مرکز دانلود خلاصه کتاب و جزوات دانشگاهی

تاثیر معنوی قیام عاشورا بر انقلاب اسلامی

تاثير پذيري انقلاب اسلامي ايران از عنصر مقاومت ديني عاشورا

در ميان حوادث تاريخي حادثه كربلا برجسته ترين حادثه در بهره گيري از عنصر مقاومت و صبر است. حماسه وايثار و مجاهدتهايي كه در واقعه عاشورا جلوه نمود ويژه و منحصر به فرد است .

قيام‌ عاشورا، مهم‌ترين‌ حادثه‌ در تاريخ‌ تشيع‌ است به‌گونه‌اي‌ كه‌ صورت‌ و سيرت ‌شيعه‌ را دگرگون‌ كرد و به‌ آن‌ پشتوانه‌ حماسي‌ و عاطفي‌ داد و تشيع‌ را به‌ مذهب‌ حماسه‌ و خون‌ مبدل‌ نمود. يكي‌ از مورخان‌ مي‌گويد: تشيع‌ پس‌ از رويداد عاشورا با خون‌ شيعه ‌آميخت‌ و در ژرفاي‌ جان‌هايشان‌ جوشش‌ زد و اعتقادي‌ راسخ‌ در درونشان‌ پديد آورد.

بنابراين‌ كربلا و شهادت،‌ براي‌ شيعه‌ از قالب‌ لفظ‌ و مكان‌ خاص‌ به‌ يك‌ مفهوم‌ مقدس‌ و ايجادكننده‌ حماسه ها در طول‌ تاريخ‌ تبديل‌ شده‌ است. حماسه‌ عاشورا در طول‌تاريخ‌، سرمشقي‌ براي‌ تشكيل‌ حكومت‌ مبارزه‌ با ظلم‌ بوده‌ است. در تاريخ‌ معاصر ما نيز امام‌ حسين(ع)، كربلا و شهادت،‌ نقش‌ الهام‌بخش‌ خود را به‌ خوبي‌ ايفا كرده‌ است. در انقلاب‌ اسلامي‌ ايران كه بي‌شك‌ بزرگ‌ترين‌ حادثه‌ قرن‌ است‌، نقش‌ حماسه‌ كربلا كاملاً واضح‌ است. تمام لحظات و صحنه هاي اين حماسه ماندگار و لحظه به لحظه حماسه آفرينان عاشورا درس مقاومت و ايستادگي است0اماسخن در تاثير پذيري است و لازم است در اين مقوله بحث شود.

«تأثير پذيري و تأثيرگذاري در نهضت كربلا»

گرچه امام حسين (ع) رهبر نهضت عاشورا حركت خويش را در مبارزه با طاغوت از راه انبياء و مبارزات آنان الهام ميگيرد و هنگام خروج از مدينه اين آيه را تلاوت ميكند«فخرج منها خائفأ يترقب قال رب نجني من القوم الظالمين1» كه آيه اشاره به خروج خائفانه حضرت موسي از شهر و گريز از سلطه طاغوت دارد با اين حال طولي نمي كشد كه آن حضرت شاهكار صبر و مقاومت را در تاريخ جهان رقم مي زند و خود ويارانش الهام بخش و الگوي تمامي انسانها در مقاومت و ايستادگي مي گردند. و رهبر نهضت به تمام انسانها اعلام مي كند كه حركت و مبارزه با طاغوت ،ظلم و ستم سرمشق و الگوست «فلكم في اسوه2» در زيارت شهداي كربلا آمده است كه: انتم لنا فرط ونحن لكم تبع و انصار3» شما براي ما پيشتاز و پيشاهنگ هستيد و ما هم پيرو و ياور شمائيم0 اين جمله نشان مي دهد كه اگر تشيع در حركت سياسي و اجتماعي خود بخواهد در مسير واقعي خويش حركت كند بايد همان راهي را برود كه شهداي كربلا طي كردند و اين بدان معنا نيست كه طالب جنگ باشد بلكه براي صيانت از ولايت و ارزشها از تمامي هستي خود دريغ ندارد.

تاثير گذاري نهضت عاشورا به حدي بود كه افرادي كه در كربلا نبودند حسرت و افسوس مي خوردند كه چرا در نهضت حسيني حضور نداشتند لذا بعدها نهضت توابين بوجود آمد و قيامهايي مثل انقلاب مدينه –قيام مختار و قيام زيد كه به تاثير از قيام امام حسين (ع)بود رخ داد.

حتي در تاريخ نهضتهاي جهان نهضتهاي ديگري هم مي توان نام برد كه از اين حركت عظيم تاثير پذيرفته و حركت خود را آغاز كرده اند نمونه آن مبارزات استقلال طلبانه هند به رهبري گاندي است كه خود به صراحت اعلام مي كند كه بايستي سرمشق مردم هند امام حسين (ع) باشد.

«من زندگي امام حسين –عليه السلام – آن شهيد بزرگ اسلام را به دقت خواندام و توجه كافي به صفحات كربلا نموده ام و بر من روشن شده است كه اگر هندوستان بخواهد يك كشور پيروز گردد، بايستي از سرمشق امام حسين عليه السلام پيروي كند4»محمد جناح قائد اعظم پاكستان نيز در جمله اي مي گويد:

« هيچ نمونه اي از شجاعت بهتر از آن كه امام حسين (ع) از لحاظ فداكاري و تصورنشان داد در عالم پيدا نمي شود ، به عقيده من تمام مسلمين بايد از سرمشق اين شهيدي كه خود را در سرزمين عراق قرباني كرد پيروي نمايند.5»

در موردحركت امام حسين و تاثير پذيري آن سخن بسيار است اما آنچه كه مورد بحث ماست تاثير پذيري انقلاب اسلامي از عنصر مقاومت حسيني است.

«تاثير پذيري انقلاب اسلامي از حماسه عاشورا»

1 – معرفی باطل و رسوایی چهره ی منافق
یكی از آثار فرهنگی قیام عاشورا، معرفی باطل و رسوا كردن چهره نفاق بود. همان طور كه واقعه كربلا چهره واقعی حكومت دروغین معاویه را برای مردم روشن كرد. امام خمینی نیز با افشاگری خود در سخنرانی ها چهره زشت و ننگین حكومت شاه را كه تا آن زمان با عوام فریبی مردم را فریب می داد به مردم نشان داد و مردم دانستند كه بدبختی های ملت از كجا سرچشمه می گیرد. در واقع قیام عاشورا، چراغ هدایتی در اختیار حضرت امام خمینی (ره) قرار داد تا بتواند در پرتو آن اسلام را بشناسد و آن را از دست نااهلان نجات دهد.

2 – احیای روحیه شهادت طلبی
شهادت در فرهنگ شیعی یعنی جاودانگی و بهترین راه رسیدن به معشوق و ذات حق است این موهبت را شیعه از امام حسین (ع) و خود سرخش دارد كه راه جاودانگی را به بشر آموخت امام حسین (ع) در این باره می فرمایند: «بشتابید به سوی مرگی كه راه فراری از آن نیست. این تیرها سفیران دشمن به سوی شمایند. به خدا قسم كه هیچ فاصله‌ای بین شما و بهشت و جهنم غیر از مرگ وجود ندارد كه شما را به بهشت می رساند و دشمنان را به آتش جهنم و اصل می كند.» با این خون ها بود كه انقلاب آبیاری شد و به بركت احیای روحیه شهادت طلبی شجاعانه به جنگ با ظلم و فساد رفت تا این كه انقلاب در سال 57 به پیروزی رسید.

3 – شعار و لعن و نفرین
در قرآن كریم آمده است «آگاه باشید كه لعن و نفرین خدا بر ستمگران جاری است» در بسیاری از زیارت ها به ویژه زیارت عاشورا لعن بر ستمگران و منافقان به مانند اعلان برائت از آنهاست كه در مقابل حق ایستاده اند. امام خمینی (ره) در این‌باره می فرماید «آن چه لعن و نفرین بر ستمگران آل بیت است تمام فریاد قهرمانانه‌ی ملت‌هاست بر سردمداران ستم پیشه در طول تاریخ الی الابد»

4 – مراسم عزاداری
مراسم عزاداری امام حسین (ع) علاوه بر زنده نگاه داشتن یاد و خاطره شهدای كربلا باعث احیای فرهنگ عاشورا در طول این چهارده قرن و نیز باعث انسجام و همبستگی بیشتر شیعیان و منشاء قیام های شیعی در طول تاریخ بوده است . امری كه محققان غربی نیز بر آن تأكید دارند. نیكلسن در این‌باره می گوید «حادثه كربلا حتی باعث پشیمانی و تأسف امویان شد، زیرا این واقعه شیعیان را متحد كرد و برای انتقام حسین(ع) یكصدا شدند و صدای آنان در همه جا به ویژه عراق و میان ایرانیان انعكاس یافت.» نیك آزادی درباره تأثیر مراسم عزاداری امام حسین (ع) در نهضت امام خمینی می نویسد: «تعزیه و روضه خوانی ها بیشتر به صورت یك تریبون سیاسی به منظور بیان مفاسد اجتماعی و بی عدالتی و ضرورت مبارز، علیه آن ها در آمد.» امام خمینی نیز می فرمایند: «باید بدانید كه اگر می خواهید نهضت شما محفوظ بماند، باید این سنت ها (عزاداری و سوگواری) را حفظ كنید.»

اما در این بخش میزان به كارگیری امام خمینی (ره) از فرهنگ عاشورا در جریان نهضت را بررسی خواهیم كرد.

 

تظاهرات دهم محرم 1383 هجری قمری و قیام پانزده خرداد 1342
فرا رسیدن محرم 83 و پابرجا ماندن حوزه علمیه قم با وجود تلاش دولت در تعطیل كردن آن معنای بسیار داشت: « معنای حضور حسین در مبارزه‌ای بزرگ». حضرت امام (ره) در این سال تمام قوای خود را به كار گرفت تا محرم صورت واقعی خود را باز یابد به همین جهت در پیام خود وعاظ را به افشاگری ترغیب می كند. از این جهت است كه در آن دهه وعاظ ضمن اظهار انزجار از یزید، با نوحه سرایی و اشعار انقلابی یاد شهدای فیضیه را نیز گرامی دارند. در دهم محرم، مردم علی رغم تهدیدات مكرر رژیم به خیابان‌ها می آیند و با شعار «خمینی بت شكن خدا نگهدار تو»، «مرگ بر دیكتاتور» مراسم سیاسی خود را به مجلس عزاداری امام حسین (ع) متصل می كنند. همچنین سخنرانی امام خمینی (ره) در میان جمعیت با شكوهی كه به قم آمده بودند و در عین حال تظاهرات وسیع دهم و یازدهم محرم چهره مبارزات را به شكل مذهبی درآورد و مستقیماً شاه و رژیم پهلوی را در معرض تهاجم قرار داد. ثمره سخنرانی حضرت امام (ره) در پانزدهم خرداد 42 به بارنشست و هزاران زن و مردم با فریاد «یا مرگ یا خمینی» با تأسی به مكتب جهاد و انقلاب امام حسین (ع) به شهادت رسیدند. به طوری كه حضرت امام (ره) در سال 56 درباره این حادثه بزرگ فرمودند: «محرم چه ماه مصیبت زا و چه ماه سازنده و كوبنده ای است. محرم نهضت بزرگ سید شهیدان و سرور اولیای خداست كه با قیام خود در مقابل طاغوت تعلیم سازندگی و كوبندگی را به بشر داد و راه فنای ظالم و شكستن ستمكار را راه فدایی دادن و فدایی شدن دانستن و این خود سرلوحه تعلیمات اسلام است برابر ملت ها تا آخر دهر. نهضت دوازده محرم و پانزده خرداد در مقابل كاخ ظلم شاه و اجانب به پیروی از نهضت مقدس حسین چنان سازنده و كوبنده بود كه مردانی مجاهد و فداكار تحویل جامعه داد كه با تحرك و فداكاری روزگار را بر ستمكاران و خائنان سیاه نمودند» و «رمز پیروزی اسلام بر كفر جهانی را در این قرن كه پانزده خرداد سرآغاز آن بود دوازده محرم حسینی جستجو كنید كه انقلاب اسلامی ایران پرتوی از عاشورا و انقلاب عظیم الهی آن است.»

* اعلامیه حضرت امام به مناسبت جشن های دو هزار و پانصد ساله:
حضرت امام (ره) در اعتراض به برگزاری جشن های دوهزار و پانصد ساله، اعلامیه ای صادر كردند كه در بخشی از آن آمده است: « امام حسین (ع) با قیام علیه یزید، بزدلی این شخص را بر جهانیان آشكار می كند. این جنگ همیشه ادامه داشته است . علمای بزرگ اسلام همواره علیه مستبدان و افراد بی عقلی كه ملت را به زنجیر می كشیده اند و ثروت كشور را به هدر داده اند تا هوس ها و امیال خود را فرو بنشانند مبارزه كرده اند.»

* اربعین سال 56
در اربعین حسینی سال 56 مردم ده ها شهر به تظاهرات وسیع ضد رژیم پرداختند و شعار «استقلال آزادی ، جمهوری اسلامی» چون یك سرود همگانی به نهضت اوج داد.

* هفدهم شهریور سال 57
حضرت امام در محكومیت حادثه هفده شهریور 57 با صدور اعلامیه ای اظهار داشتند: «چهره ی ایران امروز گلگون است و دلاوری و نشان در تمام اماكن به چشم می خورد. آری چنین است راه امیرمومنان (ع) و سرور شهیدان امام حسین(ع).» همچنین در سخنرانی سال 1358 . حضرت امام شهدای 17 شهریور را در شمار شهدای كربلا آوردند: «در هفده شهریور مكرر عاشورا و میدان شهدا مكرر كربلا و شهدای ما مكرر شهدای كربلا و مخالفان ملت ما مكرر یزید و وابستگان او هستند»

* امواج خروشان تاسوعا و عاشورای سال 57
تظاهرات تاسوعا و عاشورای سال 57 كه به جای سوگواری به یك نمایش بزرگ مذهبی و یك رفراندوم بدون شمارش رای تبدیل گردید. محبوبیت حضرت امام (ره) و رهبری قاطع او را عملاً اثبات وتكرار كرد. تصاویر ایشان در دستان جمعیتی بود كه به خیابان انقلاب می پیوستند و قیام امام حسین(ع) را از قرن ها پیش به نمایش می گذاشت. در بند پانزده قطعنامه این راهپیمایی آمده است: «ما به روان پاك و پرافتخار شهدای جنبش اسلامی ایران و به خصوص شهدای مبارز پانزده ساله كه سهم شایانی در پیش بود اهداف مبارزه دارند و با الهام از مكتب حسین بن علی (ع) بی دریغ خون خود را نثار كرده اند درود می فرستیم.» همچنین حضرت امام در پاسخ به این تظاهرات عظیم اعلامیه ای صادر كردند كه «شما در راهپیمایی‌های بزرگ سراسری ایران در روزهای تاسوعا و عاشورا (با ) سید مظلومان و امام فداكاران (ع) تجدید عهد نموید.»

* حضرت امام (ره) و تلاش در جهت پاسداری از اسلام
یكی از موضوعاتی كه در كلام امام حسین(ع) و شبیه آن در بیانات امام خمینی (ره) می باشد اهمیت حفظ اسلام است. حضرت سیدالشهدا(ع) می فرمایند: «اگر دین جدم پیامبر (ص) استوار نمی ماند مگر با كشته شدن من، پس ای شمشیرها مرا دریابید» امام خمینی نیز همه مقصد خویش را در مكتب خود می داند و می فرماید: «تمام مقصد ما مكتب ماست و همه باید فدای اسلام شویم اگر ما اسلام را در خطر دیدم همه مان باید بدویم تا حفظش كنیم. اگر جهان خوران بخواهند در مقابل دین ما بایستند ما در مقابل همه‌ی دنیای آنان خواهیم ایستاد»

* ثبات و پایداری انقلاب اسلامی
حضرت امام (ره) علل محدثه انقلاب اسلامی ایران را مدیون و مرهون عاشورا و درسی كه مردم از امام حسین(ع) آموختند می دانند و لذا در سخنان خویش می فرمایند: «ما باید همه متوجه این معنا باشیم كه اگر قیام حضرت سید الشهدا (ع) نبود، امروز ما نمی‌توانستیم پیروز شویم. انقلاب اسلامی ایران پرتوی از عاشورا و انقلاب عظیم الهی آن است» و «تمام این وحدت كلمه‌ای كه مبدا پیروزی ما شد، برای خاطر این مجالس عزا و این مجالس عزا و این مجالس سوگواری و این مجالس تبلیغ و ترویج اسلام شد.»

* مقاومت در برابر دشمنان:
امام خمینی (ره) در تمام مراحل انقلاب به پیروی از امام حسین (ع) راه صبر و استقامت را به مردم توصیه و در بیانات خویش در فروردین 1342 در مورد وظایف عمومی مسلمین برای صیانت از اسلام می فرمایند: «شما پیرو پیشوایانی هستند كه در برابر مصائب و فجایع صبر و استقامت كردند، آنچه امروز می بینم نسبت به آن چیزی نیست، پیشوایان بزرگوار ما حوادثی چون عاشورا و شب یازدهم محرم را پشت سرگذاشتند و در راه دین خدا چنان مصایبی را تحمل كردند، عیب است برای كسانی كه ادعای پیروی از حضرت امیر(ع) و امام حسین(ع) را دارند در برابر این نوع اعمال رسوا و فضاحت آمیز دستگاه حاكمه خود را ببازند» و « ما باید روی آن فداكاری ها حساب كنیم كه سیدالشهدا(ع) چه كرد و چه بساط ظلمی را بر هم زد و ماهم چه كرده ایم؟ مگر خون ها رنگین تر از خون سید الشهدا است؟ ما چرا بترسیم از این كه خون بدهیم یا این كه جان بدهیم؟ دستورات این دستورات برای همه كه «كل یوم عاشورا و كل ارض كربلا» دستور داد به این كه هر روز و در هر جا باید همان نهضت را با استقامت ادامه دهید.»

 

قوي ترين دست مايه جهاد مردم و ظلم و نهضت انقلاب اسلامي و تداوم انقلاب حماسه عاشورا است0نبرد و شهادت مظلومانه ،و پايبندي به اعتقادات در شديدترين لحظات انقلاب – عدم بازگشت از اعتقادات در اوج تنهايي و شهادت ياران همه ازثمرات الگوگيري و تاثيرپذيري از نهضت عاشورا بود.

امام خميني (ره) مي فرمايند: اگر عاشورا و گرمي و شور انفجاري آن نبود معلوم نبود چنين قيامي بدون سابقه و سازماندهي واقع مي شد 0واقعه عظيم عاشورا از 61 هجري تا خرداد 42 و از آن تاقيام عالمي بقيه الله اروحنا لمقدمه الفداء در هر مقطع انقلاب ساز است.6 تاثير پذيري انقلاب اسلامي از حماسه عاشورا در تمامي ابعاد بود اماا اگر يك تقسيم بندي كلي از اين تاپير پذيري داشته باشيم شايد در سه بخش بتوان آنرا مورد بررسي و بحث قرار دارد:

1-تاثير پذيري آن در انگيزه نهضت

2-تاثير پذيري آن در رهبري نهضت

3-تاثير پذيري آن در ياران نهضت

«تاثير پذيري از عاشورا در انگيزه نهضت»

شهادت مظلومانه سيد الشهدا و يارانش در كربلا ،تاثير بيدارگر و حركت آفرين دارد از اين روست كه انقلاب اسلامي ايران آنچه كه انگيزه هاي قيام و حركت مردم و رهبري را خالص و تطهير مي كرد نام وياد امام و كربلا بود هر كجا كه سخنراني ستم شاهي برپا مي شد بعيد بود كه امام حسين (ع)بر زبانها نيايد.

حادثه كربلا براي هر انسان آزاده اي ايجاد انگيزه مي كند كه در مقابل اهل ظلم تسليم نشود تا آخرين لحظه به رهبري ديني خود پايبند باشد و از هر گونه فداكاري در احياي حق دريق نورزد انسان وقتي انگيزه و علل وقوع حادثه جانسوز كربلا را با دقت بررسي مي كند متوجه مي شود كه براي رسيدن به خدا انگيزه راستين و پولادين مي خواهد .

«تاثير پذيري انقلاب اسلامي در رهبري نهضت از عاشورا »

براي تعيين تاثير پذيري انقلاب اسلامي در رهبري خود از نهضت عاشورا بايد اشاره اي به اوضاع اجتماعي و سياسي عصر امام حسين (ع) و امام خميني (ره) و اقدامات امام حسين(ع) و امام خميني (ره) نمود.

«تغيير نگرش در انديشه ديني مردم»

بعد از شهادت امام (ع) و صلح امام حسن (ع) شرايط اجتماعي به گونه اي در آمده بود كه گويي دين از سياست جداست درآن زمان قشر عظيمي از مردم دردرك حقيقت دين و فهم معارف اسلامي با مشكل روبرو بودند در چنين شرايطي بني اميه زمان حكومت اسلامي را بر دست گرفته و براي توجيه حكومت خود به ترويج نوعي انديشه جبر گرايانه پرداختند انديشه اي كه هر گونه مسئوليت پذيري را از مسلمانان سلب ميكرد آنان به راحتي مي پذيرفتند كه اگر بني اميه در مسند قدرت هستند موهبتي الهي است كه خدا به آنان عطا كرده است و اگر امام حسن گوشه منزل نشسته و تن به صلح داده است خواست خدا مي با شد و هر نوع انتقادو اعتراض بر دستگاه اموي اعتراض به مشيت الهي شمرده مي شد دين يك امر فردي و عبادي بود و به گونه اي در آمده بود كه افراد را خود بخود زير بار سلطه بني اميه مي برد امام حسين (ع) در آن موقعيت براي احياي اسلام و اصلاح در جد امت خويش جز قيام راه ديگري نداشت.

لذا فرمودند : « اني لم اخرج اشرأ و لا بطر و لا مفسدأ و لا ظالمأانما خرجت لطلب الاصلاح في امه جدي»7 قبل از قيام امام خميني (ره) هم ملاحظه مي شود كه جامعه در زمينه عقايد الهي و مذهبي دچار آسيب هاي جدي شده است دين به هيچ يك از امور سياسي ، اجتماعي و فرهنگي جامعه كاري ندارد و فقط امري است كه به برخي از عبادات و اعمال فردي ختم مي گردد و چنين بر داشتي تنها مطلوب حاكمان ظالم جامعه است و به وسيله حكومتهاي باطل در جامعه رواج پيدا مي كند جامعه ايران كاملأ به شرق وغرب وابسته بود امام خميني با تاسي از قيام عاشورا و با اشاره به وضع آن زمان مي فرمايد: « اين يك نقشه شيطاني بوده است كه از زمان بني اميه و بني عباس طرح ريزي شده است و بعد آن هم هر حكومتي كه آمده است تائيد اين امر را كرده است و اخيرا هم كه از راه شرق و غرب به دولت هاي اسلامي باز شده اين امر در اوج خودش قرارگرفت كه اسلام يك مسئله شخصي بين بنده و خداست و سياست از اسلام جداست و نبايد مسلمان در سياست دخالت كند و نبايد روحانيون وارد سياست بشوند 8. امام قيام در راه خدا را لازم مي داند و مي فرمايند :

خود خواهي و ترك قيام براي خدا ما را به روزگار سياه مي رساند و همه جهانيان را بر ما چيره كرده و كشور هاي اسلامي را زير نفوذ ديگران در مي آورد.9 امام حسين در قيام خود به دنبال بطلان تفسير ها و برداشتهاي رايج آن زمان از دين بود و مي خواست و با احياي دين حقيقي ،چهره پويا و سازنده و جهت دهنده دين را براي مردم نمايان سازد لذا مي فرمايد :انما خرجت، لطلب الاصلاح في امه جدي اريد ان امر بالمعروف و انهي عن المنكر و اسير بسيره جدي و ابي علي ابن ابيطالب. 10

امام حسين قيام مي كند تا نشان دهد كه آنچه بني اميه حكومت خود را به وسيله آن توجيه مي كند دين نيست بلكه نوعي فريب و نيرنگ است كه به اسم دين عرضه مي شود .

امام خميني (ره)نيز اصلاح انديشه هاي ديني را سر لوحه نهضت اسلامي قرار مي دهد و با طرح مسئله عدم جدايي دين از سياست اسلام را يك دين اجتماعي و همه جانبه معرفي مي كند ايشان مي فرمايند :

ما مؤظفيم ابهامي را كه نسبت به اسلام به وجود آورده اند برطرف سازيم تا اين ابهام را از اذهان نزدائيم هيچ كاري نمي توانيم انجام بدهيم.

11هنگامي كه معاويه براي خلافت موروثي خاندان بني اميه و جانشين فرزندش يزيد بيعت خواست با مخالفت شديد امام رو برو شد وامام تن به ذلت بيعت با يزيد نداد.

امام خميني (ره) نيز با اقتدا به امام حسين (ع) چنين كردند و در مقابل حكومت جور همه مصيبت ها را تحمل كردند و با ايستادگي و سازش ناپذيري خود مشروعيت اجتماعي وسياسي شاهنشاهي را زير سوال بردند و براي هميشه شر آنرا از سر مردم ايران كم كردند آزادگي و ظلم ستيزي راه امام حسين (ع) بود كه در وجود امام خميني (ره) دوباره متجلي شد و عاشوراي ديگري را بر پا ساخت امام در اين باره مي فرمايند :

حضرت سيدالشهدا به همه آموخت كه در مقابل ظلم و در مقابل ستم ، در مقابل حكومت جائرچه بايد كرد .12- امام مسلمين به ما آموخت كه در حالي كه ستمگران زمان به مسلمين حكومت جائرانه ظلم مي كنند در مقابل او اگر چه قواي شما نا هماهنگ باشد به پا خيزيد و استنكار كنيد . اگر كيان اسلامي را در خطر ديديد فداكاري كنيد و خون نثار كنيد .

«13-اهميت رهبري به حضور و جايگاه مردم »

در سال 60 هجري كه امام حسين (ع) نهضت را شروع كردند شرايط خاصي بر جامعه حاكم بود و مردم كوفه وقتي از قيام امام اطلاع يافتند نامه هاي فراوان به ايشان نوشته و از امام دعوت نمودند امام هم به استقبال مردم پاسخ مثبت دادند تا نشان دهند كه به نقش و جايگاه مردم ارزش قائلند امام براي اتمام حجت به طرف آن شهر حركت كرد به نداي مردم پاسخ گفت.

امام خميني وقتي قيام خود را آغاز كرد به نقش مردم اهميت فراوان دادند .

« اگر ما بتوانيم مردم را بيدارو آگاه سازيم حتما او را با شكست مواجه خواهيم ساخت بزرگترين كاري كه از ما ساخته است بيدار كردن و متوجه كردن مردم است آن وقت خواهيد ديد كه داراي چه نيروي عظيمي خواهيم بود كه زوال نا پذير است

 

 

«14ايجاد حكومت ديني»

اجراي اصول اجتماعي ،اقتصادي و فرهنگي دين مبين اسلام بدون يك حكومت ديني ميسر نيست امام حسين در قيام خود به دنبال ايجاد حكومت اسلامي بود.

امام خميني نيز در قيام خود تشكيل يك حكومت ديني را انگيزه خود قرار داده و مي فرمايد: زندگي حضرت صاحب سلام الله عليه ،زندگي همه انبيا عالم ،همه انبيا از اول ،از آدم تا حالا همه شان اين معنا بوده است كه در مقابل حكومت جور ،حكومت عدل را مي خواستند درست كنند.

ايشان در جاي ديگر مي فرمايند:

« توده هاي آگاه وظيفه شناس و دين دار اسلامي تشكيل شده قيام كنند و حكومت اسلامي تشكيل دهند».1

«15- تصريح و ترويج ارزشهاي اسلامي »

قيام امام حسين (ع) تجلي ارزشهاي الهي و انساني بود ترويج روحيه ايثار ، فداكاري محبت و عشق به خدا، اهميت به دستورات الهي و در نهايت شهادت در راه معبود همه و همه تصريح به ارزشهاي اسلامي بود.

امام خميني نيز با اقتداي به امام حسين عليه السلام توانست اين نهضت عظيم را به ثمر رساند و مجددا به احياي ارزشها در جامعه اسلامي بپردازد.

«تاثير پذيري ياران و پيروان انقلاب از نهضت عاشورا»

از همان روزهاي اوليه انقلاب حاميان انقلاب پيروان واقعي آن رامردم با تمسك به نام و ياد امام حسين حركت ديني و اسلامي خودشان را آغاز نمودند آنها گويي از لحظه به لحطه حماسه عاشورا درس گرفته بودند وشايد همين تدبر وتعمق در حماسه عاشورا آنها را از مردم كوفه متمايز مي سازد.

و ياران امام خميني ياراني با وفا و صبور و مقاوم مي شوند. با نگاهي مبارزات سياسي ملت ايران و شعار هاي آنان به راحتي انسان تاثير عاشورا را مي بيند . مردم از همان آغاز انقلاب با هم ندا در دادند كه «نهضت ما حسيني است،رهبر ما خميني است» «حسين حسين شعار ماست شهادت افتخار ماست»

«كل ارض كربلا ،كل يوم عاشورا»

 

اينكه‌ يك‌ ملت،‌ تنها و مظلوم‌ در مقابل‌ شرق‌ و غرب‌ با آن‌ همه‌ سلاح‌هاي‌ مادي ‌و تبليغات‌ گسترده‌ بايستد و به‌ همه‌ "نه‌" بگويد و با آنهمه‌ سختي‌ها مقاومت‌ كند، هيچ ‌توجيهي‌ جز الهام‌گرفتن‌ از حماسه‌ عاشورا ندارد. در دوران‌ انقلاب‌ شعارهاي‌ راهپيمايي‌ و تظاهرات‌، پيام‌هاي‌ امام‌، مقاومت‌ مردم‌ و... سخنراني‌ امام‌ در عاشوراي 42 و قيام‌ قم، ‌نتيجه‌ عاشورا بود. امام‌ بارها فرموده‌ بودند كه‌ :"ما هرچه‌ داريم‌ از امام‌ حسين(ع) است."

امام‌خميني‌ در پيامي‌ به‌ مناسبت‌ قيام‌ قم‌ مي‌نويسد: "محرم ماهي‌ كه‌ خون‌ بر شمشير پيروز شد...ماهي‌ كه‌ به‌ نسل‌ها در طول‌ تاريخ‌ راه‌ پيروزي‌ بر سر نيزه‌ را آموخت‌، ماهي‌ كه ‌شكست‌ ابرقدرت‌ها را در مقابل‌ كلمه‌ حق‌ به‌ اثبات‌ رساند. اكنون‌ كه‌ ماه‌ محرم‌ چون‌ شمشير الهي‌ در دست‌ سربازان‌ اسلام‌ و روحانيون‌ معظم‌ و خطباي‌ محترم‌ و شيعيان‌ عالي‌مقام‌ سيدالشهدا است‌ بايد حد اعلاي‌ استفاده‌ از آن‌ را بنمايند".

پس‌ از پيروزي‌ انقلاب‌ اسلامي‌ امام‌ در سخنراني‌ محرم‌ سال58 لزوم‌ پاي‌بندي‌ به‌ همان‌ شعائر را يادآور شده‌ فرمودند: "همان‌ سينه زني‌ها، همان‌ نوحه خواني‌ها، همان‌ رمز پيروزي‌ است‌ در سرتاسر كشور مجلس‌ روضه‌ باشد".

تأثير عاشورا و قيام امام حسين(ع) در دفاع مقدس

پس‌ از پيروزي‌ انقلاب‌ اسلامي‌، با تحميل‌ جنگ‌ به‌ ايران‌، ابرقدرت‌ها در مقابل‌ اين‌ ملت‌ مظلوم‌ قرار گرفتند‌، ولي‌ در زمان‌ دفاع‌ مقدس‌ حضور حماسي عاشورا در روحيه‌ مردم‌ و رزمندگان‌ و صبر و تحمل‌ گرفتاري‌ها در زمان‌ جنگ‌ و بعد از آن از ديدني‌ها و شنيدني‌ها تاريخ ايران شد.

پس‌ از پيروزي‌ انقلاب‌ اسلامي‌، با تحميل‌ جنگ‌ به‌ ايران‌، ابرقدرت‌ها در مقابل‌ اين‌ ملت‌ مظلوم‌ قرار گرفتند‌، ولي‌ در زمان‌ دفاع‌ مقدس‌ نيز حضور حماسي عاشورا در روحيه‌ مردم‌ و رزمندگان‌ و صبر و تحمل‌ گرفتاري‌ها در زمان‌ جنگ‌ و بعد از آن ‌نيز از ديدني‌ها و شنيدني‌ها است. ‌مقاومت‌ عده‌ معدودي‌ در خرمشهر با ياد و نام‌ امام‌حسين(ع) و عمليات‌‌هاي‌ رزمندگان‌ با نام‌ و رمز ياحسين‌ و عاشورا و كربلا -زيارت‌هاي‌ عاشوراي‌ رزمندگان‌ - بازوبندها و پيشاني بندها و نوشته‌هاي‌ روي‌ آن ‌و حتي‌ رنگ‌ انتخابي‌ آن‌، مقاومت‌ خانواده‌ شهدا و صبر و تحمل‌ آن‌ها، بردباري‌ جانبازان ‌با ياد امام‌ حسين‌ و اباالفضل‌العباس‌ و مقاومت‌ آزادگان‌ در سخت‌ترين‌ شرايط‌، همه‌ و همه‌نشانگر تأثير عظيم‌ اين‌ حماسه‌ بزرگ‌ در وجود شيعه‌ است. در اين‌ نوشته‌ تأثير حماسه‌حسيني‌ را در لحظات‌ مختلف‌ دفاع‌ مقدس‌ بررسي‌ خواهيم‌ كرد.

1 - تأثير حماسه‌ عاشورا بر پيام‌ها و سخنراني‌هاي‌ امام(ره) در رابطه‌ باجنگ‌ و رزمندگان‌
امام‌ خميني‌ در پيام‌هاي‌ خود به‌ مناسبت‌هاي‌ مختلف‌ به‌خصوص‌ سالگرد جنگ‌تحميلي‌ و سالگرد پيروزي‌ انقلاب‌ اسلامي‌ سعي‌ مي‌كردند روحية‌ شهادت‌طلبي‌ و اقتدا به‌راه‌ امام‌ حسين‌ را در مردم‌ و رزمندگان‌ زنده‌ نگه‌دارند. ايشان‌ در پيام‌ در بهمن‌ ماه‌ سال‌ 62مي‌فرمايد:

«اين‌ حيات‌ و اين‌ روزي‌ غير از زندگي‌ در بهشت‌ و روزي‌ در آن‌ است‌، اين‌ لقا است‌و ضيافة‌ الله مي‌باشد. آيا اين‌ همان‌ نيست‌ كه‌ براي‌ صاحبان‌ نفس‌ مطمئنه‌ وارد است‌(فادخلي‌ في‌ عبادي‌ وادخلي‌ جنّتي‌) كه‌ فرد بارز آن‌ سيّد شهيدان‌ - سلام‌ الله عليه‌ - است‌كه‌ اگر آن‌ است‌ چه‌ مژده‌اي‌ براي‌ شهيدان‌ در راه‌ امام‌ حسين‌ (ع) كه‌ همان‌ سبيل‌ اللّه‌ است‌از اين‌ بالاتر، كه‌ در جنتي‌ كه‌ آن‌ بزرگوار، شهيد في‌ سبيل‌ الله‌ وارد مي‌شود و در ضيافتي‌ كه‌آن‌ حضرت‌ حاضرند به‌ اين‌ شهيدان‌ اجازه‌ دخول‌ دهند كه‌ غير از ضيافت‌هاي‌ بهشتي‌است‌ و آنچه‌ در وهم‌ من‌ و شما نيايد، آن‌ بود. بحمداللّه‌ شهيدان‌ ما كه‌ پيرو شهيد عظيم‌الشأن‌ اسلام‌ هستند جمهوري‌ اسلامي‌ را بيمه‌ كردند.»

امام‌ هميشه‌ بر عزاداري‌ سيدالشهدا تأكيد وآن‌ را حافظ‌ شيعه‌ مي‌دانستند،هم‌چنين‌ عزاداري‌ها را فرياد بر سر ستمگران‌ هردوره‌ مي‌دانستند:

«از مراسم‌ عزاداري‌ سيد مظلومان‌ و سرور شهيدان‌ حضرت‌ اباعبدالله الحسين‌هيچ‌گاه‌ غفلت‌ نكنيد... ومي‌ دانيد كه‌ لعن‌ و نفرين‌ وفرياد از بيداد بني‌ اميه‌ - عليهم‌اللعنة‌- با آن‌ كه‌ منقرض‌ و به‌ جهنم‌ رهسپار شده‌اند فرياد بر سر ستمگران‌ جهان‌ و زنده‌نگه‌ داشتن‌ اين‌ فرياد ستم‌ شكن‌ است‌...همه‌ بايد بدانيم‌ آنچه‌ موجب‌ وحدت‌ بين‌مسلمين‌ است‌ اين‌ مراسم‌ سياسي‌ است‌ كه‌ حافظ‌ مليت‌ مسلمين‌ به‌ ويژه‌ شيعيان‌ ائمه‌اثني‌ عشر صلوات‌ اللّه‌ است‌».

و همچنین- امام خمینی (ره) به شکل های مختلف بر تاثیرات عاشورااشاره کرده اند . به عنوان مثال:

«حجت ما برای این مبارزه ای که بین مسلمین و ... این دستگاه فاسد است، حجت ما در جواز و لزوم این عمل ... عمل سیدالشهدا (ع) است ... حجت مان براین است که اگر چنانچه این مبارزه را ادامه بدهیم و صدهزار از ما کشته بشود برای رفع ظلم ... برای این که دست آنها را از این مملکت اسلامی کوتاه کنیم، ارزش دارد . حجت مان هم کار حضرت امیر (ع)، و سیدالشهداست .» (1) گمان نکنید که اگر این مجالس عزا نبود و اگر این دستجات سینه زنی و نوحه سرایی نبود، 15 خرداد پیش می آمد (2)... تمام این وحدت کلمه ای که مبدا پیروزی ما شد، برای خاطر این مجالس عزا و این مجالس سوگواری و این مجالس تبلیغ و ترویج اسلام شد ... اگر قیام سیدالشهدا سلام الله علیه نبود، امروز هم ما نمی توانستیم پیروز شویم . (3)... انقلاب اسلامی ایران پرتوی از عاشورا و انقلاب عظیم الهی آن است . (4)... کربلا را زنده نگه دارید و نام مبارک حضرت سیدالشهدا را زنده نگه دارید که با زنده بودن او اسلام زنده نگه داشته می شود . (5)

امام‌ در پيامي‌ به‌ مناسبت‌ دهة‌ فجر سال‌ 64 مي‌فرمايند: بار الها اين‌ كشور وابسته‌به‌ رسول‌ اكرم‌ (ص) و اهل‌ بيت‌ گرامي‌ اوست‌... راهيان‌ عزيز كربلا اين‌ سلحشوران‌ِ فداكارِدر راه‌ حق‌ را به‌ مقصد والاي‌ خود برسان‌»ا

مام‌ خميني‌، عاشورا و امام‌ حسين‌ را احيا كنندة‌ دين‌ اسلام‌ تا آخر الزمان‌مي‌دانستند، در آخرين‌ پيام‌ نوروزي‌ مي‌فرمايند:

«امام‌ حسين‌ احيا كنندة‌ دين‌ اسلام‌ بود از صدر اسلام‌ تا آخر الزمان‌».

امام‌ خميني‌ در پيام‌هاي‌ خود شهداي‌ جنگ‌ تحميلي‌ را در كنار شهداي‌ كربلا قرار مي‌دادند و اين‌ نشان‌ از تأثير حماسه‌ عظيم‌ عاشورا بر امام‌ بود، امام‌ در نامه‌اي‌ خطاب‌ به‌فرزند يك‌ شهيد مي‌فرمايد:

"خداوند تعالي‌ همه‌ شهداي‌ اسلام‌ مخصوصاً شهيد شما را با شهداي‌ كربلا محشور فرمايد".

امام‌ به‌مناسبت‌ انتخابات‌ مجلس‌ سوم‌، پيامي‌ فرستادند كه‌ براي‌ آنان‌كه‌ اهل‌ فكرو تأمل‌ هستند شايد عجيب‌ترين‌ پيام‌ امام‌ و براي‌ آنان‌كه‌ ذره‌اي‌ شك‌ در الهي‌ بودن‌ اين‌مسير مقدس‌ دارند بزرگ‌ترين‌ نردبان‌ براي‌ رسيدن‌ به‌ يقين‌ است‌.امام‌ دراين‌ پيام‌ كه‌براي‌ تشويق‌ مردم‌ به‌ حضور در انتخابات‌ صادر شده‌ بود و در حالي‌ كه‌ جبهه‌هاي‌ جنگ‌آرام‌ بود يكباره‌ گريزي‌ حماسي‌ به‌ مسائل‌ جنگ‌ مي‌زند و با استفاده‌ از همان‌ تأثير قيام‌امام‌ حسين‌ (ع)فرياد بر مي‌آورد كه‌ حسينيان‌ آماده‌ باشند و سه‌ هفته‌ بعد حملات‌ گسترده‌عراق‌ به‌ جبهه‌ها شروع‌ مي‌شود:

«ملت‌ شهيد پرور ايران‌ بدانند اين‌ روزها روز امتحان‌ الهي‌ است‌، روز پرخاش‌ عليه‌كساني‌ است‌ كه‌ با اسلام‌ كينه‌ ديرينه‌ دارند، روز انتقام‌ از كفر و نفاق‌ است‌، روز فداكاري‌است‌، روز عاشوراي‌ حسيني‌ است‌، امروز ايران‌ كربلاست‌، حسينيان‌ آماده‌ باشيد...نهراسيد... امروز روز حضور در حجلة‌ جهاد وشهادت‌ وميدان‌ نبرد است‌».

يكي‌ از تحولات‌ زمان‌ جنگ،‌ حركت‌ عظيم‌ رزمندگان‌ به‌ سوي‌ جبهه‌ها بود، يكي‌ از اين‌ها حركت‌ كاروان‌هاي‌ كربلا بود كه‌ چه‌ شوق‌عظيمي‌ در مردم‌ و حتي‌ امام‌ خميني‌ (ره‌) ايجاد كرده‌ بود؛ به‌طوري‌ كه‌ امام‌ در آن‌ زمان‌ در پيام‌هاي‌ مختلف‌ بارها اين‌ كلمه‌ را به‌كار مي‌برند كه‌ تأثير اين‌ كلمات‌ حماسي‌ را بر امام‌ و در نتيجه‌ بر مردم‌ و رزمندگان‌ از خود نشان‌ مي‌دهد.

امام‌ در پيامي‌ به‌مناسبت‌ سقوط‌ هواپيماي‌ مسافربري‌ در سال64 توسط ‌عراق‌ مي‌فرمايند: "مگر ما و شما هر روز شاهد اين‌ كاروان‌هاي‌ كربلا نيستيم‌ كه‌ با شور و شوق‌ و عشق‌ و عطش‌ به‌ پيشباز شهادت‌ مي‌روند...خداوند به‌ رزمندگان‌ جبهه‌ها اين‌ راهيان‌ كربلا پيروزي‌ نهايي‌ عنايت‌ فرمايد".

همچنين‌ در پيامي‌ به‌ سمينار "لبيك‌ ياامام‌" مي‌فرمايد: "خداوندا، به‌ ارتشيان‌، سپاهيان‌ وبسيجيان‌ و راهيان‌ كربلا اين‌ رزمندگان‌ خالص‌ و عارف‌ ما در مصاف‌ با دشمنان‌ خود موفقيت‌ عنايت‌ فرما".

و نتيجه‌ همين‌ كاروان‌هاي‌ كربلا، عمليات‌ عظيم‌ والفجر هشت‌ و تصرف‌ فاو (‌بزرگ‌ترين‌ ضربه‌ نظامي‌ به دشمن‌) بود.

امام‌ در پايان‌ جنگ‌ پس‌ از قبول‌ قطعنامه،‌ پيام‌ مظلومانه‌ و مهمي‌ به‌ مناسبت سالگرد كشتار حجاج‌ بيت‌ا... الحرام‌ و قبول‌ قطعنامه‌ صادر فرمودند. در آن‌ زمان‌ درحالي‌كه‌ نااميدي‌ به‌ سبب‌ حوادث‌ ناگوار سال 67 مردم‌ را فراگرفته و مناطق ‌مختلفي‌ به‌دست‌ عراق‌ افتاده‌ بود، متجاوزين‌ مغرورانه‌ فرياد پيروزي‌ سر مي‌دادند؛ اما اين‌ پيام‌ حماسي‌ چنان‌ آرامشي‌ به‌ مردم‌ و رزمندگان‌ داد كه‌ هيچ‌ چيز جاي‌ آن‌را نمي‌گرفت. اصل‌ اين‌ پيام‌ برگرفته‌ از حماسه‌ عاشورا و پيام‌هاي‌ حادثه‌ كربلا بود. شكست‌ در مقابل‌عمل‌ به‌ تكليف‌ معنا ندارد؛ همان‌گونه‌ كه‌ براي‌ امام‌ حسين‌ معنا نداشت. قسمت‌هايي‌ ازاين‌ پيام‌ نشاط بخش‌ و حماسه‌ آفرين‌:

"خوشا به‌ حال‌ مجاهدان‌، خوشا به‌ حال‌ وارثان‌ حسين(ع)، آمريكا بايد بداند كه شهادت در راه‌ خدا مسأله‌اي‌ نيست‌ كه‌ بشود با پيروزي‌ يا شكست‌ در صحنه‌هاي‌ نبرد مقايسه‌ كرد، مقام‌ شهادت‌ خود اوج‌ بندگي‌ و سير و سلوك‌ در عالم‌ معنويت‌ است... ما مي‌گوييم: تا شرك‌ و كفر هست‌ مبارزه‌ هست‌ و تا مبارزه‌ هست‌ ما هستيم...."

مي‌بينيم‌ كه‌ شهادت‌ و كربلا و امام‌ حسين،‌ مايه‌ اصلي‌ پيام‌هاي‌ امام‌ و بخصوص‌پيام‌هايي‌ است‌ كه‌ در لحظات‌ حساس‌ باعث‌ حفظ‌ روحيه‌ ايثارگري‌ و شهادت‌‌طلبي مردم‌ و رزمندگان‌ مي‌شد.

2 - تأثير حماسه‌ عاشورا بر روحيه‌ رزمندگان‌ در سال‌هاي‌ دفاع‌ مقدس‌

يكي‌ از بزرگ‌ترين‌ عمليات‌هاي‌ رزمندگان‌ در طول‌ جنگ‌ تحميلي،‌ عمليات‌ خيبر بود كه‌ در منطقه‌ هورالهويزه‌ با وسعت‌ عمل‌ بسيار زياد اجرا شد. به‌‌سبب آبي‌ - خاكي‌بودن‌ منطقه‌، جنگيدن‌ و حفظ‌ موقعيت‌ بسيار مشكل‌ بود. يكي‌ از محورهاي‌ عملياتي‌ اين ‌منطقه،‌ طلائيه‌ بود. تمركز آتش‌ دشمن‌ در طلائيه‌ كه‌ زميني‌ محدود است‌ بسيار زياد بود، از دست‌دادن‌ اين‌ منطقه‌، منجر به‌ از بين‌ رفتن‌ تمام‌ زحمات‌ در اين‌ عمليات‌ مي‌شد. فرماندهي‌ اين‌ قسمت‌ به‌ شهيد حاج‌ حسين‌ خرازي‌ سپرده‌ شد، او تمام‌ نيروهاي‌ تحت‌امر را جمع‌ كرده‌ مي‌گويد: "امشب‌ شب‌ عاشورا است‌، امام‌ دستور داده‌اند در طلائيه‌ عمل ‌كنيم‌، ما با تمام‌ توان‌ لشكر به‌ دشمن‌ خواهيم‌ زد، هركس‌ مي‌تواند بماند و هركس ‌نمي‌تواند آزاد است‌ برود".

آتش‌ فوق‌العاده‌ دشمن‌ در آن‌ منطقه‌ به‌قدري‌ زياد بود كه‌ شهيد حجت الاسلام‌ ميثمي‌ مي‌گويد: "هركس‌ در طلائيه‌ ايستاد اگر در كربلا هم‌ بود مي‌ايستاد". و بالاخره ‌مقاومت‌ رزمندگان‌ باعث‌ حفظ‌ اين‌ منطقه‌ شد.

در اين‌جا جمله‌اي‌ از سردار بزرگ‌ جنگ‌ تحميلي‌، دكتر چمران‌، مي‌آوريم‌ كه‌ او نيز امام‌ حسين‌ را راهنما و الگوي‌ خود مي‌داند: "من‌ پيشاپيش‌ شما پرچم‌ شهادت‌ را به‌ دوش‌ مي‌كشم‌ و هركس‌ به‌ راه‌ حسين ‌معتقد است‌ مي‌تواند مرا دنبال‌ كند...و آن قدر خواهيم‌ جنگيد تا به‌ افتخار شهادت‌ نايل‌شويم‌".

سخنراني‌هاي‌ امام‌ و مسئولان‌، زيارت‌هاي‌ عاشورا در جبهه‌، عزاداري‌ها براي امام‌حسين‌ در سنگر، همه‌ و همه‌ در تقويت‌ روحيه‌ رزمندگان‌ بسيار مؤثر بود.

بازوبند و پيشاني بندهاي‌ رزمندگان‌ و نوشته‌هاي‌ روي‌ آن‌ها كه‌ همه‌ و همه‌ الهام‌گرفته‌ از حماسه‌ عاشورا و امام‌ حسين‌ و اباالفضل‌العباس‌ بود، نشان‌ از تأثير عميق‌ نهضت‌ امام‌ حسين‌ بر رزمندگان‌ دارد.

«فهرست منابع»

1-قصص ،آيه 21.

2-موسوعه كلمات الامام حسين ،ص 61.

3- التهذيب ،شيخ طوسي ،ج 6، ص76.

4-فرهنگ عاشورا،ص 279.

5- فرهنگ عاشورا ،ص279.

6-صحيفه نور ،ج16،ص219.

7-مقتل خوارزمي،ج1،ص188 .

8-اورعي ،غلامرضا، انديشه امام خميني درباره تغيير جامعه ،ص232 .

9-امام خميني ،صحيفه نور ، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي ،ج 1،ص165

10-مقتل خوارزمي ،ج1،ص188

11-امام خميني ،ولايت فقيه ،ص177

12-امام خميني،قيام عاشورا در كلام وپيام امام خميني، مؤسسه تنظيم ونشر آثار امام خميني ،ص55

13- همان

14-امام خميني(ره)،درجستجوي راه از كلام امام ،دفتر دهم ،ص46

15-امام خميني،قيام عاشورا ،ص38

16-امام خميني ،ولايت فقيه ،ص173

17 – دربانی، محمدرسول ، تحلیلی از حماسه- تاریخی عاشورا
18 – كدی، نیك آر، ریشه های انقلاب ایران، ترجمه عبدالرحیم گواهی
19 – حسن ، حسن ابراهیم ، تاریخ سیاسی اسلام ، ترجمه ابوالقاسم پاینده
20 – مدنی ، سید جمال الدین ، تاریخ سیاسی معاصر ایران، ج 2
21 – امام خمینی ف صحیفه نور، ج 16 و ج 9
22 – شیرازی ، محمد ف جهادامام حسین و یارانش در شهر شهادت، ترجمه رضا موسوی
23 – مجموعه مقالات همایش امام حسین (ع)، اهداف و آثار قیام حسین(ع) ج 7 ، مركز چاپ و نشر مجمع جهانی اهل بیت و نشر شاهد،

پی نوشت:

1) صحیفه نور، ج 3، ص 8 .

2) همان، ج 16، ص 206 .

3) همان، ج 17، ص 60 .

4) همان، ج 18، ص 22 .

5) همان، ص 12 .