چکیده
قیصر سهمی عظیم در رویش و شکوفایی شعر انقلاب و جنگ داشت. امین پور تأثّیر شگرفی در اوایل دهه شصت بر جای نهاد و خیل شاعران نسل جوان را با شعر انقلاب پیوند داد. این اثر گزاری را می توان با تأثّیر افسانه نیما در جامعه قیاس کرد. اشعار قیصر از جمله پیشتاز شعر انقلاب فصلی تازه در حیات شعر شیعی گشود که خود فصلی نوین در تاریخ شعر و ادب فارسی است اگر بخواهیم رفتار اجتماعی و سیاسی قیصر امین پور را تحلیل کنیم می توانیم ادعا کنیم وی اهداف نظام اسلامی را که همان تعالی ارزشهای دینی و رسیدن به اهداف متعالی است را دنبال کرده است .
حمید سبزواری سراینده سرودها و اشعار مختلف حماسی، عرفانی اعم از قصیده، غزل، دوبیتی، رباعی، شعر نو به مسایل فرهنگی و سیاسی دوران انقلاب یعنی از عهد سلطنت رضاشاه، محمدرضا و مسایل و مشکلات میهن خود و نیازهای جامعه ایرانی و جوامع دیگر تا حد لزوم آشنایی و آگاهی داشت. دارای مدال درجه یک هنر در رشته ادبیّات بود و اولین شاعری بود که کتاب شعرش با عنوان سرود درد به سال 1375 کتاب سال شناخته شد.
سرودهای حمید مصدّق نیز از آغاز تا پایان زندگی بیشتر دارای گزارش های اجتماعی و سیاسی هستند. وی از پیروان شعر نیمایی بود، با وجود این به حافظ ارادت می ورزید. اشعار حمید مصدّق جملگی ساده و روان است و از پیچیدگی های ادبی عاری است. تأثیّر مسایل سیاسی و اجتماعی را در اشعار او می توان دید. مصدّق شاعری بود که با شعرش فریاد می زد.
صفحه |
فهرست مطالب |
عنوان |
|||||||||||||||
چکیده |
|||||||||||||||||
1 |
.................................................................................................................................................................................................. |
مقدمه |
|||||||||||||||
10 |
............................................................................................................................................................................ |
فصل اوّل : کلیات |
|||||||||||||||
11 |
............................................................................................................................................................................................ |
هدف تحقیق |
|||||||||||||||
12 |
........................................................................................................................................................................................ |
پیشینه تحقیق |
|||||||||||||||
13 |
.................................................................................................................................................................................. |
روش کار و تحقیق |
|||||||||||||||
14 |
.............................................................................................................................................. |
فصل دوّم : اشعار قیصر امین پور |
|||||||||||||||
15 |
.................................................................................................................................................. |
بخش اوّل : اشعار اجتماعی |
|||||||||||||||
16 |
...................................................................................................................................................................................... |
به که باید گفت |
|||||||||||||||
17 |
...................................................................................................................................................................... |
تا حادثه ی سرخ رسیدن |
|||||||||||||||
18 |
.............................................................................................................................................................................. |
خسته ام از این کویر |
|||||||||||||||
20 |
................................................................................................................................................................................................ |
دردواره ها |
|||||||||||||||
21 |
......................................................................................................................................................................................... |
شعر ناگفته |
|||||||||||||||
22 |
............................................................................................................................................................................... |
فرصت خموشی |
|||||||||||||||
23 |
..................................................................................................................................................................................... |
نشانه پرسشی |
|||||||||||||||
24 |
................................................................................................................................. |
بخش دوّم : اشعار اجتماعی و سیاسی |
|||||||||||||||
25 |
...................................................................................................................................................................................................... |
اخوانیه |
|||||||||||||||
31 |
.................................................................................................................................................................................... |
خمیازه ی فریاد |
|||||||||||||||
الف |
|||||||||||||||||
32 |
........................................................................................................................................................ |
بخش سوّم : اشعار سیاسی |
بی بال پریدن |
.................................................................................................................................................................................... |
33 |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
تجسّم |
................................................................................................................................................................................................... |
34 |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
پنجره |
..................................................................................................................................................................................................... |
40 |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
حماسه ی بی انتها |
.................................................................................................................................................................................. |
41 |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
حکم آغاز طوفان |
.................................................................................................................................................................................. |
42 |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
شعری برای جنگ |
.................................................................................................................................................................................. |
44 |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
رجز هجوم |
................................................................................................................................................................................................ |
49 |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
روزها و سوز ها |
.................................................................................................................................................................................... |
50 |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
راه نا تمام |
........................................................................................................................................................................................... |
51 |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
شهیدان |
......................................................................................................................................................................................... |
52 |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
طلایه دار |
............................................................................................................................................................................................... |
52 |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
طرحی برای صلح (1) |
.............................................................................................................................................................................. |
53 |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
طرحی برای صلح (2) |
.............................................................................................................................................................................. |
54 |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
طلوع |
........................................................................................................................................................................................................ |
54 |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
فلسفه ی ساده |
...................................................................................................................................................................................... |
55 |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
گمکرده ی دیرین |
................................................................................................................................................................................... |
57 |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
بخش چهارم : اشعار سیاسی و مذهبی |
.................................................................................................................................... |
58 |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
بادی بی قرار ی |
.................................................................................................................................................................................. |
59 |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
خلاصه ی خوبی ها |
.............................................................................................................................................................................. |
60 |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
سرود صبح |
.......................................................................................................................................................................................... |
61 |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
صبح بی تو
|
.......................................................................................................................................................................................... ب |
63 |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
کوچه های کوفه |
...................................................................................................................................................................................... |
64 |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
فصل سوم : اشعار حمیدی سبزواری |
.................................................................................................................................... |
70 |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
بخش اوّل : اشعار اجتماعی و سیاسی (سرود درد) |
............................................................................................................. |
71 |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
انتقام |
........................................................................................................................................................................................................ |
72 |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
آی بی دردان |
.......................................................................................................................................................................................... |
73 |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
بیم صیاد |
................................................................................................................................................................................................. |
74 |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
حاکم تشنه ی خون است |
......................................................................................................................................................................... |
76 |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
سنگر نگاهدار |
............................................................................................................................................................................................. |
77 |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
سرگردان |
................................................................................................................................................................................................. |
79 |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
در حسرت باران |
....................................................................................................................................................................................... |
80 |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
در کمین دل |
......................................................................................................................................................................................... |
81 |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
زندگان بی اثر |
........................................................................................................................................................................................... |
82 |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
شب و مرگ |
.............................................................................................................................................................................................. |
84 |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
شوق فریاد |
............................................................................................................................................................................................... |
85 |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
کوکو |
........................................................................................................................................................................................................ |
86 |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
یار حرامی |
................................................................................................................................................................................................. |
88 |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
یاد بهار |
................................................................................................................................................................................................ |
89 |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
بخش دوّم : اشعار سیاسی (سرود درد) |
.................................................................................................................................. |
92 |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
با بهاری که درآید |
.................................................................................................................................................................................... |
93 |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
به رزمندگان فلسطین |
.............................................................................................................................................................................. |
94 |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
حاکم شب |
................................................................................................................................................................................................ |
99 |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
داوری تاریخ
|
............................................................................................................................................................................................. ج |
99 |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
در انتظار دوست |
................................................................................................................................................................................. |
101 |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
در حکومت شیطان |
................................................................................................................................................................................ |
104 |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
سودای آزادی |
....................................................................................................................................................................................... |
105 |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
ساحل خاموش |
.......................................................................................................................................................................................... |
109 |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
فریاد شب |
................................................................................................................................................................................................... |
110 |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
قلم شمشیر |
................................................................................................................................................................................................. |
111 |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
لاله ی خونین کربلا |
............................................................................................................................................................................. |
112 |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
نام حسین و رسم حسین |
.......................................................................................................................................................................... |
113 |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
نام |
............................................................................................................................................................................................................... |
114 |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
ویران نشین دیگر |
....................................................................................................................................................................................... |
115 |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
بخش سوم : اشعار سیاسی (سرود سپیده) |
................................................................................................................................. |
117 |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
الله اکبر |
.................................................................................................................................................................................................... |
118 |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
امّت ناجیه |
................................................................................................................................................................................................... |
121 |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
با کاروان سپیده |
........................................................................................................................................................................................... |
123 |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
برای عزیزان پاسدار برای سپاهیان پاسداران و ارتش |
............................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................ |
125 127 |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
بهار نهضت |
.............................................................................................................................................................................................. |
129 |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
به پاسداران خاک و خون تپیده پاوه |
...................................................................................................................................................... |
131 |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
تا نفس باغبان در این باغ است |
............................................................................................................................................................... |
133 |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
راه قدس از کربلاست |
.............................................................................................................................................................................. |
136 |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
سرودی از گلوی تفنگ |
............................................................................................................................................................................. د
|
139
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
در کربلای پاوه |
................................................................................................................................................................................ |
140 |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
در سنگر حزب اله |
............................................................................................................................................................................. |
142 |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
در بهای آزادی |
....................................................................................................................................................................................... |
145 |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
در فراق دوست |
........................................................................................................................................................................................ |
146 |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
شکر پیروزی |
............................................................................................................................................................................................ |
148 |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
فرهنگ ما کجا می رود |
............................................................................................................................................................................ |
149 |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
فرزندم مرا یاری کن |
............................................................................................................................................................................... |
151 |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
لحظه ی معراج |
..................................................................................................................................................................................... |
152 |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
مشهد نام آوران |
....................................................................................................................................................................................... |
154 |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
موسایی دیگر |
......................................................................................................................................................................................... |
155 |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
نقشی برای تاراج |
..................................................................................................................................................................................... |
162 |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
نامه ای به کارکنان |
................................................................................................................................................................................... |
164 |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
بخش چهارم : اشعار اجتماعی و سیاسی (سرود سپیده) |
................................................................................................... |
166 |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
جنگ آزمون |
.............................................................................................................................................................................................. |
167 |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
در قربانگاه عشق |
...................................................................................................................................................................................... |
168 |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
در عظمت |
................................................................................................................................................................................................. |
170 |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
فاصله |
......................................................................................................................................................................................................... |
174 |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
فرزند توفان |
.............................................................................................................................................................................................. |
177 |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
فصل چهارم : اشعار حمید مصدق |
......................................................................................................................................... |
178 |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
بخش اول : اشعار اجتماعی |
................................................................................................................................................... |
179 |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
ارزش انسان |
.............................................................................................................................................................................................. |
180 |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
از جدایی ها (26) |
.................................................................................................................................................................................. هـ |
181 |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
ای کاش انفجار |
........................................................................................................................................................................................ |
182 |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
در رهگذر باد (7) |
..................................................................................................................................................................................... |
184 |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
سفر نخستین |
.............................................................................................................................................................................................. |
185 |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
بخش دوم : اشعار اجتماعی و سیاسی |
................................................................................................................................ |
190 |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
از جدایی ها (36) |
................................................................................................................................................................................. |
191 |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
از جدایی ها (32) |
............................................................................................................................................................................... |
193 |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
در رهگذر باد (5) |
............................................................................................................................................................................ |
194 |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
در رهگذر باد (3) |
.............................................................................................................................................................................. |
195 |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
در رهگذر باد (درآمد) |
........................................................................................................................................................................... |
196 |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
درفش کاویان (1) |
........................................................................................................................................................................ |
200 |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
درفش کاویان (3) |
................................................................................................................................................................................ |
207 |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
رهنورد آزادگی |
................................................................................................................................................................................... |
209 |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
سفر چهارم |
....................................................................................................................................................................................... |
210 |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
سفر دوم |
...................................................................................................................................................................................... |
213 |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
معجزه ی ایمان |
................................................................................................................................................................................. |
217 |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
بخش سوم : اشعار سیاسی |
............................................................................................................................................................. |
219 |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
انتظار |
........................................................................................................................................................................................................ |
220 |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
از جدایی ها (29) |
................................................................................................................................................................................ |
221 |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
حرف آخر |
.......................................................................................................................................................................................... و |
223
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
شکست سکوت |
....................................................................................................................................................................................... |
223 |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
مرگ شهزاده |
................................................................................................................................................................................ |
224 |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
یادنامه ی شهیدان |
...................................................................................................................................................................................... 227 |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
فصل پنجم |
.............................................................................................................................................................................................. |
228 |
نتیجه گیری |
........................................................................................................................................................................................... |
229 |
منابع ومأخذ .............................................................................................................................................................................................. 230
چکیده انگلیسی ............................................................................................................................................................................................. 235
مقدمه
« قیصر امین پور شاعری کم نظیر و دُردانه شعر و ادب فارسی، متولّد دوم اردیبهشت 1338 در شهر دزفول است. وی تحصیلات ابتدایی و متوسطه خود را در گتوند و دزفول به پایان برد سپس به تهران آمد و دکترای خود را در رشته زبان و ادبیات فارسی از دانشگاه تهران در سال 1376 اخذ کرد. او فعالیّت هنری خودرا از حوزه اندیشه و هنر اسلامی در سال 1358 آغاز کرد. به سال 1367 سردبیر مجله سروش نوجوان شد و در دانشگاه الزهرا تهران مشغول به تدریس شد. همچنین ایشان در سال 1382 به عنوان عضو فرهنگستان ادب و زبان فارسی انتخاب شد. اولین مجموعه شعرش را با عنوان «تنفس صبح» که بخش عمده آن غزل بود و حدود بیست قطعه هم شعر آزاد داشت به وسیله از سوی انتشارات حوزه ی هنری در سال 63 منتشر کرد. دومین مجموعه شعرش را «کوچه آفتاب» به وسیله انتشارات حوزه ی هنری وابسته به سازمان تبلیغات اسلامی به بازار فرستاد.
امین پور که با تفکر دینی و انقلابی همراه با انقلاب بوده با توقّع کارکردی انقلابی از شعر در قالب کلاسیک، عمدتاً به رباعی و دوبیتی توجه نشان داده و در فصل بندی کتاب عناوینی چون با مردان خدا و فصلی با شهادت و شهیدان خدایی و گزیده رباعی ها و دوبیتی های انقلاب را ثبت و ضبط می کند که در فاصله سالهای 57 تا 62 سروده بود. در سال 1365 منظومه «ظهر روز دهم» توسط انتشارات برگ وابسته به وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به بازار وارد شد. شاعر در این منظومه 28 صفحه ای «ظهر عاشورا»،« غوغای کربلا» و« تنهایی عشق» را به عنوان جوهره ی سرود بلندش در نظر می گیرد. «آینه های ناگهان» تحول کیفی و کمی امین پور را بازتاب دارد در این مرحله امین پور به درک روشن تری از شعر و ادبیات می رسد. اشعار این دفتر نشان از تفکر و اندیشه ای می دهد که در ساختاری نو عرضه می شود. آینه های ناگهان، امین پور را به عنوان شاعری تأثّیرگذار در طیف هنرمندان پیشرو انقلاب تثبیت می کند و از آن سو نیز موجودیت شاعری از نسل جدید به رسمیت شناخته می شود. اشعار امین پور این مجموعه حاوی اشعاری است که بعدها در کتاب های درسی به عنوان نمونه هایی از شعرهای موفق نسل انقلاب می آید.
در همین دوران است که برخی از اشعار وی همرا با موسیقی تبدیل به ترانه هایی می شود که ورد لب های پیر و جوان می گردد. پس از تثبیت و اشتهار، ناشران معتبر بخش خصوصی علاقه خود را به چاپ اشعارامین پور نشان می دهند. قیصر امین پور پیش از آنکه به عنوان شاعر کودک و نوجوان به شمار آید در جامعه ای ادبی به خاطر ویژگی های شعری اش شناخته شده است و شعارهای عمومی اش بیشتر از شعرهای کودکانه و نوجوانانه اش بر سر زبانهاست.
ازنیمه ی دوم دهه شصت بود که قیصر امین پور به ثبات زبان و اندیشه در شعرش دست یافت. هرچند جامعه ادبی او را به عنوان یک ادیب آکادمیک و استاد دانشگاه می شناسد ولی حوزه ادبیّات کودکان و نوجوانان هنوز قیصر را از آن خود می داند. دو دفتر به «قول پرستو»و«مثل چشمه »«مثل رود» آوازه خوبی دارند.
در طلیعه دفتر به «قول پرستو» شاعر با طرح چند پرسش ارتباط خود را با مخاطب آغاز می کند:
چرا مردم قفس را آفریدند؟ |
چرا پروانه را از شاخه چیدند؟ |
چرا پروازها را پر شکستند؟ |
چرا آوازها را سر بریدند؟ |
قالبهای مورد علاقه امین پور عبارتند از: چهار پاره، غزل، دوبیتی، قالب نیمایی و مثنوی.
هوشیاری و دقّت نظر امین پور از او شاعری مضمون یاب و نکته پرداز ساخته است. مضمون یابی و نکته پردازی او از نوعی نیست که وی را از واقعیت ها دور ساخته و نازک اندیشی های معما گونه را به ذهن و زبانش راه دهد. شعر او در عین سادگی و روانی، از زیبایی چشمگیری برخوردار است. مثلاً شعرهای «لحظه سبز دعا»، «حضور لاله ها»،« لحظه شعر گفتن».
امین پور در شعرهایش می کوشد از زبان امروزی در نهایت سلامت و روانی استفاده کند و رعایت کامل قوانین بکار گرفتن فرهنگ کنایات و اصطلاحات به جمعیت زبان او کمک می کند. او در شعر «بال های کودکی» بیش از هر شعری فرهنگ زبانی توده مردم را وارد کرده است.
موضوعات برگزیده او، عام و متعلق به نوجوانان و مردم است و تازگی و طراوت خوبی دارند و این فعالیّت و حجم ذهنیت او را نشان می دهد.
یکی از راههای ارتباط با کودکان و نوجوانان در شعر استفاده از واژه های موزون و خوش آهنگ است و امین پور از این اوزان و نیز دیگر وزنها برای عام در شعرهایش به تنّوع استفاده کرده است.
نمونه شعر «خلاصه خوبیها» برای امام خمینی(ره)، از کتاب «تنفس صبح»
لبخند تو خلاصه خوبیهاست |
لختی بخند خنده گل زیباست |
پیشانیت تنفّس یک صبح است |
صبحی که انتهای شب یلداست |
در چشمت از حضور کبوترها |
هر لحظه مثل صحن حرم غوغاست |
رنگین کمان عشق اهورایی |
از پشت شیشه دل تو پیداست |
فریاد تو تلاطم یک طوفان |
آرامشت تلاوت یک دریاست |
با ما بدون فاصله صحبت کن |
ای آن که ارتفاع تو دور از ماست |
قیصر امین پور، در حوزه ی شعر کودک و نوجوان نامی آشناست ولی مانند بعضی از شاعران، در حوزه ی شعر کودک مکث چندانی از خود نشان نداد و بیشتر توجه خود را به نوجوانان معطوف داشت. نمونه آثار او در بخش شعر نوجوان: مثل «چشمه مثل رود» (1368) – «به قول پرستو» (1375) – «تنفس صبح» (1363) – «در کوچه انقلاب» (1363).
شاعری متواضع،خون گرم و بلندنظر بود که در خصوص شعر شاعران دیگر، بخصوص شاعران جنگ و انقلاب مناعت طبع فراوان داشت. کار قیصر از نظر دانش ادبی کلاسیک جدید بود که در بین همنوعانش که همان استادان دانشگاه بودند بی نظیر به شمار می آید.
سرانجام قیصرامین پوردرآبان ماهسال1386ازدنیارفتو مراسم خاکسپاری او در زادگاهش گتوند برگزار شد.»(فرشاد مهر،1386،ص368-367)
در این پایان نامه اشعار اجتماعی و سیاسی او مورد توجّه قرار گرفته و سعی بر این بوده که از گلستان پرطراوت شعر او که نتیجه طبع روان و دلکش این شاعر بزرگ می باشد، گلهایی معدود در حیطه ای محدود چیده و مشام جان خوانندگان را با آن معطّر سازم.
«شعر دوران انقلاب باید بخش برجسته ای از اصیل ترین شعر همه ی دوران تاریخ ایران بشمار آید. شعر فارسی هرچند در عمر هزار و دویست ساله ی خود در مقاطع گوناگون به والائی و تعالی شایسته ای نائل شده ومانند ستاره های درخشانی درآسمان ادبیات جهان می درخشد.
شعر انقلاب در جهت آرمانها و هدفهای والا سخنگوی احساسات و افکار و جهت گیریهای ملّتی است که شاعر، از دل آن برخاسته و بدان وابسته است. شعر دوران انقلاب شعر زر و زور نیست شعر احساسات سطحی و فردی و متوجّه آرزوها و امیال حقیر بشری نیست زبان یک ملّت و شرح حال یک ملّت است. انعکاسی از روح بزرگ جامعه ای است که یکپارچه در جهت هدفها و آرمانهای الهی و انسانی گام برداشته و فداکاری کرده است. شعر دربارها و میخانه ها و عشرتکده ها نیست. شعر صحنه ی عظیم جهاد و سیاست و انقلاب و جهان نگری است. حمید سبزواری از پیشکسوتان شعرهای انقلابی است. و او شاعری بیدار دل و با ایمان ، سخنور، غیورو آزاده،استبه سان درختی برآمده از بوستان مردمی قد برافراشته با اعتقاد و نقدی تاب دیده در کوره ی حوادث و فقر، عنصر مقاومی که هرگز دل وی از خصم دربیم نشد هرگز از پاس حق پای واپس نکشید.
نامش حسین فرزند مرحوم عبدالوّهاب شهرتش ممتحنی و تخلّصش حمید. ولادتش به سال1304 و زادگاهش سبزوار است. او پس از تحصیلات متداول به خدمت آموزش و پرورش درآمد امّا به علت مبارزات سرسختانه اش با نظام ستمشاهی از آموزش و پرورش اخراج شد، چندی متواری و سرگردان بود. سرانجام در بانک بازرگانی بکار اشتغال ورزید و پس از پیروزی انقلاب بنابر تقاضای شخص خود از خدمات بانکی بازنشسته شد و یکسره به کارهای ادبی پرداخت. امّا آثار و سروده های حمید به دو بخش منقسم است. قسمتی از آن محصول و مولود دوران اختناق است که شاعر با شجاعت و شهامت و ایمان راسخ بر حکومت تاخته و اوضاع نابسامان آن روز را نکوهش کرده است. قسم دوّم آثار پس از پیروزی انقلاب است که شاعر در موضوعات مختلف و به مناسبتهای گوناگون سروده است. حمید از سال 1342 و وقوع قیام عظیم پانزده خرداد همراه و همگام با مردم پیچ و خم، پر نشیب و فراز مبارزه را طی می کرد و با عرضه آثار خود در تحریک مردم به ادامه پیکار به سهم خویش می کوشید، تا آنگاه که دریای خشم خلق توفان خیز گشت و امواج خروشان آن می رفت که بنیاد کاخ بیداد را براندازد. حمید در آن اوان و اوقاف غزلهای پرشور و احساس می سرود و به مرثیه خوانان مذهبی تحویل می داد که در مجامع و محافل می خواندند و عواطف مردم را تحریک می کردند تا به تأیید و توفیق انقلاب به پیروزی رسید. در میان آثار این دوره نیز سخنان شیوا و رسا و سرودهای پخته در انواع مختلف شعر بسیار است در آثار مولود این دوره قصیده، غزل، مثنوی، قطعه، دوبیتی پیوسته و دیگر انواع شعر وجود دارد. همچنانکه در آثار خود شاعردر دوران خفقان، امّا فراز و فرود سخن حمید پس از پیروزی بیشتر از دوران پیش است و این معلول عللی است که برخی از آن را می توان برشمرد.
علّت نخست اینکه شاعر در دوران اختناق با درد و رنج دست به گریبان است و محیط موجود ملائم با طبع وی نیست با شور و حرارت با آن به پیکار برمی خیزد و تمامی ذهن و اندیشه خود را بکار می گیرد تا اثری مؤثّر و بدیع عرضه کند. علّت دیگر وقوع حوادث و وقایعی است که به توالی و تعاقب پیش آمده و شاعر به مناسبت و ضرورت معجلاً شعری عرضه کرده است. بی تردید چنین اثری نمی تواند، همسنگ آثاری باشد که شاعر به میل و رغبت خویش سروده و مولود نیاز فطری اوست. طرز اصلی سخن وی همان سبک مطنطن و فخیم خراسانی است هرچند که گاهی به مرز عراقی نیز نزدیک می شود. مدار و محور سخن او همان طرز پرصلابت حمید را در آن شیوه آثاری بلند و فاخر است. حمید نه تنها در سرود جمهوری اسلامی دارای مقامی بلند و جایگاهی رفیع است بلکه می توان ادّعا کرد که در تاریخ سرود از آغاز تا هم اکنون او در صف نخستین قرار دارد و در این عرصه از حیث جامعیّت کسی به پایه ی او نمی رسد.
حمید با تقیّد به موضوع و پای بندی به موازین عقیدتی و با مارشهای ناموزون و خشن، شیواترین و مؤثّرترین سرودها را عرضه کرده و در این زمینه او را فضل تقدّم و حقی عظیم است، او در آن روز که انقلاب در شرف پیروزی بود در نیاوران و در جوار کاخ «سرود خمینی ای امام» را می ساخت و با دوستان خود تمرین می کرد که در روز ورود امام با همنوایی جمعی خوانده شود. حمید به مناسبتهای مختلف سرودهای متفاوتی سروده که بسیاری از آنها بر سر زبانها افتاد و در تاریخ سرود جاودانه خواهد ماند. سپاس خدای را که امروز شعر و ادب انقلاب گرم پوی و پرشتاب به سوی کمال مطلوب خویش گام بر می دارد و به وسیله ی آثار شاعرانی مانند حمید سبزواری مخلص و مؤمن و فاضل و پرشور رنگ و جلا می پذیرد. سبزواری مایه ی مباهات و چشم و چراغ شعر و ادب انقلاب می باشد.
آری او در سخن و برخورد خود بسیار صریح و بی پرواست و در عقیده و آرمان خود بی گذشت بود. حمید سبزواری در سال 28 مرداد 1332 تا 15 خرداد سال 42،که دهه ی یغماگری بیگانگان و فشار روحی بر آزادگان بود سرور مبارزه سرداره است. در آن دهه اشعار وی رنگ ملّی و میهنی داشت. سرودهای وی همیشه علیه ستم و ستمگری و بر ضد جهل و جهل آفرینی و به حمایت از مظلومان و محرومان در سراسر تاریخ بود. در قسمتی از قصیده ای با عنوان «آه آزادی» چنین است:
من یکی شاعر آزاده در این شهرم |
کس نداند چه بسر دارم سودا من |
به پشیزی نخرندم که بنفروشم |
گهر شعر پی دولت دنیا من |
نشناسند مرا قدر که بشناسم |
قدر این گوهر تابنده ی یکتا من |
در همه خطه ی امروز خراسان نیست |
شاعری در تب حق سوخته الا من |
گرچه گمنامم در ملک سخن امروز |
نامور گردم در کشور فردا من |
شرم دارم که پس شهرت آن گریم |
که بیالایم طبع سخن آرا من |
ننگ دارم که زنم بوسه به پای آن |
که درو بینم صد عیب سرا پا من |
شعر سبزواری شعر درد است، سرچشمه ی گرفته از محیطی پر از رنگ و نیرنگ؛ در عین آنکه رنگ محیط به خود نگرفت و تسلیم زور و زر و نیرنگ نشد. بلکه همیشه در مبارزه با فضای آلوده زور و زرمداران بود. حمید سبزواری دشمن حقیقی را خیلی زود می شناخت و سخن او بر محور این شناخت قرار گرفت. او همچنین مصاحبت و معاشرت با عزیزانی مانند استادان، مهرداد اوستا، محمّد حسن زورق، مشفق کاشانی، علی معلّم دامغانی داشتند.
وی همچنین امام راشد و رهبر انقلاب را از ژرفای دل دعا می کند و هویت میهن اسلامی خود را مرهون وجود بزرگمرد می داند. سبزواری در ترسیم سیمای «حزب الله» مهارت دارد. وقار برخاسته از ایمان حزب خدا و پر دلی عاشقان وادی ایمن و جلال را به نیکی و مهارت استادانه ترسیم کرده است . دیوان استاد سبزواری، دیوان انقلاب اسلامی است. او پیوسته در همه صحنه ها همگام این امّت برومند، شمشیر زبان از نیام برون کشیده و بی امان بر بدسگالیها و ناسپاسی ها، تاخت آورد. و ایثارها و اخلاصها را ارج نهاد و پاس داشت. زبان او بیان آرمانهاست، آرمانهای امّتی که به تعبیر شاعر، همراه جلودار نادره ی عصر به سوی نور ره می سپارد. این شاعر توانا در هر عقبه و ابتلایی و در هر مبتدا و منتهایی همراه این امّت بوده است. اولین مجموعه از آثار با عنوان «سرود درد» تقدیم به ادب دوستان و هنر پروران شد. و دومین دفتر را با نام «سرود سپیده» سروده است. که حماسه هایی گلرنگ در عروج شهیدان یا ارجوزه هایی در نگاهداشت میراث آن عزیزان با هشداری بر حفظ حدود عقیده و ایمان است. سروده های او خاطره ای از رویدادهای دوران انقلاب و حکومت جمهوری اسلامی و مشحون از امیدها و آمال و مسائلی است که برای حکومت و انقلاب و میهن اهمّیت تاریخی دارد.
شعرهای معروف سیاسی و اجتماعی او که در حدود سالهای 1324 و 1327 در روزنامه های وقت انتشار می یافت و با شوق و شور در هر مجلس و محفلی خوانده می شد غالباً در قالب ترجیعی بود. در آغاز دوره ی مشروطه ، مستزاد برای بیان مضامین وطنی و اجتماعی و سیاسی رواج بسیار یافت. نخستین قالب تازه که در شعر سیاسی و اجتماعی به وجود آمد بحر طویل بود.»(سبزواری،1368،صص16-14-11-10)
حمید مصدّق از شاعران مطرح زمانه است.او از پیروان راستین نیما یوشیج بود، ولی به افکار و سبک روش سعدی نیز عشق می ورزید.
مبلغ قابل پرداخت 24,300 تومان
برچسب های مهم