چگونه مي توان با افزايش كلسترول خون مقابله كرد
مرکز تحقیقات غدد و متابولیسم
مقدمه
در سالهاي اخير احتمالاٌ راجع به كلسترول مطالب زيادي در روزنامه، مجله ها و حتي فيلمها شنيده ايد. علي رغم اين موضوع هنوز افراد زيادي هستند كه نمي دانند كلسترول چيست و چگونه بر سلامتي اثر مي گذارد.
در صورت وجود كلسترول بالا چه اقداماتي بايد انجام داد؟
در اين مجموعه به تمامي اين سؤالاتي پاسخ داده مي شود: كلسترول چيست؟ چگونه در بدن اثر مي كند؟ چگونه مي توان آن را در يك سطح طبيعي نگه داشت؟ به خاطر داشته باشيد نگهداري كلسترول خون در سطح طبيعي براي داشتن يك قلب سالم ضروري است.
اگر در ضمن خواندن اين كتاب دچار ابهام شديد به پزشك يا پرستار خود مراجعه كنيد.
كلسترول چيست؟
كلسترول يك مادة نرم و مومي شكلي است كه يك نوع چربي به شمار مي رود و در خون و همة بافت هاي بدن شما وجود دارد. كلسترول در ساختمان غشاي سلول ها، برخي هورمون ها و... شركت دارد وجود آن براي سلامت بدن ضروري است. كلسترول بدن از دو راه به دست ميآيد. كلسترول بدن از دو راه به دست مي آيد: راه اول و عمده ترين منبع كلسترول، كلسترولي است كه كبد خود انسان توليد مي كند. راه دوم كلسترولي است كه از خارج بدن تأمين مي شود و عمدتاٌ با خوردن غذاهاي حيواني مانند تخم مرغ، گوشت و شير فراهم ميگردد. البته خوردن چربيهاي اشباع شده (نوع ديگري از چربيها كه بيشتر خاستگاه حيواني دارند) نيز به توليد بيشتر كلسترول توسط بدن كمك مي نمايد.
انواع كلسترول
كلسترول در جريان خون به دو شكل اصلي انتقال مي يابد:
يكي كلسترول «بد» (كلسترول (LDL كه غلظت بالاي آن با افزايش رسوب كلسترول در ديوارة رگهاي خوني و تصلب شرايين (مستعد شدن براي بيماريهاي قلبي- عروقي) همراه است و بايد سعي شود كه ميزان آن در خون كاهش يابد.
دوم كلسترول «خوب» (كلسترول(HDL كه با انتقال كلسترول اضافي خون به كبد، سبب دفع آن از بدن مي گردد. بنابراين غلظت هاي بشتر «خوب» با بروز كمتر بيماري هاي قلبي- عروقي همراه است.
عوامل مؤثر بر غلظت كلسترول خون
اگر غلظت كلسترول خون بالا باشد، چه كار بايد كرد؟
اگر نتايج آزمايش خون خود را گرفتيد و كلسترول آن بالاتر از ميزان طبيعي بود. مضطرب نشويد! پزشك در اين رابطه به شما كمك خواهد كرد. اگر غلظت كلسترول خونتان در محدوده طبيعي باشد، پنج سال بعد اين آزمايش را تكرار نماييد.
آيا تنها كلسترول بالا باعث ابتلا به بيماريهاي قلبي- عروقي مي شود؟
خير. كلسترول بالا تنها يكي از عوامل خطرزا براي ابتلا به بيماريهاي قلبي- عروقي است. عوامل ديگر عبارتند از:
• سيگار كشيدن
تركيب شدن دو عامل يا بيش از دو تا از عوامل خطرزاي قلبي- عروقي، احتمال پيدايش اين بيماريهاي را افزايش مي دهد.
اگر غلظت كلسترول خون بالاتر از حد طبيعي باشد، چه بايد كرد؟
بهتر است بدانيد روزانه چه مقدار چربي مصرف مي كنيد. اگر اين مقدار بالاست، بايد ميزان چربي دريافتي را كاهش دهيد. كاستن از ميزان چربي به ويژه چربي هاي اشباع شده، افزون براينكه راه خوبي براي كنترل غلظت كلسترول است، يك وضعيت سلامت را نيز در فرد ايجاد
مي كند. در افرادي كه غلظت كلسترول خون فقط با رژيم غذايي پايين نمي آيد، بايد از داروها استفاده نمود.
چگونه مي توان كلسترول خون را پايين آورد؟
نخستين گام در كاهش كلسترول خون، رعايت رژيم غذايي مناسب و ورزش است. توجه داشته باشيد هر نوع ماده غذايي كه بيش از مقدار مورد نياز مصرف شود، ممكن است به چربي تبديل و در بدن ذخيره گردد.
چه نكاتي را در برنامه غذايي خود بايد در نظر گرفت؟
اولين قدم اين است كه چربي هاي آشكار در مواد غذايي را جدا كنيد و چربيهاي اشباع يعني چربي هايي كه در دماي اتاق جامد هستند مانند شير پرچربي، خامه، كره، پنير پرچربي، پوست مرغ و چربي گوشت را كمتر مصرف نماييد.
پخت سالم غذا با چربي ها و روغن ها
نه تنها غذاهايي كه انتخاب مي كنيد، بايد از نوعي باشند كه ميزان چربي آنها كم است، بلكه بايد طوري غذاها را بپزيد كه ميزان چربي آنها نيز كم باشد.
راهنماي مصرف غذا
از اين غذاها بيشتر استفاده كنيد:
از اين غذاها كمتر استفاده كنيد:
راهنماي مصرف كربوهيدرات ها و مواد فيبر دار
از اين غذاها بيشتر استفاده كنيد:
از اين غذاها كمتر استفاده كنيد:
مصرف غذا بيرون از منزل
بايد به دقت غذاهاي روزانه خود را بررسي كنيد. اين كار را حتي زماني كه غذاهاي بيرون از منزل را مصرف مي كنيد، نيز انجام دهيد. انتخاب غذاهاي كم چربي به معني خوردن فقط نان و آب نيست. شما مي توانيد غذاهاي متنوع و لذت بخشي ميل كنيد.
روشهاي ديگر براي كاهش خطر بروز سكته هاي قلبي و مغزي
در حالي كه غلظت بالاي كلسترول در پيدايش حملات قلبي و سكته هاي مغزي نقش مهمي دارد، اين عامل فقط يكي از عوامل خطرزاي قلبي- عروقي است.
عوامل خطرزا
كشيدن سيگار: سيگار نكشيد! سيگار يك عامل خطرزاي بسيار مهم براي بيماريهاي قلبي و سكتههاي مغزي است.
فشار خون بالا: فشار خون را كنترل كنيد! فشار خون بالا اغلب با رژيم غذايي و دارو كنترل ميشود.
فقدان فعاليت هاي بدني: در زندگي روزانه، براي انجام ورزش هاي منظم برنامه ريزي كنيد.
افزايش وزن بيش از حد: وزن طبيعي خود را حفظ كنيد! در صورت وجود اضافه وزن، طبق نظر پزشك براي كاستن از وزن خود كوشش نماييد.
سيگار نكشيد:
اگر شما سيگاري هستيد، قطعاٌ بهترين اقدام براي حفظ سلامتتان ترك سيگار است.
مهم ترين علت بيماري هاي قلبي- عروقي در افراد سيگاري، استعمال دخانيات است. در واقع 30 درصد تمام مرگ و ميرهاي ناشي از آسيب عروق كرونر، مربوط به مصرف سيگار است. استعمال دخانيات ميزان كلسترول خوب(HDL) را كم مي كند. اگر سيگار مي كشيد و كلسترول خونتان بالاست يا ديگر عوامل خطرزا در شما وجود دارد، احتمال ابتلا به بيماريهاي قلبي-عروقي در شما زياد است.
بنابراين با ارادة خود بكوشيد تا هرچه زودتر، مصرف سيگار را كم و سپس قطع نماييد.
كنترل فشار خون
فشار خون بالا اغلب با رژيم غذايي صحيح و تغييرشيوة زندگي كنترل مي شود. در صورت نياز، پزشك براي شما قرص هاي كاهندة فشار خون نيز تجويز خواهد كرد.
انجام فعاليت بدني
فعاليت منظم ورزشي يكي از بهترين راه هاي مراقبت از قلب است. ورزش غلظت تريگليريد را كاهش مي دهد و سطح كلسترول HDL يا كلسترول «خوب» را افزايش مي دهد. ورزش باعث كاهش وزن و تقويت قلب مي گردد. در مورد نوع ورزش با پزشك خود مشورت نماييد.
كاهش وزن
وزن متناسب يك عامل مهم در سلامت قلبي- عروقي است. اضافه وزن مي تواند سبب افزايش كلسترول LDL و كاهش كلسترول HDL شود. با نظر پزشك خود و رعايت مواردي كه ذكر شد، سعي كنيد تا حدامكان اضافه وزن خود را كاهش دهيد.
ديابت را جدي بگيريد!
آيا مي دانيد كه ؟ عوامل زير در پيدايش ديابت مؤثر هستند:
ترك سيگار در پيشگيري از عوارض ديابت مؤثر است