فصل اول
کلیات
1- 1 مقدمه :
توجه به محيط زيست و حفظ سلامتي انسان و كليه موجودات كره زمين يكي از اصول اساسي در بقاي زندگي و استفاده از مواهب خدادادي است كه به وفور در اختيار ما قرار دارد. كنترل آلودگيهاي محيط ازجمله مواد زايد جامد، بخش مهمي از اين وظيفه را تشكيل ميدهد كه با توجه به اصول و موازين بهداشتي اقتصادي جايگاه ويژه اي را در علوم و فنون جديد به خود اختصاص داده است. بدين لحاظ در اين مجموعه سعي خواهد شد تا درحد امكان مواردي همچون اهميت مسئله، شناخت و طبقه بندي مواد، سيستمهاي جمع آوري و حمل و نقل و روشهاي دفع مواد به وضوح مورد توجه قرارگرفته و در اختتام، مبادرت به ارائه راه كارهاي اساسي در جهت بهبود
شرايط و بهينه سازي تكنولوژي موجود در مديريت مواد زايد جامد كشور نمايد كه در صورت اعمال، بازتاب آن تاثير اساسي در حفظ بهداشت و سلامت محيط زيست جامعه ما خواهد داشت.
در كشور ما ايران با محاسبه 800 گرم زباله سرانه، هر روزه بالغ بر 50000 تُن مواد زايد جامد توليد ميشود كه در مقايسه با ساير كشورهاي جهان با 292 كيلوگرم زباله هر نفر در سال در حد متعادلي قرار گرفته است، لكن ازدياد جمعيت و توسعه صنعت به گونه اي كه در برنامه سوم جمهوري اسلامي ايران مطرح است موجبات ازدياد مواد زايد جامد و بالطبع تغييرات فيزيكي ـ شيميايي آنها را بوجود ميآورد به طوريكه برنامه هاي جمع آوري و دفع زباله موجود جوابگوي نيازهاي اين بخش ازكار نخواهد بود. امر جمع آوري، دفع، بازيافت و اصولا مديريت مواد زايد جامد در ايران با توجه به نوع و كيفيت زباله هاي ايران تفاوت فاحشي با ساير كشورهاي جهان دارد، لذا بكارگيري هر گونه تكنولوژي بدون شناخت مواد و سازگاري عوامل محلي كار ارزنده اي نيست. وجود 70 درصد مواد آلي قابل كمپوست و بيش از 40 درصد رطوبت در زباله هاي خانگي از يك سو و تفاوت فاحش آب و هوا و شرايط زيست در مناطق مختلف كشور با سبك و فرهنگ منحصر به خود از سوي ديگر خود دليلي بر عدم استفاده بي رويه از تكنولوژيهاي وابسته به خارج است، تجربه سالها ركود در عمل آوردن كمپوست و پرداخت هزينه هاي گزاف جمع آوري و دفع زباله كه تنها براي شهرهاي مختلف كشور روزانه حدود 20% بودجه شهرداريها را تشكيل ميدهد نشانگر اهميت اين مسئله در برنامه هاي محيط زيست كشور است.
توجه به امر بهداشت و سلامت جامعه و رعايت جنبه هاي پيشگيري قبل از درمان بدون توجه به سيستمهاي جمع آوري و دفع مواد زايد كه مسبب اصلي آلودگي در شهرها و روستاهاي كشور است، امكان پذير نيست. اشاعه بيماري كيست هيداتيك، بروز گهگاه وبا، انواع بيماريهاي پوستي همچون ليشمانيوز و سلسله بيماريهاي سرطانزا و سكته هاي نابهنگام در جوامع كنوني كه معمولا به مواد فساد پذير و پس مانده هاي شيميايي محيط زيست نسبت داده ميشود ماحصل تداخل صدها نوع مواد سمي و عفونتزا با زباله هاي شهري و انتشار آنها در آب، خاك و هواي زندگي روزمره ماست.
1 – 2 نام کامل طرح و محل اجرای آن :
بازیافت مواد پلاستیکی, تولید نایلون و چاپ روی آن
محل اجزا :
شهر صنعتی البرز ( قزوین )
1 – 3 – مشخصات متقاضیان :
نام |
نام خانوادگی |
مدرک تحصیلی |
تلفن |
1 – 4 – دلایل انتخاب طرح :
این طرح یکی از طرح های مفید و دارای بازده بالا در صنعت میباشد ، در حال حاضر صنعت بازیافت در کشور در حال پیشرفت و توسعه به سر می برد و تا رسیدن به مرحله ای که کشور بتواند جوابگو بازیافت زباله باشد راهی طولانی باقی مانده است.لذا این طرح علاوه بر سرعت بخشیدن به پیشرفت صنعت بازیافت موجب اشتغال زایی نیز می گردد.
1 – 5 میزان مفید بودن طرح برای جامعه :
علاوه بر اشتغالزایی مناسبی که این طرح می تواند ایجاد نماید ، سودآوری اقتصادی آن نیز می تواند قابل توجه باشد و همچنین می تواند صنعت کشور را در این بخش تا حدودی به خودکفایی و عدم نیاز به قرارداد بستن با کشور های دیگر سوق دهد .
1 – 6 - وضعیت و میزان اشتغالزایی :
تعداد اشتغالزایی این طرح 20 نفر میباشد .
تاریخچه و سابقه مختصر طرح :
در ایران بازیافت مواد، قدمتی طولانی داشته و به بخشی از فرهنگ جامعه ما تبدیل شده است از طرف دیگر با توجه به معضلات و مشكلات زیست محیطی تولید زباله سازمان ها و مراكز مختلف تلاش كرده اند این بخش از فرهنگ جامعه را گسترده تر و عمیق تر نمایند به نحوی كه به سایر مواد نیز تعمیم داده شود . از طرف دیگر مشكلات اقتصادی، كمبود منابع طبیعی و افزایش جمعیت نیز باعث شده روند توجه به مسائل بازیافت در تمامی كشور ها سرعت بیشتری به خود بگیرد.در ایران برای بازیافت كاغذ، اولین كارخانه در سال ۱۳۱۳ در كرج و دومین آن در سال ۱۳۳۵ تحت عنوان مقوا سازی شرق در تهران و سومین آن در كهریزك در سال ۱۳۳۶ تاسیس شد.
استفاده از مواد زائد گیاهی و انسانی از روزگاران گذشته برای كشاورزان و روستا ها بسیار معمول بوده است . از این میان كشاورزان یزدی و اصفهانی بر ارزش فوق العاده این مواد در افزایش محصولات كشاورزی كاملاً آگاه بودند. فضولات روستایی كه در اصل مواد متشكله از مدفوع انسانی، حیوانی و مواد زائد گیاهی است، همراه با آب و خاك و هوا ۴ اصل اساسی كشاورزی را در روستا های ایران تشكیل می دهند.
كارخانه كود گیاهی تهران در سال ۱۳۵۱ تاسیس شد.كارخانه كمپوست اصفهان در سال ۱۳۴۸ با ظرفیت روزانه یكصد تن مورد بهره برداری قرار گرفت كه به خاطر عدم رعایت موازین بهداشتی و استقرار آن در محدوده شهری تعطیل گردید ولی كارخانه كمپوست جدیدی در اصفهان در سال ۱۳۶۸ تاسیس شد كه هم اكنون مورد بهره برداری قرار گرفته است. كارخانه كمپوست در شهر های مشهد، كرج و تبریز در حال تاسیس است كه كارخانه كمپوست مشهد به بهره برداری رسیده است. سه كارخانه كمپوست در شهر های گرگان، بابل و نشتارود در دست طراحی و احداث است . در سال ۱۳۶۱ - ۱۳۶۰ در شهر همدان با همكاری شهرداری و دانشگاه بوعلی اقدام به تهیه كمپوست از فضولات كشتار گاه ، برگ های درختان و پس مانده های گیاهی با روش حوضچه ای شد كه طی این عملیات بررسی جنبه های بهداشتی و كشاورزی كود حاصله نیز انجام گرفته است. در سال ۱۳۶۸ یكسری مطالعات، در ارتباط با تهیه كمپوست از مخلوط زباله های شهری و كشتار گاه در شهر سمنان توسط دانشگاه تهران انجام شده كه طی این مطالعه خصوصیات كمپوست تولیدی از این روش مشخص شده و مورد ارزیابی اقتصادی قرار گرفته است. طرح و احداث كارخانه كمپوست كهریزك در سال ۱۳۷۲ با دو واحد ۱۰۰۰ تنی در یك مجموعه در دستور كار شهرداری تهران قرار گرفت. این كارخانه علاوه بر تولید كمپوست روزانه می تواند حدود ۳۰ تن اقلامی از قبیل كاغذ، مقوا، پلاستیك ها و انواع مصنوعات فلزی را جداسازی و آماده بازیافت كند.
وضعیت مختصر اجتماعی و اقتصادی و فرهنگی محل اجرای طرح :
با بررسی های بعمل آمده از منطقه مورد نظر برای اجرای این طرح ( شهرک صنعتی البرز ) و در نظر گرفتن زمین مورد نظر برای اجرای طرح این منطقه را به لحاظ بهداشتی و شهری مورد بررسی قرار داده و مشخص گردید که این منطقه به لحاظ بهداشتی و خطرات شهری در موقعیت مناسبی قرار دارد و بدلیل این که این منطقه یک منطقه کاملا صنعتی میباشد برای انجام این عملیات کاملا مناسب است .
مراحل انجام كار :
مجوز های قانونی :
تعریف: جواز تاسیس مجوزی است که جهت احداث ساختمان ، تاسیسات و نصب ماشین آلات بنام اشخاص حقیقی و حقوقی در زمینه صنایع تبدیلی و تکمیلی بخش صنعت صادر میگردد.
مراحل صدور جواز تاسیس :
1- پذيرش درخواست متقاضی صدور جواز تأسيس فعاليتهای صنعتی و تكميل پرونده توسط مديريت اداره صنایع شهرستان و يا مديريت صنايع استان .
2- بررسی پرونده از نظر مدارك و تطبيق با مصاديق والويتهای سرمايه گذاری در واحد صدور مجوز مديريت صنايع استان .
3- تكميل پرسشنامه جواز تاسيس ( فرم شماره يك ) توسط متقاضی
4- ارسال پرونده منضم به فرم شماره يك به اداره مربوطه بمنظور بررسی ، اصلاح و تائيد فرم پرسشنامه جواز تاسيس با استفاده از اطلاعات طرحهای موجود ، طرحهای تيپ و تجربيات كارشناسی و ارجاع پرونده به مديريت .
5- ارجاع پرونده توسط مديريت به واحد صدور مجوز جهت مراحل صدور جواز تأسيس .
شرايط عمومي متقاضيان ( اعم از اشخاص حقيقي يا حقوقي ) دريافتجواز تاسيس
1- اشخاص حقيقی
-تابعيت دولت جمهوری اسلامی ايران
- حداقل سن 18 سال تمام
- دارا بودن كارت پايان خدمت يا معافيت دائم
2- اشخاص حقوقی
- اساسنامه ( مرتبط با نوع فعاليت )
- ارائه آگهی تاسيس و آگهی آخرين تغييرات در روزنامه رسمی كشور
مدارك مورد نياز:
1- ارائه درخواست كتبی به مديريت صنایع شهرستان يا مديريت صنايع استان.
2- اصل شناسنامه وتصوير تمام صفحات آن
3- تصوير پايان خدمت يا معافيت خدمت سربازی
4- تصوير مدرك تحصيلی و سوابق كاری مرتبط با درخواست
5- يك قطعه عكس از هريك از شركاء
6- تكميل فرم درخواست موافقت با ارائه طرح صنايع تبديلی و تكميلی
7- پوشه فنردار
8-درصورت داشتن شركت ، ارائه اساسنامه ، آگهی تاسيس و روزنامه ، مرتبط با فعاليت مورد درخواست
اصلاحیه جواز تاسیس :
1- ارسال درخواست متقاضی توسط اداره صنایع شهرستان (متقاضی) به مدیریت و ارجاع به واحد صدور مجوز.
2- دبیرخانه در مورد تغییرات مدیریت ضمن بررسی اصلاحیه صادر و به اطلاع اداره تخصصی میرساند.
3- دبیرخانه در موردی که نیاز به کارشناسی تخصصی دارد درخواست را به اداره تخصصی جهت بررسی و اعلام نظر ارجاع می دهد.
4- اداره تخصصی پس از بررسی وتائید به دبیرخانه صدور مجوز ارجاع میدهد.
5- دبیرخانه صدور مجوز پس از تائید مدیر اقدام به صدور اصلاحیه جواز تاسیس نموده و رونوشت آنرا به بخشهای ذیربط ارسال می نماید.
تعریف:
پروانه بهره برداری مجوزی است که پس از اتمام عملیات ساختمان و تاسیسات و نصب ماشین آلات جهت تولید بنام اشخاص حقیقی و حقوقی در زمینه صنایع تبدیلی و تکمیلی بخش صنایع صادر می گردد.
صدور پروانه بهره برداری :
1- تکمیل فرم درخواست پروانه بهره برداری توسط متقاضی و تائید و ارسال آن توسط اداره صنایع استان به مدیریت.
2- ارجاع به دبیرخانه صدور مجوز جهت بازدید کارشناسان (کارشناس تخصصی و کارشناس نواحی صنعتی و کارشناس تولید) با هماهنگی روسای ادارات تخصصی.
3- تائید رئیس اداره تخصصی و ارجاع به دبیرخانه صدور مجوز.
4- اخذ استعلام از ادارات ذیربط.
5- تهیه پیش نویس پروانه بهره برداری و تائید مدیریت.
6- صدور پروانه بهره برداری و ارسال رونوشت به بخشهای ذیربط.
مراحل صدور توسعه طرح :
1-تکمیل فرم درخواست توسعه طرح توسط شهرستان (متقاضی) و ارسال به مدیریت.
2- ارجاع به دبیرخانه صدور مجوز جهت بررسی و اظهار نظر و بازدید کارشناسان (کارشناس تخصصی و کارشناس تولید) با هماهنگی روسای ادارات تخصصی.
3- دبیرخانه صدور مجوز پس از تائید ادارات تخصصی در کمسیون بررسی طرحها مطرح می نماید و در صورت عدم تایید کمسیون به شهرستان و متقاضی اعلام مینماید و در صورت تایید از ادارات ذیربط استعلام می نماید.
4- ارجاع به اداره تخصصی جهت بررسی طرح توسعه.
5- ارجاع به دبیرخانه صدور مجوز جهت صدور موافقت با توسعه طرح پس از تایید مدیر.
6- ارسال رونوشت به بخشهای و ادارات تخصصی و سازمانهای ذیربط.
تعریف:
کارت شناسایی مجوزی است که به واحدهای کوچک روستایی که از قبل تاسیس گردیده و در حال تولید و بهره برداری می باشند اما هیچگونه مجوزی ندارند و دارای شرایط مناسب می باشد داده می شوند.
مراحل صدور کارت شناسایی :
1- تکمیل فرم درخواست کارت شناسایی توسط اداره صنایع شهرستان و ارسال به مدیریت.
2- ارجاع به دبیر خانه صدور مجوز و بررسی مدارک و سوابق فعالیت کارگاه و انطباق با مصادیق و ارجاع به اداره تخصصی.
*بازدید کارشناس تخصصی از کارگاه موجود و بررسی قابلیت آن جهت صدور مجوز و تکمیل فرم بررسی کارشناسی و ارجاع به دبیرخانه.
3- دبیرخانه صدور مجوز نسبت به اخذ استعلام از ادارات ذیربط با توجه به نوع فعالیت کارگاه اقدام مینماید.
4- دبیرخانه صدور مجوز پس از تایید مدیریت کارت شناسایی صادر مینماید.
بازیافت مواد پلاستیکی :
پلاستیک از نفت درست میشود که منبعی تجدید ناپذیر است. آنها تقریباً 10 درصد وزنی جریان زباله هستند اما حدود 20 درصد حجم زبالهها را به خود اختصاص میدهند. حدود نیمی از این زباله پلاستیکی هم ناشی از انواع بسته بندیها است. بقیه این پلاستیکها از کالاهایی مثل کامپیوترها، رادیوها، ریش تراشها و اسباب بازیها میآید.هر تکه پلاستیکی که دور انداخته میشود سالها و سالها همانجا میماند. اما امروزه فقط حدود 5 درصد پلاستیکها، عموماً بطری نوشابهها و پلاستیک شیرها بازیافت میشود. در خانه تان میتوانید دو نوع پلاستیک را که آسان بازیافت میشوند و به عنوان الیاف و یا ظرف دوباره استفاده میشوند، پیدا کنید:
یکی پلاستیکهای که از بطریهای نوشابه ( پلاستیک شماره1 یعنی پلی اتیلن ترفتالات یا PET) بازیافت میشوند و به عنوان الیاف و یا ظرف دوباره استفاده میشوند.
یکی دیگر پلاستیکهای ظرف شیر (پلاستیک شماره 2 پلی اتیلن با چگالی بالا یا HDPE) هستند که تبدیل به بطری، اسباب بازی و سایر چیزها میشوند.
مخلوط این پلاستیکها هم به سطل زباله، نیمکت پارک و حتی اتصالات راه آهن بدل میشود. جدا کردن پلاستیکها بر اساس نوع به سازنده کمک میکند که محصولات بازیافتی با کیفیت بالاتر تولید کنند. یک راه ساده برای فهمیدن اینکه شی بازیافتی از چه پلاستیکی است، نگاه کردن به ته محصول و دیدن شماره ای است که درون آرم بازیافت درج شده است.
برای بازیافت شدن، پلاستیک را تکه تکه کرده یا ذوب میکنند و آنها را برای ساخت محصول جدید استفاده میکنند. هر چند پلاستیکهای شماره 1 یا شماره 2 آسانتر از همه بازیافت می شوند اما در آینده سایر پلاستیکها هم بازیافت خواهند شد.
در ساخت انواع ظروف و كيسههاى پلاستيكى از انواع مواد پليمرى استفاده مىشود. با توجه به قابليت بازيابى اكثر پليمرها، مىتوان مواد پلاستيكى را پس از مصرف و دور انداختن مجدداً طى فرايند بازيافت مورد استفاده قرار داد. مسئله مهم و اساسى در اين ميان استفاده از مواد بازيافت شده در مصارف غذايى است. در واقع صحبت از آن دسته از مواد بازيافت شدهاى است كه براى بستهبندى و نگهدارى مواد غذايى غيرمجاز هستند. مهندس شهرستانى مسئول بخش بستهبندى اداره كل آزمايشگاههاى كنترل غذا و داروى وزارت بهداشت مىگويد: «در ساخت ظروف پلاستيكى مختلف، مواد پليمرى متفاوتى بهكار برده مىشود به عنوان مثال:
جدول کدهای معرف پلاستیکها : (این کدها را می توانید در زیر بطری ها و ظروف پلاستیکی پیدا کنید که معرف جنس پلاستیک به کار رفته در تولید این ظروف است و بازیافت کنندگانبر اساس این کدها فرایند بازیافت را طراحی می کنند)
پلاستیك چیست ؟
پلاستیك یك تولید بی ثبات است و می تواند انعطاف پذیر یا سخت باشد ، شفاف و یا كدر باشد این می تواند شبیه انواع طبیعی ، چوب ، یا ابریشم باشد . پلاستیك در ساختن اسباب بازی و دریچه های قلب استفاده می شود . اگرچه بیش از ۱۰۰۰۰ نوع پلاستیك مختلف وجود دارد . ماده اصلی سازنده پلاستیك نفت و یا گاز طبیعی است .
این سوختهای فسیلی گاهی اوقات با دیگر عناصر تركیب می شوند مثل اكسیژن یا كلر و انواع مختلف پلاستیك را می سازند .
پلاستیك واقاص در صرفه جویی انرژی كار آمد است . انرژی كمتری برای ساخت بطری پلاستیكی سس كوجه فرنگی نسبت به بطری شیشه ای لازم است و انرژی كمتری برای حمل بطری های پلاستیكی نسبت به بطری های شیشه ای لازم است .
نحوه ساخت كيسههاى پلاستيكى
گرانولهاى پلىاتيلن را به شكل فيلمهاى نازك درآورده و پس از برش فيلمها در ابعاد دلخواه به كيسه تبديل مىكنند. و در صورت توليد كيسههاى رنگى هنگام تبديل گرانول پلىاتيلن به فيلم از رنگدانه پلاستيك يا مستربچ (به مقدار يك تا پنج درصد) استفاده مىكنند.
نحوه ساخت ظروف يكبار مصرف
ابتدا مواد پليمر (PE، PP ،PS) را به صورت فيلمهايى با ضخامت مورد نظر تبديل كرده و سپس با استفاده از قالبهايى خاص به اشكال مختلف تبديل مىشوند.
بازيافت مواد
در فرايند بازيافت مواد پلاستيكى نوع پليمرى كه بايد بازيافت شود مدنظر قرار مىگيرد.بدينترتيب كه هر نوع پليمر جدا از انواع ديگر بازيافت مىشوند، در غير اين صورت فرايند بازيافت با اشكال روبهرو خواهد شد. به عنوان مثال: پلىاتيلنها با هم، پلى پروپيلنها با هم و پلىآميدها با هم بازيافت مىشوند، چرا كه هنگام فرايند بازيافت مواد پلاستيكى را خرد سپس ذوب كرده و مجدداً مورد استفاده قرار مىدهند بنابراين اگر تركيبى از مواد پلاستيكى مختلف نظير ظروف يكبار مصرف با انواع مختلف خرد و سپس ذوب شوند، با توجه به متفاوت بودن نقطه ذوب تركيب ناهمگونى ايجاد مىشود. مسئله بعدى نداشتن رنگ در مواد پلاستيكى است كه اهميت بسزايى در فرايند بازيافت دارد. به دليل اينكه پليمرهاى رنگى داراى رنگ يكنواختى نيستند پس از بازيافت رنگ تيره پيدا مىكنند در نتيجه كارخانههاى سازنده براى به دست آوردن يك رنگ ثابت از دوده استفاده كرده سپس مواد پليمرى مذاب را به صورت فيلم درآورده و به كيسه پلاستيكى تبديل مىكنند، كه ما از آنها به صورت كيسههاى زباله مشكى استفاده مىكنيم.گاهى به دليل كاربرد ناصحيح دوده تماس دست با اين كيسهها باعث جذب ذرات دوده از راه دست مىشود. بنابراين در حال حاضر كارخانههاى صنايع غذايى مجاز نيستند مواد بازيافتى را براى نگهدارى و بستهبندى مواد غذايى به كار ببرند. دليل اصلى آن نيز عدم رعايت اصول بازيافت مواد پلاستيكى در ايران است. گفتنى است براى توليد كيسههاى پلاستيكى شفاف از مواد اوليه بكر استفاده مىشود در حالى كه اكثريت پلاستيكهاى مشكى موجود در بازار از مواد بازيافتى تهيه مىشود.
مناسب بودن پلاستيكها در كاربردهاى غذايى
تمامى پليمرها از بكر تا آنهايى كه بازيافتى بوده و همچنين ظروف پلاستيكى حتماً بايد قبل از استفاده در صنعت غذايى تحت آزمون Food grade قرار بگيرند. اين آزمون تحت استانداردهاى اتحاديه اروپا (EEC) و آمريكايى (FDA) انجام مىشود. با انجام آزمونهايى كه در اداره كل آزمايشگاههاى كنترل غذا و دارو نيز قابل اجرا هستند ميزان مهاجرت مواد سازنده پليمرها به سمت مواد غذايى مشابه سنجيده مىشود. در واقع وزارت بهداشت مقاومت و ميزان مهاجرت مواد سازنده پليمرها را در حلالها يا محلولهاى مشابه مواد غذايى مىسنجد. به عنوان مثال براى سنجش مقاومت يك ماده پليمرى نسبت به غذاى اسيدى از اسيد استيك ۳ درصد استفاده مىكنند و يا براى سنجش مقاومت نسبت به چربى از شاخصهاى چربى (n هپتان و الكل ۱۵ درصد) استفاده مىكنند و پس از اندازهگيرى ميزان مهاجرت، food grade بودن يا نبودن ظروف پلاستيكى مشخص مىشود. از آنجا كه در هر صورت مهاجرت از ظروف به غذا تا حدى وجود دارد مقدار مجازى براى مهاجرت توسط استانداردهاى بينالمللى درنظر گرفته شده است.
افزودنىها
پس از انجام عمل پليمريزاسيون براى توليد مواد اوليه پليمرى از مواد افزودنى نظير آنتى اكسيدان، استابيلايزر، پلاستى سايزر و... با مقدار كنترل شده استفاده مىشود. بنابراين مهاجرت آنها به مواد غذايى بايد كنترل شود.
گرما
انتخاب نوع مواد پلاستيكى از نظر نقطه ذوب و ميزان تحمل گرما مهم است بنابراين در سير توليد، ميزان مقاومت ظروف پلاستيكى در برابر گرما بررسى مىشود.
بطرىهاى آب و نوشابه
بطرىهاى آب و نوشابه از جنس پت (PET) هستند. در صورتى كه اين ظروف Food grade باشند از نظر بهداشتى مشكل ايجاد نمىكنند. تنها مسئله وجود ماده استالدئيد در اين ظروف است كه باعث تغيير طعم و بوى آب و مواد نوشيدنى مىشود البته ميزان مهاجرت استالدئيد در حدى نيست كه خاصيت بيمارىزايى داشته باشد.
مشكل دست زدن به كيسههاى زباله
پلاستيكهاى مشكى كه در حال حاضر در بازار هستند هيچكدام براى مصارف غذايى مناسب نيستند و مشخص نيست كجا و تحت چه شرايطى توليد شدهاند. اين مواد در اثر تماس با مواد غذايى آنها را آلوده كرده و عوارضى را براى انسان به دنبال خواهند داشت. گفتنى است اگر مواد پلاستيكى پس از بازيافت براساس پايه پليمرى خود مشكل نداشته و به آزمونهاى Food grade پاسخ دهند براى نگهدارى و بستهبندى مواد غذايى مناسب خواهند بود.
نحوه شناسايى
در حال حاضر به دليل استفاده غيرمجاز از پليمرهاى بدون پايه food grade در بستهبندى و نگهدارى مواد غذايى، شناسايى صحيح اين محصولات توسط مردم تا حدودى با مشكل روبهرو شده است. وزارت بهداشت در اين راستا سعى كرده است كارخانههاى توليدكننده ظروف يكبار مصرف را از كارخانجات توليدكننده قطعات پلاستيكى در مصارف صنعتى تفكيك كند. ضمن اينكه كارخانههاى توليدكننده ظروف پلاستيكى براى مواد غذايى بايد پروانه ساخت داشته باشند. در كشور ما ظروف يكبار مصرف زيادى در بازار هستند كه علاوه بر food grade نبودن، مواد اوليه مصرفى آنها و خط توليد آنها بهداشتى نيست. قابل ذكر است تمام ظروف يكبار مصرفى كه در ايران بهكار مىرود از مواد اوليه بكر تهيه مىشوند ولى بكر بودن مواد اوليه دليلى بر food grade بودن آنها نيست.
رمز گشایی پلاستیك:
۱) PETE Polyethlene Terephthalate
بطری های آشامیدنی دو لیتری ، بطری های دهان شویه ، منگنه ها
۲) HDPE High Density Play ethylene
كوزه های شیر ، شرفهای زباله ، بطری های مواد پاك كننده
۳) V Vinyl (Sometimes seen as PVC.for polyviny)Chloride
بطری های روغن خوراكی ، ظروف بسته بندی گوشت
۴) LDPE Low Density Polythylene
ظرفهای بقالی ، ظرفهای تولیدی ، ظروف غذا و ظروف نان
۵) PP Polypropylene
ظروف ماست ، بطری شامپو ، نی نوشابه ، ظروف مارگارین ، پوشك بچه
۶) PS Polystyrene
فنجان نوشیدنی ها گرم ، بسته های خانگی ، كارتن تخم مرغ ، سینی گوشت
۷) OTHER
هر نوع دیگر از پلاستیك یا ظروف بسته بندی كه بیشتر از یك نوع پلاستیك در آن بكار رفته است .
▪ نگاهی دیگر به بازیافت پلاستیك در آمریكا
امروزه بازیافت آمریكا فقط درصد كمی پلاستیك فروخته شده در این كشور است. چرا بازیافت بیشتر نیست؟
جواب ساده نیست. برخی كارشناسان در امر پلاستیك و مدیران مواد زاید جامد میخواهند بدانند كه آیا تمام مواد پلاستیكی باید بازیافت شوند.
در سالهای اخیر چندین كمپانی بازیافت تعطیل شد. آنها ادعا كردند كه نمی توانند تولیداتشان را به قیمت مناسب بفروشند و در بازار باقی بمانند امروزه با توجه به قیمت پایین محصولات نفتی ، قیمت بازیافت گران تمام می شود و به صرفه نیست . قیمت تولید پلاستیك ۴۰ درصد پایین تر از بازیافت آن تمام می شود .به دلیل گران بودن بازیافت پلاستیك مردم مشتاق خرید آن نیستند.مطالعاتی كه به وسیله procter & Gamble و دیگران نشان می دهد كه زمانی كه اكثر مردم بازیافت را پذیرفتند آنها پول بیشتری را برای خریدن این بطری ها بازیافتی پرداختند.
آیا زباله پلاستیكی انباشته شده در زمین به وسیله فنجانهای پلاستیكی و ظروف غذای آماده است؟
نه، حقیقت ندارد. این یك تصور نادرست است. در آمریكا ۱۱درصد وزنی زباله ها جامد شهری را تشكیل می دهد. در مقایسه با كاغذ كه ۳۶ درصد زباله ها را می سازد.بازیافت كنندگان می گویند بازیافت پلاستیك تا زمانی كه مفید خواهد بود كه ما این چرخه را به وسیله ایجاد نیاز برای بازیافت پلاستیك ببندیم.بطری های نوشیدنی نرم یك ذخیره خوب برای بازیافت پلاستیك است.
موادی كه از (PETE) polyethylene terephtatate ساخته شده می تواند ذوب شود و در صنایع فرش بكار گرفته شوند، ساخت لباس ، الیاف لباس اسكی و یا ذوب كرده آن در ساخت مجدد بطری استفاده می شود، هنگامی كه بطری های نرم به بطری های نرم دیگر بازیافت می شوند چرخه بسته می شود.
البته پلاستیك معمولاً سبك است . هنگامی كه پلاستیك در زباله دان خرید و فروش می شود. آنها معمولاً ۲۵درصد از فضا را اشغال می كند . گذاشتن زباله در گورستان زباله همیشه روش خوبی نیست. دو روش متناوب وجود دارد بازیافت و سوزاندن این روشها مقداری از حجم پلاستیك را پوشش می دهد.
بازیافت موادی را پوشش می دهد كه برای ساخت پلاستیك جدید از آنها می توان استفاده كرد. سوزاندن انرژی شیمیایی تولید می كند كه برای تولید بخار و الكتریسیته استفاده می گردد. برای پلاستیكهایی كه در گورستان زباله است این كار را انجام می دهند. همیشه مقداری از حجم پلاستیكهای موجود در گورستان زباله فروخته می شود.
بازیافت پلاستیك آسان است. ابتدا باید بدانید كه چه نوع پلاستیكی قابل بازیافت است و فقط آن نوع پلاستیك را جمع آوری كنید. آزمایش مقاومت پلاستیكهای لغزشی كه بازیافت كننده نمی تواند آنها را در سطل بازیافت بگذارد.
پلاستیكها فرمولهای مختلفی دارند و باید قبل از بازیافت برای تولید محصولات جدید منظم شوند. پلاستیك های مخلوط می توانند بازیافت شوند اما به ارزشمندی پلاستیكهای مرتب شده نیستند. زیرا خواص فیزیكی پلاستیكهای بازیافت شده مثل كشسانی ممكن است خیلی با هم فرق داشته باشد. اول شما باید نوع پلاستیكی كه بازیافت كننده از شما می خواهد را بشناسید.
شما باید ظرف را بشوئید و آبكشی كنید و سپس آن را فشرده سازی كنید . شما ممكن است برچسبهای كاغذی ظرف را بردارید اما درپوش پلاستیكی آن را دور نیندازید. درپوشهای پلاستیكی معمولاً از انواع مختلفی از پلاستیك ساخته شده اند و نمی توانند به آسانی بازیافت شوند.
برای بازیافت و تبدیل زباله پلاستیكی به پلاستیكهای بازیافتی چندین مرحله وجود دارد.
۱) بازرسی:
كارگران زباله های پلاستیكی را به منظور آلودگی مثل سنگ و شیشه و پلاستیكهای غیر قابل بازیافت در آنها بازرسی می كنند.
۲) خرد كردن و شستن:
پلاستیكها را شسته و به قطعات كوچكی تكه می كند.
۳) مخزن شناور سازی:
اگر پلاستیكهای بازیافتی با هم مخلوط شده باشند آنها را در مخزن شناور سازی مرتب می كنند جایی كه برخی از پلاستیكها ته نشین و برخی دیگر شناور می شوند.
۴) خشك كردن:
تكه های پلاستیك در خشك كن غلطان خشك می شوند.
۵) ذوب كردن:
تكه های خشك شده پلاستیك به داخل قالب تزریق می شوند جایی كه گرما و فشار پلاستیك را ذوب می كند.انواع مختلف از پلاستیك در دماهای مختلف ذوب می گردند.
۶) صاف كردن:
پلاستیك مذاب با نیروی زیاد به داخل پرده های توری ریز تا هر ماده آلوده كننده ای را كه پس از فرایند شستن باقی مانده خارج كند . پلاستیكهای مذاب سپس به شكل رشته هایی در می آیند.
۷) ساچمه ای شدن:
رشته های سرد شده در آب سپس به ساچمه های یك شكل خرد می شوند كمپانی های سازنده ساچمه های پلاستیكی برای ساختن تولیدات جدید می خرند . پلاستیك های بازیافتی برای ساختن گلدان ، الوار و صنایع فرش بكار می رود .
به دلیل اینكه پلاستیك از سوخت فسیلی ساخته شده است شما می توانید فكر كنید آنها نوعی دیگری از انرژی ذخیره شده است . چند پوند پلاستیك محتوی انرژی زیادی به اندازه نفت یا گاز طبیعی است . و انرژی آن بیشتر از انواع دیگر زباله است این پلاستیك سوخت مطبوعی برای دستگاههای كه زباله را به انرژی تبدیل می كنند . دستگاه های تبدیل زباله به انرژی زباله را می سوزانند و انرژی گرمایی در طول سوختن به بخار و الكتریسیته تبدیل می شود. آنها زباله را به انرژی مفید تبدیل می كنند . بنابر این آیا ما باید پلاستیك و یا بازیافتی آن را بسوزانیم ؟ بستگی دارد .
گاهی اوقات برای تولید پلاستیك بازیافتی انرژی زیادتری نسبت به تولید مواد پلاستیك جدید لازم است در این مورد خاص ، تمایلی بیشتری برای سوزاندن پلاستیك در دستگاه تولید انرژی از زباله نسبت به بازیافت آن وجود دارد . سوختن پلاستیك مقداری زیادی انرژی تولید می كند .
▪ فنجان كاغذی بهتر است یا پلاستیكی ؟
فنجان كاغذی مقدم بر فنجان پلاستیك است زیرا از مواد طبیعی چوبی ساخته شده است. و آیا از رده خارج خواهد شد ؟ ممكن نیست .
مطالعاتی كه بوسیله دانشمندان كانادایی انجام گرفته نشان می دهد كه در ساختن فنجان های كاغذی نفت و گاذ طبیعی بیشتری نسبت به فنجان های پلاستیك بكار رفته است . در حالی كه فنجانهای كاغذی از مواد چوبی استفاده می كنند .
فنجان های كاغذی بعنوان مثال ۱۲ ساعت بخار ، ۳۶ انرژی الكتریكی و ۲ برابر بیشتر آب سرد نسبت به فنجان های پلاستیكی و به همین دلیل فنجانهای كاغذی انرژی زیادتری استفاده می كنند و این از نظر ارزش ۲.۵ برابر بیشتر از فنجانهای پلاستیك است . آیا فنجانهای كاغذی واقعاً از رده خارج هستند ؟ احتمالاً نه ، زباله دانهای جدید بر اساس جلوگیری از نفوذ مواد از رده خارج طراحی می شوند بطوری كه مواد ذائد سمی نمی توانند داخل خاك و آب های زیر زمینی نفوذ كنند . فنجان كاغذی از ۲۰ سال قبل تا كنون هنوز باقی مانده است .
از رده خارج كلمه دیگری است برای پوسیده و فاسد شده . این راه طبیعی برای رها شدن از دست گیاهان و جانوران مرده و یا چیزهای كه از آنها ساخته شده اند . البته پلاستیك ماده ای است ساخته دست بشر اما دانشمندان ۲ راه برای از رده خارج كردن پلاستیك دارند . از رده خارج كردن زیستی و نوری پلاستیك هایی كه به روش زیستی از رده خارج می شوند از ۵ % آرد ذرت یا روغن گیاهی ساخته شده اند .
این عقیده كه باكتری های گرسنه نشاسته و روغن موجود در پلاستیك را می بلعند و آنها بصورت گرد و غبار ریز متلاشی می كنند .
این یك عقیده است اما واقعاً این كار انجام می شود ؟ نه هم محققان محیط و هم صنعتگران پلاستیك این را می گویند . هیچ ماده ای حتی كاغذ و تكه غذا در محل دفن زباله جدید بسرعت دگرسان نمی شود بنابر این هیچ دلیلی وجود ندارد كه فكر كنیم نشاسته ذرت در پلاستیك ها از رده خارج شده زیستی در طول یك شب ناپدید شود . زباله دانها جدید طوری طراحی شده اند كه جلوی از رده خارج شدن پلاستیك را می گیرند ، اما این كار هنوز تبلیغ نشده است .
عقیده نگهداری مواد زائد در زباله دانها بطوری كه آلودگی برای محیط ایجاد كند پذیرفته نیست . در مجموع پلاستیك هایی كه به طریقه زیستی از رده خارج می شوند نمی توانند بازیافت شوند . زیرا تجمع نشاسته و روغن كیفیت پلاستیك بازیافتی را پایین می آورد .
از رده خارج كردن نوری روشی متفاوت دارد كه در آن از تجمع زیستی استفاده نمی گردد . آنها ساخته شده با نوع مخصوصی از پلاستیك می باشند كه می شكنند و در مقابل نور خورشید حالت شكننده پیدا می كنند . البته این به این معنی نیست كه پلاستیك های از رده خارج شده توسط نور در اثر پوشیده شدن با برگ یا برف یا زمانی كه در زباله دانها خرید و فروش می شوند حالت شكننده را از دست بدهند.
سازندگان پلاستیك حمل كننده ها ۶ حلقه كه در تماس با ۶ قوطی سود سوزآور ، آبجو و دیگر نوشیدنی ها بكار می رود . گفته می شود كه پلاستیك از رده خارج شونده توسط نور ۷۵% مقاومت كششی كمتر را دارند هنگامی كه تنها چند روز در زیر نور خورشید قرار می گیرند و در عرض چند هفته تكه تكه می شوند .
این به این معنی است كه اگر حیوانات در این نوع حلقه ۶ تایی گرفتار شوند می توانند این بسته را پاره كرده و خود را آزاد كنند . از رده خارج كننده ها نوری حاوی تجمع ارگانیكی نیست و می توانند بر خلاف از رده خارج كردن ها زیستی دوباره بازیافت شوند .
شما ممكن است فكر كنید مشتركات كمی با یك شخص جوان ۲۰۰۰ یا حتی ۲۰۰ سال قبل دارید. اما هم شما و هم كپی قدیمی كپی قدیمی شما حتماً این تقاضای یكسان والدین را شنیدهاید كه لطفاً زباله را بیرون بگذار.
تصمیم اینكه چه كار باید با زباله بكنید، یك مشكل جدید نیست. مردم همیشه با زبالهها مشكل داشتهاند هر زمانی كه خواستهاند از خانههایشان اسبابكشی كنند. دولت یونان، اولین زبالهدانی شهری را بیشتر از ۲۵۰۰ سال قبل از افتتاح كرد.در طی قرون وسطی، ساكنان شهری اروپا، زبالههای خود را خارج از در و در خیابان میریختند و نمیدانستند كه بسیاری از بیماریها توسط شرایط محیطی آلوده ایجاد میشود.
در اواخر سالهای s ۱۷۰۰ یك گزارش در انگلستان بیماریها را به دفع غیر بهداشتی زباله ارتباط دارد. زمانی كه بهداشت شروع شد، مردم شروع به جمعكردن زباله از خیابانها و نهرهای عمومی كردند.
قبل از سالهای ۱۸۰۰، اروپائیها، حتی زبالههای خود را میسوزاندند و انرژی و انرژی ناشی از آن را برای تولید الكتریسیته استفاده میكردند. موقعیت در این طرف اقیانوس اطلس كمی متفاوت بود، برای مستعمران اولیه، ظاهراً آمریكا یك ذخیره بیپایان آنها براحتی زبالههای خود را در یك زبالهدانی خارج از شهر میریختند و از یك زبالهدانی، تا زمانی كه پر شود استفاده میكردند و سپس از مكان دیگری استفاده میكردند.
زمانیكه جمعیت آمریكا زیاد شد و مردم زمینها را برای كشاورزی استفاده میكردند، مقدار زبالهها زیاد شد. اما روش خلاص شدن از زباله هنوز پیشرفت نكرده بود و به كار ریختن اشغال در زبالهدانی ادامه دادند.امروزه به حدود ۵۵ درصد زبالههای ما از شهر خارج و در محلهای دفن زبالهدفن زباله بهداشتی دفن میشود.
مراحل بازيابي ضايعات پلاستيكي بشرح زير ميباشد:
1-دسته بندي ضايعات : پس از جمعآوري بايد ضايعات بر حسب نوع مواد از قبيل پلي پروپيلن و پلي اتيلن و نرمي و سختي دسته بندي گردند.
2-خرد كردن و آسياب كردن : مواد نرم و مواد سخت بايد بطور جداگانه و توسط آسياب خرد گردند. اندازه ذرات به دست آمده معمولا تغيير مينمايد و بر اساس شرايط مصرف آن معمولا اندازه اي كه مصرف ميشود داراي اندازه اي كمتر از يك اينچ ميباشد.
3-شستشو : ذرات به دست آمده از مرحله دوم بايد مورد شستشو قرار گيرند ، ذرات سخت را ميتوان در ماشين هاي شستشوي آبي تميز نمود به اين منظور ميتوان از پودر كربنات سديم يا پودرهاي شوينده معمولي استفاده نمود.
4- آب گيري و خشك كردن: ذرات شستشو شده داراي آب و رطوبت هستند و بنابر اين آب آنها بايد گرفته شود و در كوره حرارتي رطوبت زدايي شوند.
5-گرانول كردن : براي آماده كردن ذرات آسيابي جهت استفاده در فرايندهاي پايين دستي و يا به منظور كامپاوند كردن با مواد دست اول ، ذرات آسياب شده تميز بايد به شكل گرانول در آيند. اكسترودرهاي مورد استفاده جهت گرانول سازي سه نوع هستند كه براي PVC يا PET و متفرقه بكار ميروند.
ماشين مورد استفاده جهت كار بر روي ضايعات ثانويه عبارت از سيستم برش سرد ميباشد . در مرحله گرانول سازي ميتوان رنگينه ها و يا رنگدانه ها را به پلاستيك افزود. ماشين مورد استفاده جهت كار بر روي ضايعات اوليه سيستم برشي است كه به وسيله گاز خنك خواهد شد.
ضمن اينكه نياز اين طرح براي بكارگيري نيروهاي متخصص و فاقد تخصص فرصت مناسبي را براي اشتغال نيروهاي متخصص و آموزش افراد كم تخصص در حين كار ايجاد نمايد، ضمن اينكه با توجه به ماهيت اين فعاليت توليدي ميتوان از نيروي كار بانوان در ردههاي تخصصي و كارگري نيز بنحو مقتضي استفاده نمود.
فصل دوم
روش انجام کار
گزارش مختصر بازدید از واحد ها تولیدی با خدماتی مرتبط با موضوع پروژه :
بازدید از شرکت بازيافت پلاستيک دا يون :
با هماهنگی های صورت گرفته برای بازدید یکی از کارخانه های بزرگ انجام دهنده این فعالیت در داخل کشور اقدام نمودیم ، در بازدید صورت گرفته به بررسی روش انجام کار و نقشه های محصول پرداختیم ، ماشئین آلات و سیستم های تولید را مورد بررسی قرار دادیم .
جنبه های ابتکاری بودن و خلاقیت به کار رفته شده :
ابتکار و نوآوری در کلیه رشته ها می تواند عامل پیشرفت و توسعه قرار گیرد در بخش صنعت و در تولید کالایی مانند این که بازار رقابتی بسیار شدیدی دارد استفاده از ایده های نو و نوآوری و خلاقیت می تواند به عامل موفقیت تبدیل شود ، استفاده از ماشین آلات کلاس A جهانی و بهره گیری از نیروی انسانی متخصص می تواند به داشتن خلاقیت و نوآوری در تولید محصول کمک شایانی نماید.
فهرست تجهیزات و ماشین آلات مورد نیاز و برآورد قیمت آنها :
فهرست مواد مصرفی مورد نیاز :
مشخصات نیروی انسانی مورد نیاز از لحاظ مفید بودن و توانایی کار :
توجیه اقتصادی محصول :
روشهای بازاریابی و تبلیغات جهت ( جهت فروش کالا )
در زمینه فروش محصولات می توان از روش های مختلف بازاریابی استفاده نمود ، تبلیغات تلویزیونی ، استفاده از بنر های و تیزر های تبلیغاتی ، استفاده از چاپ پوستر های تبلیغاتی و ارائه روش های تبلیغاتی دیگر برای جذب بازار فروش جزئی و استفاده از روش فرد به فرد برای فروش کلی محصولات در بازار داخلی .
فصل سوم
امور مالی طرح
زمین :
محوطه سازی :
ساختمانها :
میزان سرمایه گذاری :
محاسبه هزینه ها :
هزینه های ثابت طرح :
محاسبه سود و زیان ویژه ( ارقام به میلیون ریال )
قيمت فروش بر مبناي متوسط قيمت كالاي مشابه در بازار در نظر گرفته ميشود.
1-1-توليد گرانول : از ضايعات پلاستيك 300 تن بوده كه ميانگين قيمت هر تن گرانول توليد شده 2900 هزار ريال براورد مي گردد.
2-2-نالون و نايلكس با چاپ روي آن 150 تن ميباشد كه ميانگين قيمت هر تن نايلون و نايلكس توليد شده با چاپ روي آن 13000 هزار ريال براورد ميگردد.
درآمد سالانه:
فروش ناخالص = ظرفيت طرح * فروش
م. ريال870 = 2900 * 300
م. ريال 1950 = 13000 * 150
ميليون ريال 2820 = 1950+870
مبلغ قابل پرداخت 28,700 تومان