مرکز دانلود خلاصه کتاب و جزوات دانشگاهی

گونه های دارویی استان قم

گونه گیاهی:گون

نام خانواده: leguminosae

این گونه چند ساله به عنوان یک گونه بسیار نادر با پراکنش جغرافیایی بسیار محدود،تنها در دره اصلی پلنگ دره یافت می شود.این گونه با طبقه حفاظتی ENاز نظربرنامه ریزی های حفاظتی و مدیریتی ارزشمند می باشد.

رویشگاه:شیب های رسی

خطرات تهدید کننده:تخریب زیستگاه

گونه گیاهی:موسیر

نام خانواده:Liliaceae

این گونه به عنوان گونه انحصاری-دارویی در منطقه کوهستانی الگان(غرب استان)به صورت جمعیت های محدودی پراکنش دارد.به واسطه ترکیبات اسانسی در قسمت پیاز گیاه، خواص دارویی و تغذیه ای دارد.این گونه با طبقه حفاظتیENاز نظر برنامه ریزی های حفاظتی و مدیریتی ارزشمند می باشد.

ویژگی های ساختای،گیاهی است پایا،با ارتفاعبیش از120-80سانتی متر،برگ ها در پایین،ناودانی و گود،دارایپرزهای سفید و یا کرک های نازک و نرم ،گل های صورتی کم رنگ یاصورتی متمایل به بنفش در چتر های پر گل،محدب،چمچمه دارای کفه های متعدد،کوتاه تر از چتر است.

خواص درمانی:افزاینده نیروی جنسی،قطره آن برای درد گوش مفید است.جوشانده150گرم آن در یک لیتر آب همراه با عسل به عنوان مدر کاربرد دارد.

رویشگاه،حاشیه آبراهه ها و نقاط مرطوب کوهستانی.

خطرات تهدید کننده:برداشت بی رویه،تخریب زیستگاه.

گونه گیاهی:باریجه

نام خانواده:umbelliferea

گیاهی است پایا،تک برچه ای،خاکستری رنگ،همی کریپتوفیت،ساقهای با ارتفاع100-70سانتی متر،ضخیم،استوانه ای،شیاردار، در بخش بالایی با انشعابات چرخه ای،برگ ها قاعده ای با 4 بار تقسیمات شانه ای عمیق،قطعات اصلی برده شانه ای،غلاف برگ های بالایی چرمی وبدون کرک.چترهای میوه دار با شعاع 20-10چترک ها20-15 گل باگلبرگ های زرد کرک دار، همچنیندارای میوه های بال دارکه ر بال به پهنای 1 میلی متربا هر فندقهدر سطح پشتی با یک یا دو مجرای ترشحی و 4 شیار می باشد.

مشخصات اکولوژیک:این گونه در اقلیم نیمه خشک سرد در ارتفاعات بالاتر از2000متر در خاک هایی با بافت سبک بیشتر ماسه ای، در جهت هایی که به وضعیت توپوگرافی منطقه بادگیر وابسته نباشد و برف بتواندبرای مدت زیادی باقی بماند در شیب های 60-40 درصد با بافت های متفاوت آندزیت و بازالت گدازه ای شبه توف سبز گرانودیوریت وجود دارد.متوسط درجه حرارت سالانه رویشگاه های این گونه بین 11/1-10درجه سانتی گراد متغیر می باشد.

خواص درمانی:این گونه دارویی خوراکی بوده و در اوایل تشکیل ساقه گل داربوده و از آن همانند ساقه کاهو استفاده می شود. باریچه، اثر نیرو دهنده،ضد تشنج و نزله و ضد عفونی کننده دارد اما امروزه استفاده صنعتی آن بیشتر بوده و به عنوان فیکاسورو همچنین تهیه چسب های مخصوص جهت چسباندن سنگ های قیمتی مانندالماس به کار می رود.

گونه گیاهی:لبدیسی بوته ای ،سفید مشگک

نام خانواده:Labiatae

گیاهی است پایا،شکل زیستی آن کامتوفیت،پایه چوبی به ارتفاع 35-15سانتی متر،پوشیده از کرک های سفید،ساقه متعدد با شاخه های نسبتاًزیاد و تقریباً پوشیدهاز برگ های فراوان ، شاخه های فوقانی بی دوام و برگ های پایینی در قاعده باریک باریک شدهبا لبه تقریباً برگشته،با گل های محوری منفرد بدون دمگل یا دمگل کوتاه،کاسه های گل با دندانه هایی به طول4 میلی متر و باریک نوک تیز،رنگ جام گل صورتی متمایل به قرمز است.

مشخصات اکولوژیک: این گونه در اقلیم نیمه خشک سرد در دامنه ارتفاعات 2000-1300 متر از سطح دریا در خاک های کم عمق تا نیمه عمیق با بافت سبک تا متوسط در انواع جهت ها در شیب های 60تا20 درصد، با متوسط بارندگی 300-240 میلی متر در سال،در آبرفت های بادبزنی شکل قدیمی و سازندهای پیروکلاستیک خاکستری تیره تا قرمز وجود دارد. متوسط درجه حرارت سالانه رویشگاه های این گونه 4/12درجه ساتی گراد می باشد.

خواص درمانی:.مدر، اشتها آور،مقوی،تب بر و التیام دهنده است.

گونه گیاهی:زنبق مادی

نام خانواده:Iridaceae

این گونه انحصاری-زینتی به صورت جمعیت های بسیار کوچک در دره اصلی پلنگ دره پراکنش دارد. این گونه باریسک پایین انقراض(LR)ازنظر برنامه ریزی های حفاظتی ومدیریتی ارزشمند می باشد.

رویشگاه ها:مناطق صخره ای و شکاف ها.

خطرات تهدید کننده:برداشت بی رویه،تخریب زیستگاه.

گونه گیاهی:ناز طوقه ای دائمی

نام خانواده:Crassulacea

این گونه نادر زینتی چند ساله در منطقه تخت پیمال(جنوب)استان به صورت محدود گسترش دارد.این گونه با ریسک پایین انقراض(LR) از نظر برنامه ریزی های حفاظتی و مدیریتی ارزشمند می باشد.

رویشگاه ها:شکاف صخره ها

خطرات تهدید کننده:برداشت بی رویه، تخریب زیستگاه.

گونه گیاهی:شکر تیغال

نام خانواده:Gempesitae

گونه مذکور دارویی-انحصاری بوده و به عنوان یک گونه چند ساله در منطقه کهندان واقع در بخش کوهستانی غرب استان وجود دارد.این گونه با ریسک پایین انقراض(LR)از نظر برنامه ریزی های حفاظتی و مدیریتی ارزشمند می باشد.

گیاه شناسی:گیاهی است پایا،دارای برگ های پهن با بریدگی های عمیق و دندانه دار که به خار دراز و نوک تیز دررأس منتهی می شود.کاپیتول آن آبی رنگاست که در ماه های تیر تا شهریور ظاهر می شود.

خواص درمانی:از مغز شاخه ها به عنوان تقویت کننده ،ضد تب و ضد رماتیسم استفاده شده و در واقع این مان که از فعالیت حشره موجود در آن حاصل شده می گردددر طب سنتی جهت تسکین تب و رفع درد سینهو سرفه کاربرد دارد.

رویشگاه ها:حاشیه جادهها،صخره های سنگی و شیب های رسی.

خطرات تهدید کننده:برداشت بی رویه و تخریب زیستگاه.

گونه گیاهی:آویشن دنایی

نام خانواده:Labiatae

این گونه انحصاری – دارویی بوده و در دشت کوهستانیفرح آباد واقع درمنطقه پلنگ دره وجود دارد. به واسطه ترکیبات اسانسی از ارزش دارویی بسیار بالایی برخوردار است.جمعیت های این گونه در سال هایاخیر به واسطه برداشت های بی رویه به شدت رو به کاهش است.

رویشگاه:دامنه های کوهستانی .

خطرات تهدید کننده: برداشت بی رویه ، تخریب زیستگاه.

گونه گیاهی:سنبله ای کوهسری،سنبله ی خار آلود

نام خانواده: Labiatae

این گونه انحصاری- دارویی بوده و در مناطق بسیار مرتفع در ارتفاعات3000 متری در منطقه کوهستانی تخت پیمال پراکنش دارد.این گونه به واسطه ترکیبات اسانسی از ارزش دارویی بالایی برخوردار است.

گیاه شناسی: گیاهی است پایا،کوتاه، سبز ساقه به ارتفاع20-10سانتی متر،با انشعابات متعدد، که به خار منتهی می شود.برگ سبز پوشیده از مو و غده های بدون پایه،برگ های بخش میانی ساقه سر نیزه ای- باریک ، بدون دمبرگ با رگبرگ های مشخص بوده و برگ های کنار گل به خار منتهی می شود.

مشخصات اکولوژیک:این گونه در اقلیم نیمه خشک سرد، در ارتفاع بیشتر از2000متر،در خاک های کم عمق تا نیمه عمیق بدون تکامل پروفیلی و با بافتسبک و واریزه ای در جهت های شمالی و غربی در شیب های 70تا20درصد با متوسط بارندگی 340تا280ملی متر می روید.متوسط درجه حرارت این گونه 1/11 درجه سانتی گراد می باشد.

روبشگاه ها:شیب صخره ها و نقاط صخره ای.

خطرات تهدید کننده: برداشت بی رویه و تخریب زیستگاه.

گونه گیاهی:سنبل بیابانی بذالبنجی

نام خانواده: Lamiaeae

این گونه انحصاری – دارویی بوده و در منطقه قاهان پراکنش دارد. این گونه با ریسک پایین انقراض(LR)از نظر برنامه ریزی های حفاظتی و مدیریتی ارزشمند می باشد.

رویشگاه ها: دامنه های کوهستانی.

خطرات تهدید کننده: برداشت بی رویه و تخریب زیستگاه.