فهرست مطالب

عنوان صفحه

چكيده1

مقدمه و بيان مسئله. 2

فصل اول: کلیات تحقيق.. 6

1-1 اهداف مطالعه. 7

1-1-1 هدف كلي.. 7

1-1-2 اهداف ويژه7

1-1-3 اهداف كاربردي.. 7

1-2 سوالات و فرضیات مطالعه. 7

فصل دوم: ادبيات و پيشينه تحقيق.. 8

2-1- بیماری مولتیپل اسکلروزیس... 9

2-1-1-ویژگی های بیماری مولتیپل اسکلروزیس... 10

2-2-علائم و عوارض بیماری مولتیپل اسکلروزیس... 12

2-3-روش های درمانی مولتیپل اسکلروزیس... 14

2-3-1- داروهایتخفیفدهندهبیماری.. 14

2-4- افسردگی.. 15

2-4-1-علائمافسردگي.. 16

2-4-2- افسردگی و اضطراب در بیماران مبتلا به مولتیپل اسکلروزیس... 16

2-4-3- علت افسردگی در بیماری ام اس... 19

2-4-3-1- علائم افسردگی در مولتیپل اسکلروزیس... 19

فصل سوم: روش انجام مطالعه. 21

3-1- نوع مطالعه. 22

3-2- جامعه مورد مطالعه. 22

3-3- روش نمونه گيري.. 22

الف

3-4- روش انجام مطالعه. 22

3-5- نحوه جمع آوري داده ها26

3-6- ابزار گردآوري داده ها26

3-7- تجزيه و تحليل داده ها26

3-8- ملاحظات اخلاقی.. 26

فصل چهارم: يافته ها27

فصل پنجم: نتيجه گيري و پيشنهادات... 65

5-1- بحث و نتيجه گيري.. 66

فهرست منابع. 68

 

چكيده

تعیین شیوع و شدت افسردگی و اضطراب در بیماران MS مراجعه کننده به انجمن MS در سن 20 تا 50 سال در سال 93-1392 در شهر قم

تهيه كننده: حسین اردشیری اساتید راهنما: آقای دکتر کیهانی

 

هدف: در اين مطالعه به تعیین شیوع افسردگی و اضطراب در بین بیماران مبتلا به ام اس مراجعه کننده به انجمن ام اس در شهر قم پرداخته شده است.

روش مطالعه: در این مطالعه موردی-شاهدی تعداد 100 بیمار مبتلا به ام اس و 100 نفر از افراد سالم وارد مطالعه شدند. به منظور بررسی شدت افسردگی ، اضطراب در دو گروه مورد مطالعه بترتیب از پرسشنامه های بک، هامیلتون استفاده شده است.

يافته ها:میانگین سنی گروه مورد 3/6+6/30 سال و میانگین سنی افراد در گروه شاهد 78/7+ 7/31 سال بوده و در گروه مورد ، 27% مرد و 73% زن و در گروه شاهد 30% مرد و 70% زن بوده اند. اختلاف آماری معنی داری بین شدت افسردگی با گروه های مورد مطالعه وجود داشت. (001/0=p) و اختلاف آماری معنی داری بین میانگین اضطراب در گروه مورد در مقایسه با گروه شاهد وجود داشت. ( 001/0=p). ارتباط آماری معناداری بین فکر به خودکشی با بیماری ام اس وجود داشت. ( 014/0=p)

نتيجه گيري: با توجه به یافته های این مطالعه، بیماران مبتلا به مولتیپل اسکلروزیس به منظور ارتقاء کیفیت زندگی می بایست از مشاوره ها و در صورت لزوم درمان های روانپزشکی بهره مند گردند.

واژه هاي كليدي: ام اس، افسردگی، اضطراب

 

مقدمه و بيان مسئله

مولتیپل اسکلروزیس (ام اس) یک بیماری بالقوه ناتوان کننده است که درآن سیستم ایمنی بدن بیمار غلاف محافظی که اطراف اعصاب راپوشش می دهد هدف قرار میدهد. ام اس هنگامي در بدن آغاز مي‌شود كه گلبول‌هاي سفيد كه نقش دفاعي در بدن دارند به ميلين كه حفاظتي براي رشته‌هاي عصبي است و كمك مي‌كند كه پيام‌هاي الكتريكي با سرعتي چندين برابر منتقل شوند، بجاي يك عامل بيگانه حمله مي‌كنند و هر بار كه اين گلبول‌ها به رشته‌هاي اعصاب مربوط به يكي از اندام‌هاي بدن حمله كنند، آن اندام دچار مشكل مي‌شود.(1)

افراد مبتلا به موارد شدید مولتیپل اسکلروزیس ممکن است توانایی راه رفتن و یا صحبت کردن را از دست بدهند . تشخیص زود هنگام مولتیپل اسکلروزیس یا( ام اس )در دوره بیماری می تواند مشکل باشد زیرا علائم اغلب می آیند و می روند. گاهی اوقات نیز برای ماهها ناپدید می شوند. هرچند مولتیپل اسکلروزیس در هرسنی می تواند بروز نماید اما اغلب شروع آن دربین سنین 20 و40 سال بوده واحتمال ابتلاء زنان به مولتیپل اسکلروزیس نسبت به مردان بیشتر است . (2)

شايد بتوان گفت دو بيمار ام اس را نمي‌توان يافت كه چگونگي شروع و ادامه بيماريشان شبيه هم باشد ولي در كل بيماري ام اس را مي‌توان به چهار دسته‌ اصلي تقسيم كرد.1

1- نوع عود كننده و فروكش يابنده[1]

2- نوع پيشرونده ثانويه[2]

3- نوع پيشرونده اوليه[3]

4- نوع پيشرونده و عود كننده[4]

علائم ونشانه های بیماری به طور گسترده ای متفاوت است ، بسته به محل فیبر های آسیب دیده عصبی علائم ونشانه های مولتیپل اسکلروزیس ممکن است شامل : بی حسی یا ضعف در یک یا چند اندام که معمولاًدر یک طرف بدن یا نیمه تحتانی بروز می نماید، از دست دادن جزئی یا کامل بینایی ، معمولاً در یک چشم ودر یک زمان یا اغلب با درد در هنگام حرکت چشم ( التهاب عصب بینایی ) ، دوبینی یا تاری دید، سوزش یا درد در قسمت هایی از بدن، احساس شوک الکتریکی که با حرکت خاص سر بروز می نماید، رعشه ، عدم هماهنگی ، عدم استواری و عدم تعادل در راه رفتن، خستگی، سرگیجه. علائم ونشانه های ( ام اس) اغلب با یک افزایش درجه حرارت در بدن بدتر می شود.(4)

اندام‌هاي دست و پا نيز ممكن است دچار مشكلات حسي و حركتي شوند مثل احساس كرختي، به خواب رفتگي يا سوزن سوزن شدن، اشكال در راه رفتن و حركات ارادي ديگر را مي‌توان نام برد. گوش‌ها گاهي دچار مشكلاتي نظير وزوز يا كاهش شنوايي مي‌شوند. احساس نياز مكرر به دفع ادرار، بند آمدن و احتباس ادرار، بي‌اختياري در دفع ادرار و بالاخره كاهش ميل و توانايي جنسي از مشكلاتي هستند كه در دستگاه ادراري - تناسلي بيماران به وجود مي‌آيند. از دست دادن تعادل هنگام راه رفتن خصوصا در تاريكي ممكن است به خاطر درگيري مخچه باشد به جزء اين موارد مي‌توان به مشكلاتي نظير تمركز حواس و گاهي بي‌حواسي، اضطراب، افسردگي، احساس درد در ماهيچه‌ها، اشكال در سخن گفتن، اشكال در اجابت مزاج اشاره كرد. (5)

گروهي از عوامل مي‌توانند زمينه ساز ايجاد مشكلات جديد باشند كه از آنها مي‌توان به گرما و رطوبت، ورزش‌هايي كه حرارت بدن را بالا مي‌برند، تب و مهمتر از همه اينها فشار روحي و عصبي كه استرس رواني مي‌گويند. ؛ افسردگي و بي‌حوصلگي،اضطراب، ترس از افتادن و كم بودن تحرك و عوارضي مانند كوتاه و ضعيف‌تر شدن عضلات ، زخم بستر، يبوست و ... از دیگر مشکلات بیماران مبتلا به ام اس هستند(6)

افسردگی،اضطراب و بیماری ام اس نوعی رابطه پیچیده با هم دارند و هرکدام، دیگری را تشدید می کند. همچنین علائم ام اس و افسردگی و اضطراب در مواردی شبیه هم هستند و به همین دلیل، مشخص نیست که دقیقاً این علائم به دلیل خود بیماری است یا افسردگی و اضطراب.(7)
بروز افسردگی و اضطراب در افراد مبتلابه ام اس طبیعی است. در حقیقت علائم افسردگی و اضطراب در حدی که احتیاج به درمان و کمک گرفتن از پزشک باشد در نیمی از افراد مبتلابه ام اس دیده می شود. به عنوان مثال ام اس باعث می شود که فرد کمتر یا بیشتر بخوابد و احساس گیجی داشته باشد. ام اس باعث بروز خستگی غیرطبیعی می شود و کارایی فرد را کاهش می دهد. این مساله در بیشتر مواقع باعث بروز احساس گناهکاری می شود چرا که بیمار نمی تواند وظایف خود را در خانه و محل کار درست انجام دهد. همچنین نمی تواند کارهایی که دوست دارد مثل ورزش و فعالیت های فیزیکی مثل گذشته را انجام دهد.(8)
علایم افسردگی در بیماران ام اس:احساس ناراحتی: فرد اکثر اوقات ناراحت، نگران و گریان است. این احساسات را خود فرد یا اطرافیان او متوجه می شوند. بی علاقگی: هیچ علاقه و میلی نسبت به چیزهایی که قبلاً دوست داشته ندارد، تغییر در اشتها: اشتهای فرد بسیار کمتر یا بیشتر از دوران قبل از بیماری می شود که بروز چاقی یا لاغری بدون رژیم خاص را در پی دارد، اختلالات خواب: برای خوابیدن ممکن است بسیار مشکل داشته باشد یا زیاد بخوابد،احساس خستگی: فرد دائم خسته است و برای انجام کارها انرژی کافی ندارد،احساس گناه: فرد احساس بی ارزش بودن و در نهایت گناهکار بودن دارد، مشکلات شناختی: در موارد پیشرفته تر بیماری، فرد در انجام فعالیت های روزانه و هنگام تصمیم گیری، تمرکز و ساماندهی افکار با مشکل مواجه می شود.(9)

علایم اضطراب در بیماران ام اس: احساس ناراحتی، بی قراری و تحریک پذیری،عدم تمرکز، ،نگرانی بیش از حد،ترس دائم از این که اتفاق بدی در حال وقوع است،عدم تمرکز، ،احساس فراموشی،خشک شدن دهان،مشکل در بلع،خشونت صدا،لرزشیا پرش عضلات،ناتوانی جنسی،گرفتگی عضلات،احساس گرفتگی یا پری در ناحیه گلو یا قفسه سینه، تنگی نفسو افزایش ضربان قلب،سرگیجه،عرق سرد و دستان مرطوب،خستگیمفرط،مشکلات خواب(احساس عدم راحتی در به خواب رفتن و بیدار شدن)،سردردو کمردرد،تهوعواسهال ،کاهش وزن،خواب‌آلودگی،منگی یاغش،دیدن کابوس،بروز اختلال در روابط اجتماعی،هراس و فرار از موقعیت(10)

افسردگی و اضطراب این افراد، ممکن است به دلیل تشخیص بیماری باشد. همان طور که این علائم و شرایط جدید توانایی های فرد را محدود می کند باعث ایجاد افسردگی و اضطراب نیز می شود. این افسردگی و اضطراب ممکن است به دلیل شرایط سخت و استرس هم باشد. طبیعی است که فرد مبتلابه ام اس به دلیل شرایط بیماری و نداشتن زندگی عادی و طبیعی این حس را خواهد داشت. واکنش دوستان و بویژه همسر بیمار، می تواند در ایجاد یا بهبود افسردگی و اضطراب بسیار کمک کند.

تحقیقات نشان می دهد که 50 درصد مبتلایان به ام اس، علائم افسردگی و اضطراب خفیف یا شدید را دارند و 14درصد افرادی که ام اس دارند در تمام اوقات افسرده و مضطرب هستند.اگر این افسردگی و اضطراب درمان نشود می تواند صدمات جبران ناپذیری به فرد وارد کند.تنها راه مقابله با این شرایط، مراجعه به پزشک و تقویت اعتماد به نفس بیمار است.(11)

در این مطالعه برآن شدیم تا با مطالعه میزان شیوع و شدت افسردگی و اضطراب در بیماران ام اس در شهر قم از شیوع این بیماری های روانپزشکی در انها مطلع شویم و از بروز آنها در بیماران ام اس پیشگیری و یا آنها را درمان کنیم.هدف این مطالعه تعیین میزان افسردگی و اضطراب بر اساس مقیاس درجه بندی بک و هامیلتون در بیماران مبتلا به ام اس بین 20 تا 50 سال و مقایسه آنها با گروه کنترل سالم در بین سال های 92 تا 93 در شهر قم می باشد.

 

 

 

 

 

 

 

 

فصل اول

کلیات تحقيق

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

1-1 اهداف مطالعه

1-1-1 هدف كلي

تعیین شیوع و شدت افسردگی و اضطراب در بیماران MS مراجعه کننده به انجمن MS در سن 20 تا 50 سال در سال 93 -92 در شهر قم

 

1-1-2 اهداف ويژه

-تعیین و مقایسه میزان افسردگی در گروه مورد و گروه شاهد

-تعیین و مقایسه شدت افسردگی در گروه مورد و گروه شاهد

-تعیین و مقایسه میزان اضطراب در گروه مورد و گروه شاهد

-تعیین و مقایسه شدت اضطراب در گروه مورد و گروه شاهد

-تعیین و مقایسه میزان اقدام به خودکشی در گروه مورد و گروه شاهد

 

1-1-3 اهداف كاربردي

افسردگي و اضطراب جزء شايع‌ترين بيماري‌هاي روانپزشكي در ام اس است. با جلوگيري يا درمان اين بيماري در بيماران ام اس مي‌توانيم در جهت بهبود كيفيت زندگي آنان گام موثري برداريم.

 

1-2 سوالات و فرضیات مطالعه

- میزان افسردگی در گروه مورد با گروه شاهد متفاوت است

- شدت افسردگی در گروه مورد با گروه شاهد متفاوت است

- میزان اضطراب در گروه مورد با گروه شاهد متفاوت است

- شدت اضطراب در گروه مورد با گروه شاهد متفاوت است

 

[1] - Relapsing Remitting MS

[2] - Secondary Progressive

[3] - Primary Progressive

[4]. Progressive Relapsing