مرکز دانلود خلاصه کتاب و جزوات دانشگاهی

سيستم عامل لینوکس

لینوکس (به انگلیسی: Linux) نام یک سیستم عامل رایانه‌ای است که معروف‌ترین نمونه نرم‌افزار آزاد و گسترش به روش اُپن‌سورس (متن‌باز) شناخته می‌شود. در واقع تنها باید هستهٔ لینوکس را لینوکس نامید، اما به طور معمول این واژه به سیستم عامل‌های یونیکس‌مانندی (یا گنو/لینوکسی) اطلاق می‌شود که بر مبنای هستهٔ لینوکس و کتاب‌خانه‌ها و ابزارهای پروژه‌ گنو ساخته شده‌اند. به مجموعه‌ای از نرم‌افزارهای بنا شده بر اجزای گفته شده توزیع لینوکس (linux distribution) می‌گویند که به طور معمول شامل ابزارهای گسترش‌ نرم‌افزار، پایگاه‌های داده، سرویس دهنده‌های وب مثل آپاچی، محیط‌های رومیزی مانند گنوم و کی‌دی‌ای و ایکس‌اف‌سی‌ای و مجموعه‌های اداری مانند اُپن آفیس هستند.

در ابتدا لینوکس برای استفادهٔ ریزپردازنده‌ها با معماری ۸۰۳۸۶ اینتل طراحی شده بود؛ اما امروزه انواع گوناگون معماری‌ها را پشتیبانی می‌کند و در انواع و اقسام وسایل از کامپیوترهای شخصی گرفته تا ابر رایانه‌ها و تلفن‌های همراه به کار می‌رود. این سیستم عامل که در ابتدا بیشتر توسط افراد مشتاق گسترش پیدا می‌کرد و به کار گرفته می‌شد، توانسته‌است پشتیبانی شرکت‌های سرشناسی چون آی بی ام و هیولت-پاکارد را به دست آورد و با بسیاری از نسخه‌های خصوصی یونیکس رقابت کند. طرفداران لینوکس و بسیاری از تحلیل‌گران این موفقیت را ناشی از استقلال از فروشنده، کم‌هزینه بودن پیاده‌سازی، سرعت بالا، امنیت و قابلیت اطمینان آن می‌دانند.

 

پیشینه

در سال ۱۹۸۴ میلادی ‏ریچارد استالمن که رئیس بنیاد نرم‌افزارهای آزاد بود پروژه گنو (GNU) را آغاز کرد. در این پروژه که یک جنبش نرم‌افزاری محسوب می‌شد برنامه‌نویسان با یکدیگر همکاری می‌کردند که این همکاری تا به حال نیز ادامه دارد.

آن زمان بیشتر ابزارهای پروژه گنو که با زبان برنامه‌نویسی سی و اسمبلی نوشته شده بود آماده کار بود و تنها یک هستهٔ مناسب و آزاد کم بود. حتی سیستم عامل مینیکس نیز با وجود در دسترس بودن کد منبع آن، آزاد نبود و حق نشر مخصوص داشت. کار در پروژه گنو به سمت طراحی یک هسته مناسب متمرکز می‌شد اما به نظر می‌رسید که برای ایجاد این هسته حداقل چند سال دیگر زمان نیاز است.

این تأخیر برای لینوس تُروالدز قابل تحمل نبود. بنابراین خودش دست به کار شد و با الهام از کد مینیکس کار را آغاز کرد. سرانجام در ۲۵ اوت سال ۱۹۹۱ در ساعت ۲۰:۵۷ (به وقت گرینویچ) پیامی تاریخی به گروه خبری comp.os.minix از طرف لینوس بندیک تُروالدز ارسال شد. او یک دانشجوی فنلاندی بود که آن زمان در دانشگاه هلسینکی درس می‌خواند.

متن پیام او چنین بود:

«سلام به هر کس که آن بیرون از مینیکس استفاده می‌کند.

من هم‌اکنون روی سیستم عاملی آزاد برای رایانه‌های ‎‏AT ۳۸۶(۴۸۶)‎‏ کار می‌کنم (فقط برای سرگرمی؛ مانند پروژهٔ گنو بزرگ و حرفه‌ای نیست). از ماه آوریل کار را آغاز کرده‌ام و هم‌اکنون این سیستم عامل آماده‌است و کار می‌کند. دوست دارم از دیدگاه دیگران در مورد سیستم عاملم با خبر شوم. چه آنان که مینیکس را دوست دارند و چه آنان که دوست ندارند. چرا که سیستم عامل من تا حدی شبیه به مینیکس است.

در حال حاضر (۱٫۰۸)bash و(۱٫۴۰) gcc را بر روی آن دارم و چیزهای دیگری که به نظر می‌رسد همه درست کار می‌کنند. این بدان معناست که طی چند ماه آینده چیز به‌دردبخوری فراهم خواهم کرد و دوست دارم بدانم مردم بیشتر چه امکاناتی لازم دارند. به هر پیشنهاد و نظری خوش آمد می‌گویم اما قول نمی‌دهم که آن را انجام دهم!

لینوس (torvalds@kruuna.helsinki.fi).

پ.ن. - بله این نرم‌افزار آزاد است. البته قابل انتقال بر روی انواع دیگر رایانه نیست (چرا که دستورات AT۳۸۶ را به کار می‌برد) و ممکن است غیر از سخت‌دیسک AT چیز دیگری را پشتیبانی نکند. این همه چیزی است که من دارم!»

لینوکس برخلاف مینیکس (یک سیستم عامل ساده نوشته شده توسط پروفسور آندرو تاننبام که برای آموزش طراحی سیستم‌ عامل به کار می‌رفت) که از معماری میکروکرنل استفاده می‌کرد، با ایده هسته‌های مونولیتیک طراحی شده بود. اولین نسخهٔ لینوکس در سپتامبر ۱۹۹۱ در اینترنت منتشر شد. دومین نسخه‌ٔ آن به فاصلهٔ کمی در اکتبر همان سال منتشر شد.[۱] از آن پس هزاران برنامه‌نویس و هکر در سراسر دنیا در این پروژه شرکت کردند. مقالهٔ «کلیسای جامع و بازار» مدل گسترش هسته لینوکس و نرم افزارهای مشابه را تشریح می‌کند.

پنگوئن تاکس نشانه و مایه خوش شانسی هستهٔ لینوکس است. لینوس تُروالدز مالک علامت تجاری لینوکس است که به عنوان «نرم افزار سیستم عامل رایانه برای تسهیل در استفاده و عملیات رایانه» به ثبت رسیده‌است.

 

مجوز

هستهٔ لینوکس و بیشتر بخش‌های گنو تحت اجازه‌نامه عمومی همگانی گنو (جی‌پی‌اِل) منتشر می‌شوند. جی‌پی‌ال لازم می‌داند که تغییرات کد منبع و کارهای مشتق شده نیز تحت مجوز جی‌پی‌ال منتشر شوند.

 

گنو/لینوکس

از آن‌جایی که ابزارهای گنو که بخش عمدهٔ توزیع‌های لینوکس را تشکیل می‌دهند از پروژه سیستم عامل آزاد گنو (که بسیار سابقه‌دارتر از هستهٔ لینوکس است) ریشه گرفته‌اند، ریچارد استالمن و بنیاد نرم‌افزار آزاد درخواست کرده‌اند که سیستم ترکیب شده (از هستهٔ لینوکس و ابزارهای گنو) بدون توجه به نام توزیع‌اش، «گنو/لینوکس» خوانده شود.

برخلاف این که بعضی از توزیع‌ها (مانند «گنو/لینوکس دبیان») از این نام استفاده می‌کنند، بسیاری تنها به گفتن «لینوکس» اکتفا می‌کنند. تفاوت بین هستهٔ تروالدز و سیستمی که شامل این هسته‌است، همیشه باعث سردرگمی ست و نام‌گذاری همچنان بحث‌انگیز باقی مانده‌است.

 

توزیع‌های لینوکس

لینوکس تقریباً همیشه یکی از اجزاء یک توزیع لینوکس (به انگلیسی: Distro) است. توزیع‌های لینوکس توسط افراد، گروه‌های نه چندان متشکل و سازمان‌های حرفه‌ای گوناگون ایجاد می‌شوند. این توزیع‌ها شامل تعدادی نرم‌افزار سیستم و برنامه‌های کاربردی به همراه روالی مشخص برای نصب آن‌ها بر رایانه هستند. توزیع‌ها معمولاً برای منظورهای مختلفی از جمله محلی‌سازی، پشتیبانی از یک معماری خاص، کاربردهای بی‌درنگ (real-time applications) و سامانه‌های توکار (embedded systems) به وجود می‌آیند و برخی از آن‌ها آگاهانه تنها از نرم‌افزارهای آزاد استفاده می‌کنند.

یک توزیع همه-منظورهٔ معمولی شامل هسته لینوکس، کتاب‌خانه‌ها و ابزارهای گنو، پوسته‌های خط فرمان و انبوه بی‌شماری از نرم‌افزارهای کاربردی از مجموعه‌های اداری و سیستم پنجره‌ای اِکس گرفته تا مفسرها، ویرایشگرهای متن و ابزارهای علمی است.

 

گستره

در بیش از یک میلیارد دلار: برآورد اندازه گنو/لینوکس که مقاله تحقیقی است بر روی توزیع رِدهت ۷٫۱، تعداد خطوط کد منبع (source lines of code – SLOC) ۳۰ میلیون عنوان شده‌است. در این تحقیق با استفاده از روش (Constructive Cost Model – COCOMO) برآورد شده‌است که بر روی این توزیع نزدیک به ۸ میلیون نفر-سال کار گسترش انجام گرفته‌است. چنانکه این نرم‌افزار با روش‌های متعارف خصوصی گسترش می‌یافت، هزینه‌ گسترش‌اش در ایالات متحده با روش‌های گسترش متعارف خصوصی بالغ بر ۱/۰۸ میلیارد دلار (با قیمت دلار سال ۲۰۰۰) می‌شد.

بخش بزرگی از کد (۷۱٪) با زبان برنامه‌نویسی C نوشته شده‌است اما از بسیاری از زبان‌های دیگر همچون ++C، لیسپ، اسمبلی، پرل، فرترن، پایتون و زبان‌های اسکریپت‌نویسی گوناگون استفاده شده‌است. اندکی بیش از نیمی از خطوط کد، تحت مجوز عمومی گنو (جی پی اِل) هستند. هسته لینوکس ۲٫۴ میلیون خط کد است و ۸٪ کل کد را تشکیل می‌دهد.

 

در پژوهشی که پس از آن انجام شد، به نام شمردن سیب زمینی‌ها: اندازه دِبی‌ین۲٫۲ همان تحلیل بر روی لینوکس دِبی‌ین ۲٫۲ انجام گرفت. این توزیع دارای بیش از ۵۵ میلیون خط کد بود که هزینه‌ گسترش‌اش با روش‌های گسترش متعارف خصوصی بالغ بر ۱٫۹ میلیارد دلار (با قیمت دلار سال ۲۰۰۰) می‌شد.

 

توسعه

تفاوت نخست بین Linux و بسیاری از سیستم های عامل همزمان و معاصر عمودی دیگر این است که Linux kernel و اجزای دیگر نرم افزار منبع رایگان و آزاد هستند.Linux تنها سیستم عاملی نیست که این شرایط را دارد،گرچه معروف ترین و پر کاربرد ترین نوع است. برخی از گواهی های نرم افزاری منبع آزاد و رایگان بر اساس اصل copy left هستند، یک نوع عمل متقابل : هر اثری که از یک بخش copy left نرم افزار اتخاذ می شود هم باید خود copy left باشد. معروف ترین و رایجترین گواهی نرم افزاری آزاد ، GNU GPL برای Linux Kernel و بسیاری از اجزای طرح GNU به کار می رود. Linux به عنوان یک سیستم عامل که تحت رقابت با سیستم های عامل اصلی است ، نمی تواند بر یک مزیت انحصاری متکی باشد، برای این کهLinux برای کاربران راحت باشد، هدف قابلیت عملکرد بینابین با سیستم های دیگر و استانداردهای محاسباتی ایجاد شده را دارد. سیستم های Linux هر جا که ممکن باشد الحاق استانداردهای POSIX ،SUS ،ISO، ANSI می شوند، گرچه تا به امروز تنها یک توزیع POSIX.1 ,Linux مجاز شده که Linux –FT است.

طرحهای نرم افزاری رایگان گر چه به صورتی همکارانه توسعه یافتند اما اغلب به طور مستقل از هم ایجاد شده اند . با این وجود با این امر که مجوزهای نرم افزاری به طور صریح توزیع را مجاز می کنند، این امر برای طرحهای وسیعتر اساسی را ایجاد می کند که نرم افزار ایجاد شده توسط طرح های مستقل را جمع آوری کرده و آن را یکباره به شکل توزیع Linux موجود می سازد.

یک توزیع Linux که عموماً "distro" نامیده می شود، طرحی است که بر جمع آوری دور دست نرم افزاری بر اساس Linux مدیریت و برقراری یک سیستم عامل Linux را تسهیل می کند. توزیعات توسط افراد ، تیمهای loose- knit ، سازمانهای داوطلبانه و نمایندگیهای تجاری حفظ می شوند . آنها شامل نرم افزار سیستم و نرم افزار کاربرد به صورت بسته بندی هایی می شوند ، و نرم افزار مخصوص توزیع برای برقراری اولیۀ سیستم و پیکره بندی و همچنین upgrade ها و برقراری های بسته بندی بعدی. یک توزیع مسئول پیکره بندی ناقص سیستم های Linux نصب شده ، امنیت سیستم و به طور عمومی تر ، ادغام و هماهنگی بسته های نرم افزاری مختلف به طور منسجم است.

 

کپی رایت و نام گذاری

Linux kernel و بیشتر نرم افزارهای GNU توسط نسخۀ 2 مجوز عمومی GNU (GPL) مجاز می شوند. GPL نیاز بدین دارد که هر کسی که Linux kernel را توزیع می کند باید کد منبع (هر گونه اصلاحیه) موجود را برای گیرنده توسط همان مورد ایجاد کند. در سال 1997، لینوکس تور والذر گفت: "ایجاد Linux Gpld کاملاً بهترین کاری بود که تاکنون انجام داده ام" . اجزای کلیدی دیگر یک سیستم Linux ممکن است از مجوزهای دیگر استفاده کنند؛ بسیاری از کتابخانه ها از مجوز عمومی GNU lesser - LPGL استفاده می کنند، یک گونه مجاز تر دیگر از GPL و سیستم ویندوز از مجوز MIT استفاده می کند. تور والذر عموماً گفته که وی Linux kernel را به نسخه 3 GPL که در اواسط سال 2007 به بازار آمد تعویض نمی کنم ، و به طور خاص مفادی را در مجوز جدید بیان کرد که از کاربرد نرم افزار در مدیریت حقوق دیجیتالی جلوگیری می کند.

یک تحقیق Red Hat Linux 7.1 در سال 2001 پی برد که این توزیع شامل 30 میلیون خط مبدأ رموز می شد این تحقیق با استفاده از الگوی هزینۀ ساختاری برآورد کرد که این توزیع نیاز به حدود 8 هزار سال زمان توسعه دارد. بر طبق تحقیق اگر تمام این نرم افزار توسط اهداف اولویتی مرسوم توسعه یافته بود، حدود1.08 میلیون دلار (در سال 2000 دلار امریکا ) برای توسعه در ایالات متحده هزینه لازم داشت. بیشتر کد (71%) در زبان برنامه ریزی c نوشته شد، اما بسیاری از زبانهای دیگر هم شامل c++ ، Perl، Fortran، python و زبانهای خطی متعدد shell مورد استفاده قرار گرفتند. اندکی پس از آن نیمی از تمام خطوط کدها ، توسط GPL مجوز داشتند. خود Linux Kernel 2/4 میلیون خط کد یا 8% کل را دارا بود.

در یک تحقیق بعد ، همان تحلیل برای نسخۀ 4.0 Debian GNU/Linux صورت گرفت. این برآورد شامل بیش از 283 خط مبدأ کد بود و تحقیق برآورد کرد که توسعۀ آن توسط موارد مرسوم 4/5 بیلیون یورو هزینه خواهد داشت. در امریکا ،نام Linux یک نام تجاری ثبت شده برای Linus torvalds است. در ابتدا، هیچکس آنرا ثبت نکرد اما در 15 آگوست سال 1994 ، ویلیام آر دلار کروس . جی آ . برای آن فایل بندی کرد و سپس از توزیع کنندگان Linux تقاضای حق الامتیاز کرد در سال 1996، تور والذر برخی دیگر از سازمانهای تحت تأثیر وی را برای نام تجاری تعیین شده برای تور والذر متهم کردند و در سال 1997، آن مسئله خاتمه یافت .مجوز این علامت تجاری از آن پس در دست موسسۀ Linux Mark بوده است. تور والذر بیان کرده که وی این نام را تنها به آن جهت علامت تجاری کرد که کس دیگری نتواند از آن استفاده کند، اما در سال 2005 توسط قانون نام تجاری ایالات متحده برای اتخاذ سنجش های فعال جهت تقویت نام تجاری محدود شد. در نتیجه ، LMI نامه هایی رابه فروشندگان توزیع ارسال کرد که از آنها درخواست نمود یک حق الزحمه برای استفاده از این نام بپردازد و تعدادی از شرکتها موافقت کرده اند.

 

کاربردهای سیستم عامل‌های شکل گرفته بر پایه لینوکس

در گذشته یک کاربر لینوکس برای پیکربندی و نصب سیستم خود، نیازمند دانش بالایی از رایانه بود. این دلیل به علاوه جذاب بودن دسترسی به درون سیستم، باعث شده بود که به طور سنتی کاربران لینوکس را (بر خلاف کاربران ویندوز یا مَک‌اواِس) کسانی شکل بدهند که با تکنولوژی بیشتر دمخور هستند. افرادی که معمولاً با القاب «هَکِر» و «گیک» شناخته می‌شوند. این نگرش در سال‌های اخیر با افزایش راحتی کار در لینوکس و گسترده شدن استفاده از بسیاری از توزیع‌ها، اعتبار خود را از دست داده‌است. لینوکس در بازار سرورها و کاربردهای ویژه (مانند پردازش تصویر و سرویس‌های وِب) پیشرفت قابل ملاحظه‌ای کرده و در حال ورود به بازار بزرگ رایانه‌های رومیزی است.

لینوکس اساس مجموعه نرم‌افزار سرور موسوم به ل.آ.م.پ ((ل)ینوکس، (آ)پاچی، (م)ای‌اس‌کیوال, (پ)رل/(پ)ی‌اچ‌پی/(پ)ایتان) را تشکیل می‌دهد که میان گسترش‌دهندگان وب محبوبیت گسترده‌ای کسب کرده‌است. بدلیل پایداری و انعطاف لینوکس، این سیستم عامل حضور پررنگی به عنوان سیستم عاملی برای کامپیوترهای کارساز دارد. بر اساس آمار در سال ۲۰۰۸، از میان ۱۰ تا از معتبرترین شرکت هاستینگ دنیا، ۵ شرکت سیستم عامل لینوکس را در کارسازهای وب خود بکار می‌گیرند.[۱]

 

از لینوکس همچنین بیشتر در سیستم‌های کارگذاشته استفاده می‌شود. قیمت اندک آن باعث می‌شود انتخابی ایده‌آل برای ابزارهایی مانند سیمپیوتر (رایانه‌ای که برای جمعیت کم درآمد کشورهای در حال گسترش طراحی شده) باشد.

لینوکس با داشتن محیط‌های رومیزی مانند گنوم و کی‌دی‌ای، رابط کاربری همچون اپل مکینتاش و مایکروسافت ویندوز را در کنار دیگر محیط‌های گرافیکی و رابط خط فرمان یونیکس-مانند سنتی‌اش، عرضه می‌کند. هرچند نرم‌افزارهای گرافیکی لینوکس برای بسیاری از مصارف وجود دارند، در بسیاری زمینه‌ها نرم‌افزارهای خصوصی هنوز از گستره و میزان محبوبیت بیشتری برخوردارند.

 

نرم افزارهای کارسازِ تحت لینوکس

کارساز (به انگلیسی: Server) به سیستم رایانه‌ای پرتوانی گفته می‌شود که در یک شبکه برای وظیفه‌ای خاص، نقشی را بر عهده می‌گیرد. سیستم‌های کامپیوتری کارساز معمولا از سخت افزاری پرقدرت و نرم‌افزاری منعطف و پایدار برای ارائه‌ی خدمت مورد نظر به مشتریان زیاد استفاده می‌کنند. سیستم عامل‌های شکل گرفته بر پایه لینوکس، به دلیل پایداری و انعطاف، گزینه‌های خوبی برای نصب بر روی سیستم‌های کارساز هستند.

نمونه نرم افزارهای مشهوری که معمولا تحت لینوکس به عنوان نرم افزار کارساز استفاده می‌شوند:

• اسکوئید (SQUID)
• کارساز پروکسی-کش (Proxy-Cache)
• بایند (BIND)
• کارساز سامانه نام دامنه (DNS)
• آپاچی (APACHE)
• کارساز وب
• پست‌فیکس(Postfix)
• کارساز پست الکترونیکی
• مای‌اس‌کیوال (MySQL)
• کارساز پایگاه داده

 

نصب

در ابتدا مشکل بودن نصب سیستم‌های بر پایه لینوکس مانعی برای پذیرش آن بود؛ اما در سال‌های اخیر نصب لینوکس بسیار آسان شده‌است. بسیاری از توزیع‌ها دارای نصبی آسان و قابل مقایسه با نسخه‌های ویندوز هستند؛ به‌گونه‌ای که توزیع اوبونتو با چند کلیک نصب می‌شود. علاوه بر این، رایانه‌های شخصی که با توزیع‌های لینوکس وارد بازار شده‌اند و به آسانی از بسیاری از فروشنده‌های اصلی، همچون دل، هیولت-پاکارد و وال-مارت قابل تهیه است.

بیشتر شیوه‌های عمومی نصب لینوکس، توسط همه توزیع‌های مهم پشتیبانی می‌شود که شامل اجرا از طریق لوح فشرده، حاوی برنامه‌های نصب و راه‌اندازی نرم افزارهاست. این لوح فشرده می‌تواند از طریق تصویر استاندارد (ISO image) بارگذاری شده باشد، به تنهایی و به قیمت بسیار پایین خریداری شود، یا می‌تواند در مجموعه نرم افزارهای تجاری اضافی ارائه شود.

 

برخی توزیع‌ها همچون دبیان (Debian) با فلاپی دیسک نیز قابل نصب هستند. پس از نصب ابتدایی، بیشتر نرم افزارها از طریق اینترنت و لوح فشرده قابل بارگذاری و نصب هستند.

بسیاری از توزیع‌ها می‌توانند بی‌درنگ از طریق دیسک‌های زنده بسیار سریع‌تر از نصب بر روی دیسک سخت اجرا شوند. به این صورت که یکبار از لوح فشرده راه‌اندازی می‌شود و می‌توان از لینوکس بدون هیچگونه تغییری در محتویات دیسک سخت استفاده کرد. به همین نحو برخی توزیع‌های حداقل، همچون تامزروت‌بوت (Tomsrtbt)، بدون نیاز به تغییر محتویات دیسک سخت از طریق فلاپی دیسک قابل اجرا هستند.

همچنین بسیاری توزیع‌ها از راه انداری بر روی شبکه پشتیبانی می‌کنند، پس همه مراحل نصب و پیکربندی دستگاه می‌تواند بر روی شبکه انجام شود.

 

پیکربندی

بیشتر فایل‌های پیکربندی در پوشه‌ای با نام «etc/» ذخیره شده‌است. اگر کاربر مخصوص باشد، فایل‌های پنهان در پوشه خانه کاربر قرار دارد. تعدادی از برنامه‌ها از پایگاه داده پیکربندی به عوض فایل استفاده می‌کنند.

راه‌های بسیاری برای ایجاد تغییرات وجود دارد. آسان‌ترین راه، استفاده از ابزارهای آماده همچون یاست (YaST) در توزیع (رایانه) (SuSE) یا مرکز کنترل در مندریک (Mandrake) استفاده کرد. انواع دیگر آن، مانند لینوکس‌کانف (Linuxconf)، ابزارهای سیستم گنوم، و وب‌مین (Webmin) برای توزیع‌های ویژه نیستند. آن‌ها شامل بسیاری از امکانات پیکربندی توسط خط فرمان هستند. از آنجا که به طور متداول بیشتر تنظیمات در فایل‌های متنی ذخیره شده‌اند، آن‌ها را می‌توان با هر ویرایشگر متنی پیکر بندی نمود.

 

پشتیبانی

فروشندگان تجاری و دیگر کاربران گنو/لینوکس در اجتماعات آنلاین (کانال‌های آی‌آر‌سی)، گروه‌های خبری، فهرست‌های پستی و انجمن‌های اینترنتی پشتیبانی فنی ارائه می‌کنند. گروه کاربران گنو/لینوکس (LUGs) در همه جهان به کاربران بسیاری یاری می‌رساند.

مدل کسب و کار بیشتر فروشندگان تجاری لینوکس (بمانند ردهت و ناول) بر پایه دریافت حق‌الزحمه جهت پشتیبانی است. این‌گونه دریافت پشتیبانی در برابر پرداخت پول برای کاربران تجاری لینوکس حایز اهمیت است.

 

ادراک تجاری و عمودی

امروزه Linux در حوزه های بیشماری کاربرد دارد، از سیستم های تعبیه شده گرفته تا ابر کامپیوترها و فضایی را در install ها . برقراری های سرور با تجهیزات کاربرد عمومی LAMP ایمن کرده است. تور والذر به هدایت توسعه Kernel ادامه می دهد . استالمن رئیس بنیاد نرم افزار رایگان است که سپس از اجزای GNU حمایت می کند در خاتمه، افراد و ادغامات اجزای شخص ثالث غیر GNU را توسعه می دهند این اجزای شخص ثالث ، مشمول یک میزان وسیع کار می شوند و بسیاری از آنها مقیاس ها و نمونه های Kernel و کاربردهای کاربران و کتابخانه ها را در بر دارند. فروشندگان و جامعه Linux Kernel ، اجزای GNU و اجزای غیر GNU را با نرم افزار مدیریت بسته بندی مضاعف به صورت توزیعات Linux ترکیب و توزیع می کنند.

 

فهرستی از توزیع‌های لینوکس

توزیع‌های گنو/لینوکس بسیار زیادند (نزدیک به ۷۰۰ تا). هر توزیعی برای کاربردی خاص ایجاد شده‌است. برخی از توزیع‌های معروف عبارتند از:

 

• فدورا
• لینوکس تجاری رِدهَت
• ناپیکس
• کنوپیکس
• دبیان
• اپن سوزه
• مینت
• اوبونتو
• کوبونتو
• ادوبونتو
• زوبونتو
• اِسلَکوِر
• اسلکس
• چاکرا
• آرچ
• جِنتو
• مندریک
• پاپی
• بک‌ترک
• پاردوس
• لیبرانت
• لینسپایر
• یوسی
• لینوکس شریف
• پارسیکس
• کارآمد

 

توزیع‌های پارسیکس، لینوکس شریف، شبدیکس، فارلیکس، کارآمد و سرآمد را برنامه نویسان ایرانی ساخته‌اند. پارسیکس و کارآمد در حال گسترش‌اند و نسخه رومیزی لینوکس شریف بدلیل نداشتن توجیه اقتصادی برای گسترش‌دهندگان، گسترش نیافت و تنها نسخه سرویس‌دهنده آن گسترش می‌یابد.

 

منابع

گلین مودی: برنامه یاغی: جنبش لینوکس و بازمتن، انتشارات پرسیوس، شابک ۳-۹۹۵۲۰-۷۱۳-۰

جیددا آر (۲۰۰۴)