مرکز دانلود خلاصه کتاب و جزوات دانشگاهی

فهرست مطالب

 

عنوان صفحه

مقدمه. 1

فصل اول : کلیات... 4

1-1- بیان مسأله. 5

1-2- سؤالات تحقیق.. 6

1-3- اهمیت و ضرورت تحقیق.. 7

1-4- اهداف تحقیق.. 7

فصل دوم : مباني نظري و پيشينه تحقيق... 8

2-1- پیشینه تحقیقات... 9

2-2- مبانی نظری تحقیق.. 13

2-3- چارچوب نظری.. 13

2-4- فرضیات تحقیق.. 14

2-5- تعریف مفاهیم.. 15

2-6- تعریف متغیرها17

2-6-1- متغیرهای مستقل.. 17

2-6-2- متغیرهای جمعیتی.. 17

2-6-3- متغیرهای اقتصادی- اجتماعی.. 18

2-6-4- متغیر وابسته. 20

فصل سوم : روش تحقيق... 22

3-1- تکنیک‌های جمعآوری اطلاعات... 23

3-2- جامعه آماری.. 23

3-3- نمونه آماری.. 23

3-4- اعتبار و پایایی تحقیق.. 25

فصل چهارم : تجزیه و تحلیل داده‌ها26

4-1- یافته‌ های تحقیق.. 28

نتیجه گیری.. 39

پیشنهادها و راهکارها40

منابع و مأخذ. 41

فهرست جداول

جدول شماره 1-1 :آمار طلاق را به تفکیک نقاط شهری و روستایی از سال 1365 تا 1388. 6

جدول شماره 1-2: آمار ازدواج و طلاق در استان قم در سالهای 90تا 92. 7

جدول شماره 4-1: توزیع فراوانی پاسخگویان بر حسب سن در زمان طلاق.. 28

جدول شماره 4-2: توزیع فراوانی پاسخگویان بر حسب علت اصلی طلاق از نظر خودشان. 29

 

مقدمه

بدون شک هدف نهایی ارسال انبیاء الهی و انزال کتاب آسمانی ایجاد جامعه­ای منزه از آلایش­های شیطانی و اقامه عدل بین آحاد بشر و زمینه سازی برای نیل به حیات جاودانی بوده است. برای رسیدن به این جامعه ایده­آل لازم است، که خانواده که عنصر تشکیل دهنده جامعه است، سالم باشد. در نتیجه هرگونه اختلال در این کانون گرم یا از هم پاشیدگی آن سلامت جامعه را مختل می­کند.

اکثر جوامع کنونی با مشکلات و معضلات متعدد اجتماعی دست به گریبانند که حیات جوامع بشری را با تهدید مواجه می­کند. از دیدگاه جامعه شناسان، مسائل اجتماعی شرایط یا وضعیتی است که جامعه آنها را به منزله خطری برای راه و رسم زندگی می­داند و ناگزیر درصدد رفع یا تعدیل آنها برمی­آید. از نظر رابرت مرتن وقتی میان معیارها و واقعیات اجتماعی فاصله و اختلاف بوجود می­آید خواه نیروهای ایجاد کننده این شرایط، انسان یا طبیعت باشد مشکلات اجتماعی ایجاد می­شود و نهایتاً اعضای جامعه نسبت به چنین وضعیتی واکنش نشان می­دهند. اهمیت این واکنش بر طبق اصول جامعه شناختی، عمدتاً تحت تأثیر ساخت جامعه، نهادها و ارزش­های آن می­باشد.

در یک تقسیم بندی کلی مشکلات اجتماعی دارای جنبه ذهنی و عینی می­باشد. جنبه ذهنی آن در ادراکات و ارزش­گذاری مردم جامعه در رد یا تأیید اینکه چه چیز مشکل اجتماعی می­باشد، ظاهر می­شود و جنبه عینی آن شرایط واقعی است که در آن مشکلات ارزیابی می­شود.

از نظر میلز (Mills) مطرح کردن موضوعی مانند طلاق به عنوان مسئله اجتماعی مستلزم تبدیل آن از گرفتاری­های خصوصی به مسائل عام ساخت اجتماعی است، زیرا گرفتاری­های خصوصی ناشی از شخصیت فرد و رابطه نزدیک با آن است، اما مسائل اجتماعی اموری است که از سویی بر شرایط خاص و زندگی خصوصی افراد حاکم است و از سوی دیگر به شرایط و سازمان جامعه و چگونگی ساخت وسیع اجتماعی وابسته می­باشد. در واقع وقتی مردم احساس کنند که ارزش­های اجتماعی آنها نادیده گرفته می­شود و یا تهدید می­گردد و بین مطلوب اجتماعی و واقعیات اجتماعی اختلاف وجود دارد، بحران اجتماعی یا مسأله اجتماعی ایجاد می­شود.

برخی صاحبنظران معتقدند: طلاق زمانی به صورت آفت یا بلای اجتماعی تجلی می­یابد که از حدود معینی خارج شده و فراوانی آن غیر متعارف گردد. جهت تشخیص این وضعیت، می­توان آمار طلاق را با آمار ازدواج مقایسه نمود. در شرایط کنونی جامعۀ ایران، آمار رو به گسترش طلاق، آن را به سمت یک معضل اجتماعی سوق می­دهد.

مطابق آمار منتشره، در طی سه ماهه نخست سال 93، حدود 37 هزار فقره طلاق به وقوع پیوسته است که در مقایسه با سه ماهه نخست سال 92حدود 4 درصد رشد نشان داده است. در حالی که در طی سه ماهه نخست سال 93 تنها حدود 199هزار مورد ازدواج ثبت شده است.

 

تبیین جامعه شناختی طلاق

وضعیت خانواده، چگونگی روابط بین اعضای خانواده و انحلال و فروپاشی آن از یک سو بازتاب شرایط اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی است و خانواده به عنوان یکی از اجزای نظام اجتماعی و دارا بودن ویژگی­های یک نهاد اجتماعی، از تأثیر پذیری متقابل برخوردار است و از سوی دیگر معلول عوامل درونی در خانواده (سطح خرد) و کیفیت و چگونگی آن می­باشد. بدین لحاظ جهت تبیین جامعه شناختی پدیده طلاق از نظریات خرد و کلان استفاده شده است تا چرایی و چگونگی این مسئله تبیین گردد.

در زمینه طلاق و بررسی عوامل مؤثر بر آن دو رویکرد کلی مطرح شده است. اولی طلاق را حادثه­ای آسیب شناختی دانسته و عوارض و پیامدهای زیادی را بر آن متصور است و دومی طلاق را فرآیندی تلقی می­کند که ماهیت تحول داشته و از مراحلی تشکیل شده است.

رویکرد اول توسط جامعه شناسان و قضات مطرح می­شود و رویکرد دوم را روانشناسان و متخصصان طلاق در حوزه­ی خانواده و خانواده درمانی عرضه کرده­اند. به طور مثال آرونس و راجرز (1987) در حمایت از رویکرد تحویلی به طلاق می­نویسند:

طلاق را می­باید به دو دلیل عمده تحولی تلقی کرد: نخست فرآیند طلاق به خودی خود تحولی است. دوم تجربه­ی طلاق در بافت تحولی فردی و خانواده اتفاق افتاده است.

کسانی دیگر چون رابینسون (1993) یک مدل شش مرحله­ای طلاق را ارائه می­دهند که مبتنی بر دیدگاه سیستم­های خانواده است و از مدل تحولی فروپاشی خانواده در خلال فرآیند طلاق بهره می­گیرد. وی این مرحله را بر می­شمارد:

1. تشخیص فروپاشی رابطۀ زناشوئی؛

2. تصمیم به جدائی یا طلاق؛

3. آماده سازی و برنامه ریزی برای حصول نتیجه؛

4. جدائی فیزیکی واقعی؛

5. فرآیند قانونی طلاق؛

6. خانواده پس از طلاق؛

عمده بحث ما در خصوص مرحله اول و دوم و حتی ماقبل از آن یعنی عوامل مؤثر بر گرایش زنان مطلقه در کمیته امداد منطقه یک قم می­باشد، که در ادامه به آن می­پردازیم.

 

1-1- بیان مسأله

یکی از موضوعاتی که در چند سال اخیر ذهن اکثر اندیشمندان و حتی عموم را به خود مشغول کرده است مسأله طلاق[1] می­باشد. طلاق به خودی خود آسیب زا نیست اما ممکن است اثراتی داشته باشد که به خصوص این اثرات برای فرزندان طلاق می­تواند اثرات منفی به دنبال داشته باشد همچنین طلاق می­تواند برای یکی از زوجین که آمادگی طلاق و متارکه را نداشته است اثرات منفی به دنبال داشته باشد از قبیل افسردگی، خودکشی، آسیب­های اجتماعی و...

وجدان جمعی یکی از مهمترین ضمانت­های تحقق اهداف و ارزش­های جامعه است. شخص یا اشخاص می­توانند هنجارهای جامعه را تحقیر کنند، اما در برابر وجدان جمعی جز اطاعت راهی ندارند. به اعتقاد دورکیم هر چقدر وجدان جمعی قوی باشد، خشم عمومی در مقابل هنجارشکنی حادتر است. با ضعیف شدن وجدان جمعی، ارزش­های منفی منتسب به طلاق کاهش می­یابد و جامعه مطلقه­ها را به عنوان مطرودین اجتماعی تلقی نمی­کند و بدین ترتیب بر میزان طلاق افزوده می­شود. به عبارت دیگر جامعه­ای که طلاق را پدیده­ای عادی و طبیعی می­داند، رواج آن را نیز موجب خواهد شد، برعکس آنجا که طلاق منفور، زشت و ضد ارزش محسوب می­شود، خواه ناخواه از کمیت آن کاسته می­شود. طلاق و تعدد آن در جامعه کنونی نوعی تساهل را نسبت به آن ایجاد می­کند که از قبح آن می­کاهد و به تبع آن، انسان­ها در برخورد با اولین مشکل به طلاق می­اندیشند. (ساروخانی 1376: 89).

از سوی دیگر در قرن حاضر این گرایش وجود دارد که طلاق را بیش از آنکه پدیده­ای اجتماعی بدانند، آن را امری حقوقی تلقی کنند، این نگرش می­تواند موجب افزایش آمار طلاق شود.

 

1-2- سؤالات تحقیق

سؤال اصلی این پژوهش این است که:

عوامل مؤثر بر گرایش به طلاق در بین مددجویان زن مطلقه در کمیته امداد قم چیست؟

سؤالات فرعی عبارتست از اینکه:

راهکارهای کاهش گرایش به طلاق در بین مددجویان چیست؟

آیا می­توان جامعه­ای خالی از طلاق و معضلات مربوط به این معضل داشت؟