر سوخته باشد .

مقدمه

ازآنجايي كه براي تاسيس پستهاي انتقال انرژى بودجه عظيمي مصرف و ماهها وقت لازم است تجهيزات و وسايل آن خريداري و تهيه و نصب و راه اندازي گردد لازم است از نگهداري آن نهايت دقت و تلاش به عمل آيد در جهان امروز خصوصاً در كشورهاي پيش رفته صدمه ديدن تجهيزات و دستگاههاي موجود در پستهاي برق تحت هر عنواني تقريبا موضوعي منسوخ و فراموش شده است .زيرا كه صدمه ديدن تجهيزات و دستگاههاي موجود در پستهاي انتقال انرژي كلا ناشي از چندعامل بوده كه ذيل به اين عوامل اشاره شده است : 1-عوامل خارجي (External) :مانند برخورد صائقه به خطوط انتقال انرژي با تجهيزات موجود . 2-عوامل داخلي (I nternal) : مانند اضافه ولتاژ هاي ناشي از قطع و وصل مدار (Translent Dver Voltage) 3- عوامل جوي : مانند باد –باران –يخ زدگي- سرماي شديد و… 4-عوامل ناشي از بهره برداري غيراصولي : مانند عدم بازديد به موقع و اصولي از تجهيزات در حال كار, عدم توجه به عيوب و اشكالات پيش آمده و اعمال در گزارش آنها (مخصوصا در مراحل اوليه عيب) ,عدم به كارگيري مقررات و دستورالعملهاي تدوين شده 5- عوامل مربوط به سرويس و نگهداري صحيح تجهيزات : مانند تاخير در سرويس دستگاهها عدم استفاده از دستورالعملهاي سازنده و…پشرفت تكنولوژي و دانش و تجربه بشري و به كار گيري حفاظت هاي لازم در طراحي اوليه دستگاههاي برق سبب شده است كه ديگر عوامل جوي و يا عوامل داخلي و خارجي نتواند موجب صدمه ديدن تجهيزات و دستگاههاي موجود در دستها گردد اما عدم بهره برداري و يا سرويس نگهداري صحيح هنوز در بعضي از كشورها و در برخي از بخشهاي كشور ما نيز يكي او عوامل عمده در صدمه ديدن تا هنگام تجهزات و عدم استفاده كامل از عمرمفيد بسياري از اين دستگاهها (مخصوصاً تجهيزات آسيب پذير در سوئيج پستها)باشد.

بازديدهايي كه توسط كارشناسان مختلف ازپستهاي برق بعضي از كشورهاي صنعتي به عمل آمده است نشانگر آن است كه در اكثراين كشورها ,اپراتورهاي پستها از بين افراد با تجربه كه داراي شناخت كافي از تجهيزات پستها مي باشند . انتخاب مي شوند زيرا كه آنها مي توانند با دانش و تجربه خود و با به كارگيري مقررات و دستورالعملهاي موجود از بسياري از صدمات وارده به تجهيزات جلوگيري و در مواقع اضطراري با تصميم گيري صحيح و به موقع در خروج دستگاههاي معيوب از خارشي هاي گسترده جلوگيري نمايند.

اطلاعات مورد نياز براي انتخاب محل پست

پارامترهائي كه اثر عمده اي براي انتخاب محل پست دارند عبارتند از :

1-نوع پست

در رده ولتاژي 230kv,400kv پستها به دو صورت معمولي و گازي مي تواند احداث كردند كه بسته به پست فضاي و زمين مورد نياز خواهد بود به علاوه مشخص شدن پست در عواملي كه براي تعيين محل پست دخالت خواهند داشت تاثير خواهد گذارد به طوريكه پستهاي نوع گازي از عوامل خارجي وجوي مانند آلودگي ها جوي و حيوانات و پرندگان مصون بوده ولي پستهاي روباز از عوامل خارجي تاثير زيادي خواهند پذيرفت .

2-برآورد بار و ظرفيت پست :

ظرفيت در نظر گرفته شده براي پست با توجه به برآورد بار فعلي مركزيت ثقل بار در برآورد فعلي (حل تراكم آن) و رشد ايمني بار منطقه يعني پيش بيني كوتاه مدت و پيش بيني دراز مدت صورت خواهد گرفت كه تاثير به سزايي در مساحت پست خواهد داشت .

3-تعداد فيدرها و سطوح ولتاژ:

تعداد سطوح ولتاژ پست تعداد فيدرهاي هرسطح ولتاژي نقش تعيين كننده اي در رابطه با فضاي مورد نياز پست خواهد داشت .

4-جهت و محل ابتدا و انتهاي خطوط انتقال نيرو :

براي سهولت ورود خروج خطوط از پست به ديگر پستها لازم است تعداد خطوط انتقال توجه به توسعه آن و هم اينطور جهت آنها مشخص باشد تا با انتخاب محل مناسب پست در ارتباط با مسير خطوط و طول آنها انتخاب اصلح صورت گيرد .

5- وضعيت پست از نظر استقرار ساختمانهاي جنبي

تعريف پست :

محل برقي فيد مولد از قبيل ترانسفورماتورها ,كليدها و غيره به منظور تبديل يا مبادله انرژي چون لازم است كه از يك طرف در نقاط مختلف (توليد , انتقال و توزيع ) ولتاوهاي متفاوت داشته باشيم و از ديگر شبكه ارتباطي وجود داشته باشد .بنابراين بنابراين مراكزي كه اين عمليات (قطع و وصل كردن و تبديل سطح ولتاژ را در نقاط انتخاب ) را انجام دهند ضرورت پيدا مي كند . اين مراكز به پستهاي فشار قوي موسوم مي باشند . كه بستگي به سطح ولتاژ آنها طراحي و سايل و تجهيزات آنها از قبيل وسايل قطع و وصل ترانسفورماتورها , وسايل ارتباط دهنده و سيستم هاي حفاظتي پيجيده تر و با اهميت تر مي گردد .

انواع پستها:

الف – پستهاي بالابرنده ولتاژ (بست نيروگاهي):

ب- پستهاي توزيع كاهنده ولتاز :

ج- پستهاي كليد زني

پست هاي بالابرنده ولتاژ :

چون ولتاژ توليدي ژنراتورها به علت محدوديتهاي كه در ساخت آنها وجود دارد محدود مي باشد لازم است كه براي انتقال قدرت الكتريكي آن را به ولتاژ بالابرد و بدين جهت از پستهاي بالابرده ولتاژ استفاده مي كردد .

پستهاي توزيع كننده ولتاژ :

ولتاژ مورد نياز مصرف كننندگان بنابردلايل اقتصادي در چند مرحله كاهش مي يابد و به اين منظور از پستهاي توزيع كاهنده ولتاز استفاده مي گردد .

پستهاي كليد زني :

اين پستها در واقع هيجگونه تبديل ولتاژي را انجام نمي دهند بلكه فقط وظيفه شان ارتباط خطوط شبكه به يكديگر است .

پستها از نظر كلي و نوع تجهيزات به دو نوع تقسيم مي شوند .

الف – پستهاي باز (بيروني) Outdoor

ب- پستهاي بسته (داخلي) In door

انواع پستهاي باز :

الف – پستهاي باز

ب- پستهاي هوايي

الف : پستهاي باز –پستهايي هستند كه هواي آزاد عايق بين فاز ها و قسمتهاي برق دار بازمين مي باشد و بنابراين لازم است فواصل معيني بين قسمت هاي برق دار برقرار گردد و علاوه بر آن ايمني افرادي كه در محوطه پست عبور مي كنند بايستي فواصل مشخص و معيني بين تجهيزات و زمين در نظر گرفته شود . در اين پستها تجهيزات مستقيماً در معرض عوامل جوي از قبيل برف ,باران,يخ ,آلودگي و غيره قرار مي گيرد .

ب : پستهاي هوايي پستهاي توزيع در ولتاژ 20 KV به پايين هستند كه روي پايه هاي سيماني يا چوبي نصب مي كردند .

پستهاي بسته (GIS) :

پستهاي گازي در بعضي مناطق به عللي از قبيل كمبود جا و يا آلودگي بيش از حد (مناطق ساحلي ) امكان احداث پستهاي معمولي نمي باشد از پستهاي گازي استفاده مي شود .

لازمه كوچك شدن پستهاي فشار قوي ,كوچك كردن فواصل شين ها و دستگاههاي فشار قوي است و چون هوا داراي استقامت الكتريكي معيني است نمي توان فاصله شين ها را از مقاديري معين كوچكتر انتخاب كرد لذا براي عايق كردن قطعات از يكديگر و نزديك كردن فواصل شين ها به يكديكر از عنصر ديگريغير از هوا كه داراي استقامت الكتريكي در حدود 3 برابر هوا است و اولين مرتبه در كليدهاي گازي sf6 از آن استفاده گرديد پستهاي فشار قوي كپسولي از سال 1967 به تدريج در شهرهاي بزرك و مناطق بر جمعيت به خصوص در اروپا نصب و با اطمينان كامل مورد بهره برداري قرار گر فت .

مزاياي پست هاي بسته :

اشغال قضاي كمتر (حدود 10 تا 15% فضاي مورد

نياز براي بستهاي باز ) بي صدا بودن , فاقد تشعشعات فركانس زياد , سرويس كمتر بوده و از اتصال قطعات بيش ساخته به هم تشكيل مي شوند .

گاز sf6 كه به عنوان عايق در اين پست ها به كار مي رود عايق بسيار خوبي است از عوامل خارجي و جوي مثل گرد و خاك و باد و طوفان و غيره در ان بي اثر است و جون تمام قطعات زير فشار در داخل كپسولها قرار دارند ز امكان هيجكونه تماس سهوي با قطعات ؤير ولتاز ممكن نيست و به اين جهت خالي از خطرات برق زدگي و برق گرفتكي است و احتياج به هيجگونه حصار و محدوديتي ندارد .

اجزا تشكيل دهنده بست ها :

1- سوئجكير

2- برقگير

3- لاينتراب

4- سكسيونر

5- ديزنكتور

6- ترانسفورماتورهاي قدرت

7- ترانسفورماتورهاي جريان (ct) و ولتاز (pt)

8- ترانسفورماتورهاي تغذيبه داخلي و يا زمين

9- سيستم هاي جبران كننده از قبيل راكتور يا خازن

10- شبكه زمين

11- رله هاي حفاظتي

1-سوئيجگير : به مجموعه اي از تجهيزات فشار قوي گفته مي شود كه عمل ارتباط فيدرهاي مختلف را به باس بار (شين) و يا قسمت هاي محتلف باس بار را به بكديكر در يك سطح ولتاز معين انجام مي دهد .

شين يا BUSBAR : محل تقسيم اصلي برق را باس بار بايين مي گويند .

فيدر : فيدر يك هادي است كه بست يا نيروگاه را به محلي كه قدرت بايد توزيع شود وصل مي نمايد .

برقگير :

برقگير در حقيقت يك ايزولاسيون ناقص است و تخليه الكتروني در اثر اختلاف سطح ضربه اي زياد حتماُ انجام مي كيرد و بارهاي موجود در موج بسيار از ان طريق از تاسيسات فشار قوي خارج مي كيرد بدون اينكه مزاحمتي براي شبكه وجود آورد . در موقع كار عادي شبكه برقگير كه بين فاز و زمين بسته شده مانند يك عايق عمل مي كند ولي به محض اينكه ولتاز – كار برقگير تجاوز كرد مانند يك گيرنده موج سريع عمل مي كند و جرياني كه توسط برقكير از راه قوس الكتريكي به زمين هدايت مي شود باعث هدايت اختلاف سطح زياد به زمين مي كردد .

برقگيرهاي 3KV تا 30KV براي جريان ضربه اي 5KA و برقگيرهاي 60 تا 220KV براي 10KA ساخته مي شوند و جريانهاي هدايت شونده ضربه اي كه تا امروز در شبكه ها سنجيده شده در بيش اؤ 90% ضربه ها از 1KA تجاوز نمي كند . برقگيرها متناسب با Vwa حاصل از اختلاف سطحي كه با فركانس فعال در محل نصب ممكن است وجود داشته باشد انتخاب مي شوند .

ماكسيموم مقدار اين اختلاف سطح فعال در هر حال نيايد از 15/1 اختلاف سطح نامي شبكه تجاوزكند . در ضمن نوع شبكه (زمين شده و زمين نشده ) در نتيجه مقدار ازدياد ولتاز فازهاي سالم در اثر زمين شدن سكس از فازها نيز در انتخاب ولتاز برقگير و عملكرد صحيح برقگير – بسيار موثر است .

نظر به اينكه محدوده اي كه در كنترل و محافظت برقكير قرار مي گيرد كوجك است لذا بهتر است كه هميشه برقگير در نزديكي وسيله اي كه در تاسيسات با ارزش تر است نصب شود به عنوان مثال در كنار يك ترانسفورماتور در پست .

كنتور برقگير :

مشخص شدن تعداد دفعات عملكرد برقگير معمولاً سيم زمين برقگير از داخل دستگاهي بنام برقگير عبور مي دهند .

نكاتي كه در مورد نصب برقگيرها بايد توجه كرد :

1- بايد اتصال زمين برقگير كامل باشد

2- برقگير بايد در مجاورت دستگاههاي حفاظت شونده قرار داده شوند

3- سيم اتصال زمين برقكير بايد به اتصال زمين مشترك بست وصل باشد

4- سيم اتصال زمين بايد هيچگونه پيچش يا حلقه نداشته باشد زيرا اندوكتانس اضافه در مقابل جريان تخليه به وجود مي ايد .

5- بهتر است از كابلهاي رشته اي با مقاطع 50,35,25 اينج استفاده شود .

6- در موقع نصب برقگير بايد توجه داشت كه هرگونه هادي فلزي جه داراي ولتاژ – سيستم و جه زمين باشد در خارج يك كره فرضي به شعاع r و دور برقگير باشد .