فهرست مطالب

عنوان: صفحه

چكيده

مقدمه

فصل اول: مواد نسوز

1-1تعريف مواد نسوز

1-2 نقش مواد نسوز

1-3 خواص مواد نسوز

1-4 انواع مواد نسوز

1-5تقسيم بندي فرآورده هاي نسوز

فصل دوم: انواع رس ها و ويژگي هاي آنها

2-1- تقسيم بندي كاني هاي رس

2-2- روش شناخت

2-3- انواع رس ها و كاربردهاي آنها

2-3-1- كائولن

2-3-2- بال كلي

2-3-3- رس هاي نسوز

2-3-4- بنتونيت

2-3-5- فولر زارث

2-4- خاك نسوز

2-5- وضعيت توليد محصولات رسي در دنيا

2-6- وضعيت صنعت نسوز در ايران

2-7- توليد – ميزان صادرات و واردات خاك نسوز در ايران

فصل سوم: معدن سميرم اصفهان

3-1- تاريخچه اكتشاف معدن

3-2- خلاصه وضعيت زمين شناسي

3-3- مشخصات ماكروسكوپي خاك نسوز سميرم

3-4- بررسي كاني با آناليز اشعه X

3-5- تركيب شيميايي

3-6- خواص فيزيك شيميايي

3-7- خردايش

3-7-1- خردايش خشك با سنگ شكن

3-7-2- خردايش تر

3-8- روش هاي جداسازي

3-8-1- جيك

3-8-2- سيكلون

3-8-3- مكاسيفاير آبي

3-8-4- فلوتاسيون

3-9- تكليس مادة معدني سميرم

فصل چهارم: نتيجه گيري

4-1- خلاصة نتايج بدست آمده

4-2- فلوشيت

منابع و مأخذ

فهرست منابع فارسي.

فهرست جداول ها

عنوان صفحه

مقدمه

1-1- جدول تقسيم بندي فرآورده هاي نسوز

2-1- جدول تقسيم ثانويه بر اساس خواص در آدتاهپدرال ميزال ها

2-2- جدول مهمترين توليد كنندگان كائولن

2-3- جدول پارامترهاي مورد نياز براي كائولن جهت توليد محصولات شاموتن نسوز

2-4- جدول پارامترهاي مورد نياز براي كائولن جهت توليد محصولات نسوز نميداميدي

2-5- جدول مهمترين كشورهاي توليد كنندة بال كلي

2-6- جدول تقسيم بندي رس هاي بال كلي در صنعت سراميك سازي

2-7- جدول تقسيم بندي خاك رس ها بر اساس اكثريت اندازة دانه ها به ميليمتر

2-8- جدول تقيسم بندي خاك رس ها بر اساس مواد دانه درشت براي صنعت سراميك

2-9- جدول تقسيم بندي خاك رس ها بر حسب تركيب دانه ها

2-10- جدول تقسيم درجة نسوزندگي و ضريب چسبندگي.

2-11- جدول تقسيم بندي محصولات آلومينيوم سيليكاتي بر حسب نسوزندگي

2-12- جدول توليد – خاك نسوز در چهار سال 78- 79- 80- 81

3-1- جدول درصد خاك نسوز در معدن سميرم

3-2- جدول ذخاير بلوك هاي مختلف معدن

3-3- جدول تجزيه شيميايي لاية برداشت شده

3-4- جدول تركيب لايه هاي كم آهن بر اساس رنگ ها

3-4- جدول تركيب شيميايي لايه ميان و پايين از قسمت لايه مفيد.

3-5- جدول نتايج بدست آمده از آزمايشات فيزيكي شيميايي.

3-6- جدول رابطة اندازة دانه ها و پلاستيسيته.

 

فهرست نقشه ها

عنوان صفحه

2-1- نقشه پراكندگي رس هاي نسوز در ايران

3-1- نقشه زمين شناسي منطقة معدني سميرم

 

فهرست شكل ها

عنوان صفحه

1-1- شكل انواع مواد نسوز

4-1- شكل فلوشيت مراحل در معدن سميرم

 

چكيده:

ايران با داشتن پيشينة تاريخي و آثار تمدن بشري به لحاظ موقعيت جغرافيايي و زمين شناسي يكي از نادرترين كشورهاي جهان مي باشد. ذخائر ارزشمند و گوناگون مواد معدن از جمله مواهب الهي است كه به اين سرزمين ارزاني گرديده است.

گذر ايران از دوران مختلف زمين شناسي با كوه زايي ها، آتشفشان ها، پيشروي و پس روي درياها حكايت از وخور انواع متفاوت مواد معدني در جاي جاي اين خاك پرگهر دارد.

همزمان با گسترش روز افزون صنايع، در نتيجه نياز صنعت به مواد خام لزوم توسعه فعاليتهاي زمين شناسي و اكتشافات معدني و تجهيز و بهره برداري از معادن بيش از پيش احساس مي گردد. توسعة صنعت نسوز در گرو اهتمام ويژه به شناسايي مواد معدني و توسعه معدنكاري است.

آنچه در مجموعة زير آمده است مختصري در مورد خاك هاي نسوز علل الخصوص خاك نسوز سميرم اصفهان و كاربردهاي صنعتي آنها مي باشد.

در پايان نيز منابع و مآخذ استفاده شده ذكر گرديده است.

 

مقدمه:

تاريخ توسعه مواد و فرآورده هاي نسوز اجبارا به تاريخ بسوا و توسعه صنايع ذوب و سراميك ارتباط پيدا مي كند از زمان هاي قديم، اطلاعات كمي در دست است ولي از تاريخ ذوب فلزات و آثار آن، مي توان گفت كه از ده هزار سال پيش مواد نسوز مورد استفاده بودند و در سه قرن اخير، بسط و توسعه بسيار يافته اند.

به خصوص در قرن حاضر كه تكنيك هاي پيشرفته و مواد اوليه پيش ساخته به كار گرفته مي شود مصري ها در پنج هزار سال پيش از مواد نسوز استفاده مي كردند. در 2500 سال پيش براي ساختن قصر داريوش در ايران از آجرهاي پخته شدة سيليس استفاده شده است تاريخ توليد انواع فرآورده هاي نسوز در جدول زير آمده است. تاريخ توسعه مواد و فرآورده هاي نسوز اجبارا به تاريخ بسوا و توسعه صنايع ذوب و سراميك ارتباط پيدا مي كند از زمان هاي قديم، اطلاعات كمي در دست است ولي از تاريخ ذوب فلزات و آثار آن، مي توان گفت كه از ده هزار سال پيش مواد نسوز مورد استفاده بودند و در سه قرن اخير، بسط و توسعه بسيار يافته اند.

به خصوص در قرن حاضر كه تكنيك هاي پيشرفته و مواد اوليه پيش ساخته به كار گرفته مي شود مصري ها در پنج هزار سال پيش از مواد نسوز استفاده مي كردند. در 2500 سال پيش براي ساختن قصر داريوش در ايران از آجرهاي پخته شدة سيليس استفاده شده است تاريخ توليد انواع فرآورده هاي نسوز در جدول زير آمده است.

 

انواع فرآورده هاي نسوز	تاريخ توليد
فرآورده هاي نسوز سيليس	1840
فرآورده هاي نسوز كروسيتي	1896
فرآورده هاي نسوز منيزيتي	1888
فرآورده هاي نسوز آلوميني	1917
فرآورده هاي نسوز عايق	1920
فرآوده هاي نسوز پيش ذوب	1930
رشته هاي نسوز و سراميكي	1930

صنعت نسوز در ايران به احتمال قومي همراه با صنعت سيمان توليد يافته است. كه شروع اين صنعت در كشور با بسياري از كشورهاي ديگر همزمان بوده است

معدن خاك نسوز سميرم در سال 1345 بوسيله سازمان زمين شناسي تكنولوژيكي اين معدن توسط جورج آلتن فرانسوي كارشناس سازمان ملل در سازمان زمين شناسي مورد مطالعه قرار گرفت و گزارشي در مورد تغليظ آن منتشر شد كه بر پايه تكليس خاك بود. در سال 1349 نمونه تكنولوژيكي اين معدن به انيستيتو مواد نسوزلنينگراد ارسال شد كه قبلا سنگجوري دستي شده بود و گزارش مطالعات تنها مربوط به كاربرد اين خاك در تكنولوژي فولاد بود و روي تغليظ پذيري خاك كار نشده بود. در سال 1366 مهندسين مشاور معدن كاوروي تغليظ اين خاك مطالعه نموده و روش جداكننده هاي مغناطيسي را براي تغليظ خاك پيشنهاد نمودند. جهاد دانشگاهي دانشگاه صنعتي شريف نيز روي اين خاك مطالعه كرده و اساس كار را بر آزمايشات باجيك قرار داده و نتيجه اي نگرفتند. نمونه هاي متعددي از اين خاك در جعبه هاي 50 كيلوئي تهيه و به كشورهاي مختلف جهت امكان پذيري تغليظ خاك ارسال گرديد. شركت ايران منيزيا نيز كه در كنار شركت ملي فولاد از بخشي از اين معدن بهره برداري ميكند مطالعات زيادي براي امكان پذيري تغليظ اين خاك انجام داده است.

 

فصل اول: مواد نسوز

 

1-1- مواد معدني نسوز:

به طور دقيق نمي توان گفت كه نخستين بار درجه دوراني و توسط چه كساني مواد نسوز ساخته شد. ولي برخي شواهد دال برساخت و مصرف اين مواد توسط چيني ها مي باشد. پيدايش و رشد اين صنعت با صنعت ذوب فلزات رابطه اي تنگاتنگ دارد كه بدين ترتيب مي توان گفت بشر از ده هزار سال قبل از مواد نسوز استفاده مي كرده است. نمونة آن مربوط به كوره اي با قدمت بيش از 6000 سال در كشور كره مي باشد.

تا قبل از قرن نوزدهم مصرف كنندگان اصلي مواد نسوز، كوره هاي ذوب فلزات، شيشه و امثال آنها بوده اند كه حجم چنداني را در بر نمي گرفت. اما با وقوع انقلاب صنعتي كه از قرن هيجدهم آغاز شد صنايعي رشد كرد كه در فرآيندهاي توليد خود به درجه حرارت بالا نياز داشتند و از اين رو نياز به مواد نسوز به سرعت گسترش يافت و راه براي شكوفايي اين صنعت همدار گرديد.

 

1-2- نقش مواد نسوز:

نقش اين مواد محافظت از محفظه هائيست كه در آنها واكنش ها يا عمليات 5 پي درجه حرارت بالا انجام مي گيرد. به طور عمده مي توان نقش مواد ديرگداز را در كوره ها به سه صورت زير تقسيم كرد:

الف) حفاظت بدنة كوره ها، مجاره تصفيه اي، مخازن شيشه اي، از تأثير شعله يا مواد مذاب گداخته.

ب) كاهش ميزان و مقدار انتقال حرارت از داخل كوره به خارج.

ج) جذب حرارت و انتقال آن به مواد گداختة داخل كوره.

 

1-3- خواص مواد نسوز:

به طور كلي مهمترين ويژگي هاي مواد نسوز به قرار زير است:

الف) دير گدازي: مقاومت حرارتي مواد نسوز تابع تركيب شيميايي و ساختمان بلورين آنهاست.

ب) مقاومت شيميايي: اين ويژگي تابع تركيب شيميايي مواد اوليه، تخلخل، ساختمان بلوري آنهاست. در كوره هاي سيمان در قسمت پخت به دليل شرايط قليايي از آجرهاي منيزيت استفاده مي كنند.

ج) مقاومت در برابر شوك حرارتي: مواد نسوز در برابر تغييرات ناگهاني و سريع دماي داخل كوره مقاومت مي كنند.

د) مقاومت سايش: معمولا بدنة داخلي كوره هاي دوار از مواد ديرگداز پوشيده شده است و گاها بار داخل كوره موجب سائيدگي پوشش داخلي كوره مي شود. در اين حالت بايستي از موادي كه مقاومت سايشي بالايي دارند استفاده نمود.

 

1-4- انواع مواد نسوز:

مواد شكل دار (آجرهاي نسوز)

رسي: شاموتي – نيم سيليسي – آلوميني عايق

غير رسي: سيليس – قليايي- موليتي- زيركني- آلومين بالا- آسميه كرم- فرآورده كربن و گرافيتي

مواد بي شكل (مواد ويژه)

انواع ملاتها

انواع جرمهاي نسوز

شكل 1-1- انواع نسوز

 

1-5- تقسيم بندي فرآورده هاي نسوز:

 

رديف	تقسيم بندي فرآورده هاي نسوز	مواد اوليه معدني
1	فرآورده هاي شاموتي (رس ها) Fire clay refractories	خاك نسوز Bond clay – plaft clay سنگ نسوز Hard clay – fliot clay
2	فرآورده هاي قليائي Bosic refractories	آهك- كروميت- دولوميت- مگنزيا
3	فرآورده هاي آلوميني High Alumina refractories	بوكسيت- كبانيت- سيليسانيست- آندرالوريت- موليت- آلومين
4	فرآورده هاي عايق Insulation refractories	مواد رسي و زيركني به علاوه الف) كك- خاك اره- پوسته برنج- نفتالين- ذغال سنگ- پلاستوفرم ب) خاك هاي دياتوم Diatom oceors Earth پرليت متورم Expanded perlite ورميكويت Expanded Vermicalote رس هاي متورم Expanded clay آلوميناي سبك Bubble Alumina
5	فرآورده هاي سيليسي Silica refractories	كوارتزيت sio2
6	فرآورده هاي مخصوص (خاص) special refractories	زيركونيع، آلوميني صنعتي- سيليكول كاربيد

1-1- جدول تقسيم بندي فرآورده هاي نسوز

فصل دوم:

انواع رس ها و ويژگي هاي آنها

 

2-8- تقسيم بندي كاني هاي رسي: به دليل پيچيدگي ساختمان رس ها و گسترش آنها، براي طبقه بندي اين كاني ها روش هاي گوناگوني پيشنهاد گرديد. يكي از مواردي كه نشانگر اين موضوع مي باشد تشكيل كميته اي از مؤسسه ميزالوژي انگلستان براي طبقه بندي و فهرست بندي ميزال هاي رس مي باشد. به همين لحاظ مشابهت هاي زيادي با يكديگر دارند ولي در مواردي نيز كاملا متفاوت مي باشند. يك نوع تقسيم بندي بدين صورت است كه به سه دسته كاني هاي دو صفحه اي- كاني هاي سه صفحه اي- كاني هاي چهار صفحه اي تقسيم مي شوند.

1- كاني هاي دو صفحه اي: الف) گروه كائولينيست: اين گروه شامل هشت كاني است كه تفاوت آنها در مشخصات نوري و ساختماني داخلي آنهاست.

ب) گروه سرپانتين: از نظر شكل بلوري شبيه كائوليست بوده و فقط در لايه هاي اكتا هدري بجاي AL³⁺ يونهاي Mg²⁺ جانشين مي گردند و اختلاف ديگر آنها با كائوليست در خواص شبكه اكفا هدري و تتراهدري است. به جهت اينكه سرپاتين درسنگ هاي رسوبي نمي تواند پايدار باشد. اين كاني جزء كاني هاي اصلي رس محسوب نمي شود.

كه كاني هاي سه صفحه اي الف) گروه ميكا، گرچه كاني هاي اين گروه جزء كاني هاي رس محسوب نمي شوند ولي چون منشاء تشكيل كاني هاي رس مانند: سريسيت و ايليت و غيره مي باشند داراي اهميت خاصي مي باشند.

ب) گروه ايليت: به كاني هاي ميكايي گفته مي شود كه تشكيل گروه غير مشخصي بين مسكويت و مونت موريلونيت را مي دهند. آب مي تواند جانشين بين بلورهاي ايليت گردد. اين امر باعث دادن خاصيت انبساط به آنها مي شود. فرق ايليت با مسكويت آن است كه مقدار K و AL در لايه هاي تترا هدر كمتر از مسكويت مي باشد.

ج) گروه مونت موريلونيت: چهار كاني اين گروه داراي ساختمان سه لايه اي و از خواص جذب آب بين لايه تتراهدري و اكتاهدري است.

بنتونيت: مخلوطي از كاني هاي رسي است كه داراي مقدار زيادي مونت موريلونيت مي باشد و چسبندگي آن خيلي بالا مي باشد.

ورميكوليت: اين كاني از نظر خواص فيزيكي و شيميايي در درجه نخست به مونت موريلونيت و سپس بنتونيت خيلي نزديك است.

2- كاني هاي چهار صفحه اي: الف) گروه كلريت: ساختمان اين گروه از كاني هاي رسي بدين ترتيب است كه مابين دو رديف پاكت هاي سه صفحه اي يك صفحه از يون OH هيدروكسيد با كاتيون هاي 2 يا 3 ظرفيتي قرار گرفته است. كاني هاي گروه كلريت از نظر تعداد، گسترش زيادي دارند. كلريت مانند ايليت بوده ولي فاقد كلسيم مي باشد.

ب) گروه كاني هاي مختلوا: اين دسته شامل كاني هايي هستند كه ساختمان و خواص آنها كمترين شباهت به كاني هاي رسي دارد.

ج) گروه كاني هاي سيوليت و پاليگورسكيت: اين گروه شامل سيليكاتهايي هستند كه ساختمان آنها مابين سيلييكاتهاي زنجيري و صفحه اي مي باشد. مهمترين اين نوع كاني ها پالي گور سكيت و آتاپولژيت مي باشد.

در تقسيم بندي ديگري 4 ردة اصلي در رس ها بنام رده رس هاي متورق و رده رس هاي رشته اي تقسيم مي شوند. اين رده بندي به وسيلة بررسي دياگرام هاي اشعه X كاني هاي رس انجام گرفته است. ردة اول يعني رس هاي متورق، فاصله شبكه اي تقريبا ثابت و در ساختمان آنها طبقات چهاروجهي، هشت وجهي با تنظيمي معين بودن ايجاد فضاي خالي تراك مي شوند. ردة دوم همين رس هاي رشته اي، كه از نظر انواع و مقدار خيلي محدود مي باشند طبقات آلومين و سيليس بطور متناوب قرار داشته و فضاهاي خالي در شبكه بلوري ايجاد مي كنند.

تقسيم بندي ديگري وجود دارد، كه اساس آن بر شرايط فعلي فيزيكو شيميايي و طبيعت مواد مادر مانند: فلوسپاتها و ميكاها، شبكه هاي و لكانيكي يا كاني هاي فرومغناطيسي مي باشد بر اين اساس ميزال هاي رس كريستالي به دو دسته با ساختماهن زنجيره اي و لايه اي تقسيم مي شوند. ساختمان لايه اي خود به دو خانواده 2:1 و 1:1 تقسيم مي شود كه با نامهاي تري فرميك و دي فرميك مشخص مي شوند. همچنين تقسيمات ثانويه بر اساس خواص دي آكتاهورال يا تري اكتاهورال ميزال ها مي باشند.

 

 

AL2o3: sio2	فرمول	ميزال
1:2	Kaolinite
1:1	Allophan
1:2	Nacrite
1:2	Dickite
1:2	Halloysite
1:3	Anauxite
1:4	Pyrophy llite
1:4	Montmory Lonite
1:4:5	Cimolite
1:0:5	Collyrite

2-1- جدول تقسيم ثانويه اساس خارجي دي اكتاهورال ميزال ها

 

2-2- روش هاي شناخت: نظر به كوچكي ابعاد دانه هاي رسي و خاصيت تبلور مخفي آنها، مطالعه آنها با وسايل معمولي نوري عمل نيست بلكه بايد از وسايل شيميايي خاص و يا از خواص حرارتي و يا روش هاي مدرن تر مانند: X-Ray استفاده نمود.

به طور كلي روش هاي قابل استفاده جهت مطالعه خاك رس ها به شرح زير مي باشد:

1- مطالعه بوسيلة اشعه (X-Ray)

2- استفاده از ميكروسكوپ هاي الكتريك (SEM)

3- آناليز هاي حرارتي كه شامل روش منحني دهيدراسيون (آناليز ترميك) و روش DAD (آناليز حرارتي تفريقي يا اختلافي) مي شود.

4- تجزيه شيميايي عناصر

5- روش اينفرارد (Infera red): در اين روش اشعه قرمز به ساختمان بلوري كاني تابيده شده و منحني هايي توسط دستگاه رسم مي شود كه بوسيله مقايسه پيكهاي منحني رسم شده با پيكهاي منحني هاي استاندارد مي توان به كاني مورد نظر پي برد.

6- روش جذب اتمي (Atomic Absorbtion)

7- بررسي مقاطع نازك در مواردي كه سنگ آنرا بتوان بدست آورد.

8- روش (X-Ray Floresans)

9- مطالعه توسط تعيين تخلخل

10-بررسي تأثير محلول هاي ارگانيكي.

 

2-3- انواع رس ها در صنعت و كاربردهاي آنها:

به طور كلي رس ها را در صنايع بر اساس معرف به دسته هاي مختلفي تقسيم مي كنند:

1- كائولن (Caolin)

2- بال كلي (Ballclay)

3- رس نسوز (Fire Clay)

4- بنتونيت (Bentonite)

5- فولرزارت (Fullers F- arth)

6- رس هاي معمولي و شيل.

ضمنا مي توان شش دستة فوق را در سه گروه تنظيم كرد كه در بر اين اساس بنتونيت و فولرزارث در يك گروه به دليل كاربرد مشابه. كائولن و بال كلي و رس هاي نسوز در يك گروه به دليل داشتن كاني هاي گروه كائولينيست در هر سه آنها ضمن اينكه مصرف آنها نيز مشابه مي باشد. رس هاي معمولي و شيل نيز تشكيل گروه ديگر را مي دهند.

2-3-1- كائولن: واژة كائولن از زبان چيني گرفته شده كه نام تپه اي در چيني بوده است كه از آن خاك كائولن استخراج مي شده است خواص آن عبارت است از: ثبات شيميايي، داشتن رنگ سفيد، دارا بودن خاصيت پوشش بسيار خوب، نرمي و غير سايش بودن آن، قابليت اندك هدايت جريان الكتريسيته و گرما، ارزان بودن آن.

دو عامل مهم كه باعث تشكيل كاني هاي رسي گروه كائوليست مي شود هوازدگي و اكتراسيون مي باشند. اين عوامل تحت شرايط خاص عناصري به جز سيليس، آلومين، اكسيژن و هيدروژن موجود در رس را جدا مي كنند. بيشتر كائولن ها از كائولينيست تشكيل شده اند اما كاني هاي رسي ديگر نيز در آن وجود دارند. پيش تر بخش اعظم كائولن در صنايع سراميك و نسوز استفاده مي شد اما امروزه 50% مصرف در صنايع كاغذ سازي و 20% آن در صنايع سراميك و نسوز استفاده مي شود.

آمريكا يكي از بزرگترين توليد كنندگان كائولن مي باشد كه ذخاير آن بيشتر در ايالت آلاباما، فلوريدا، كاروينا، تگزاس و كاليفرنيا است. انگلستان نيز از توليد كنندگان بزرگ كائولن در جهان به شمار مي آيد. در جدول زير مهمترين توليد كنندگان كائولن ذكر شده است:

نام كشور	مقدار توليد (هزار تن)
آمريكا	7450
برزيل	1800
جمهوري چك	5500
آلمان	3770
يونان	60
كرة جنوبي	2360
انگلستان	2400
فدراسيون روسيه	5800
ساير كشورها	14000
جمع	43200

2-2- جدول مهمترين توليد كنندگان كائولن

به نظر مي رسد كه در سال هاي آينده نياز به كائولن افزايش يابد چنانكه از اين مواد براي تهيه آلومين استفاده مي شود. توليد كائولن افزايش بيش از پيش خواهد داشت.

 

مهمترين موارد استفاده از كائولن به ترتيب عبارتند از:

1- كائولن به عنوان مادة اوليه جهت ساختن ظروف چيني، سراميك و كاشي هاي مختلف مي باشد.

2- در صنايع كاغذ سازي به دليل داشتن خاصيت لغزش و قابليت ارتجاعي و الاستيسيته بودن آن.

3- در صنايع لاستيك سازي، روكش سيم ها. كابل ها بكار مي رود با افزودن كائولن به شيرا به لاستيك خواص مختلفي از جمله استحكام، مقاومت در برابر فرسودگي و همچنين بالابردن سختي را باعث مي شود.

4- صنايع صابون پزي:

رسهاي كائولينيتي و مونت موريلونيتي در صنايع صابون سازي بعنوان مواد پر كننده صابون بمنظور سفت كردن صابون و همچنين بمنظور افزايش خواص شستشوي آن و براي كاهش مصرف روغن و چربي مورد استفاده قرار مي گيرد.

با توجه به نوع صابون مقدار رس مي تواند از 5 تا 40 درصد در نوسان باشد. پارامترهاي مورد نياز براي كائولين هائي كه در صنعت صابون سازي بكار مي روند در مقايسه با پارامترهاي مورد نياز جهت مصارف عطر سازي در حد پائين تري قرار دارند.

اين رسها بايد به اندازه كافي مفيد بوده و بطور كامل در آبي كه داراي سود مي باشد بصورت كلوئيد درآيد، اكسيد آهن، دانه هاي درشت و تركيبات كلسيم جزو مواد مضر مي باشند.

 

5- صنايع مدادسازي:

رسهاي سفيد پلاستيكي از جمله كائولين براي تهيه خمير مداد مورد استفاده قرار مي گيرند. از پارامترهاي مورد نياز براي اين رسها عبارتند از خاصيت چسبندگي عالي، خاصيت پلاستيسيته، فقدان ذرات ماسه اي و شني سفيدي بالا.

 

6- صنايع شيميائي:

از كائولين ها و بعضي از رسهاي ديگر بعنوان مواد پركننده در صنايع سم سازي (سموم دفع آفات و حشرات در كشاورزي و غيره) استفاده مي شود.

از پارامترهاي مورد نياز براي كائولين جهت استفاده در اين صنعت، قابل حل بودن آن در آب بوده و درشتي متوسط ذرات نبايد از 15 تا 25 ميكرن بيشتر باشد. از نظر شيميائي خنثي بوده مقدار رطوبت از 5/1% تجاوز نكند.

استعداد خاصيت مخلوط شدن با مواد شيميائي (سموم) را داشته باشد.

خاصيت گردشدن و خاصيت چسبيدن به گياه آن خوب باشد.

از مواد ديگر نيز در تهيه سموم استفاده مي كنند كه از تالك، كائولن، پيرو- فيليت، خاكستر مي توان نام برد. در تهيه سموم تا 17 درصد از كائولين استفاده مي كنند.

 

7- صنايع رنگ سازي:

رسهاي آهندار در تهيه رنگ بكار مي روند و با توجه به رنگ آنها به اسامي مختلف مثل اخري، موميائي، اومپرائي، باليوس و غيره ناميده مي شوند. رسهاي با هيدرواكسيد آهن كه به رنگ زرد مي باشند اخري ناميده ميشوند رنگ آنها از زرد روشن تا زرد طلائي متفاوت است.

رس ها يا بوكسيت هاي رسي كه به رنگ قرمز آجري در آمده اند، موميائي ناميده مي شوند.

رس ها يا بوكسيت هاي رسي كه به رنگ قهوه اي در آمده اند اومبرائي ناميده مي شوند.

رسها يا بوكسيت هاي رسي كه داراي اكسيد آهن بي آب هستند. اخري قرمز ناميده مي شوند.

رنگ آنها از قرمز بنفش تا قهوه اي قرمز متفاوت مي باشد. رنگ قرمز اخري را از حرارت دادن اخري زرد در درجه حرارت 700 –800 مي توان بدست آورد. از رسهاي سفيد نيز بعنوان مواد سفيد كننده استفاده مي شود.

براي تهيه آبي لاجورد از كائولينيتي كه داراي پارامترهاي زير مي باشد استفاده مي كنند:

 

مقدار اكسيد آلمينيوم	نبايد كمتر از 38 درصد باشد.
اكسيد آهن نبايد بيش از	5/0 درصد باشد
رطوبت آهن نبايد بيش از	20 درصد باشد.
باقيمانده در الك شمارة 056/0 نبايد بيش از	50/0 درصد باشد

 

8- خاكهاي رس بعنوان يك ماده پر كننده

از كائولين تغليظ شده، بعنوان ماده پر كننده در صنايع كاغذ سازي، لاستيك سازي، عطر سازي و غيره استفاده مي شود.

در صنايع كاغذ سازي بعنوان ماده پر كننده كاغذ از كائولين از تالكه ژيپس و گچ هم استفاده مي شود ولي بيشترين ماده را كائولين تشكيل مي دهد.

كائولين رنگ كاغذ را سفيد، سطح كاغذ را صاف و هموار و استحكام آنرا زياد كرده نوردهي را كاهش مي دهد و آنرا مستعد جذب رنگهاي چاپي مي كند. كاغذ معمولي تقريبا داراي 20 درصد كائولين و بعضي از انواع آن داراي 40 درصد كائولين مي باشد.

 

9- خاك رسهاي ريخته گري

رس ها امروزه بطور گسترده در صنعت قالب گيري بعنوان يك ماده چسبنده جهت تهيه قالبهاي رسي- ماسه اي- خمير قالب گيري افزوده مي گردد.

مصرف مورد نياز رسهاي قالب گيري براي ريخته گري 150 كيلوگرم فولاد يا ريخته گري 120 كيلوگرم چدن در حدود يك تن مي باشد.

با توجه به شرايط كاربرد مثل درجه حرارت فلز ريخته گري، اندازه و فرم قالب، تركيب و خواص مواد تشكيل دهنده هاي خمير قالب گيري متغير مي باشد.