مرکز دانلود خلاصه کتاب و جزوات دانشگاهی

فهرست مطالب

عنوان صفحه

مقدمه. 1

خلاصه كتاب خانواده و تربيت ديني.. 2

خلاصه كتاب درآمدي بر تعليم و تربيت اسلامياهداف تربيت از ديدگاه اسلام. 14

خلاصه كتاب مباني تربيت اسلامي.. 28

خلاصه سيرة تربيتي پيامبر(ص) و اهل بيت(ع)تربيت ديني.. 41

خلاصه كتاب دين و برنامة درسي.. 60

خلاصه كتاب دين و دولت... 67

خلاصه كتاب روش‌هاي آسيب زا در تربيتاز منظر تربيت اسلامي.. 75

خلاصه كتاب ديدگاه‌هاي تعليم و تربيت اسلاميبر مبناي آموزه‌هاي قرآني و معصومين.. 88

خلاصه كتاب روش تربيتي اسلام. 99

خلاصه كتاب تعليم و تربيت اسلامي.. 107

منابع.. 112

 

مقدمه

تربيت با شكوفا شدن استعدادهاي آدمي در بعدهاي گوناگون است و هدف از آن تنظيم عادلانة روابط انسان با خويش، خدا، ديگران و طبيعت مي‌باشد و تحقق آن به برنامه ريزي دقيق در ابعاد مختلف نيازمند است.

با توجه به ابعاد مختلف وجود انسان تربيت نيز شامل انواع مختلف از جمله تربيت عاطفي، تربيت جنسي، تربيت اخلاقي، تربيت ديني و ... مي‌باشد.

بعضي از افراد تربيت اخلاقي را همان تربيت ديني مي‌دانند ولي با اندكي دقت و مطالعة كتاب‌ها متوجه مي‌شويم كه تربيت ديني تربيت اخلاقي را در برگرفته و اين همان تربيتي است كه انسان را به كمالات واقعي مي‌رساند.

لذا با توجه به اهميت اين تربيت و نقش دين در زندگي هدف از نوشتن اين مجموعه پرداختن دين به تربيت ديني مي‌باشد كه با خلاصه كردن ده كتاب با عنوان خانواده و تربيت ديني، درآمدي بر تعليم و تربيت اسلامي اهداف تربيت از ديدگاه اسلام، مباني تربيت اسلامي، سيرة تربيتي پيامبر(ص) و اهل بيت(ع) تربيت ديني، دين و برنامة درسي، دين و دولت، روش‌هاي آسيب زا در تربيت از منظر تربيت اسلامي، ديدگاه‌هاي تعليم و تربيت اسلامي بر مبناي آموزه‌هاي قرآني و معصومين، روش تربيتي اسلام، تعليم و تربيت اسلامي انجام شده است.

 

 

خلاصه كتاب خانواده و تربيت ديني

 

نويسنده: دكتر حسن ملكي

 

 

مقدمه

چرا نهاد خانواده قداست دارد؟ براي پاسخ به اين سوال بايد به نقش آن در رشد و كمال انسان توجه كرد. آدمي براي اين آفريده شد كه مسير «شدن» را به تدريج بپيمايد و وجود خود را با سجاياي اخلاقي بيارايد و به مقام خليفه اللهي نزديك گردد.

نهاد مقدس خانواده براي رساندن انسان به اين مقصود مي‌تواند نقش موثري ايفا كند. نخستين تأثير آرامش رواني و عاطفي در اثر تامين نيازهاست. وقتي مردي همسري برمي‌گزيند گويي نصف خود را مي‌يابد. با زوجيت، آدمي كامل مي‌شود و بايد براي كسب كمالات تلاش كند. اين دو نفر وقتي با هم سخن مي‌گويند و گفت‌وگو با عشق و علاقه حمايت مي‌شود، هيچ آهنگي در عالم به زيبايي آهنگ كلمات يك زوج علاقه‌مند به يكديگر نخواهد بود. وقتي اين دو با يكديگر همدلي مي‌كنند، نيرو و انرژي مي‌گيرند و قادر هستند بر مشكلات بيرون از خانه فايق آيند.

دومين تاثير خانواده در تربيت فرزندان و انسان سازي تجلي پيدا مي‌كند. نخستين قابليت‌ها در خانواده شكل مي‌گيرد و زيربنايي‌ترين گرايش‌ها در كودك و نوجوان از طريق رفتار پدر و مادر ايجاد مي‌شود. اگر اين قاعده را بپذيريم كه در هر چيز مبنا و اساس تعيين كننده است، مي‌توانيم بپذيريم كه در عرصه‌ي تربيت نيز زيربناها و مبناها تا آخر عمر به رفتار فرد جهت مي‌دهد. سعادتمندترين انسان‌ها كساني هستند كه از نعمت وجود والدين خوب برخوردار مي‌باشند.

سومين نقش و تاثير خانواده در ارتباط با جامعه و بيرون از خانواده معنا پيدا مي‌كند. نهاد خانواده، جزئي از كل نظام اجتماعي است. قاعدتاً سلامت و استحكام جامعه به مقدار زيادي به سلامت و استحكام خانواده وابسته است. اگر خانواده‌ها وضع مطلوب داشته باشند و كاركرد تربيتي مناسب از خود بروز و ظهور دهند، انسان‌هاي مفيد و كارآمد به وجود مي‌آيد و به كارآمدي و سلامت جامعه افزوده مي‌شود. بنابراين قداست خانواده با نقش تربيتي اين نهاد، رابطه‌ي مستقيم دارد و هر خانواده‌اي بخواهد قداست و ارزش واقعي خد را حفظ كند بايد نقش تربيتي خود را به خوبي ايفا نمايد.

آنچه پيش روي شماست مجموعه‌ي مطالبي است كه توسط نگارنده در جلسات مختلف با كارشناسان سازمان مركزي انجمن اوليا و مربيان و با نيت كمك به خانواده‌ها طرح و تبيين شده است.

 

 

فصل اول:‌ خانواده‌ي متعادل و توسعه پايدار

 

خانواده به دليل نقش تربيتي و فرهنگي خود در پرورش انسان‌هاي متفكر، آگاه و بالنده نقش بسيار موثري مي‌تواند ايفا كند. اگر ابعاد اين نهاد تربيتي به درستي تحليل شود معلوم مي‌گردد كه سلامت و پويايي جامعه به سلامت و پويايي خانواده ارتباط دارد.

بين دو مقوله‌ي خانواده و توسعه، رابطه‌ي تنگاتنگي وجود دارد. اين ارتباط به قدري نزديك و مرتبط به هم است كه به سختي مي‌توان از دو مقوله حرف زد.

اصولاً با دو نگاه مي‌توان اين موضوع را تحليل كرد:

• نگاه تفكيكي
• نگاه وحدت گرايانه و تركيبي

 

ويژگي‌هاي خانواده متعادل

ويژگي‌هاي توسعه متعادل

توسعه در هر كشور، برنامه‌ي كلي حركت آن كشور است. حركت به سوي اهدافي كه با باورها و شرايط آن هماهنگ است. بين توسعه و كاركرد خانواده متعادل رابطه قوي وجود دارد.

در تحليل عميق مي‌توان نقاط ارتباط فراوان بين اين دو، ملاحظه كرد.

 

 

 

نمودار ارتباط خانواده‌ي متعادل و توسعه‌ي متعادل

 

فصل دوم: خانواده در تفكر اسلامي

 

خانواده در تفكر اسلامي جايگاه بسيار رفيع دارد. اگر موضوع خانواده در اسلام را با ساير اموري كه مشابه اين مقوله است مقايسه كنيم، برجستگي خاصي در مسئله‌ي خانواده ملاحظه مي‌كنيم. بعضي امور زندگي مهم‌اند و بعضي اهم.

 

اهميت خانواده

1. اصولاً كل وجود آدمي از درون خانواده استخراج و استنباط مي‌شود و در درون آن شكل مي‌گيرد.
2. وقتي به منابع اعتقادي‌مان مراجعه مي‌كنيم و سير تكويني و شريعت الهي را ملاحظه مي‌كنيم، مي‌بينيم كه از همان ابتدا زندگي آدم‌ها در روي كره خاكي با دو نفر شروع شده است.

خانواده كوچك علي(ع) و فاطمه(س) چند اثر ذاتي و ماندگار در تاريخ به جاي گذارده‌اند. اين خانواده‌ي كوچك كه الگوي خانواده‌ي اسلامي است، محل اتصال آسمان به زمين است.

 

 

فصل سوم: خانواده و تربيت از ديدگاه امام راحل(ره)

 

يكي از ويژگي‌هاي بارز انديشه‌ي تربيتي امام خميني آن است كه اين شخصيت بزرگ براي «انسان» ارزش والايي قائل‌اند و معتقدند اگر كسي با «انسان‌ها» بازي كند، در واقع با «حق» بازي مي‌كند.

يكي ديگر از ويژگي‌هاي انديشه‌ي تربيتي امام آن است كه امام، تربيت معنوي را نگين انواع تربيت مي‌دانستند.

از ديگر ويژگي‌هاي انديشه‌ي تربيتي امام، توجه به همه جانبه بودن تربيت است.

نكته‌ي قابل ذكر ديگر در مورد انديشه‌ي تربيتي امام، ارزش قائل بودن براي «فرهنگ» است.

 

 

فصل چهارم: سيماي خانواده در زيارت عاشورا

 

عاشورا، عرصه‌ي مقابله‌ي دو خانواده

در بخشي از زيارت عاشورا خانواده‌ي ابوسفيان، معاويه، يزيد و عبيدالله- لعنت الله عليهم اجمعين- را مي‌بينيد و در نقطه‌ي مقابل آن، رسول گرامي اسلام(ص)، علي بن ابي طالب(ع)، حسين بن علي(ع) و زهراي اطهر(س) را ملاحظه مي‌كنيد. اين دو خانواده، دو جنس‌اند، دو گروه‌اند.

 

 

 

 

خانواده بر دو گونه است:

- خانواده‌ي شناسنامه‌اي

- خانواده معنوي و اعتقادي

 

نكته‌ي ديگري كه بايد در زيارت عاشورا به آن توجه داشت، نكته‌اي است كه با مسئله‌ي كرامت انساني ارتباط پيدا مي‌كند.

 

انسان‌ها بر دو گونه‌اند:

{ انسان‌هاي كريم و بزرگوار

{ انسان‌هاي لئيم و پست

انسان‌هاي بزرگوار، سلسله‌ي انبيا، سلسله‌ي ائمه اطهار، سلسله صالحان و سلسله‌ي انسان‌هاي پاك و در نقطه‌ي مقابل آن، فاسقان و فاجران، خون ريزان و سفاكان، همواره در طول تاريخ با هم در ستيز بوده‌اند.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

فصل پنجم: نقش تربيت در حفظ ارزش‌هاي انقلاب اسلامي

 

ايام ارزشمند دهه‌ي فجر انقلاب اسلامي بسيار مبارك، به يادماندني و تاريخ ساز است. اگر خداي ناكرده، هر چه زمان مي‌گذرد و هرچه از آغاز انقلاب فاصله مي‌گيريم، از ارزش‌هاي انقلاب اسلامي فاصله گرفته شود و اين امر توسعه پيدا كند، آينده براي ما مبهم خواهد بود. هر چند كه خدا بالاي سر اين امت مسلمان هست، هر چند كه مقام معظم ولايت زمام حركت امت را به دست دارند و هر چند كه دولت كريمه‌ي جمهوري اسلامي ايران در همين مسير قدم برمي‌دارد، ليكن قضيه به قدري مهم است كه بايد هشدار داد و توجه لازم را به آن مبذول داشت.

 

 

 

انقلاب اسلامي ايران و تربيت

نكته‌ي اصلي اين است كه اگر ارزش‌هاي تازه‌اي در وجود انسان‌ها شكل نمي‌گرفت، اگر خداباوري به عنوان يك ارزش، در مقابل طاغوت باوري قرار نمي‌گرفت، اگر استقلال در مقابل وابستگي در دل آدم‌ها خانه نمي‌كرد، اگر آزادي در مقابل انفعال و اسارت در وجود انسان‌ها ارزش پيدا نمي‌كرد، آيا آن همه جانبازي و عشق بازي و مرگ را به سخره گرفتن، انصافاً ممكن مي‌شد؟ خير، امكان نداشت.

آري، نسبت آدم‌ها با انقلاب اسلامي، نسبت ارزشي بود، نه هنجاري تنها، نه رفتاري بي‌ريشه و روبنايي، بلكه به ريشه تبديل شده بود. هرچه به ريشه تبديل بشود در دل خانه مي‌كند و هر چيزي كه در دل قرار گرفت، ديگر كسي جرأت مبارزه با آن را ندارد.

انقلاب اسلامي ايران، كه يك انقلاب ارزشي است و به تعبير شهيد بزرگوار، بهشتي مظلوم، انقلاب ما انقلاب ارزش‌هاست، با ارزش بايد بماند.

در فلسفه بحثي وجود دارد مبني بر اين كه علت محدثه‌ي هر پديده علت مبقيه‌ي آن پديده نيز مي‌باشد. ما انقلاب اسلامي ايران را با نظام ارزشي و اعتقادي به وجود آورديم، از اين رو جز با رويكرد ارزشي نمي‌توانيم آن را نگه بداريم، مگر اينكه خداي ناكرده كسي معتقد باشد كه آن انقلاب اسلامي ايران كه روي داد متعلق به زمان تخريب بود و در زمان سازندگي، ساز ديگري بايد زد.