مرکز دانلود خلاصه کتاب و جزوات دانشگاهی

فهرست مطالب

عنوان صفحه

چكيده

مقدمه

فصل اول

1-1 هدف

1-2 پيشينه تحقيق

1-3 روش كار و تحقيق

فصل دوم

2-1 كفشك زباني ماهيان (cynoglossidate tongue soles)

2-1-1 ريخت شناسي كفشك زباني ماهيان

2-1-2 گونه هاي موجود در ايران

2-2 جايگاه سيستماتيك كفشك زبان گاوي

(cynoglossidate mar crolepidotus )

2-2-1 ريخت شناسي كفشك زبان گاوي (largescale tonguesole)

2-2-2 محيط زيست

2-2-3 ارزش اقتصادي

2-2-4 اندازه و وزن

2-2-5 پراكنش

فصل سوم

3-1 چربي ها

3-2 اسيد هاي چرب

3-2-1 مشخصات عمومي اسيدهاي چرب

3-2-2 خواص اسيدهاي چرب

3-3 ساختمان و خواص انوع چربيها

3-3-1 چربي هاي خنثي (اسيل گليسرولها):

3-3-2 فسفوگليسيريدها

3-3-3 اسفنكوليپيدها و كليكوليپيدها

3-3-4 موم ها ( waxed)

3-3-5 ليپيدهايي كه صابون نمي شوند

3-4 روغن ماهي (Fish oil)

فصل چهارم

4-1 مصرف شده

4-2 وسايل آزمايشگاهي مورد نياز

4-3 دستگاههاي مورد نياز

4-4 روش

4-4-1 تهيه نمونه هاي كفكش ماهي

4-4-2 استخراج مواد طبيعي از كبد و بافت عضله هاي كفشك زبان گاوي

4-4-3 مراحل عملي استخراج به روش bligh and dyer

4-4-4 استخراج و خالص سازي چربي ها

در روش Bligh and dyer

4-5-1 انديس كواتس (Kovts index )

4-6 شناسايي مواد طبيعي موجود در فاز –n هگزاني كبد و بافت عضله كيش ماهي ميگويي(alepes djedaba) با استفاده از دستگاه :GC/MS

4-6-1 مشخصات دستگاه GC/MS مورد استفاده:

فصل پنجم

5-1 نتايج ، تفسير داده ها و شناسايي طيف هاي GC-MS

5-2 بحث

پيشنهادات

فهرست جداول

عنوان صفحه

جدول 5-1 تركيبات شناسايي شده در فاز كلروفرمي كبد ماهي كفشك زبان گاوي

جدول 5-2 نتيجه گيري كلي در مورد تركيبات شناسايي شده در كبد ماهي كفشك

زبان گاوي

جدول 5-3 تركيبات طبيعي شناسايي شده در فاز كلروفرمي بافت عضله هاي كفشك

زبان گاوي

جدول 5-4 نتيجه گيري كلي در مورد تركيبات شناسايي شده در بافت عضله ماهي

كفشك زبان گاوي

فهرست شكل ها

 

 

 

 

چكيده :

در اين تحقيق مواد طبيعي و اسيد هاي چرب موجود در بافت كبد و عضله هاي كفشك
(cynoglossus macrolepidotus ) معروف به زبان گاوي با استفاده از روش bligh and dyer ) استخراج گرديد .

براي شناسايي اين مواد ابتدا كلروفرم كه به عنوان حلال مورد استفاده قرار گرفته بود توسط دستگاه rotary evaporator تبخير و سپس مواد در –n هگزان حل گرديد و به دستگاه GC-MS تزريق شد . با استفاده از كروماتوگرام جرمي و طيف هاي جرمي بدست آمده مواد طبيعي و اسيدهاي چرب بافت كبد و عضله با محاسبه انديس كواتس و مقايسه آنها با انديس كواتس استاندارد و نيز بررسي داده هاي طيفي ( GC-MS ) و مقايسه آنها با داده هاي استاندارد موجود در مراجع (Eight-peak ) شناسايي گرديد .

در كبد يازده تركيب شناسايي شد كه به palmitic acid با 98/14 درصد بيشترين مقدار مي باشد . ساير تركيبات شناسايي شده در كبد شامل oleic acid (30/12درصد) ، 1,3-cycloocta diene (97/7درصد) ، (E,E,E) 1,4,8-dodecatiene (75/5 درصد)، q-hexadecanoic acid (39/5درصد)، 5,8,11,14-eicosatetranenoic acid (08/4درصد) ، heptacosane (77/1درصد)،3-heptadecan-5,yne (24/1)،my ristic acid (66/5درصد)مي باشد . تركيبات شناسايي شده در بافت عضله شامل plamitic acid (15/4درصد) ، methyl eicosa-5,8,11,14,17-pentanoat (51/23درصد) ،stearic acid (35/8درصد) ، oleic acid(68/5درصد) ، nanan(74/6درصد) ، decane(06/3درصد) مي باشد .

 

 

 

مقدمه :

اسيدهاي چرب اشباع نشده با چند پيوند دو گانه ( PUFA-poly unstrated fatty acids) از نوع اسيد هاي چرب omega-3 و اسيدهاي چرب omega-6 جزو اسيدهاي چرب ضروري براي بدن انسان هستند كه بدن انسان توانايي ساخت اين اسيدهاي چرب اشباع نشده را ندارد و بايد از طريق مواد غذايي تامين گردد .

اسيدهاي چرب omega-3 بيشتر در بدن ماهي و بخصوص ماهي هاي روغني مثل شاه ماهي ، ماهي خال مخالي، ساردين ، پليچارد، ماهي آزاد و ماكرل يافت مي شود .

اسيدهاي چرب امگا 3 شامل (ALA) Alpha – linolenic acid و دو مشتق آن با اسامي Decoshexaenoic acid(DHA) و Eicosapentaenoic acid(EPA)
مي باشند .

در بدن ماهي ALA از طريق فعل و انفعالات بيوشيميايي EPA , DHA تبديل مي گردد . مشابه همين امر در بدن انسان نيز رخ مي دهد اما آنچه حائز اهميت است اين است كه ALA در بدن وجود نداشته و ساخته نمي شود ، بنابراين بايستي از طريق مواد غذايي(مثل ماهي و روغن ماهي كه يكي از منابع سرشار اسيدهاي چرب امگا 3 است ) به بدن برسد و همين نكته نشانگر ضرورت مصرف ماهي و غذاهاي دريايي مي باشد . [12] .

DHA براي عملكرد مغز، چشم و سيستم توليد مثل پستانداران ضروري است و تحقيقات اخير نشان مي دهد كه وجود آن به ميزان كافي در بدن باعث تعادل خلق و داشتن روحيه مثبت مي گردد .

EPA براي ساخته شدن پروستاگلايدينهاي ضروري براي عملكرد صحيح سيستم قلب و عروق حياتي هستند و در ساختمان غشاي سلولي نيز شركت مي كنند .

اسيدهاي چرب غيراشباع امگا 6 در روغن هاي گياهي مثل روغن آفتابگردان، روغن كنجد و روغن ذرت ، سويا و .. يافت مي شود [25] .

اسيدهاي چرب امگا 3 بازنجير كوتاه به نام اسيد آلفا لينولينك در روغن هاي گياهي خاصي مثل روغن برزك(كتاب) ، روغن كلزا(كانولا) و روغن گردو يافت مي شود[31].

اگر چه برخي از دانشمندان معتقدند بدن انسان مقاديري از امگا 3 موجود در روغن هاي گياهي را نياز دارد[21] .

ماهي يك منبع مهم است . گوشت ماهي منبع مهم پروتئيني و چربي به شمار مي رود و در مقايسه با ساير گوشت ها هضم راحتي دارد . روغن ماهي غني از ويتامين هاي D,A بوده و كبد ماهي يك منبع عظيم از ويتامين هاست . خوردن دو تا سه وعده ماهي در غذاي هفتگي بسيار موثر است .

براي استخراج چربي ها و از جمله اسيدهاي چرب از بافت هاي موجودات روشهاي مختلفي وجود دارد كه از جمله آن ها مي توان به روش استخراج ليپيدها با مخلوطي از هگزان و ايزوپروپانل ، روش ستون خشك ، روش Bligh and dyer و...اشاره كرد .

در اين پژوهش از روش Bligh and dyer استفاده گرديده است [20] .

هدف از انجام اين بررسي گامي در جهت شناخت تركيبات طبيعي موجود در بافت عضله و كبد گونه اي از ماهيان خليج فارس بنام ماهي كفشك با نام محلي زبان گاوي و نام انگليسي (largescale tonguesole) بوده است .

 

 

 

 

 

 

 

 

 

فصل اول

 

كليات

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

1-1 هدف

در سالهاي اخير تحقيقات وسيعي در مورد اثر تبليغات استفاده از ماهي و روغن ماهي انجام گرفته است .

نتيجه اين مطالعات اثرات مفيد آن را در بهبود و يا پيشگيري بسياري از بيماريها و نارسايي ها اثبات مي كند .

اين اثرات مثبت به دليل وجود اسيدهاي چرب اشباع نشده با چند پيوند دو گانه PUFA-(poly unsaturated fatty acdis) از نوع اسيدهاي چرب امگا 3 و اسيدهاي چرب امگا 6 در ماهي مي باشد .

اين اسيدها جزو اسيدهاي چرب ضروري براي بدن انسان هستند كه بدن انسان توانايي ساخت اين اسيدهاي چرب اشباع نشده را ندارد و بايد از طريق مواد غذايي (مصرف ماهي و آبزيان ) تامين گردند .

از فوايد و خواص ماهي و روغن ماهي مي توان به موارد زير اشاره كرد :

1- پيشگيري از بروز بيماري هاي قلبي و عروقي

2- افزايش تمركز و يادگيري

3- اثرات مفيد بر سيستم مغز و اعصاب

4- اثرات مثبت در افراد مبتلا به سرطان

5- كاهش ابتلا به بيماريهاي التهابي مانند آرتريت روماتوييد، آسم،پسوريازيس،اگزما،انواع آلرژي ها و...

6- كاهش سردردهاي عروقي و بيماري هاي كليوي

7- كاهش خطر سكته مغزي ، قلبي و انسداد رگ ها

8- كاهش درد و سختي مفاصل در بيماريهاي رماتيسم مفصلي

9- درمان خشكي چشم

10-كمك به كاهش وزن بدن(امگا 3 باعث بهبود بخشيدن به عملكرد تك تك سلولهاي بدن مي شود . )

11-كمك به گردش خون و ممانعت از لختگي خون در رگ ها

12-با تحريك تشكيل كلاژن موجب شادابي پوست مي شود.

13-اثرات مثبت روي سلولهايي كه بوسيله نيكوتين در افراد سيگاري از بين مي روند .

14-كاهش افسردگي در افراد

15-افزايش قدرت سيستم دفاعي بدن

تمامي عوامل ذكر شده و رشته تحصيلي ، نگارنده را بر آن داشت كه پژوهش حاضر را در راستاي شناسايي مواد طبيعي موجود در كبد و بافت عضله ماهي كفشك زبان گاوي (cynoglossus macrolepidotus) را به انجام رساند تا از اين طريق سهم كوچكي در تضمين سلامتي هموطنان خود داشته باشد .

1-2 پيشينه تحقيق

روغن ماهي منبع سرشاري از اسيدهاي چرب غير اشباع(PFUA) و ويتامين هاي محلول در چربي است و داراي خواص دارويي و صنعتي قابل توجهي مي باشد . كاربردهاي اين روغن تا قبل از سال 1956 ميلادي بيشتر در موارد صنعتي از قبيل صنايع چرم ، صابون ، رنگ ، مارگارين و... بوده است ولي از آن زمان به بعد با پي بردن به ارزش دارويي روغن ماهي تحقيقات وسيعي در زمينه آن انجام گرفته است . وجود اسيدهاي چرب غيراشباع به خصوص از خانواده -3 و ويتامين هاي محلول در آن باعث شده كه اين روغن نقش مهمي در درمان بيماريهاي قلبي و بعضي از سرطان ها ، درد مفاصل ، آسم و... و به طور كلي افزايش سيستم دفاعي بدن در مقابل بيماريها داشته باشد .

در سال 1958، مطالعات Zutphen اولين سري مطالعاتي بود كه رابطه معكوس بين مصرف ماهي و بيماري هاي قلبي را نشان داد .

(daviglus , M.L.,1997,Hu,F,B.,etal.,2003,Dolecek,T.A.,1991)

Gurr در سال 1993 در انگلستان به بررسي توصيفي تاثير اسيدهاي چرب -3روي چربي هاي خون پرداخته است . مهمترين تاثير اسيدهاي چرب -3 روغن ماهي ، كاهش دادن VLDL پلاسما مي باشد . چون اين ذرات غني از تري گليسيريد هستند بنابراين تاثيرعمده اسيدهاي چرب -3 روي كاهش غلظت گليسيريد پلاسما مي باشد .(Gurr,M.,1993)

بسياري از مطالعات ديگر نشان داده اند كه مصرف متوسط PUFA از نوع n-3 مقدار تري گليسيريد پلاسماي بيماران و افراد سالم را پايين مي آورد . همچنين تحقيقات نشان داده اند كه رژيم غذايي سرشار از MUFA كه در روغن ماهي فراوان يافت مي شود مقدار كلسترول تام و كلسترول LDL پلاسما را كاهش مي دهد اما موجب كاهش HDL نمي شود (Gurr,M.,1993) .

اسيدهاي چرب ضروري (EFAS) شناخته شده ترين تركيبات مفيد براي بيماريهاي قلبي – عروقي است . در نوامبر 2002، انجمن قلب آمريكا توصيه هايي در خصوص سلامتي بزرگسالاني كه حداقل هفته اي دوبار ماهي مي خورند ( بخصوص ماهي حاوي مقادير زياد DHA,EPA) ، منتشر نمود. (Kris-Etherton,P.M.,etal.,2002.,carroll,D.N., etal.,2002) بيشترين توجه روي اسيدهاي چرب ، ناشي از مطالعات انجام گرفته در سال 1975 بر روي اسكيموهاي گرينلند بود . محققين مغايرت مصرف زياد چربي در رژيم غذايي اسكيموها و پايين بودن نرخ بيماريهاي قلبي- عروقي را كشف كردند (Dyerberg,J.,etal.,1987) در بررسي و تحقيق انجام گرفته در سال 2001، محققان دريافته اند كه جايگزين نمودن 10% از چربي اشباع شده در رژيم غذايي موش صحرايي با روغن گل گاو زبان و روغن نوعي پامچال وحشي(Epo)، اثرات بازدارنده در افزايش كلسترول كل و غلظت كلسترول LDL دارد . ( Fukushima,M.,etal.,2007) .

مطالعات ديگر نشان داده است كه مصرف روغن ماهي در كاهش بيماري فشار خون به ويژه در بزرگسالان موثر مي باشد .

(Geleijnse,J.M.,et.,2002,Appel,L,J.,1999,Toft,I.,et.,1995)

مقادير كم اسيد چرب امگا-3 در درمان بيماري افسردگي بكار مي رود. طي بررسي بعمل آمده در سال 2002، محققين دريافتند كه با مصرف يك گرم در روز EPA، افسردگي طويل المدت بيماران بهبود مي يابد .

(peet,M.,eral.,2002,maes,M.,etal.,1999,Nruinsma,k.,A.,etal.,2000)

عوارض پوستي نظير اگزما، التهابات پوستي نشان داده اند كه با اسيدهاي چرب ضروري (EFA) ، به ويژخ GLA ( گامالينولينگ اسيد) قابل درمان هستند .

(chung,s.,etal.,2002,horrobin,D.F.2000) مكانيسم عمل GLA در جهت كمك به عوارض پوستي ناشناخته است . تحقيقات انجام گرفته در دانشگاه Inha كشور كره ؛ روشن ساخت كه استفاده از Epo (روغن ماهي پامچال وحشي) التهاب و زخم هاي پوستي را بهبود مي دهد . لذا محققين به اين نتيجه رسيدند كه ماده GLA موجود در EPO احتمالا با سيستم ايمني بدن در ارتباط است . (Yoon,s.,ETAL.,2002) .

امگا-3 در معالجه بيماران رواني نيز بسيار موثر است . محقيقن در تحقيقات ديگر به اين نتيجه رسيده اند كه LCPUFAS ( اسيدهاي چرب اشباع نشده با زنجير طولاني) براي رشد و پيشرفت كودكان نيز ضرروي است . حتي در بزرگسالان تحقيقات كلينيكي نشان داده است كه Lcpufas در جلوگيري از خونريزي مغزي ، حفاظت و سلامت بيشتر مغز و بزرگتر شدن آن دخالت دارد . (lavque,E.,etal.,2002) .

غير از EFAS ( اسيدهاي چرب ضروري)، چربي هاي ديگري نيز هستند كه براي سلامتي انسان مفيدند . CLA(اسيدهاي لينولئيك مزدوج) از نظر ساختاري شبيه به لينولئيك اسيد (LA) از خانواده امگا-6 است ، اگر چه CLA دو پيوند دوگانه دارد كه در موقعيت هاي مختلفي قرار دارند . LA دو پيوند دوگانه در موقعيت كربنهاي 9و12 از طرف دم دارد .

دو ايزومر فعال CLA پيوندهايي در Trans-11.cis-9 و trans-10 و cis-12 دارد.

CLA شامل اثرات بيولوژيكي فراواني است . مطالعات در جانوران و انسان ها نشان داده است كه جايگزيني CLA باعث كاهش چربي بدن و افزايش مقدار عضلات كم چرب مي شود. افزايش عضلات كم چرب ، يكي از بارزترين ويژگي هاي افراد ورزشكار است . CLA توانايي سلولهاي چربي را براي بالا بردن چربي خون كاهش مي دهد و مانع از تشكيل سلول هاي چربي ديده مي شود. اسيد لينولئيك مزدوج نيز به سوختن چربي ها تا حد زيادي كمك نموده و اين امر منجر به كاهش چربي و افزايش مقدار ماهيچه ها مي گردد

(Blankson,H.,et al.,2002) .

CLA در درجه اول يك معرف بازدارنده شيميايي ، در جلوگيري از بيماري سرطان سينه است جنبه مثبت ديگري از CLA ، تاثير بر متابوليسم چربيها است . محققان با تحقيقات انجام شده در موش هاي صحرايي دريافته اند كه CLA در رژيم غذايي ، غلظت چربيهاي كبد را از طريق پايين آوردن سنتز تري گليسريدها و افزايش اكسيداسيون اسيدهاي چرب كاهش داده است .

(rahman,S.M.,et al.,2002)

مغز يكي از اندام هايي است كه نياز به اسيد چرب غير اشباع امگا- 3 دارد . بافت اين اندام به ويژه غني از DHA است ، كه ارتباط نزديكي بين مصرف اين اسيد چرب و رسوباتش در غشاء سلولي نشان مي دهد .

(rapoport,S.I.,etal.,2007)

با توجه به اثرات مفيد و سودمند و توصيه مي شود مادران آينده ، ماهي را در رژيم غذايي شان به عنوان منبعي از اسيدهاي چرب غيراشباع وارد نمايند .

(koletzko,B.,etal.,2007 ) .

دو كوزاهگزاانوئيك اسيد (DHA ) اسيد چربي است كه بافت مغز انسان را تشكيل مي دهد و بخصوص در ماده خاكستري مغز و شبكيه چشم و در غشاء بافتهاي عصبي بوفور يافت مي شود و كمبود آن با بيماري هاي عصبي شامل حواس پرتي ، افسردگي و كم عقلي همراه است .

DHA بويژه براي كودكان وجنين حائز اهميت است . DHA موجود در ماهي و اندامهاي گوشتي جانوران توسط فيتوپلانكتون ها در دريا توليد مي شود.

(Kyle ,david,J.,2007,Levine,etal.,1997,farkas,E.,etal.,2002)

خوردن ماهي يك يا دوبار در هفته خطر ابتلا به بيماري هاي قلبي را نسبت به افرادي كه ماهي مصرف نمي كنند به ميزان 50% كاهش مي دهد .

(kromhout,D.etal.,1985,albert,C.M.,etal.,1998)

تحقيقات اخير نشان داده است كه مصرف روغن ماهي اثرات مفيدي در بيماري رمانتيسم و التهاب مفاصل دارد، كه اين موضوع شاهدي بر اين مدعاست كه موجود در ماهي خواص ضد التهابي دارد.

(calder,p.c.,2002,Navarro,E.,etal.,2000,kremer,IM.,2000)

اسيدهاي چرب امگا-3 براي سلامتي انسان بسيار مفيد است ، همچنين براي توسعه و عملكرد ارگانهاي اصلي و عكس العمل فيزيولوژيكي و بيوشيميايي جانداران ضروري مي باشد .

(Meyer,B,J.,etal.,1999)

مصرف 5/5 گرم از امگا-3 در هر ماه خطر ابتلا به بيماري هاي قبلي و عروقي را 50% كاهش مي دهد و از بروز سرطان جلوگيري مي كند .

(Horrocks,L.A.,etal.,1999,larsson,SC.,et al.,2004)

محققان دانماركي گزارش كردند كه زناني كه از ماهي يا غذاهاي دريايي هفته اي يك بار استفاده مي كنند در شانزده هفته اول بارداري، خط به دنيا آوردن نوزداني با وزن كمتر از 2500گرم در آنان ، 6/3 بار كمتر از زناني است كه ماهي يا غذاهاي دريايي استفاده نمي كنند .

(olsen,et al.,2002)

Whelton و همكارانش به اتفاق He و همكارانش نشان دادند كه خطر ابتلا به بيماري هاي قلبي – عروقي در افرادي كه يكبار در هفته ماهي مصرف مي مانند 15% كمتر از افرادي است كه يكبار در ماهي مصرف مي كنند .

(whelton,s.p.,et al.,2004,He,K.,et al.,2004,laef,A.,etal.,1988)

طي مطالعات انجام گرفته مظفريان و همكارانش نشان دادند كه مزايا و فوايد مصرف ماهي بستگي به نوع گوشت و محتويات آن دارد . مصرف ماهي تن يا ماهي كبابي يا پخته در ارتباط با كاهش خطر بيماريهاي قلبي – عروقي و آريتيم مي باشد ، اما مصرف ماهي سرخ كرده خطر ابتلا به بيماري قلبي- عروقي را افزايش مي دهد همچنين خطر ابتلا به آريتمي قلبي در افرادي كه 1-4 بار در هفته ماهي مصرف مي نمايند ، 28% كمتر از افرادي هس كه يكبار در ماه ماهي مي خورند .

(Mozaffarian,D.,et al.,2003)

شناسايي و جداسازي DHA,EPA موجود در جلبك ها كه پيش از آن در ماهي كشف گرديده بود توسط J.suhimoto در سال 1925 انجام گرديد [1] .

در اوايل دهه 1950 مطالعات بر روي تاثير اسيدهاي چرب بر روي كلسترول پلاسماي خون به صورت گسترده اي آغاز گرديد .

دو دانشمند كانادايي به نامهاي William j.dyer , E.graham bligh در سال 1959 از موسسه تحقيقات دريايي و ماهيگيري هاليفاكس با هدف تعيين تاثير انجماد ماهي بر ميزان كيفيت چربي ها و مواد طبيعي موجود در آن منجر به ايجاد روشي ساده ، سريع و دقيق براي استخراج تركيبات طبيعي ماهي گرديد كه به نام روش bligh and dyer شهرت يافت . اين روش در ابتدا بر روي بافت عضله مورد استفاده قرار گرفت ، ولي پس از آن براي استفاده بر روي ساير بافت ها نيز با موفقيت بكار گرفته شد. [20]

در مورد ميزان انباشتگيي چربي در قسمت هاي مختلف بدن ماهي براي نخستين بار تحقيقاتي توسط standby انجام گرديد [29]. بر اساس يافته هاي او قسمتهاي شكمي و سرحاوي چربي بيشتري نسبت به بخشهاي انتهايي ( دمي ) هستند .

Ackman و همكارانش در سال 1975 با رويكردي مقايسه اي به بررسي اسيدهاي چرب دو گونه ماهي پرداختند. همچنين اين دانشمند در سال 1988 به بررسي ميزان و نوع چربي ها و مواد پروتئيني ماهي هاي منطقه نوااسكوشيا ( nova scptia) در جنوب شرقي كانادانيز پرداخت [17] .

در سال 1975 تا 1977 دانشمند آمريكايي exler و همكارانش با هدف يافتن تاثير جغرافيايي محل زندگي و محل صيد ماهي بر ميزان چربي موجود در ماهي ها به بررسي تركيبات طبيعي موجود در يازده گونه هاي مختلف پرداختند .

Hearn و همكارانش در آمريكا و در سال 1987 به بررسي چربي و اسيدهاي چرب چهل و يك گونه ماهي از آبهاي سواحل شرقي آمريكا پرداختند .

Rainuzzo و همكارانش در سال 1992 در نروژ به مطالعه اسيدهاي چرب لاروهاي چهارگونه ماهي دريايي پرداختند .

Pal و همكارانش در سال 1998 اسيدهاي چرب و چربي هاي كبد سفره ماهي را شناسايي كردند .

Ackman در سال 2000 در مقاله اي بسيار جالب به بررسي تاثير اسيدهاي چرب بر عملكردهاي مختلف مغز پرداخته است .

در سال 2003 دو محقق به نام هاي z.teskered , m.tomec از مركز تحقيقاتي اقيانوس شناسي و زيست محيطي كرواسي بر روي ارزش غذايي ماهي گول قرمز
(erthrophthalmusl rudd (scard in ius تحقيق كردند .

علاوه بر فعاليت هاي فوق پايان نامه هاي زير در دانشكده علوم و فنون دريايي دانشگاه آزاد اسلامي واحد تهران شمال و به راهنمايي آقاي پروفسور عبدالحسين روستائيان به انجام رسيده است :

سميعي در سال 1381 مواد آلي فرار در كبد شير ماهي را استخراج وشناسايي كرد.

محراجي در سال 1382 مواد آلي فرار در كبد ماهي هامور را استخراج و شناسايي كرد .

موكابي در سال 1383 مواد طبيعي موجود در كبد و بافت عضله هاي سفيد را استخراج وشناسايي كرد .

فتوحي در سال 1383 مواد طبيعي موجود در كبد و بافت عضله هاي ماهي شوريده را استخراج و شناسايي كرد .

سهرابي در سال 1383 مواد طبيعي موجود در كبد و بافت عضله هاي ماهي حلواي سفيد را استخراج و شناسايي كرد .

نيك حسيني در سال 1383 مواد طبيعي موجود در كبد و بافت عضله هاي ماهي حلواي سياه را استخراج و شناسايي كرد .

عربي در سال 1383 مواد طبيعي موجود در كبد و بافت عضله هاي ماهي قزل آلاي رنگين كمان را استخراج و شناسايي كرد .

اسماعيل زاده در سال 1383 مواد طبيعي موجود در كبد و بافت عضله هاي ماهي مفال اوراتوس را استخراج و شناسايي كرد .

خدنگ در سال 1383 مواد طبيعي موجود در كبد و بافت عضله هاي ماهي گيش ماهي ميگويي را استخراج و شناسايي كرد .

1-3 روش كار و تحقيق :

در اين پژوهش تركيبات موجود در كبد وبافت يك گونه از كفشك زباني ماهيان بنام كفشك هاي زبان گاوي (cynoglossus marolepidotus ) به صورت جداگانه با استفاده از روش bligh and dyer استخراج شد (bligh and dyer1959) پس از تبخير كامل حلال با استفاده از دستگاه تبخير كننده چرخان .

(rotary evaporator) نمونه هاي رقيق شده به دستگاه گاز كروماتوگرافي مجهز به طيف سنج جرمي (GC-Mass ) تزريق شده و طيف هاي جرمي تركيبات به دست آمده با استفاده از مراجع (eight peak) و محاسبه انديس كواتس (ki) و مطابقت آنها با انديس هاي كواتس استاندارد، تركيبات موجود در فاز كلروفرمي شناسايي گرديد .

جزئيات اين امر در فصل چهارم پايان نامه به تفصيل شرح داده است .

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

فصل دوم

 

كفشك زباني ماهيان

(cynoglossidate tongue soles)

كفشك زبان گاووي

(cynoglossidate mar crolepidotus )

 

 

 

 

2-1 كفشك زباني ماهيان (cynoglossidate tongue soles)

كفشك زباني ماهيان ، ماهياني هستند كه داراي بدني به صورت گرد يا كشيده با ضخامت بسيار كم مي باشند كه به دليل اين ضخامت كم كه در حدود 4-2 سانتي متر مي باشد به ماهي هاي زبان معروف گرديده اند .

كفشك زباني ماهيان داراي يك ، دو يا سه خط جانبي در روي بدنشان مي باشند . اين ماهي ها داراي دو چشم كنار هم مي باشند كه در سمت چپ يا از راست خط جانبي بدنشان قراردارند و باله هاي پشتي و مخرجي در اين ماهي ها به باله هاي دمي پيوسته اند و استخوان هاي بسيار ريزي در اطراف اين باله ها قرار دارد . حداكثر اندازه طول بدن در كفشك زباني ماهيان 38 سانتي متر و به طور متوسط تا 30 سانتي متر مي رسد .رنگ كفشك زباني ماهيان از قرمز مايل به قهوه اي يا خاكستري مايل به زيتوني و يا قهوه اي مايل به خاكستري متغير است . كفشك زباني ماهيان بصورت بنتيك زندگي مي كنند(كف زني هستند ) و روي بسته هاي گلي وشني فلات قاره زيست مي كنند و تغذيه آن ها از كرم ها و بي مهرگان كفزي مي باشد ، در هنگام شنا توسط باله هاي بهم پيوسته خود به صورت موجي شنا مي كنند و در هنگام خطر براي دفاع از خود مكانيسم استتار را به كار مي بندند

2-1-1 ريخت شناسي كفشك زباني ماهيان

شكل كلي بدن اين ماهيان اغلب بصورت كشيده ،نسبتا لاغر و شبيه زبان گاو بوده و چشم ها در سمت چپ خط جانبي بدون قرار دارند و رنگ بدن آنها غالبا قرمز مايل به قهوه اي مي باشد و در گونه اي ديگر از كفشك زباني ماهيان چشم ها در سمت راست خط جانبي بدن قرار دارند و شكل بدن مستطيلي و بيضي شكل بوده و نسبتا پهن تر مي باشند رنگ بدن آن ها خاكستري مايل به قهوه اي بوده و به كفكش هاي گرد نيز شهرت دارند . اين دو نوع كفشك ذكر شده در خليج فارس بيشتر صيد شده و خوراك بسيار خوب و لذيذي به شمار مي آيند .

ولي در برخي ديگر از كفشك زباني ماهيان شكل بدن نسبتا كوتاه و بيضي بوده و چشم ها در سمت راست خط جانبي بدن قرار دارند، اين گونه كفشك زباني ماهيان بسيار كوچك بوده و بدون اهميت اقتصادي مي باشند .

علاوه بر تفاوت هاي ذكر شده در انواع مختلف كفشك ماهيان ، تفاوت هاي بسيار زيادي نيز در تعداد شعاع باله هاي پشتي ، شكمي ، سينه اي ، مخرجي و تعداد فلس هاي روي خط جانبي... و بسياري تفاوت هاي ديگر نيز وجود دارد كه ازذكر انها دراين فصل صرف نظر مي شود .

2-1-2 گونه هاي موجود در ايران

تا كنون بيش از 10 گونه زباني ماهيان در درياهاي جهان شناسايي شده است كه سه نوع از آن ها در درياهاي ايران ( خليج فارس و درياي عمان ) پراكنده هستند .