مرکز دانلود خلاصه کتاب و جزوات دانشگاهی

1- چکیده:

علی امینی نخست وزیر پنجم محمدرضا شاه بوده است که در سال 1284 به دنیا آمد. ایشان در تهران چشم به جهان گشود و در 21 آذر سال 1371 در پاریس چشم از جهان فرو بست.

او در سمت نخست وزیر ایران مشغول به کار بوده است. پستهای پیشین او وزیر کابینه احمد قوام و وزیر کابینه محمد مصدق و وزیر دارائی کابینه سپهبد زاهدی و سفیر ایران در ایالات متحده آمریکا بوده است او پس از شریف امامی و پیش از اسدالله علم نخست وزیر ایران بوده، نویسنده در این تحقیق به زندگی نامه آقای امینی و مهمترین اقداماتش که اصلاحات ارضی بوده پرداخت، او یکی از مهمترین مهره های آمریکا به حساب می آمد.

 

2- زندگی نامه:

او فرزند حاج محسن خان امین الدوله، داماد مظفرالدین شاه و مالک معروف، فرزند علی خان امین الدوله (صدر اعظم مظفرالدین شاه) فرزند میرزا محمدخان مجد الملک سینکی(وزیر منشی عصر ناصری) بود و در تهران به دنیا آمد

مادرش فخرالدوله دختر مقتدر و مدبر مظفرالدین شاه بود و در جوانی با قبول وثوق دختر حسن وثوق (وثوق الدوله) (رئیس الوزرای دوره قاجار) و عاقد قرارداد 1919 ازدواج کرد، او برادر بزرگتر ابوالقاسم امینی مجدی بود.

نام کامل او علی امینی مجدی است و در تاریخ 1284 در تهران به دنیا آمد و در تاریخ 21 آذر سال 1371 در پاریس فوت کرد و فرزند ایشان ایرج امینی بوده است. او در یک دوره در سالهای (1341-1340)نخست وزیر ایران بود.

او پس از اتمام تحصیلات خود در مدرسه دارالفنون تهران به فرانسه رفت و در رشته حقوق و اقتصاد درس خوانده است، او در رشته اقتصاد موفق به اخذ درجه دکترا شد و پس از بازگشت به ایران با توجه به نفوذ خانوادگی زود مدارج ترقی را طی کرد و در کابینه های احمد قوام (قوام السلطنه) و دکتر مصدق به وزارت اقتصاد و دارایی رسید.

وقتی «میرزا علیخان امینا الدوله» از طرف مظفرالدین شاه به صدارت منصوب شد، اول کاری که کرد دختر «فخرالدوله» را برای پسرش «محسن خان امینا الملک» خواستگاری کرد. شاه که به صدر اعظم خود علاقه مند بود با این وصلت موافقت کرد، ثمره این ازدواج هفت پسر و یک دختر بود که چهارمین آنها علی امینی بوده است.

دکتر امینی در شش سالگی به دبستان «رشیدیه» رفت او تحصیلات متوسطه اش را در دبیرستان «دارالفنون» به پایان رسانید و در سال 1305 شمسی به پاریس رفته بود، او بعد از گرفتن مدرک دکتری 2 ماه بعد به ایران آمد و به استخدام وزارت دادگستری در آمد.

امینی در کابینه قوام السلطنه با سمت معاونت سیاسی شروع به کار کرده و در دوره پانزدهم مجلس شورای اسلامی به عنوان کاندیدای تهران به مجلس راه یافت و این دوره را بدون تأثیر سپری کرد، او در فروردین 1329 در کابینه منصور وزیر اقتصاد شد که به علت اختلاف سلیقه مجبور به استعفا گردید، در کابینه دکتر مصدق نیز مجدداً به وزارت اقتصاد منصوب شد اما باز هم دلیل قبلی دکتر مصدق او را کنار گذاشت پس از کودتای 28 مرداد 1328 و روی کارآمدن سپهبد زاهدی وزیر دارایی شد و از طرف آمریکایی ها مسئولیت قراردادهای نفتی را به عهده گرفت.

 

3- سوابق سیاسی:

الف) امینی و قرارداد کنسرسیوم

در زندگی سیاسی دکتر امینی آلوده ترین برگی که او را برای همیشه به نام کرد و مهر وابستگی به قدرتهای خارجی را پیشاپیش حک کرد، نقش وی در انعقاد قرارداد «امینی- پیج یا قرارداد «کنسرسیوم» است.

با پیروزی کودتای انگلیسی- آمریکایی علی امینی با حمایت آمریکاییها به عنوان وزیر دارایی دولت زاهدی انتخاب شد، امینی وظیفه داشت منافع کمپانی های عظیم نفتی آمریکایی را تأمین کند. آمریکا که رقابت جدی با شرکتهای نفتی انگلیسی و تلاش جاه طلبانه برای شکستن انحصار شرکتهای اروپایی بود. او اکنون میخواست به پاس نقش خود در کودتا سهم درخوری از نفت را داشته باشد. تقسیم این میراث هشت ماه به درازا کشید.

با مذاکرات میان شرکتهای آمریکایی و انگلیسی و دیگر کشورها انگلیسی ها حاضر شدند 60 درصد سهم نفت ایران را از دست بدهند و بقیه هم نسبت میان شرکتهای آمریکایی و فرانسوی تقسیم شود.

قرارداد نفت میان دکتر امینی و «هوارد پیج»آمریکایی در 29 شهریور 1333 منعقد شد و علیرغم مخالفت نیروهای مبارز ضد استعمار به رهبری آیت الله کاشانی در 6 آبان همان سال به تصویب مجلس شورای ملی در آمد. در این زمان 24 میلیارد بشکه نفت صادر می شد که مصرف کنندگان غربی بهای ناچیزی برای این ماده گرانبها می پرداختند.

 

ب) امینی گزینه مناسب آمریکا

تجربیات سیاسی در دهه های اخیر در کشورهای تحت سلطه نشان می دهد که قدرتهای بزرگ تنها به یک دست نشانده در کشورها اکتفا نمی کنند و با در نظر گرفتن تمام جوانب به دنبال یافتن مهره های مناسب دیگر نیز هستند که در صورت سرپیچی و یا مناسب نبودن شرایط دست نشانده اصلی را کنار گذاشته و گزینه مناسب از نظر خود را سریعاً جایگزین کنند. امینی برای آمریکایی ها در حکم مهره های موازی برای شاه بود.

امینی در مدت تصدی سفارت ایران در آمریکا بیش از پیش به آنها نزدیک شد طبق اسناد ساواک «آلن دالس» که در رأس سازمان سیا قرار داشت، با امینی دارای سابقه دیرین آشنایی بود.

در سالهای 1336 که محمدرضا پهلوی در بدترین دوران روابط خود با آمریکا قرار داشت و منوچهر اقبال نخست وزیر که متمایل و مورد حمایت انگلیسی ها بود، نیز نمی توانست رضایت کامل آمریکایی ها را جلب کند.

امینی می توانست، اهرمی نیرومند برای فشار به محمدرضا باشد «اسدالله اعلم» نیز به عنوان یک رقیب شرایطی دال بر بی کفایتی اقبال را فراهم آورد. با تمام نقشه های آمریکا و تحریکات داخلی و خارجی، شاه که باطناً مخالف امینی بود موفق شد، موافقت آمریکایی ها و همکاری انگلیسی ها را برای ادامه کار اقبال و در واقع راحتی خیال خود جلب کند.

 

ج) صعود امینی به قدرت

دولت آمریکا با روی کار آمدن «کندی» یکی از نزدیکان امینی دودلی و تردید را کنار گذاشت و با قاطعیت به محمدرضا اعلام کرد که هر چه سریع تر شرایط صدارت امینی را فراهم کند و الا خود را در سراشیبی سقوط خواهد ببیند!

سرانجام امینی علیرغم میل باطنی شاه در تاریخ 17 اردیبهشت 1340 دوره 1 ساله صدارت خود را آغاز کرد که یکی از پرهیاهوترین مقاطع تاریخ معاصر ایران آغاز شد او در این دوران اقدامات نمایشی بسیاری را انجام داد و به قول خودش چیزی که مردم می خواستند را انجام داده است.

 

4- اقدامات امینی اصلاحات ارضی امینی:

آمریکایی ها که به ناگهان به فکر اصلاحات وانقلاب اجتماعی در کشورهای وابسته به خود افتاده بودند برنامه خود را با عنوان اصلاحات ارضی و با شعار زمین برای دهقان، رفاه و آسایش برای کارگران در این کشورها شروع کردند.

تصمیم دولت امینی با آمریکایی ها به منظور اجزای اصلاحات و محدود کردن مالکیت و تقسیم آن بین کشاورزان به منظور حمایت از حقوق کشاورزان و کارگران با اعتراضات زیادی از طرف گروهی مواجه شد اما آمریکایی ها با توفیق در روی کار آوردن امینی تصریح کرد این دولت انجام یک انقلاب سفید را از نظر مصلحت مردم ضروری تشخیص داده و در پی اجرای کامل آن می باشد.

اولین اقدام امینی مصاحبه مطبوعاتی بود او صریحاً اعلام کرد که اصلاح روابط مالک و زارع مقدم بر هر مسئله ای است سرانجام طرح اصلاحی آن در 38 ماده به هیئت وزراء تصویب رسید و پس از امضاء شاه برای اجرا به دولت ابلاغ شد و طی آن هیچ مالکی نمی توانست بیش از یک دهم کل زمین را داشته باشد و بقیه املاک مالکان براساس مالیات پرداخت شده از طرف وزارت کشاورزی خریداری و بین زارعین هر ملک تقسیم می شد.

امینی خود می گوید که ما باید کاری کنیم که زمین مال خود زارع باشد و به این ترتیب بتوانیم یک مقدار خرده مالک اضافه کنیم که این روی زمین بند شود.

همانطور که گفته بودیم تدریجاً گروههای مختلف با آن به مخالفت پرداختند و تظاهرات دانش آموزان در بهمن 1340 و به دنبال آن اعتراضات دانشجویان و زد و خورد آنان با نیروهای دولتی از آن جمله بود و خسارات بسیار به تأسیسات دانشگاه و مراکزاتی و آزمایشگاهها از پیامدهای آن بود در این میان عده زیادی از سران جبهه ملی دستگیره بازداشت شدند.

دکتر امینی در سال 1337 پس از ایراد نطقی در باره نفت و اقتصاد جهانی که خوشایند شاه نبود به تهران احضار شد و مدتی مغضوب و خانه نشین بود، تا این که در اردیبهشت ماه سال 1340 پس از اعتصاب معلمان و وقایعی که به استعفای شریف امامی از مقام نخست وزیری انجامید.

شاه ظاهراً برای جلب رضایت آمریکاییها دکتر امینی را مأمور تشکیل کابینه کرد. نخست وزیری دکتر امینی که با انحلال مجلسین و آغاز اصلاحات ارضی و جنجال دستگیری عده ای از مقامات دولتی به اتهام فساد همراه بود، بیش از چهارده ماه به طول نینجامید و دکتر امینی در تیر ماه 1341 مجبور به استعفا شد.

دکتر امینی پس از استفعا از مقام نخست وزیری قریب 15 سال از صحنه سیاست ایران طرد شد، زیرا شاه به هیچ عنوان به او اعتماد نداشت و چندین بار به صراحت گفته بود که انتخاب او به مقام نخست وزیری نیز تحت فشار آمریکاییها صورت گرفته است.

امینی با تشویق و حمایتهای آمریکائیها تشکیلاتی به نام «جبهه نجات ایران» برای مبارزه با جمهوری اسلامی به وجود آورد ولی از این کار نتیجه نگرفت و در اواخر عمر جز چند مصاحبه که بیشتر متضمن انتقاد از رژیم گذشته بود. فعالیتی از او مشاهده نشد.

دکتر امینی در سال 1371 در سن 87 سالگی در پاریس در گذشت.

از جمله کارهای پرسروصدا و شگفت انگیز دکتر علی امینی، وارد کردن چند شخصیت چپ نما و جنجالی در کابینه اش بود، این چند نفر عبارت بودند از:

دکتر حسن ارسنجانی مدیر روزنامه داریا و یکی از وابستگان نزدیک احمد قوام که عهده دار وزارت کشاورزی شد. و در قضیه اصلاحات ارضی که سومین و مهمترین ماده برنامه (سیاست داخلی) دولت بود فعالیتهای دامنه دار و پر جنجالی از خود نشان داد.

دیگری الموتی بود که امینی وزارت دادگستری را به وی محول نمود و الموتی که وابسته به جناح چپ بود در مدت وزارت خود تحولات غیر منتظره ای را چه در نصب اشخاص و چهره های جدید و چه در برکنار کردن قضات قدیمی که صلاحیت آن مشکوک به نظرش می رسید در آن وزارتخانه انجام داد.

اما سومین مردی که شاید از دیگران جنجالی تر بود، درخشش بود او که رهبر کانون معلمان و یکی از فرهنگیان مبارز به شمار می رفت و در یکی از خونین ترین حوادث مقابل مجلس شورای ملی و محوطه بهارستان دکتر خانعلی از معلمین با سابقه درگیرودار تظاهراتی که رهبری او صورت گرفته بود به قتل رسیده بود، قبلاً در زندان قزل قلعه ایام زندانی شدن را می گذرانید.

علی امینی او را از زندان آزاد کرده و به عنوان وزیر فرهنگ (آموزش و پرورش) انتخاب نمود که البته با این کار با سروصدا و جنجالهایی مواجه گردید ولی به هر حال جای چای او تدریجاً محکم گردید.

دکتر علی امینی در آغاز کار زمامداری خویش ظاهراً بنابر تصفیه دستگاههای اداری نظامی کشور دست به یک سلسله بازداشت ها و اقدامات شتاب زده زد که اسباب حیرت و شگفتی و بحث و گفتگو در محافل سیاسی و اداری ایران گردید.

دکتر علی امینی برای تصفیه دستگاههای اداری و بگیر و به بندهای سیاسی و دیوانی و نظامی، ابتدای امر از شاه اختیارات کافی گرفت تا بتواند از موضع قدرت و توانایی بی سابقه شروع به این بازداشت ها بنماید او در روز شنبه 23 اردیبهشت سال 1340 به سرلشگر جعفر امیرصادقی فرمانده دژبان مرکز دستور داد که اقدام به بازداشت و توقیف پنج نفر از امیران مهم ارتش بنماید، این چند نفر عبارت بودند از:

سپهبد علوی مقدم- سپهبد کیا که رئیس رکن 2 ستاد ارتش بود- سرلشگر ضرغام- سرتیپ نویسی- سرتیپ هوائی آجودانی- لازم به یادآوری است که سرلشگر ضرغام یکی از امرای جسور و بی پروای ارتش به شمار می رفت. او مدتی وزیر دارایی کابینه شریف امامی بود و همان کسی است که خوابگاههای ناصرالدین شاه را خراب و قرارگاه خویش نمود، اما سرتیپ نویسی که امیری بسیار زیرک و باهوش بود، هنگامی که ریاست هیئت مدیره و مدیر عاملی شرکت شیلات ایران را بر عهده داشت به اتهام سوء استفاده و تجاوز به بیت المال مورد محاکمه قرار گرفت.

دکتر امینی یکی از نخست وزیرانی بود که بعد از رزم آرا بیش از همه رئیس الوزراها در تهران نطق کرد و حرفهای دهان پرکن شورانگیزی را بر زبان آورد. سخنان آتشین و تند وی بعد از گرفتن و بستن عده ای از رجال و یا تبعید آنها که دکتر اقبال یکی از ایشان بود که از ترس بازداشت و در گوشه زندان جاخوش کردن به فرنگ گریخت و در پاریس شروع به پرسه زدن نمود.

بهر تقدیر، وی از جهت سخن پراکنی رکورد را شکست و از او تندتر در نطق و بیان حسن ارسنجانی وزیر کشاورزی و اصلاحات ارضی وی بود که کمتر فرصتی را در حمله به مالکان از دست می داد. در اینجا اشاره ای داریم به یکی از مصاحبه های مطبوعاتی و رادیوئی او که طی آن باوی با صدای بلند می شود... سخنان مکرر و حملات شدید و تند او علیه مالکان چه کوچک و بزرگ اسباب بهم ریختن نظم و فسق کهن در روستاها گردید، به طوری که کشاورزان به زعم خودشان (حسن جان) را بزرگترین حامی خود فرض می کردند.

به همین جهت بنای تجاوز و تخطی را حتی به خرده مالکان نگون بخت گذاشتند و نوعی شوریدگی و بهم ریختگی در روستاهایی که کشاورزان آن هنوز درست به مفهوم اصلاحات ارضی پی نبرده بودند پدیدار گردید و گفتنی است که از همان زمان عده کثیری از کشاورزان که دیگر مالکان و خرده مالکان را از دهات رانده بودند با بدست آوردن پولهای کلان راه شهرها را در پیش گرفته و شروع به مهاجرت نموده و جمع کثیری از ایشان زراعت را رها کرده وجوه به دست آمده از فروش متری اراضی شده را صرف هوی و هوسهای خویش کردند. قانون اصلاحات ارضی نسخه ای بود که جان کندی به شاه داده بود.

کندی به شاه یادآور شده که برای تحکیم قدرت و فرمانروائی و ثبات حکومت خود باید از طریق اصلاحات ارضی و محدود کردن اراضی کشاورزی فئودال ها و بزرگ مالکان یک طبقه بورژوها و یا متوسط در ایران ایجاد نماید و برای دوام سلطنت خود به روی این قشر از جامعه ایران تکیه نماید.

شاه هم که در یک مسافرت پرسروصدا به آمریکا و ملاقات های مکرر با کندی نسخه قانون اصلاحات ارضی را مطابق با توصیه رئیس جمهور بدست داشت از آمریکا بازگشت و شروع به اجرای این قانون در زمان نخست وزیری دکتر امینی نمود که حسن ارسنجانی وزیر کشاورزی و اصلاحات ارضی وی آن را در بوق ها و کرناها و آب و تاب بیشتر به صدا در آورده و ناگهان موجی شوم و به انجام و بدون تأمل و حساب گری قبلی و یا به عبارت دیگر بدون شناخت از واقعیت هایی که در روستاها وجود داشت به حرکت در آورد گفته می شد که کندی برای هزینه اصلاحات ارضی حق السهم ایران را از کنسرسیوم افزایش داده بود.

در باره تظاهرات خونبار دانشجویان، باید یادآور شد در بهمن ماه سال 1340 شایعات زیادی بر سر زبان ها بود که دکتر امینی جای خود را به یکی از امرای نیرومند ارتش می دهد. نوعی شورش در محوطه دانشگاه تهران پدیدار گردید.

دانشجویان شورشی با قوای انتظامی درگیر شدند که بر اثر آن یک دانشجو مقتول و جمعی مجروع شدند. از بامداد روز یکشنبه اول بهمن ماه 1340 ، مقارن با تظاهرات خونین دانشجویان به دستور دولت امینی عده ای از رجال ملی و غیر ملی دستگیر و بازداشت شدند از میان بازداشت شدگان وابسته به بیگانگان (فرود) شهردار اسبق تهران، رشیدیان نماینده دوره بیستم مجلس و سرسپرده معروف بریتانیا، صادق بهداد، مدیر روزنامه (جهان) جعفر بهبهانی و از رجال ملی و همکاران دکتر مصدق در باره تظاهرات دانشگاهیان این نکته قابل ذکر است که گفته می شد که در یک جلسه مخفی سی نفر از نمایندگان مالکان و فئودالهای بزرگ ایران که از مخالفان جدی دولت می باشند، در شمیران طرح یک تظاهر توطئه ای را ریخته اند.

به موجب طرح یاد شده قرار بود، با توسعه تظاهرات دانشگاه و مدارس و تبدیل این اعتراضات به تظاهرات عظیم خیابانی و پیوستن دستجات آشوبگری که از جنوب تهران می بایست حرکت نمایند موجبات سقوط دولت امینی را فراهم آورده و کابینه سپهبد بختیار را روی کار آوردند.

دکتر امینی ناگهان متعاقب این وقایع در میان بهت و حیرت مردم اعلام کرد که در لیست کابینه سپهبد بختیار را در اختیار دارد و چنین بود که نخست وزیر این لیست را به شاه ارائه داده و از وی طلب می کند که به او اجازه دهد تا محرکین حادثه را دستگیر کرده و بختیار را به اروپا روانه نماید.

 

5- سقوط امینی:

دولت امینی که به علت داشتن پشتوانه و حمایت خارجی یکی از قوی ترین و پرسروصدا ترین حکومتها در 20 سال خود بود او ظاهراً بر سر مشکل بودجه مستعفی و کنار رفت ولی کسانیکه نزدیک او بودند و در جریان کار بودند عقیده داشتند که مشکل او فقط بر سر بودجه نبوده است!

مردم امینی را به عنوان عاقد قرارداد کنسرسیوم و حامی کمپانی های بزرگ نفتی می شناختند به همین دلیل زمینه مساعدی برای افکار عمومی هم وجود نداشت.

دکتر امینی در این موقعیت نامناسب سعی کرد با دست و پا کردن دوستان از مطبوعات و رجال خوش نام همچون (سید جعفر بهبهانی و ارسلان خلعتبری) که شیفته عقاید اصلاح طلبانه او شده بودند و از طرفی از اوضاع کشور سخت ناراضی بودند، موقعیت خود را بهبود بخشد و بالاخره به آرزوی دیرینه اش که نخست وزیری بود رسید.

امینی با برکناری شریف امامی در جریان تقلبش در انتخابات مجلس در سال 1339 با کمک آمریکایی ها در میان شگفتی و حیرت مردم که حتی انتظار نمایندگی او را نداشتند ناگهان به نخست وزیری رسید که صدارت خود را مدیون دوستان و مطبوعات می دانست، او به محض رسیدن به صدارت یاران خود را فراموش کرد و تنها به قدرت آمریکایی ها تکیه کرد. اشتباه بعدی امینی منحل کردن مجلس سنا و شورای ملی بود، اشتباه دیگر وی شدت عمل او در برابر مخالفان بدون اتکا به یک قدرت واقعی و قابل اطمینان داخلی بود.

 

* استعفای دکتر امینی:

دکتر امینی به تدریج به این نکته رسید که در حال فرو رفتن در گرداب مشکلات است او در اثر کارهای بی رویه و سخنان بی منطق به تدریج دوستانش را از دست داد تا دشمن امکان پیدا کند که با حربه خود علیه او وارد مبارزه شوند.

او در آخرین مصاحبه اش مخالفان را با چماق و تبعید و اعلام تهدید کرد او همان که سالها قبل از آزادی و حق و حقوق مردم صحبت می کرد و دولتها را به سبب فشاری که بر مردم و مطبوعات می آورند مورد حمله قرار داد.

در آخرین مصاحبه نشان داد که تا چه اندازه تعادل خود را از دست داده است او گفته: (چماق برای همین مردم است، باید چماق توی سر اشخاص زد که حرف حساب سرشان نمی شود و از صبح تا شام علیه دولت اعلامیه پخش می کنند)

امینی بالاخره تحت فشارهای گوناگون و مخالفتهای شاه مجبور به استعفا شد.

در جریان اوج گیری مبارزات مردم در سال 1356 مورد مشورت شاه قرار می گرفت.

امینی پس از انقلاب ایران در فرانسه زندگی می کرد و یکی از رهبران و مخالفان جمهوری اسلامی ایران بوده است.

کتاب امینی توسط دانشگاه هاروارد تحت عنوان خاطرات شفاهی ایران گرد آمده است در سال 1376 به همت محسن کوچوئی صاحب امتیاز انتشارات صفحه سفید به چاپ رسید.

در سال 1340 با حمایت دولت جان اف کندی در آمریکا به سمت نخست وزیری منصوب شد.

آزادی فعالیت احزاب سیاسی از جمله جبهه ملی، اصلاحات ارضی و مبارزه با حمایت بخشی از دستگاه ریاست جمهوری آمریکا خیلی زود با مقاومت و مخالفت محمدرضا شاه پهلوی و عدم همراهی اپوزیسیون شاه مواجه شد و نتیجتاً او پس از ناامیدی از همراهی جبهه ملی مجبور به کناره گیری شد.

6- نتیجه:

آمریکایی ها در دورانی که علی امینی وزیر دارایی و مسئول قراردادهای نفتی ایران را بر عهده گرفته بود مهره خود را انتخاب کرده بودند، امینی از همان ابتدا به قدرتهای خارجی اعتقادی خاص داشت و کاملاً احساس وابستگی و پشت گرمی داشت.

او پس از پیروزی کودتای انگلیسی، آمریکایی وظیفه برآورده شدن منافع کمپانی های عظیم نفتی آمریکایی ها را بر عهده داشت.

امینی این را فراموش کرده بود که استعمارگران هیچ وقت برای برآورده شدن حاجت خود در یک کشور دنبال یک نیرو نیستند و بدنبال یک نیروی جایگزین هستند.

امینی بیش از حد یک مهره خود را به آمریکایی ها نزدیک کرده بود امینی برای آمریکایی ها می توانست مهره مناسبی برای فشار به شاه باشد، برای همین هم شاه مجبور شد که برای برکناری امینی تن به خواسته های آمریکا بدهد.

آمریکایی ها به وسیله امینی خواستند به اهداف اصلی خود و مخصوصاً اصلاحات ارضی دست پیدا کنند که موفق به این کار نشدند و با مخالفت مستقیم مردم و گروهها مواجه شدند.

امینی در خیال باطل خود فکر می کرد که آمریکایی ها به شدت طرفدار او هستند و می تواند به آنها تکیه کند.

او با بدست نیاوردن موفقیتهای چندان، آرام آرام، متوجه اشتباهات خود شد و در روزهای آخر نخست وزیری خود الفاظ رکیکی را نسبت به مردم بکار برده بود.

7- فهرست:

- زندگی سیاسی امینی، جعفرنیا

- بازیگران سیاسی عصر رضاشاهی و محمدرضا شاهی، ناصر

- مرکز بزرگ اسناد تاریخی پیشین

- رجال عصر پهلوی، محمود طلوعی

- ظهور و سقوط پهلوی، حسین فردوست

- هر چه کاشتیم درو کردیم. خاطراتی از کارگزاران رژیم گذشته و روند نوسازی سازمانهای اداری در ایران نوشته هوشنگ پیرنظر، با مقدمه و توضیحات محمود طلوعی