مرکز دانلود خلاصه کتاب و جزوات دانشگاهی

فهرست مطالب

عنوان صفحه

چکیده. 1

مقدمه. 1

تعریف انگیزش... 2

اهميت و ضرورت انگيزش... 2

نقش انگیزش در یادگیری.. 3

انگيزش عمومي و انگيزش اختصاصي براي يادگيري.. 4

نظریه‏های انگیزش در یادگیری.. 5

رویکرد رفتاری‏نگر به انگیزش... 5

نظریه انسانی‏نگر به انگیزش... 6

انگیزش به صورت سلسه مراتبی از نیازها6

رویکرد شناختی به انگیزش... 7

نظریه برانگیختگی.. 7

نظریه نسبت‏دادن.. 7

نظریه انگیزش پیشرفت... 10

ارتباط انگيزه پيشرفت با ساير جنبه هاي زندگي.. 10

رویکرد اجتماعی – فرهنگی.. 13

راهکارهای مقابله با مشکل کمبود انگیزش یادگیری.. 14

نتایج پژوهشهای مربوط به رابطه بین انگیزش و یادگیری.. 14

عوامل بنیادی مؤثر بر انگیزه. 15

یادگیرنده. 18

ویژگی دانش‏آموزان با انگیزه. 18

جوّ کلاسی.. 18

متغیرهای آموزشی.. 19

تمرکز مقدماتی.. 20

شخصی کردن.. 20

توجه به اصل انگیزش در سیرة معصومان(ع). 20

آگاهی‏بخشیدن درباره جهل.. 21

تشویق به علم‏آموزی.. 21

تشویق و ترغیب دانش‏پژوهان.. 22

راهکارهای ایجاد انگیزش در دانش‏آموزان.. 22

نتيجه گيري.. 24

منابع. 25

انگیزش ، یادگیری و آموزش

چکیده

«انگیزش» عاملی است که رفتار مشخصی را تحریک و هدایت می‏کند و پاسخی است به این سؤال که اساس یادگیری علم چیست؟ روان‏شناسان برای انگیزش اهمیت بیشتری نسبت به هوش قائل می‏شوند. آنان انگیزش را حاصل عواملی مانند مشوّق‌ها، نیازهای درونی،کنجکاوی، برانگیختگی و علت‏هایی می‏دانند که فرد برای رویدادها و نتایج اعمال می‏کند.

در این مقاله، به عوامل بنیادین مؤثر بر انگیزه از قبیل فرهنگ، خانواده، معلم، ویژگی‏های یادگیرنده، جوّ کلاس و متغیّرهای آموزشی اشاره و به دنبال آن، به اصل انگیزش در سیرة معصومان(ع)، پرداخته می‏شود. در پایان، برخی راه‏کارهای ایجاد انگیزش در دانش آموزان بیان می‏گردد.

کلید واژه‏ها:انگیزش،یادگیری، مشوق، معلم، خانواده، فرهنگ، سلسله مراتب نیازها.

مقدمه

چه عاملی دانش‏آموز را وادار به یادگیری می‌کند؟ چرا دانش‏آموزان با توانایی و استعداد یادگیری بسیار شبیه به هم، پیشرفت تحصیلی بسیار متفاوتی دارند؟چرا بسیاری از دانش‏آموزان با وجود توانایی و ظرفیت یادگیری، ترک تحصیل می‏کنند؟ چرا برخی از معلمان پس از مدتی از حرفه خود احساس نارضایی می‏کنند؟دربارة یادگیری شرایط بسیاری مطرح شده است.

برخی از آنها، که بیشتر مورد توجه هستند، عبارتند از: شخصیت و توانایی‏های دانش‏آموز، آمادگی، انگیزه، تجارب گذشته، موقعیت و محیط یادگیری، روش تدریس معلم، رفتارهای آموزگار، تأثیر تمرین و تکرار، خصوصیات تکالیف خاص یادگیری، مشوق‏ها و... انگیزش میان همة عوامل مؤثر بر یادگیری، اهمیت بیشتری دارد تا آنجا که گفته شده است، سه عامل مهم در یادگیری عبارتند از: 1. انگیزش؛ 2. انگیزش؛ 3. انگیزش.

تعریف انگیزش

«انگیزش» اسم مصدر از «انگیزیدن» بوده و در لغت به معنای «تحریک»، «ترغیب»، «تحریض» و «هیجان» آمده است. در تعریف انگیزش آمده است:واژه انگیزش در انگلیسی از کلمه لاتین Mover گرفته شده است. این اصطلاح همان گونه که از معنای رایج آن برمی‏آید، به علت و چرایی رفتار اشاره دارد.انگیزش را می‏توان عامل نیرو دهنده، هدایت کننده و نگهدارنده رفتار تعریف کرد. به زبان ساده، انگیزش چیزی است که فرد را به پیش رفتن وا می‏دارد؛ در حال پیش رفتن نگه می‏دارد و تعیین می‏کند که به کجا باید رفت.

روان‏شناسان، انگیزش را عامل درونی می‏دانند که رفتار شخص را تحریک می‏کند و در جهت معیّن سوق می‏دهد و آن را هماهنگ می‏سازد. این نکته نیز مورد اتفاق است که انگیزه، سازه‏ای است که به طور مستقیم قابل مشاهده و اندازه‌گیری نیست، ولی وجود آن از رفتار شخص استنباط می‏شود.اصطلاح انگیزه، اغلب با انگیزش مترادف به کار می‏رود. با این حال، می‏توان انگیزه را حالت مشخصی که سبب ایجاد رفتاری معیّن می‏شود، تعریف کرد. به دیگر سخن، انگیزه اصطلاحی دقیق‏تر از انگیزش است. انگیزش عمل کلی مولد رفتار به شمار می‏رود، اما انگیزه حالت اختصاصی رفتار خاص است.

اهميت و ضرورت انگيزش

انگيزش مهمترين شرط يادگيري است .علاقه به يادگيري محصول عواملي است كه به شخصيت و توانايي دانش آموز ،ويژگيهاي تكاليف ،مشوقها و ساير عوامل محيطي مربوط مي شود.چه عواملي باعث مي شود كه برانگيختگي دانش آموزان (به دليل آثار بلند مدت آن در يادگيري و خود باروري در دانش ْآموزان )براي والدين و معلمان با ارزش باشد.دانش آموزان با انگيزه به راحتي شناخته مي شوند.آنها به يادگيري اشتياق داشته ،علاقمند، كنجكاو،سختكوش و جدي هستند. اين دانش آموزان به راحتي موانع و مشكلات را از پيش پاي خود بر مي دارند ،زمان بيشتري براي مطالعه و انجام تكاليف مدرسه صرف مي كنند ،مطالب بيشتري مي آموزند و پس از پايان دوره دبيرستان به تحصيلات ادامه مي دهند(0اسكينر و بلمونت،1993). انگيزش را مي توان به عنوان يك فرايند مداخله كننده با يك حالت دروني جاندار دانست كه او را وادار يا ترغيب به عمل مي كند به عبارتي ديگر مي توان گفت انگيزش نيرويي است كه به رفتار نيرو مي دهد و آن را هدايت مي كند .همانگونه كه يك نيرو اشياء را به حركت در مي آورد ، انگيزش نيز شخص را به حركت در آورد .

نقش انگیزش در یادگیری

بسیاری از معلمان ویژگی‏های دانش‏آموزان خوب را در خصوصیاتی نظیر سخت‏کوشی، همکاری و علاقه‏مندی می‏دانند و بعضی از آنان این ویژگی‏ها را به داشتن انگیزش دانش‏آموز منحصر می‏کنند. بسیاری از معلمان از دانش‏آموزان سخت‏کوشی صحبت می‏کنند که ترم تحصیلی را آهسته، ولی پیوسته به پایان می‏رسانند.

پژوهش‏ها نیز نشان داده است که، انگیزش دانش‏آموزان در یادگیری اهمیت مطلوب‏تری در مقایسه با هوش دارد. همچنین دربارة تأثیر انگیزش بر یادگیری، پژوهش‏ها نشان می‏دهد که انگیزش قوی به یادگیری استوار، و انگیزش کم به یادگیری کم می‏انجامد. در واقع انگیزش، موتور محرک تلاش و فعالیت برای یادگیری است و میزان یادگیری دانش‏آموزان را به حداکثر می‏رساند.

دانش‏آموز بی‏انگیزه نه تنها رغبتی به درس خواندن و یادگیری نشان نمی‏دهد، بلکه با بی‏تفاوتی و بی‏توجهی خود چه بسا برای کارکردن دانش‏آموزان دیگر در کلاس نیز مزاحمت ایجاد می‏کند. در این مورد، ضرب‌المثلی انگلیسی وجود دارد که می‏گوید: شما می‏توانید اسبی را که تشنه است تا کنار آب بکشانید، اما نمی‏توانید به نوشیدن آب وادارش کنید. مسئله انگیزش در دانش‏آموزان نیز همین گونه است؛یعنی ما باید دانش‏آموز را تشنه یادگیری کنیم؛ زیرا با این کار خود او به دنبال یادگیری خواهد رفت.

به این نکته باید توجه داشت که هرچند انگیزه در امر آموزش نقش مهمی دارد، این گونه نیست که بدون انگیزه نتوان در فرد یادگیری ایجاد کرد.در این زمینه آزوبل می‏نویسد: بین انگیزش و یادگیری رابطة دوسویه است، نه یک سویه؛ لزومی ندارد که فعالیت‏های یادگیری را به تعویق اندازیم تا اینکه علایق و انگیزه‏ها رشد یابند.