رشته گیاه پزشکی
رشته گیاه پزشکی از آن رشته های نوپا ، کاربردی جذاب است که علاقمندان خود را جذب کرده است. عنوان گیاه پزشکی در علوم کشاورزی ایران از سال 1342 به جای «دفع آفات و حفاظت گیاهان» مطرح شده است. به طور کلی، در این رشته تشخیص و شناسایی آفات و عوامل بیماری گیاهان زراعی ، باغی، زینتی، جنگلی، مرتعی و فرآورده های گیاهی و همچنین شناخت علایم و چگونگی اثر آفات و عوامل بیماریهای انگلی و غیرانگلی بر گیاهان و آشنایی کامل با اصول و روشهای مبارزه، مورد بحث قرار می گیرد.
1-1) تعریف و هدف
در دوره کارشناسی مهندسی کشاورزی، عنوان گیاه پزشکی به رشته ای اطلاق می شود که در آن علوم و فن آوری در زمینه های شناخت آفات و عوامل بیماری زای گیاهی و اصول و روشهای مبارزه با این عوامل مورد بررسی قرار می گیرد.
هدف از ایجاد این رشته، تربیت کارشناسانی است که علاوه بر داشتن معلومات علمی و فنی کشاورزی عمومی، در زمینه گیاه پزشکی ، علوم مربوط به شناخت آفات و عوامل بیماری زای گیاهی را در حد کارشناسی به صورت نظری و عملی بیاموزند و با فنون و روشهای مختلف حفظ محصولات کشاورزی، همچنین مبارزه با آفات و بیماریهای گیاهی نیز به صورت علمی و کاربردی آشنایی کافی پیدا کنند تا بتوانند به عنوان مدرس در هنرستانهای کشاورزی، کارشناس اجرایی تحقیقات در مراکز پژوهشی کشاورزی و مدیر و مجری امور حفاظت گیاهان در موسسه های دولتی و خصوصی بخش کشاورزی خدمات شایسته ای را ارائه دهند. بر اساس آیین نامه آموزشی دوره کارشناسی، طول دوره کارشناسی گیاه پزشکی چهار سال است و دانشجویان به طور متوسط این دوره را در همین مدت طی می کنند. حداکثر طول زمان تحصیل مجاز در این دوره 6 سال و هر سال تحصیلی شامل دو نیم سال است. هر نیم سال تحصیلی شامل 17 هفته کامل آموزشی است. نظام آموزشی این دوره به صورت واحدی است و برای هر واحد درس نظری در هر نیمسال 17 ساعت آموزش کلاسی منظور می شود.
اهمیت و جایگاه در جامعه
با توجه به اهمیت محوری بخش کشاورزی در امر تغذیه و اقتصاد کشور و از آن جا که رسیدن به خودکفایی و استقلال اقتصادی در این عرصه، تضمین کننده استقلال سیاسی ما نیز خواهد بود. هر گونه تلاش برای افزایش تولیدات کشاورزی، بسیار ارزشمند و حیاتی است. یکی از راههای افزایش محصول، جلوگیری از زیانهای آفات و بیماریهای مختلف گیاهان و فرآورده های گیاهی است که هر سال، ضرر و زیان قابل توجهی را بر کشور تحمیل می کند. با توجه به دانش و فن آوری روز، لازم است روشهای علمی جدید، جایگزین شیوه های سنتی مبارزه با آفات و بیماریهای گیاهی شود، تا با افزایش سطح تولیدات از ورود محصولات کشاورزی خارجی بی نیاز شویم.
درسهای رشته
ردیف |
نام درس |
ردیف |
نام درس |
1 |
آبیاری عمومی |
2 |
آفات انباری |
3 |
آفات مهم درختان میوه |
4 |
آفات مهم گیاهان زراعی |
5 |
آفات و بیماریهای مهم گیاهان زینتی |
6 |
آفات و بیماریهای گیاهان جنگلی |
7 |
آمار و احتمالات |
8 |
اصلاح مبارزه با آفات و بیماریهای گیاهان |
9 |
اصول اصلاح نباتات |
10 |
اصول تبدیل و نگهداری فرآوردههای کشاورزی |
11 |
اصول ترویج و آموزش کشاورزی |
12 |
اصول رده بندی حشرات |
13 |
اقتصاد کشاورزی |
14 |
اکولوژی |
15 |
باغبانی عمومی |
16 |
بند پایان زیان آور انسان و دام |
17 |
بیماریهای گیاهی |
18 |
بیماریهای مهم درختان میوه |
19 |
بیماریهای مهم گیاهان زراعی |
20 |
بیوشیمی عمومی |
21 |
بیماریهای فیزیولوژیک |
22 |
بیماریهای ویروسی و باکتریایی گیاهان |
23 |
تکنولوژی مبارزه شیمیایی |
24 |
جانور شناسی |
25 |
جلسه بحث |
26 |
حشرات گرده افشان و زنبور عسل |
27 |
حشره شناسی |
28 |
حشرهشناسی و دفع آفات |
29 |
خاکشناسی عمومی |
30 |
دامپروری عمومی |
31 |
روشهای پیشرفته آماری |
32 |
ریاضیات عمومی |
33 |
زراعت عمومی |
34 |
زراعت غلات |
35 |
ژنتیک |
36 |
سم شناسی |
37 |
شیمی آلی |
38 |
شیمی عمومی |
39 |
طرح آزمایشهای کشاورزی1 |
40 |
علفهای هرز و کنترل آنها |
41 |
عملیات کشاورزی |
42 |
فیزیولوژی گیاهی |
43 |
فیزیک عمومی |
44 |
فیزیولوژی حیوانی |
45 |
قارچ شناسی |
46 |
گیاهشناسی 1(فیزیولوژی و تشریح ) |
47 |
گیاه شناسی 2 (سیستماتیک و مرفولوژی) |
48 |
ماشینهای کشاورزی |
49 |
میکروبیولوژی عمومی |
50 |
نرم تنان و مهره داران زیان آور کشاورزی |
51 |
نماند شناسی |
52 |
هوا و اقلیم شناسی |
53 |
کارآموزی |
54 |
کاربرد رادیو ایزوتوپها در گیاه پزشکی |
55 |
کنه شناسی |
صنعت و بازارکار
تواناییهای لازم برای داوطلبان این رشته و ادامه تحصیل در آن برای ادامه تحصیل در رشته گیاه پزشکی- با توجه به ماهیت درسهایی که در این دوره تدریس می گردد- داوطلب باید علاقه مند به علوم زیست شناسی بویژه علوم مربوط به گیاه شناسی و کشاورزی باشد و با توجه به این که اغلب درسها دارای کار عملی در آزمایشگاه و یا در مزرعه است بنابراین داوطلب باید به کار در آزمایشگاه و مزرعه علاقه داشته باشد، همچنین در زمینه درسهایی مثل زیست شناسی و شیمی از دانش و اطلاعات لازم برخوردار باشد؛ بعلاوه توان جسمی برای کار در مزرعه و آزمایشگاه را داشته باشد.
تواناییهای فارغ التحصیلان
فارغ التحصیلان این دوره می توانند به عنوان کارشناس اجرایی یا تحقیقاتی در موسسه های مختلف دولتی و خصوصی بخش کشاورزی ایفای وظیفه کنند، همچنین با توجه به دوره های کارشناسی ارشد حشره شناسی و بیماریهای گیاهی و همچنین دوره دکترای گیاه پزشکی، می توانند در صورت داشتن شرایط لازم تا کسب آخرین مدارج تحصیلی در داخل کشور ادامه تحصیل دهند تا بتوانند مسوولیتهای بالاتر و مهمتر علمی، پژوهشی و اجرایی را بر عهده گیرند؛ همچنین پس از اتمام دوره دکترای تخصصی امکان همکاری در دانشگاهها و سایر مراکز علمی و پژوهشی به عنوان عضو هیأت علمی برایشان فراهم می گردد.