مرکز دانلود خلاصه کتاب و جزوات دانشگاهی

مقدمه :

اهمیت انرژی الکتریکی در زندگی جوامع امروزی بر کسی پوشیده نیست به دلیل سادگی تبدیل به سایر انواع انرژی سهولت انتقال کنترل آسان و ملاحضات زیست محیطی انرژی الکتریکی بیش از سایر انواع انرژی کاربرد پیدا کرده است هدف اصلی یک سیستم قدرت عبارت است از تامین انرژی الکتریکی مورد نیاز مشتریان باکمترین قیمت و بهترین کیفیت ممکن در شرایط حاضر انرژی الکتریکی عمدتا درنیروگاههای حرارتی اعم ا ز بخاری و یا گازی و همچنین نیروگاههای آبی و اتمی که معمولا درفاصله زیادی از مراکز مصرف واقع شده اندتولید می شد انتخاب محل نیروگاهها با توجه به ملاحضات زیست محیطی ، در دسترس بودن سوخت ومعمولا آب زیاد ، نزدیکی به مراکز مصرف و عوامل متعدد دیگری به شکلی صورت می گیرد که هزینه احداث و بهره برداری باتوجه به تمام عوامل حداقل می شود انرژی تولید شده برای کاهش تلفات با ولتاژهای بسیار بالا و توسط خطوط انتقال به نزدیکی مراکز مصرف منتقل میگردد و پس از کاهش ولتاژ توسط شبکه توزیع به دست مصرف کنندگان می رسد لذا صنعت برق همواره باسه فعالیت اصلی تولید ، انتقال و توزیع مترادف بوده است .

به عبارت دیگر یک سیستم قدرت الکتریکی را میتوان به صورت مجموعه ای شامل سیستم های تولید ، انتقال و سیستم توزیع تعریف نمود . سرمایه گذاری روی دو بخش تولید و توزیع ، درمجموع بیش از 80% کل سرمایه شبکه برق رابه خود اختصاص می دهد و از آنجاکه مقدار سرمایه گذاری در بخش توزیع ،تقریبا برابر است با سرمایه گذاری در بخش تولید ، به همین جهت به خوبی میتوان فهیمد که سیستم توزیع از اهمیت اقتصادی بسیار برخوردار بوده و مبین نوعی سرمایه گذاری ارزشمند است که مستلزم طراحی ،ساخت ، انجام کار مهندسی و برنامه ریزی دقیق و کارآمد باشد .

1-1 ) معرفی سیستم های توزیع :

تعریف کلاسیک یک سیستم توزیع کامل از نقطه نظر مهندسی شامل یک ایستگاه قدرت بزرگ ایستگاه فوق توزیع ،ایستگاه توزیع ، تغذیه کننده اولیه ، مبدل توزیع ، مدارهای ثانویه و مدارهای مربوط به مشترکین می باشد . این بخش ها اساسا درتمامی انواع سیستم های توزیع علی رغم طبقه بندی آنها از نظر بار ، مانند تجاری ، مسکونی یا صنعتی یانوع ساخت مانند خط هوایی یاکابل مورد استفاده قرار میگیرند . جدول 1 عناصر و اجزای یک سیستم توزیع الکتریکی را بر اساس عملکرد آن توزیع می دهد .شکل 1 شمای آکادمیک و دقیق یک سیستم قدرت الکتریکی رانشان داده و به ویژه اجزای تشکیل دهنده یک سیستم توزیع را به نمایش می گذارد.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

از نظر ولتاژی ، ممکن است درترکیب سیستم های انتقال ، فوق توزیع و تغذیه های اولیه ، گوناگونی های فراوانی وجودداشته باشد . در ایران ، سیستم های انتقال 400 و 230 کیلوولت و فوق توزیع 63 و 33 کیلو ولت وتوزیع 20و 11 کیلو ولت می باشد .

1-2)آشنایی کلی با سیستمهای توزیع :

وظیفه یک شبکه توزیع حمل انرژی الکتریکی از پستهای انتقال ، فوق توزیع و یا نیروگاههای کوچک به تک تک مشترکین وتغییر سطح ولتاژ بسته به مورد و براساس ضرورت ها می با شد .

در شکل 2 ارتباط شبکه های مختلف به صورت شماتیک نشان داده شده و سطوح ولتاژ مورد استفاده در این شبکه ها از ولتاژ ضعیف lv ، تا ولتاژ متوسط mv تا ولتاژ بالا hv و سرانجام ولتاژ بالا ehv ارائه گردیده است .

خارج از شهرها معمولا خطوط هوایی ولتاژ متوسط بکار می رود .گر چه در برخی خطوط که قبلا احداث شده اند هادیهای مسی بکار رفته است ولی اکنون هادیهای آلومینیومی با هسته فولادی باسطح مقطع 35 تا 120 میلی متر مربع بصورت لخت روی تیرهای چوبی معمول می باشد .

سطح مقطع هادیهای مورد استفاده در شبکه فشار متوسط ایران معمولا 8/42 ،6/73، 5/118 میلیمتر مربع است و در دهه اخیر بجای تیرهای چوبی اکثرا از تیرهای سیمانی و دربعضی موارد فلزی استفاده شده است . شرایط آب و هوایی و امکان ساخت این تیرها در داخل کشور از دلایل این جایگزینی می باشد .

امروزه هادیهای پوشیده از نظر زیست محیطی و ایمنی مقبولیت دارند وبه مرور زمان کاربرد بیشتری پیدا می کنند . بنا به ضرورت درمناطق شهری بیشتر از کابلهای زیرزمینی استفاده می شود . ولی کاربرد این کابلها در سایر مناطق صرفا درشرایط خاص توجیه اقتصادی دارد .

در مناطق غیر شهری معمولا ترانسفورماتورهای 25 تا 315 کیوولت آمپری هوایی ، پستهای توزیع راتشکیل می دهند درمناطق شهری که کابلهای ولتاژ متوسط زیرزمینی تغذیه می شوند ، پستهای توزیع بیشتر بصورت زمینی بادیوارهای آجری ساخته می شوند ، پستهای توزیع بیشتر بصورت زمینی یا دیوارهای آجری و یا اتاقکهای فلزی ساخته می شوند ، ظرفیت ترانسفورماتورهای این پستها معمولا بین 200 تا 2000 کیلو وات آمپر می باشد توزیع در سطح ولتاژ ضعیف در حومه شهرها توسط خطوط هوایی با هادیهای لخت و یا پوشیده صورت می گیرد واستفاده ازکابلهای خودنگهدار هوایی در مناطق جنگلی و مشابه آن کاربرد روز افزونی دارد طول خطوط ولتاژ ضعیف جدید الحداث بسته به سطح ولتاژ و تعداد آن می باشد .

1-3) عوامل موثر دربهره برداری از شبکه های توزیع :

با وابستگی روز افزون زندگی به انرژی الکتریکی ، قابلیت اعتماد وتداوم سرویس کیفیت مطلوب و ایمنی کافی همراه باهزینه کم برای مشتریان برق اهمیت بیشتری یافته است ، قیمتی که مشتریان برای مصرف برق پرداخت میکنند عملا توسط هزینه های تولید ،انتقال و توزیع برق تعیین می شود . تقریبا برای تمام مصرف کنندگان ، تداوم سرویس وعدم قطع برق اهمیت بسیار زیادی دارد گر چه مشترکین دوست دارند که برق تحویلی به آنان از قابلیت اطمینان کامل برخوردار باشد ولی از نظر فنی و اقتصادی این امر یک هدف دست نیافتنی به حساب می آید . سطح بهینه قابل اطمینان بستگی به تاثیر اقتصادی قطع برق دارد که برای مشتریان مختلف ، متفاوت است این تفاوت در شکل 3 و بر اساس نتایج یکی از مطالعات انجام شده ، نشان داده شده است.

1-4) انواع شبکه های توزیع :

بستهبه سطح ولتاژ سیستم ، شرایط جغرافیایی وتمرکز و یا عدم تمرکز با مصرفی ، از انواع مختلف شبکه های توزیع می توان برای تامین نیاز های مشترکین استفاده کرد .

1- شبکه شعاعی ساده :

این شبکه فقط از یک فیدر خروجی پست فوق توزیع تغذیه می شوند و به هر شین فقط یک خط ورودی و یک خروجی متصل می باشد .

2- شبکه شعاعی مرکب:

این شبکه ها نیز فقط از یک فیدر خروجی پست فوق توزیع تغذیه می شوند ولی به برخی شین ها بیش از یک خط خروجی متصل می باشد .

شبکه های شعاعی ارزان و از نظر بهره برداری ساده هستند ارزانی این شبکه ها بدلیل کم بودن تعداد تجهیزات از یک سو و پایین بودن نسبی توان اتصال کوتاه ودر نتیجه ساده تر و ارزانتر بودن تجهیزات از سوی دیگر است حفاظت این شبکه ها نیز آسان و کم هزینه می باشد در عین حال تلفات و افت ولتاژ این شبکه ها بالا بوده و معمولا از ظرفیت ترانسفور ماتورهای شبکه حداکثر استفاده ممکن بعمل نمی آید همچنین باوقوع یک خطا برق تعدادی از مشترکین قطع خواهد شد و لذا قابلیت اطمینان شبکه پایین است .

2- شبکه حلقوی با تغذیه ازیکسر :

این شبکه نیز مانند شبکه شعاعی فقط از فیدر خروجی پست فوق توزیع تغذیه می شود ولی هریک از پست های توزیع در شبکه از دوسو به این فیدر متصل می باشند . معمولا درشبکه های حلقوی از کلید که در شرایط عادی باز است استفاده می شود و بهره برداری از شبکه بصورت شعاعی صورت می گیرد . در صورت وقوع خطا در بخش از شبکه پس از جداسازی قسمت آسیب دیده ، کلید فوق بسته شده و مصرف کنندگانی که تامین برق آنها از مسیر قبلی ممکن نیست از مسیر دوم برقرار می شوند طبعا این شبکه ها از شبکه های شعاعی گرانتر تمام می شوند ولی در عوض قابلیت اطمینان بالاتری دارند .

فصل دوم

پست برق

بارشد روز افزون جمعیت ، بزرگ شدن شهر ها ، افزایش مصرف سرانه انرژی الکتریکی و وابستگی کلیه فعالیتها اجتماعی اعم از صنعتی – کشاورزی ، اقتصادی و خدماتی به انرژی الکتریکی ، لزوم تامین این انرژی ، بصوبت گسترده و در مقیاس بالا به نحو مطلوب اجتناب ناپذیر می باشد .

بدیهی است که تامین این انرژی با مقیاس و کیفیت فوق از طریق نیروگاههای محلی وکوچک نه تنها اقتصادی نبوده بلکه در اکثر موارد از نقطه نظر مختلفی غیر عملی نیز می باشد .

از طرف دیگر احداث نیروگاههای بزرگ امروزه در نقاط خاصی قابل توجیه بوده که عمدتا از مراکز مصرف دور بوده وبنابراین لازم است تولید شان از طریق خطوط انتقال که به نحو مناسبی به یکدیگر ارتباط می یابند و تشکیل شبکه الکتریکی را می دهند به مراکز مصرف هدایت گردند.

برای انتقال قدرت های زیاد و درفواصل طولانی به منظور کاهش تلفات لازم است ولتاژ تولیدی نیروگاه افزایش یافته و سپس در نقاط مصرف طی مراحلی به نحوی کاهش داده شود که قابل استفاده برای مصرف کننده باشد .

برای تبدیل این ولتاژ و همچنین به منظور اتصال نقاط مختلف شبکه به یکدیگر بایستی ایستگاههای در شبکه ایجاد نمودکه به پست برق معروف هستند .

با توجه این پست ها در شبکه دارای انواع مختلفی می باشند .

1- پست بالابرنده ولتاژ ( پست نیروگاهی)

2- پست توزیع ( کاهنده ولتاژ)

3- پستهای کلیدی

3-1) پستهای بالابرنده ولتاژ:

ولتاژ تولیدی ژنراتورها بعلت محدودیت های که در ساخت آنها وجود دارد محدود بوده و برای انتقال اقتصادی قدرت های زیاد به فواصل طولانی لازم است که ولتاژ آنها افزایش یابد ، بنابراین معمولا درنیروگاههای بزرگ که از مراکز مصرف دور می باشد لازم است پستهایی به منظور تبدیل ولتاژ به ولتاژ بالاتر ( که مقدار آن بستگی به فاصله و قدرت انتقالی دارد ) احداث گردد که به این پستها که وظیفه افزایش ولتاژ تولیدی را دارند پستهای بالابرنده ولتاژ می گویند.

3-2) پست های توزیع :

ولتاژ انرژی الکتریکی مورد نیاز مصرف کنندگان بایستی در حد مطلوب کاهش داده شود با بتواند قابل مصرف باشد این کاهش ولتاژ از طریق پستهای کاهنده و یا پستهای توزیع صورت می گیرد ولی باید توجه داشت که کاهش ولتاژ از تعداد خیلی زیاد به مقدار خیلی کم از طریق ایستگاههای توزیع با قدرت کم اقتصادی نمی باشد و بنابراین لازم است که این ولتاژ درچند مرحله کاهش داده می شود .

3- پستهای کلیدی

این پست ها در واقع هیچگونه تبدیل ولتاژ ی انجام نمی دهند بلکه فقط کارشان ارتباط خطوط مختلف شبکه به یکدیگر است لازم به تذکر است ک ممکن است پستهای درشبکه وجود داشته باشند که ترکیبی از هر یک از پستهای فوق باشند .

به عنوان مثال قسمتی از پست نیروگاهی می تواند با کاهش ولتاژ وظیفه توزیع عملی را نیز انجام دهد و یادرستی علاوه بر انجام عمل ارتباط خطوط مختلف عمل تبدیل با کاهش ولتاژ نیز صورت بگیرد .

حال که با انواع پستها ( از نظر وظیفه ) آشنا شدید بعید نیست که چندکلمه ای درمورد مراحل و پارامترهای محل پست بیان شود .

پستهای فشار قوی با توجه به نیاز های مصرفی دریک منطقه تاسیس می گردند و برای این منظور با توجه به فاکتورهای خاص خود ، منطقه ای را برای ایجاد پست تعیین می کنند که عبارت ند از :

1- اولین فاکتور جهت تعیین محل ورود و خروج خطوط پست می باشد که در این مرحله جنبه های اقتصادی رادر نظر می گیرند .

2- فاکتور ساختمانی جزء دومین مرحله کار می باشد که می تواند بعنوان امکانات پست درنظر گرفت که عبارتست از نوع منطقه ، زمین ( ارتفاع سطح زمین ، جنس زمین از نظر نرمی و سفتی خاک ) راه عبور خطوط و غیره .

3- فاکتورهای انسانی عبارتست از مردم و کسانی که درآن محل زندگی می کنند .

3-2 ) اجزا تشکیل دهنده پستها

به طور کلی پستها از اجزا کلی زیر تشکیل می گردند .

1- سوئیچگیر :

به مجموعه ای از تجهیزات فشار قوی که محل ارتباط فیدرهای مختلف را به باس بارو یا قسمت های مختلف باس بار را به یکدیگر در یک سطح ولتاژ معین انجام میدهدسوئیچگیر می گویند .

باس بار ( شین) جهت انتقال جریان ولتاژ در داخل پست ها بین قسمتهای مختلف وبین تجهیزات از هادیهای مختلف که عمده ترین آنها از جنس آلومینیوم و یا مس می باشد استفاده می شود .

2- ترانسفور ماتورهای قدرت و ترانسفورماتور های تغذیه داخلی ویا ترانسفورماتورهای زمین

3- تاسیسات جنبی الکتریکی مانند سیستم روشنائی محوطه – سیستم حفاظت از رعد و برق – سیستم زمین .

4- سیستم های جبران کننده از قبیل راکتور و یا خازن

تاثیر استفاده جبران کننده بار راکتیو را رد شبکه های انتقال بیان می کنیم

الف ) افزایش قدرت انتقال انرژی خطوط که گاهی باعث می شود که دراحداث خطوط انتقال جدید صرفه جویی گردد.

ب ) تقسیم بار بین خطوط انتقال موازی

ج) تنظیم و کنترل ولتاژ

و ) کاهش تلفات ناشی از انتقال انرژی

ه ) کاهش تلفات ناشی از انتقال انرژی

این جبران کننده در شبکه توزیع و صنایع هم دارای مزایایی زیر هستند .

الف ) تصحیح ضریب قدرت که باعث کاهش تلفات و صرفه جویی درمصرف می گردد .

ب ) تنظیم ولتاژ و ثابت نگه داشتن آن به منظور جلوگیری از وارد آمدن خسارات به دستگاهها .

ج) جلوگیری از بوجود آمدن اختلاف در شبکه توزیع

د) بالانس نمودن بارهای غیر متقارن

ه ) کاهش هامونیک جریانها

 

5 ) ساختمان کنترل

6- تاسیسات جنبی ساختمان مانند ساختمان نگهبانی ، اتاق ، دیزل ، انبار ،پارکینگ وغیره

 

فصل سوم

بهره برداری شبکه فوق توزیع

شبکه فوق توزیع : به مجموعه ای متشکل از تجهیزات در حال بهره برداری شامل : خطوط هوائی ، کابلهای زمینی 63 کیلو ولت و تجهیزات 63 کیلو ولت پست های فوق توزیع اطلاق می گردد.

پست فوق توزیع : به محل استقرار تجهیزات در حال بهره برداری 63 و 20 کیلو ولت اطلاق می گردد .

شبکه انتقال :

به مجموعه ای متشکل از تجهیزات درحال بهره برداری شامل : خطوط هوائی ، کابلهای زمینی 400 و 230 و132 کیلو ولت و ترانسهای باولتاژ اولیه 400و 230و 132 کیلو ولت و سایر تجهیزات با این ولتاژ ها اطلاق می گردد .

پست انتقال :

به محل استقرار تجهیزات درحال بهره برداری و با ولتاژ اولیه 400و 230و 132 کیلو ولت اطلاق می گردد.

مرکز دیسپاچینگ فوق توزیع :

محلی است که در آن شبکه فوق توزیع و فیدر های 20 کیلو ولت زیرپوشش هدایت وکنترل می گردد .

مرکز دیسپاچینگ منطقه ای :

محلی است که در آن شبکه انتقال زیر پوشش و نیروگاهها ی کمتر از 100 مگاوات هدایت و کنترل می گردد.

پست ها فیدر ترانس :

به پستهای اطلاق می گردد که خط یا کابل تغذیه کننده مستقیما به اولیه ترانسهای 20/63 کیلو ولت درپستهای فوق توزیع اتصال می یابد .

پست ها ی فیدر ، دیژنکتور ، ترانس :

به پستهای اطلاق می گردد که فاقد باسبار 63 کیلوولت بوده و خط یا کابل تغذیه ورودی فقط از طریق دیژنکتور به ترانس وصل می گردد.

دیژنکتور ( کلید قدرت )

ساختمان این کلید طوری است که قادر می باشد مدار نه تنها زیر بار بلکه در موقع اتصال کوتا ه و با فشارهای جوی مدار را قطع نماید این کلیدها را میتوان دستی و یا اتوماتیک زیر بار قطع و وصل کرد و از اتاق فرمان به آنها می توان فرمان قطع و وصل داد .

سکسیونر( کلید بدون بار)

کلیدی است که جهت قطع ووصل مداری که بدون بار است یا دارای جریان کمی می باشد ( حداکثر 10% جریان نامی ) می توان استفاده نمود این کلید تشکیل شده از دو پایه عایق(ایزولاتور ) که روی آنها کنتاکتها وصل شده اند و این دو کنتاکت توسط تیغه ای بهم وصل می شوند طول تیغه وارتفاع ایزولاتور متناسب بافشار الکتریکی می باشد . برای جدا نمودن تجهیزات مختلف پست از قسمتهای تحت ولتاژ از سکسیونر ها استفاده می شود .

فیدر 20کیلو ولت :

کلید تغذیه کننده کشوئی که دارای سلول ، سرکابل ، لوازم اندازه گیری و حفاظتی می باشد .

فیدر های اولویت دار:

فیدر های اولویت دار آن دسته از فیدر هائی هستند که مناطق خاص و حساسی از شبکه برق را تغذیه نموده و در صورت نیاز به خاموشی در مدت زمان معینی از اولویت عدم قطع برق برخوردار هستند تعیین حوزه جغرافیایی، عملیاتی حدود اختیارات ، مسئولیت ها و وظایف هر یک از مراکز دیسپاچینگ فوق توزیع تهران ،نواحی ، پست ها و نحوه ارتباط بین آنها :

الف ) حوزه جغرافیایی و عملیاتی

1- مرکز دیسپا چینگ فوق توزیع تهران بزرگ (trdc)

بهره برداری مناسب از شبکه فوق توزیع تهران بزرگ با توجه با اهمیت حفظ ایمنی و پایداری آن به عهده مرکز دیسپاچینگ فوق توزیع تهران می باشد از این رو کلیه پست ها ، خطوط 63 کیلو ولت در مراکز دیسپاچپینگ فرعی فوق توزیع زیر نظارت وکنترل دیسپاچینگ فوق توزیع تهران بزرگ قرار دارند .

2- مراکز دیسپاچینگ فوق توزیع فرعی تهران بزرگ :

کنترل و نظارت و بهره برداری از کلیه فیدر های 20 کیلو ولت پستهای فوق توزیع ناحیه زیر پوشش در تهران بزرگ بعهده هر یک از مراکز دیسپاچینگ فرعی تهران بزرگ می باشد .

3- مراکز دیسپاچینگ فوق توزیع نواحی قم و کرج :

کنترل و نظارت روی پست ها و خطوط 63 کیلو ولت و کلیه فیدرهای 20 کیلو ولت پست های 63 کیلو ولت در ناحیه غرب استان تهران ( کرج و شهرستان های تابعه ) بعهده مرکز دیسپاچینگ فوق توزیع کرج و در مورد پست ها و خطوط 63 کیلو ولت و کلیه فیدرهای 20 کیلو ولت پست های 63 کیلو ولت استان قم ( شهر قم و توابع ) بعهده مرکز دیسپاچینگ فوق توزیع قم می باشد .

ب) وظائف و مسئولیت های مراکز دیسپاچینگ فوق توزیع

1) شرح وظایف و مسئولیت ها مرکز دیسپاچینگ فوق توزیع تهران بزرگ

- حفظ پایداری شبکه فوق توزیع زیرپوشش

- نظارت در کنترل بار خطوط ، کابلها و ترانسفورماتورهای فوق توزیع

- نظارت در اعمال کنترل ولتاژ در سطح شبکه فشار متوسط

- کنترل ولتاژ در سطح فوق توزیع

- مسئول توزیع خاموشی های برنامه ریزی شده ناشی از کمبود تولید بین سایر مراکز دیسپاچینگ فوق توزیع .

-پیش بینی کوتاه مدت بار خطوط ،کابلها و ترانسهای فوق توزیع

- موافقت نهائی با در خواست خروج از مدار تجهیزات در شبکه فوق توزیع ( موافقت با ورو د و خروج فیدر های 20 کیلو ولت ترانسها و ار تباط باس با ر در پست های فوق نیز بعهده این مراکز می باشد )

- بررسی عملکرد رله های حفاظتی در سطح شبکه فوق توزیع و فیدرهی 20 کیلو ولت پست ها

- دریافت اعلام معایب از مراکز و دیسپاچینگ فوق توزیع فرعی تهران بزرگ .

- تهیه گزارشات حوادث و رویداد ها

2) شرح وظایف ومسئولیت های مراکز دیسپاچینگ فوق توزیع فرعی تهران بزرگ

- نظارت و کنترل کلیه فیدرهای 20 کیلو ولت در پست های فوق توزیع زیرپوشش

- نظارت و کنترل شبکه فوق توزیع زیرپوشش در صورت بروز اختلال در مرکز دیسپاچینگ فوق توزیع تهران بزرگ وباید حسب مورد طبق دستور شفاهی آن مرکز .

- کنترل ولتاژ 20 کیلو ولت درکلیه پست های فوق توزیع زیر پوشش .

- کنترل بار خطوط ، کابلهای و ترانسفورماتورهای شبکه فوق توزیع زیرپوشش

- تایید مقدماتی در خواست خروج از مدارات تجهیزات در شبکه فوق توزیع .

- بررسی مقدماتی عملکرد رله های حفاظتی در سطح پست های فوق توزیع زیرپوشش

- در یافت اعلام معایب از پست ها

- تهیه گزارشات حوادث و رویدادها

3) شرح وظایف و مسئولیتهای مراکز دیسپاچینگ فوق توزیع قم وکرج

- حفظ پایداری شبکه فوق توزیع زیرپوشش

- کنترل با خطوط ، کابلها و ترانسفورماتور ها ی فوق توزیع ناحیه

- کنترل ولتاژ شبکه فوق توزیع و ولتاژ خروجی ترانسفو ماتورها ی فوق توزیع ناحیه

- موافقت نهائی با در خواست خروج ا زمدار تجهیزات درشبکه فوق توزیع

- پیش بینی کوتاه مدت بار خطوط ،کابلها و ترانسهای فوق توزیع در شبکه زیر پوشش ناحیه .

- بررسی عملکرد رله های حفاظتی در سطح شبکه فوق توزیع ناحیه مربوطه

- دریافت اعلام معایب پست ها از اپراتور مربوطه

- تهیه گزارشات و حوادث روزانه

ج) شرح وظایف و مسئولیت پست های فوق توزیع در رابطه بامراکز دیسپاچینگ فوق توزیع

اپراتورها نو بت کار پستها و مسئولین مانور در رابطه با بهره برداری ا زتجهیزات موظف به اجرای کلیه موارد ذیل می باشد .

1- شرح وظایف اپراتور پست در ارتباط با مرکز دیسپاچینگ

- گزارشات کلیه حوادث اعلام شرایط غیر عادی به مرکز دیسپاچینگ مربوطه

- کنترل بار ترانسفورماتورها

- کنترل ولتاژ خروجی ترانسفورماتور ها

- اعلام وضعیت غیر عادی و لتاژ طرف فوق توزیع به مرکز دیسپاچینگ مربوطه

- صدور ضمانت نامه به سرپرست گروههای تعمیراتی با اطلاع و هماهنگ قبلی دیسپاچینگ مربوطه از نظر مانور مورد نظر

- در صورت بی برق شدن کل پست بر اساس دستورالعمل های مانور کلیه فیدر ها را قطع و مراتب را به مرکز دیسپاچینگ مربوطه اعلام می نماید .

- در صورت باز شدن هر کلید اپراتور یست می بایستی عملکرد رله های حفاظتی رایادداشت وقبل resetکردن انها مراتب را به مرکز دیسپاچینگ مربوطه اعلام و منتظر دریافت دستور بماند چنانچه بهر ه دلیل منبع تغذیه جریان مستقیم (dc)پست قطع شد و امکان وصل کلید dc مربوطه میسر نگردید اپراتورها با اطمینان از اینکه پست فاقد dc است می بایستی با اطلاع و موافقت مرکز کنترل اقدام به بی برق کردن و جدا کردن تجهیزات نماید

- هر نوع برقدار کردن تجهیزات می بایستی با هماهنگی و موافقت مرکز دیسپاچینگ مر بوطه صورت پذیرد .

- در مورد حوادث اضطراری که گذشت زمان باعث گسترش حادثه و افزایش خسارت می گردد اپراتور پست باید راسا در مورد از مدار خارج کردن دستگاه مربوطه و سپس اطفا حریق باسیستم های اطفا حریق مناسب و مجاز اقدام نموده و در اولین فرصت جزئیات حادثه رابه مرکز دیسپاچینگ گزارش نماید .

- مسئولیت مراقبت از عدم قطع برق فیدر های اولویت دار که توسط مراکز دیسپاچینگ فوق توزیع اعلام گردیده بعهده اپراتور می باشد ونامبرده موظف است که (کارت الویت ) را روی فیدر مربوطه الصادق نماید .

2- شرح وظایف مسئول مانور در ارتباط با مرکز دیسپاچینگ

- مسئولین مانوزجرد ورود به پست های بدون اپراتور کلیه وظایف اپراتور پست را عهده دار می باشند .

- مسئولین مانور می بایستی در تماس دائم ارتباطی بامراکز دیسپاچینگ مربوطه بوده و زیر نظر مستقیم آنها انجام وظیف نمایند .

- در شرایطی که مسئول که مسئول مانور و اپراتور هر دو دپست حضور دارند اپراتور پست زیر نظر مسئول مانور انجام وظیفه می نماید .

د ) شرح وظائف واحد هماهنگی

این واحد که بصورت 24 ساخته در معاونت تولید و انتقال انجام وظیفه می نماید معایب بوجود آمده در تجهیزات شبکه انتقال نیرو ( غیر از معایب تجهیزات مخابراتی ) را مستقیما از پست های انتقال و معایب بوجود آمده در تجهیزات شبکه فوق توزیع را از دیسپاچینگ ها فوق توزیع دریافت نموده و به ترتیب زیر عمل می نماید :

- در خصوص معایب بوجود آمده در تجهیزات فوق توزیع و انتقال مستقیما مورد را به پیمانکار مربوطه اعلام می نماید .

- در خصوص معایب بوجود آمده در سر کابلهای 20 کیلو ولت موارد رابه مرکز دیسپاچینگ توزیع (20 کیلو ولت ) مربوط اعلام می نماید .

واحد هماهنگی تا برطرف شدن معایب اعلام شده موارد را پیگیری و بعد از رفع معایب آنرا به پست مر بوطه اطلاح می دهد .

ه) نحوه تماس بین پست های فوق توزیع ، مراکز دیسپاچینگ فوق توزیع فرعی تهران بزرگ مراکز دیسپاچینگ فوق توزیع نواحی ، مرکز دیسپاچینگ فوق توزیع تهران بزرگ

- مراکز دیسپاچینگ فوق توزیع تهران ، کرج ، قم در همه شرایط می توانند مستقیما با اپراتور ها و مسئولین مانور پست های فوق توزیع زیر پوشش تماس بر قرار کرده و دستورات خود را بدون واسطه مستقیما ابلاغ نمایند بدیهی است بعد از اجرای دستورات مرا کز دیسپاچینگ فوق توزیع فرعی می بایستی از چگونگی عملیات انجام شده توسط دیسپاچینگ فوق توزیع تهران بزرگ مطلع گردند .

- در شرایطی عادی دیسپاچرها مراکز دیسپاچینگ فرعی در تهران فقط در مورد فیدر های 20 کیلو ولت باپست ها ی فوق توزیع تحت پوشش تماس برقرار خواهند نمود .

- پست های فوق توزیع در تهران بزرگ در مورد مانورهای 20 کیلو ولت با دیسپاچینگ فرعی خود تماس برقرار خواهند نمود .

- پست های فوق توزیع در تهران بزرگ در مورد مانورهای 63 کیلو ولت با اصلی و در مورد مانورهای 20 کیلو ولت با دیسپاچینگ فرعی خود تماس برقرار می نمایند .

- مراکز دیسپاچینگ فوق توزیع فرعی تهران بزرگ در هر لحظه می توانند با مرکز دیسپاچینگ فوق توزیع تهران بزرگ تماس برقرا ر نمایند .

ر) تهیه گزارشات روزانه :

هر مرکز دیسپاچینگ فوق توزیع باید در پایان هر روز گزارشی از حوادث شبکه ، عملکرد رله های حفاظتی مربوط به شبکه تحت پوشش خود را مطابق فرمهای ارائه شده از طرف مورد دیسپاچینگ فوق توزیع تهیه و حداکثر تاساعت 4 بامداد روز بعد توسط دورنگار به مرکز دیسپاچینگ فوق توزیع تهران بزرگ ارسال نماید .

مرکز دیسپاچینگ فوق توزیع تهران بزرگ موظف است پس از دریافت کلیه گزارشات گزارش کلی از شبکه فوق توزیع برق منطقه ای تهران را تهیه نماید .

گزارش روزانه شامل حداکثر با مصرفی ( نیاز مصرف ) به تفکیک نواحی ، حوادث مهم شبکه و سایر گزارشات مهم می باشد .

فصل چهارم

بهره برداری از خطوط شبکه های توزیع

در مورد بهره برداری از شبکه های توزیع نسبت به سایر موارد طراحی ونصب استانداردهای کمتری وجود دارد وفقط ارائه دستورالعمل ها بسنده شده است تعدادی از موارد از را ه کارها و دستورالعمل های بهره برداری از شبکه های توزیع به قرار زیر می باشد .

4-1 ) خطوط فشار متوسط

4-1-1 . خطوط فشار متوسط هوایی

الف ) سرویس و تعمیرات پیشگیرانه تی شبکه هوایی فشار متوسط

در یک شبکه توزیع انرژی الکتریکی پیکره ی اصلی شبکه را خطوط فشار متوسط تشکیل می دهد و با ایجاد خطاو یا حادثه در یکی از خطوط مقدار زیادی انرژی از شبکه توزیع خارج می گردد و بخش و سیعی دچا رخاموشی می گردد با توجه با آنکه هزینه های احداث شبکه هی فشار متوسط نسبت به خطوط زمینی به مقدار قابل ملاحظه ای کمتر می باشد لذا سعی گردیده است در جاهائی که محدودیت نصب شبکه وجود ندارد از خطوط هوایی استفاده گردد لذا عمده ی خطوط شبکه فشار متوسط هوایی می باشد .

جهت انجام هرگونه کار تعمیراتی بروی خطوط و تجهیزات نیاز به یک بررسی اولیه دقیق و بازدید صحیح خطوط می باشد مواردی که به نظر می رسد در یک بازدید حساب شده ی فنی باید دیده شود به شرح ذیل می باشد .

1- پایه های شبکه : جهت انتقال سیمهای شبکه 20 کیلو ولت ازپایه های بتونی ، چوبی ،پرتیک فلزی و تلسکوپی استفاده می گردد و به جهت جلوگیری از اتصالی در خطوط و تحمل شرایط جوی ( باد و طوفان وزن سیم ) و نیروهای پیش بینی نشده لازم است پایه ها از استحکام کافی برخوردار باشند در یک شبکه ی استاندارد ، درطراحی های اولیه و همچنین احداث شبکه اصول استاندارد رعایت گردیده است ولی پس از

گذشت سالها از عمر شبکه ممکن است تحت تاثیر عوامل مختلف از جمله شرایط جوی ،وضعیت زمین ، نیروهای خارجی و حتی رعایت نکردن استاندارد ها نصب یک پایه شبکه دست خوش تغییرات . انحراف و صدماتی گردد که در بازدید های سالیانه لازم می باشد و ضعیت تک تک پایه گزارش گردد. جهت انجام کار در یک شبکه فشار متوسط لازم است پایه های دارای کد و شماره باشند و در این شماره ها خط اصلی و خطوط فرعی مشخص گردند .

مواردی که در مورد پایه های شبکه باید در نظر گرفته شود عبارتند از :

- شکستگی

- ضعف : در طراحی اولیه یااحداث شبکه پایه ها باسایز مناسب نصب نگردیده باشند .

- کج بودن : با توجه به مکانیک خاک محل و نحوه ی نامناسب نصب اولیه ی پایه دچار انحراف گردد .

- وضعیت مهار پایه : در طراحی های اولیه واحداث شبکه تیرهای در محل زاویه و یا انتهای خط نصب می گردند نیاز به مها دارند تا استقامت تحمل کشش نیرو از یک جهت داشته باشند .

- نامناسب بودن محل : درمواردی که محیط اطراف شبکه تغییر می یابد و وضعیت محل نصب شبکه نامناسب به نظر می رسد .

2- کنسول شبکه فشار متوسط

یکی دیگر از تجهیزات شبکه که از اهمیت خاص برخوردار می باشد کنسول های شبکه می باشد و وظیفه تحمل نیروهای وزن و کششهای خط و انتقال نیروها را به پایه ها و ایجاد فاصله ای مناسب بین هادیهای شبکه دار بر عهده دارد که از جنس آهن آلات استفاده شده از روکش گالوانیزه باشد تا دچار زنگ زدگی و کاهش استحکام نگردد .

لازم است در بازدیدهای دوره ای مواردی بشرح ذیل نیز مدنظر قرار گیرد :

- نداشتن حائل : در مواردی از انواع کنسول به جهت ثبات بیشتر کنسول استفاده گردد پس از گذشت سالها ممکن است در پاره ای از موارد حائل های کنسول شبکه دچار آسیب ، زنگ زدگی زیاد ، باز شدن پیچ و مهره و یاکنسول که نیاز به حائل دارد بدون حائل کنسول باشد .

- کج بودن کنسول : به جهت آنکه سیم های شبکه بروی مقره نصب می باشدند و مقره نیز توسط میله مقره بر روی کنسول ثابت شده اند لذا وضعیت مناسب استقرار کنسول وافقی بودن آن بسیار با اهمیت می باشد .

- فرسودگی و نامناسب بودن : با توجه به عوامل محیطی و استفاده ازکنسول های نامناسب ممکن است .

ب) مقره ها :

در یک خط هوائی شبکه فشار متوسط تنها نقطه ایزوله های باز مبنی محل مقره ها می باشد که وظیفه تحمل فشار الکتریکی و کشش مکانیکی هادیه را بر عهده دارند لذا یکی از مهمترین عوامل قطعی های خطوط فشار متوسط و خاموشی خط ضعف در مقره ها می باشد که باعث بروز جریان های اورکاتت می گردد که نتیجتا رله ها جریان خطا را دیده و فرمان قطع می دهند لذا در طراحی های اولیه و احداث شبکه ازمقره های بانوع و جنس مناسب استفاده گردد مواردی که باید در بازدیدهای سالانه مد نظر قرار دارد .

- شکستگی و آرک زدگی : یک مقره تحت شرایط مختلفی ممکن است باعث آسیب و شکستگی گردد و از جمله تغییرات شدید و ناگهانی دمای محیط که باعث شکستگی درمقره می گردد با بروز شرایط جوی مرطوب و بارانی این نوع مقره ها آرک زده و باعث بروز اتصالی در شبکه می گردد .

- وضعیت اصلی : در پی احداث شبکه و قرار دادن هادیها بروی مقره های سوزنی جهت تثبیت و محکم کردن سیمهای شبکه بر روی مقره ها از سیمهای اصلی استفاده گردد.

- کج بودن میله مقره ها : با توجه به آنکه عمده نیروهای عمودی هادیها شبکه در داخل شیار مقره ها تحمل می گردد . اگر که به دلیل کج بودن میله مقره وضعیت استقرار مقره نامناسب می باشد .

- آلودگی : آلودگی که بروی مقره ها می نشیند که باعث کاهش قدرت ایزولاسیون مقره و ایجاد جریانها ی خزشی بروی مقره می گردد که این آلودگی از قبیل کارخانه های گچ و کوره های آجرپزی می باشد .

ج) سیمهای شبکه :

نامناسب بودن سطح مقطع : در قسمتی از شبکه و یا یک مسیر از شبکه اصلی سیم ان با سطتتح مقطع سیم اصلی هم سایز نباشد که خود باعث بروز سیم پارگی می شود .

3- 2- حوادث مهم در شبکه های توزیع

4- 1- فیوز سوزی

فیوزسوزی که می توان گفت مهمترین و بیشترین حادثه موجوددر شبکه های توزیع می باشد به عوامل زیر بستگی دارد .

الف ) ازدیاد بار شبکه : بار زیاد باعث بوجود آمدن جریان زیاد در شبکه می شود که باعث سوختن فیوز می شود.

ب ) انشعابات غیر مجاز .

ج) غیر استاندارد بودن فیوزها

د ) نامتناسب بودن مقادیر فیوزها باجریان شبکه مربوطه

ه ) برخورد سیم های شبکه باهم

و ) اتصالی موجود در کابلها و شبکه هوائی

 

2-سیم پارگی

عواملی که باعث بروز این حادثه و قطع برق مشترکین می شود عبارتند از :

الف ) نامناسب بودن سیمهای شبکه : که متناسب با جریان عبوری آنها نیستند .

ب) فرسوده بودن سیم ها

ج ) برخورد اجسام خارجی

د) وجود انشعابات غیر مجاز : این انشعابات به شبکه بدرستی و محکمی انجام نمی گیرد باعث ایجاد جرقه های کوچک باعث پاره شدن سیمها می گردد.

3- سوختن جمپر

همان طور که می دانیم جمپر ها پل ارتباطی بین دو قسمت از شبکه بدرستی ومحکمی انجام نمی گیرد باعث ایجاد جرقه های کوچک باعث پاره شدن سیمها می گردد.

عواملی که باعث بوجودآمدن این پدیده می شود عبارتنداز :

الف ) نا متناسب بودن اندازه جمپر ها با شبکه : سیمی که بعنوان جمپر بکار می رود باید از لحاظ سطح مقطع از سیمهای شبکه کمتر نباشد وگرنه جریان عبوری از شبکه به مرور باعث سوزاندن آن خواهند شد .

ب ) عدم نصب صحیح جمپر . که این باعث بوجودآمدن جرقه های کوچک در محل اتصال و حتی باعث پاره شدن آن نیز می گردد که برای اتصال جمپربه شبکه از بسته ها و کلمپهای مناسب استفاده شود .

4- سوختن فیدر

فیدر محلهایی می باشند که فیوزها در آن قرار می گیرند و چون دارای جرقه گیر می باشند بهنگام وصل ویا قطع آنها جرقه ای اشخاص را تهدید نمی کند .

عواملی که باعث سوختن فیدر ها می شوند عبارتند از :

الف ) از بین رفتن خاصیت جرقه گیری آنها و یا خرابی جرقه گیر که این پدیده ها بمرورزمان اتفاق می افتند و در نتیجه با بوجود آمدن جرقه هایی در هنگام قطع فیوز آنها دچا ر آسیب دیدیگی خواهند شد .

ب ) نامطلوب بودن و غیر استاندارد بودن جنس فیدر ها : موادی که در ساخت فیدرها بکار می رود ( بخصوص مواد پلاستیکی ) باید از جنس مرغوب و استاندارد باشد .

5- سوختن تابلوها ی توزیع

تابلو توزیع یکی از ارکان مهم در شبکه توزیع محسوب شده و آسیب دیدگی وسوختن انها باعث بروز خاموشیهای کلی و زمان بر می شود .

عواملی که بوجود آمدن این حادثه ها را سبب می شود عبارتند از :

الف ) نامتناسب بودن اجزای تشکیل دهنده تابلو( از قبیل فیدرها ، کلید اصلی و .....)

بامقادیر جریان آنها که باعث آسیب دیدن و یا سوختن هر یک از آنها و اگر شدید باشد سوختن تابلو ی توزیع می شود .

ب) استفاده ازوسایل و تجهیزات غیر استاندارد : تجهیزات بکار رفته بخصوص فیدر ها غیر استاندارد باشد بمرور از بین رفته و احتمال آتش گرفتن انها بدلیل بال رفتن درجه حرارت ناشی از عبور جریان وجود دارد که به دیگر تجهیزات سرایت می کند و باعث سوختن تابلوی توزیع می شود .

6- تیر شکستگی

این عامل خود باعث پیدایش عوامل دیگر از جمله فیوز سوزی ،سیم پارگی و .... می شود .

بیشتر به دلایل زیر اتفاق می افتد .

الف) برخورد وسایل نقلیه باتیر

ب ) پوشیده بودن تیر

7- قطع کلید اصلی

کلید اصلی یکی از اجزا سهم هر تابلوی توزیع می باشد که با قطع ان کل مشترکین تغذیه کننده از آن ترانس برقی خواهند شد .

عواملی که باعث قطع کلید اصلی می شوند عبارتند از :

الف ) ازدیاد بار : اگر ازدیاد به نحوی که فیوز نسوزد و یا دیر بسوزد باعث قطع کلید اصلی خواهد شد .

ب) عدم تنظیم دقیق کلید اصلی

کلید اصلی دارای دو نوع تنظیم می باشد که عبارتند از :

- تنظیم جریانی - تنظیم حرارتی

که اگر به دقت تنظیم نگردد باعث قطع کلید اصلی می گردد که بیشترین آمار قطعی کلید ها مربوط به همین عامل می باشد .

فصل پنجم

شرکت توزیع نیروی برق قم

2-1- موقعیت جغرافیایی شهرستان قم

شهرستان قم در 140 کیلو متری جنوب شهر تهران واقع می باشد شهرستان قم دارای 9 بخش می باشد و از نظر توزیع درصد مساحت استان در حالی که تهران بزرگ 8/17 درصد از مساحت استان را شامل می گردد شهرستان قم 6/36 درصد مساحت استان است . سوابقی که در مورد گذشته شهرستان قم وجود دارد نشان می دهد که نام قدیم آن کومه بوده و در حدود سال 23 هجری به قم تغییر نام یافته است به علت وجود بار گاه مقدس حضرت معصوم (س) در قم این شهر کم کم مرکزیتی به خود گرفته و راههای متعدد از چهار گوشه ایران به این شهر کشیده شد. وجود این راهها به آن مرکزیت تجاری نیز داد .

2-2- تاریخچه برق قم :

در سال 1310 هجری شمسی بااستفاده از تجهیزات کارخانه برق قدیمی دوشان تپه تهران برای روشنایی آستانه مقدسه حضرت معصومه (س) اولین کارخانه برق با سوخت زغال سنگ و چوب درشهر قم به کارانداخته شد چند سال بعد با به کار افتادن مولد برق کارخانه ریسباف تعدادی از اهالی شهر ازنعمت روشنایی بهره مند گردیدند تا اینکه در سال 1326 کارخانه برقی با سهام مردم ایجاد گردیده که درسال 1328 به مرحله بهره برداری رسید و پس از تاسیس شرکت برق منطقه ای تهران به آن شرکت ملحق گردید .

هم اکنون دوشبکه 230 کیلو ولتی یکی از طریق نیروگاه گازی و دیگری از طریق نیروگاه حرارتی قم و با استفاده از دو پست 63/230 کیلو ولت قم یک ( شهید عینی ) و قم دو ( نیروگاه گازی قم ) شبکه توزیع نیروی برق قم را تغذیه می کند این دو پست مجموعا دارای 6 دستگاه ترانسفورماتور با ظرفیت 580 مگاولت آمپر می باشند .

شبکه توزیع حوزه عملیاتی این شرکت بوسیله خطوط 230 کیلو ولت به پست بهرنگ و شبکه 230 سرتاسری اراک – بعثت و نیروگاه گازی ری و پست 230 کیلو ولت کاشان اتصال یافته و بدین ترتیب شبکه توزیع نیروی برق قم در رینگ شبکه سرتاسری برق قرار گرفته است .

پستهای 20/63 کیلوولت موجود قم از دو پست 63/230 کیلو ولت فوق تغذیه می گردند و جمعا 13 دستگاه ترانسفورماتور 20/63 کیلو ولت با ظرفیت کلی 5/3 مگا ولت آمپر می باشند .

http://daneshjooqom.4kia.ir/