مرکز دانلود خلاصه کتاب و جزوات دانشگاهی

مرکز دانلود تحقیق رايگان دانش آموزان و فروش آنلاين انواع مقالات، پروژه های دانشجويی،جزوات دانشگاهی، خلاصه کتاب، كارورزی و کارآموزی، طرح لایه باز کارت ویزیت، تراکت مشاغل و...(توجه: اگر شما نویسنده یا پدیدآورنده اثر هستید در صورت عدم رضایت از نمایش اثر خود به منظور حذف اثر از سایت به پشتیبانی پیام دهید)

نمونه سوالات کارشناسی ارشد دانشگاه پیام نور (سوالات تخصصی)

نمونه سوالات کارشناسی دانشگاه پیام نور (سوالات تخصصی)

نمونه سوالات دانشگاه پيام نور (سوالات عمومی)

کارآموزی و کارورزی

مقالات رشته حسابداری و اقتصاد

مقالات علوم اجتماعی و جامعه شناسی

مقالات روانشناسی و علوم تربیتی

مقالات فقهی و حقوق

مقالات تاریخ- جغرافی

مقالات دینی و مذهبی

مقالات علوم سیاسی

مقالات مدیریت و سازمان

مقالات پزشکی - مامایی- میکروبیولوژی

مقالات صنعت- معماری- کشاورزی-برق

مقالات ریاضی- فیزیک- شیمی

مقالات کامپیوتر و شبکه

مقالات ادبیات- هنر - گرافیک

اقدام پژوهی و گزارش تخصصی معلمان

پاورپوئینت و بروشورر آماده

طرح توجیهی کارآفرینی

آمار سایت

آمار بازدید

  • بازدید امروز : 2064
  • بازدید دیروز : 2206
  • بازدید کل : 13043727

مقاله34-زمينه‌ها و چگونگي جنگ‌هاي رِدّه 150 ص


مقاله34-زمينه‌ها و چگونگي جنگ‌هاي رِدّه 150 ص

فهرست مطالب

مقدمه ...... ... 1

معرفي منابع . ... 5

بخش يكم: مبحث فقهي ارتداد ... . 9

ـ بررسي مفاهيم و انواع ارتداد و احكام مربوط به آنها . . 9

ـ تعريف ارتداد ..... . 9

ـ انواع ارتداد . .... 10

ـ شرايط احراز ارتداد ...... 13

ـ سير تاريخي ارتداد در اسلام ... .. 14

ـ ارتداد در قرآن .. .. 17

ـ ارتداد در حديث ... 19

ـ راههاي اثبات ارتداد .. 21

ـ موجبات ارتداد ... 22

ـ مجازاتهاي ارتداد .. 24

بخش دوم: تحولات جامعه عربستان از پيش از اسلام تا مرگ پيامبر

ـ موقعيت جغرافيايي مناطق درگير در نبرد . .. 30

ـ وضعيت سياسي جامعه عربستان در آستانه ظهور اسلام . 31

ـ وضعيت اقتصادي جامعه عربستان در آستانه ظهور اسلام .. .. 34

ـ بافت فرهنگي و ديني جامعه عربستان در آستانه ظهور اسلام ................ 36

ـ نتيجه تحليلي تحولات جامعه عربستان در آستانه‌ي ظهور پيامبر(ص)...... 42

جامعه عربستان در آستانه مرگ پيامبر

ـ وضعيت جامعه عربستان در آستانه مرگ پيامبر .... ... 45

ـ چگونگي ايمان اعراب و گسترش اسلام در شبه‌جزيره عربي .................. 47

ـ اشرافيت قريش و آيين اسلام .. .. 49

بخش سوم: مساله جانشيني و وضعيت دولت اسلامي پس از مرگ پيامبر

ـ بررسي و نقد ديدگاههاي مختلف درباره جانشيني پيامبر ........................ 54

ـ زمينه‌هاي ذهني به قدرت رسيدن ابوبكر ..... .. 59

زمينه‌هاي عيني به قدرت رسيدن ابوبكر ..................................................... 60

ـ تدبيرها و ترفندهاي ابوبكر در كسب و تحكيم قدرت ............................... 65

ـ نتيجه‌گيري

بخش چهارم: ايده‌هاي انگيزه های ايجاد جنگ های ارتداد

ـ بررسي و نقد ايده‌هاي موجود در باب دلیل جنگ های رده .................... 68

ـ ماهيت جنگ‌هاي ارتداد در پرتو الگوی نظری .......................................... 72

بخش پنجم : جنگ‌هاي رده در نجد ، بحرين و عمان

ـ هجوم قبايل پيرامون مدينه ....................................................................... 84

ـ طليحه ........................................................................................................ 86

ـ عقايد و تعالیم طليحه ................................................................................ 89

ـ شورش‌هاي پراكنده پس از سركوب طليحه.............................................. 92

ـ سركوب قبايل بني عامر ............................................................................ 92

ـ نبرد جواء و سركوب بنی سليم ................................................................ 93

ـ نبرد ظفر ................................................................................................... 94

ـ مسيلمه ...................................................................................................... 95

ـ عقايد و تعاليم مسيلمه ............................................................................ 100

ـ سجاح ..................................................................................................... 103

ـ جدايي مالك بن نوير از سجاع و كشته‌شدنش به دستور خالد .............. 108

ـ نبرد دباء و سركوب ارتداد عمان ........................................................... 112

ـ ارتداد بحرين .......................................................................................... 113

بخش ششم: جنگ‌هاي رده در يمن

ـ چگونگي قيام اسود عنسي و فرجام كار او ............................................ 117

ـ تعاليم و آموزه‌هاي ديني اسود عنسي..................................................... 120

ـ شورش قبس بن عبديغوث بر سر امارت ............................................... 122

ـ برگشت مردم حضر موت و كنده از آيين اسلام ................................... 124

نتيجه نهايي ............................................................................................... 131

فهرست منابع ............................................................................................ 134

مقدمه

الف) اهمیت موضوع : ظهور اسلام منشاء تحولات بزرگی در تاریخ جهان گردید که بر همگان پوشیده نیست . تازیان در پرتو این آیین توانستند شاهنشاهی بزرگ ساسانی را از گردونه تاریخ خارج سازند و سرزمینهای بزرگی را از قلمرو روم شرقی تسخیر نمایند. اعراب به نام اسلام تمدن ایرانی را لگدمال تاراج خویش کردند، هر چند پس از مدتی بر ویرانه های آن به همت ایرانیان تمدن ایرانی- اسلامی دوباره پایه ریزی گردید. از آنجائیکه سرکوب شورشهای موسوم به ارتداد سرآغاز حرکت تهاجمی اعراب مسلمان به سرزمینهای هم جوار بود، بررسی و تحلیل آن بخصوص نقشی که نتیجه این جنگها در ایجاد وحدت در میان اعراب شبه جزیره عربستان داشت اهمیتی فراوان دارد که متاسفانه در مطالعات تاریخی صدر اسلام مورخان معمولا از آن سرسری می گذرند.

سوای از مساله فوق، شناخت اینکه با وجودیکه اعراب در زمان حیات پیامبر اسلام را پذیرفته بودند،چرا پس از مرگ او به سرعت از این آیین برگشتند، خود مبحثی مهم است که موضوعی جالب و جذاب در زمینه مطالعه جامعه شناسی تاریخی برای ما فراهم می آورد.

جایگزینی دین اسلام به جای ادیان و باورهای دیگر در جامعه عربستان و فراگیر شدن آن نیز می تواند مبحثی جالب در حیطه جامعه شناسی دین باشد که هر چند موضوع مستقیم بررسی ما نیست ، اما از آن جاییکه تضاد دینی بهانه اصلی جنگهای موسوم به "ارتداد"

می باشد بررسی تحولی که دین اسلام از این منظر ایجاد کرد و مقاومت در برابر آن،

می تواند مقدمه لازمی برای این چالشها باشد که ما نیز به فراخور بحث نیم نگاهی بدان

داشته ایم.

همچنین تفسیر و تحلیل این نبردها و تاثیری که در تحکیم مشروعیت حکومت مدینه ایجاد کرد ماده خام خوبی است برای تبیین چگونگی استقرار نظام سیاسی خلافت و بخصوص مباحثی که در پرتو چالشهای جانشینی در حیطه معرفتی اندیشه سیاسی در عالم اسلام نزد اندیشمندان مسلمان پس از آن پدید آمد؛ و نیز در بازخوانی مجدد این رویدادها می توان تحلیل تاریخی متفاوتی از چگونگی سیر حوادث منتهی به جنگهای رده، چگونگی انجام آنها و نیز نتایج حاصله ارایه داد که نگارنده در اینجا کوشیده است به وسع اندک خویش بدان بپردازد.

ب) پیشینه موضوع :در خصوص جنگهای ارتداد سوای از منابع عمومی تاریخ اسلام و برخی از کتابهای توصیفی که پیرامون این موضوع مورخان مسلمان نوشته اند و ما در معرفی منابع آنها را نقل کرده ایم ، منابع متاخری نیز در این خصوص به رشته تحریر درآمده است که برخی به زبان تازی و بعضی به زبان پارسی است ، اینها عمدتا به نقل روایی رویدادها اکتفا کرده و جز چند برداشت خاص فرقه ای از حوادث، جملگی تحلیل یکسانی از چرایی حوادث ارائه نموده اند که ما آنها را در فصل " بررسی ایده های موجود در باب ارتداد" آورده ایم، ماخذ عربی موجود در دسترس ما در خصوص جنگهای ارتداد عبارتند از " حروب الرده" از محمد احمد باشمیل[1]؛ و " حرکه الرده "[2] از علی العتوم؛ و " حروب الرده" از زاهیه الدجانی[3] و نیز کتابی از محمد حسین هیکل درباره زندگی ابوبکر که در آن به جنگ های ارتداد نیز پرداخته شده است[4] ماخذی که در زبان فارسی بدین موضوع پرداخته اند عبارتند از " تاریخ پیامبران دروغین در صدر اسلام" نوشته دکتر بحریه اوچ اوک که همانطور که از نامش پیداست تنها به مدعیان نبوت جنگهای ارتداد می پردازد، کتاب دیگری که در این خصوص نگاشته شده است " جنگهای ارتداد و بحران جانشینی پیامبر (ص)" نوشته علی غلامی دهقی می باشد که علی رغم بررسی کلی جنگهای ارتداد، در مبحث تحلیلی این جنگها جز ارایه یک دیدگاه شیعی که آن را نیز بررسی نموده ایم، تنها به ذکر ایده های عنوان شده در دیگر منابع اکتفا کرده است . پایان نامه ای تحت عنوان " ریشه ها و ماهیت رده در یمن" در مقطع کارشناسی ارشد توسط " محمد حسن اللهی زاده" در دانشگاه تربیت مدرس دفاع گردیده که آن نیز هم همانطور که از نامش پیداست، تنها قلمرو محدود یمن را مورد مطالعه قرار داده است و در باب ارایه دیدگاهی نوین همانند منبع قبل است.

پرسشها و مفروضات ( تئوری ها): پرسش اصلی ما در این تحقیق این است که دریابیم عامل اصلی ای که موجب پیدایش جنگ های "رده" شده چه بوده است اما در کنار آن پرسشهای فرعی دیگری مانند نحوه و دلیل به خلافت رسیدن ابوبکر و عوامل تثبیت کننده قدرت او ؛ دلایل حمایت قبایل منطقه حجاز از اسلام و عدم ارتداد آنان ؛ چرایی کامیابی اولیه برخی شورشهای ارتداد و پاسخ به چرایی ناکامی نهایی این شورشها را بررسی می نماییم.

مفروضات ما در این خصوص علاوه بر ایده های موجود مانند ریشه های اقتصادی ارتداد و پرهیز از پرداخت زکات، و نیز رقابت های قبیله ای و مخالفت با سلطه قریشیان بر دو ایده اصلی ، نخست تمایل جامعه عرب به بازگشت به وضع نخستین خویش و مخالفت با سلطه یک دولت مرکزی مقتدر که سلب کننده آزادی آنان است، و نیز تمایل برخی افراد فرصت طلب در بهره جویی از قدرت کاریزمایی قدرت پیامبر و جایگزینی خویشتن با تغییر و تبدیل شکل کاریزما از قبیله و آیین پیامبر به قوم و دین خویش استوار می باشد . که تمامی اینهادر بخش " بررسی و نقد ایده های موجود در باب ارتداد" به تفصیل آمده است .

ت) چهارچوب نظری این تحقیق بر ایده های موجود در جامعه شناسی تاریخی تحلیل تحول طبقاتی جوامع و نیز جامعه شناسی سیاسی با استفاده از چارچوب تحلیلی ماکس وبر در باب ساخت سیاسی قدرتها و انواع سیادت ها مبتنی می باشد.

ث) سازماندهی مطالب: در این تحقیق پس از معرفی مختصر منابع به طرح پژوهش در مقدمه پرداخته آنگاه در فصولی متفاوت، نخست به واژه شناسی مفهوم ارتداد به عنوان یک قضیه دینی و انواع مختلف آن پرداخته سپس جهت رهیافت به مبحث اصلی زمینه های ایجاد ارتداد، تاریخ تحولات جامعه عربستان را به طور مختصر از منظرهای اقتصادی، سیاسی، اجتماعی ، دینی و فرهنگی پیش و پس از ظهور اسلام تا آستانه مرگ پیامبر و نیز زمینه های به قدرت رسیدن ابوبکر را بررسی نموده و سپس ایده های ارائه شده در خصوص ماهیت و دلیل جنگ رده را بیان و نقد، و در نهایت تحلیل خود را در این خصوص تشریح می نماییم.

در آخر نیز پس از شرح چگونگی حوادث و رخدادها با بیان نتیجه گیری نهایی خود از این بحث با آوردن منابع و ماخذ مورد استفاده رساله را به پایان می بریم.

در پایان گفتنی است در دسترسی به منابع تحقیق این رساله که بسیاری از آنها به زبان عربی بوده به واسطه نبود آنها در کتابخانه دانشگاه و حتی بعضاً کتاب فروشی های تهران برای تهیه ، ترجمه و تنظیم آنان با دشواریهای فراوان روبرو بوده ام .

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 


منابع مورد استفاده ما در این رساله به چند گروه تقسیم می شوند . نخست منابع فقهی و کلامی که به معانی واژه ارتداد و احکام مربوط به آن پرداخته اند که شامل منابع شیعی و سنی می گردد . گفتنی است این گروه از منابع تنها جهت برداشتی مختصر از موضوع پایان نامه مورد استفاده قرار گرفته اند .

منابع تاریخی نیز به دو گروه تقسیم می شوند نخست منابعی که مخصوصا در خصوص بحث ارتداد نگاشته شده اند و منابع تاریخ های عمومی که در بررسی و سیر حوادث تاریخی صدر اسلام به بحث ارتداد نیز پرداخته اند. در اینجا به معرفی مختصر برخی از آنها می پردازیم:

ـ تاریخ طبری: تولد او به سال 224 هجری و مرگش به سال 310 هجری می باشد . کتاب طبری که نام عربی آن " تاریخ الرسل و الامم و الملوک" نام دارد به شرح حوادث تاریخی تا سال 302 هجری قمری پرداخته است . طبری در شرح حوادث تاریخی که بر اساس رخداد اتفاقات به ترتیب سال وقوع آنها می پردازد. در توضیح رویدادهای خلافت ابوبکر حوادث رده را نیز شرح می دهد . طبری کوشیده است تا رویدادها را از منظر روایت های مختلفی که به او رسیده است نقل نماید. کتاب او در خصوص جنگهای رده دارای ارزشی فراوان است که ما در جابجای حوادث از او نقل کرده ایم.

ـ تاریخ یعقوبی ( 284 هـ ) . تاریخ یعقوبی از زندگی آدم آغاز می شود و تا ایام خلافت " معتمد علی الله" عباسی ادامه می یابد . یعقوبی که تمایلات شیعی دارد در کتاب خود از رسوم و عادات و آداب عرب جاهلی فراوان نام می برد . در شرح حوادث تاریخی او نیز حوادث را به ترتیب توالی تاریخی می آورد. در خصوص جنگهای رده هر چند او به اختصار از آنها می گذرد، اما در خصوص برخی حوادث گزارشهای جالبی ارائه می نماید.

فتوح البلدان، احمدبن یحیی بن جابر بلاذری (م 279 هجری) کتاب بلاذری از هجرت پیامبر از مکه به مدینه آغاز می شود و تا " فتحهای سند" ادامه می یابد. او از جنگهای رده تحت عنوان " داستان مرتد شدن اعراب در خلافت ابوبکر " یاد می نماید، اما روایات آن را به تفضیل بیان نمی کند، ما در رساله خود برخی روایات متفاوت او را آورده ایم.

الفتوح، محمدبن علی ابن اعثم کوفی (314هجری) این کتاب از به خلافت رسیدن ابوبکر آغاز و به " ذکر روایات در شهادت حسین بن علی(ع) پایان می یابد. کتاب الفتوح که برخی جنگهای داخلی مسلمین را تحت عنوان فتوح یاد می کند . وی در آغاز کتاب به بحث ارتداد به طور مختصر می پردازد ذکر نوع تقابل و دعوی اشعث بن قیس کندی با ابوبکر موجب ایجاد ایده شیعی بودن ماهیت ارتداد یمن در نزد برخی مورخان متاخر شیعی گردیده است.

محمد بن عمر واقدی، مغازی، کتاب اصلی واقدی در خصوص جنگ های رده "کتاب الرده" می باشد اما در این کتاب سه جلدی نیز که تا شرح اعزام سپاه اسامه به موته می پردازد، ما در خصوص وفود اعراب و نیز برخی خبرهای مربوط به حضرت علی(ع) و ابوبکر استفاده برده ایم .

العبر( تاریخ ابن خلدون) : ابن خلدون در تاریخ مفصل خود گزارش های از جنگهای رده در جلد اول کتاب خود ذکر می کند که برگرفته از منابع دیگر می باشد.

تاریخ کامل، عزالدین ابن اثیر: این کتاب که بیشتر برگرفته از تاریخ طبری است به طور مفصل به ذکر حوادث جنگ های رده می پردازد که تفاوت هایی نیز با تاریخ طبری دارد و به ویژه در خصوص مسیلمه و سجاح اخبار جالبی را نقل می کند.

تاریخ خلیفه بن خیاط، خلیفه بن خیاط العصفری( م 240 هجری) : این کتاب به شرح حوادث تاریخ اسلام تا سال 232 هجری پرداخته در خصوص جنگ های ارتداد مطالب جالبی دارد . وی در خصوص پیامبران دروغین به " اسود" و " سجاح" اشاره ای نکرده است.

طبقات الکبری، ابوعبدالله محمد بن سعد (م230هـ): این کتاب در شرح حال صحابه پیامبر که در جنگ های رده شرکت داشته اند به ذکر حوادث تاریخی آن نیز می پردازد.

البدء و التاریخ، مطهربن علی المقدسی ( م 507 هـ) : مقدسی در کتاب خویش ضمن پرداختن به سقیفه و چگونگی به خلافت رسیدن ابوبکر به توضیح جنگ های رده می پردازد. ما در رساله خود چند جا از این منبع استفاده برده ایم.

کتاب الرده، محمدبن عمر و اقدی: همچنین کتاب هایی بوده اند که به طور ویژه به شرح جنگ رده پرداخته بودند اما اکنون نشانی از آنها نیست . در این میان تنها کتاب الرده واقدی از دستخوش باد حوادث ایمن مانده است.

واقدی در کتاب الرده به شرح مفصل جنگ های رده پرداخته چنانکه به نظر می رسد بسیاری از مورخان بعدی مطالب خودشان را در خصوص جنگ های رده از واقدی گرفته باشند . یکی از ویژگیهای کتاب واقدی نقل اشعاری است که طرفین خطاب به هم خوانده اند.

و کتاب دیگری در خصوص جنگهای رده نگاشته شده اقتباسی است که خورشید احمد فاروق از کتاب " کلاعی بلنسی" به نام " الاکتفاء فی مغازی المصطفی و الثلاثه الخلفا" که شرح دوران سه خلیفه اول کرده و بخش رده آن را استخراج و به نام " کتاب الرده" چاپ کرده است.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 


بررسی مفاهیم و انواع ارتداد و احکام مربوط به آنها

"دین"یکی از انتخابهای مهم انسان در حیاتفردی و اجتماعیش است و بیشترین مجاهدت ها نیز در تاریخ بشر حول محور و مفهوم دینصورت گرفته است.ادیان در کنار تلاش برای گسترش حوزه نفوذ خود سعی در حفظ و نگهداریپیروان خود دارند و پیشاپیش از تغییر و تبدل در رای پیروان خود جلو گیری میکنند و این معطوف به تقدسی است که در دین نهفته است.

برای جلوگیر ی از فرسایش سرمایه تقدس در نزد ادیان مهمترین ابزاربرای مومنان،استفاده از سازوکارهای درون دینی برای معتقدان است.به عبارت دیگر بهنحو پیشینی شروطی برای ورود به دین در نظر می گیرند که نقض آن می تواند پی آمدهای
ناخوشایندی برای "مومن بر گشته"داشته باشد.در ادیان مختلف به تناسب تنبیه هاییویژه برای این موضوع در نظر گرفته شده است.دین اسلام به عنوان یکی از ادیانجهانشمول و فراگیر نیز قواعدی برای این"از دین برگشتگان" در نظر گرفته است.اما شایدیکی از اختلاف بر انگیز ترین موضوعات دینی اسلامی همین مساله باشد.اینکه چگونه اینقاعده یا قواعد به وجود آمده است و برای این دسته از افراد چه تنبیهی باید در نظرگرفت.گذر زمان نیز بر پیچیدگیهای این مساله افزوده است.چون علاوه بر جنبه هایایمانی ابعاد کلامی ،فقهی و حتی سیاسی نیز پیدا نموده است و فهم هر چه دقیق تر آنرا دچار مشکل ساخته است.اما این مساله تقریبا از سالهای حیات پیامبر در جامعهاسلامی رخ نمون شد و پس از آن منشاء بروز عقاید مختلفی در خصوص ارتداد در نزد مذاهب اسلامی گردید. بهطور مشخص آنچه که محور این رساله می باشد بررسی ابعاد تاریخی و اندیشه ای جنگهای "رده" پس از رحلت پیامبر است. اما فهم تاریخی این موضوع امکان نخواهد داشت مگر ابتدا نظریگذرا بر مفهوم واژه ارتداد و مرتد و مشتقات آن داشته باشیم.به همین منظور در اینفصل "معنا شناسی"ارتداد در حوزه های مختلف مورد بررسی قرار می گیرد تا در ادامه کارفهم تاریخی جنگهای رده آسان تر صورت گیرد.

تعریف ارتداد

بهترین نقطه برای شروع در موضوعات کلامی-تاریخی تدقیق مفاهیم وواژههای کلیدی موضوع است.در گام نخست باید ببینیم که"ارتداد" به چه معناست. در علم اللغه ارتدادبر وزن افتعال به معنای بازگشت و رجوع می باشد[5] که در ادبیات دینی چونریشه در قران دارد،غالبا بازگشت از دین مد نظر است.رده نیز که اسم مصدر از "ارتداد"است عبارت از خارج شدن از مذهب اسلام است.[6] مرتد نیز که اسم فاعل ارتدادمی باشد معمولا به کسی گفته می شود که بعد از قبول اسلام ترک مسلمانی کند.از اسلامبرگردد و خود را به کفر خویش برگرداند[7].

انواع ارتداد

در دین اسلام به تناسب عملکرد و نوع اندیشه افراد در بازگشت ازدین قضاوت درباره آنها متفاوت است.اعتقاد به تقسیم بندی ارتداد و تعیین مجازات برایمرتد بر اساس آن تقسیم بندی ،از مشهورات،مسلمات،ویژگیها و مختصات فقه امامیهاست[8] .اما فقهای اهل سنت اعتقادی به تقسیم بندی ارتداد و صاحب آن "مرتد"نداشته ودر نزد آنان تفاوتی بین مرتد فطری و مرتد ملی که از مشهورترین تقسیمات ارتداد،درنزد شیعیان است؛وجود ندارد[9]. اصولا،اینان چنین تفکیکی را به رسمیت نمی شناسند.درذیل،به انواع ارتداد که فقهای اهل شیعه بر اساس استفاده از روایات اسلامی و آثارویژه ،به فطری و ملی تقسیم کرده اند[10] و احکام هر یک را متفاوت می دانند[11]، بهاختصار اشاره می شود:

ارتداد فطری:ارتداد فطری که صاحبش "مرتدفطری"نامیده میشود،به ارتدادی گفته
می شود که شخص بر فطرت اسلام زاده شده باشد ولی بعدا کافرگردد[12]. منظور از عبارت "شخص بر فطرت اسلام زاده شده باشد"در تعریف مذکور آن است کهدر زمان انعقاد نطفه او پدر و مادرش یا یکی از ان دو مسلمان بوده و کودک مسلمان بهدنیا آمده باشد[13]. در مورد زمان دقیق ارتداد فطری نیز چنین آمده است که شخص پس ازبلوغ اسلام را پذیرفته و آنگاه از اسلام خارج گشته و کفر را برگزیند.[14]

در خصوص زاده شدن فرد بر فطرت اسلام نیز این نکته ضروری است اشاره شود که اگر بعد از انعقاد نطفه فرد ،یکی از والدین او مسلمان گردند و یا در دورانحاملگی ،یکی از آنها مسلمان شده باشد،حکم به فطری بودن مشکل است.[15]

پ - ارتداد ملی:ارتداد ملی که صاحبش "مرتد ملی" نامیده میشود به ارتدادی گفته می شود که شخص از ابتدا کافر بوده،سپس اسلام آورده و آنگاه ازاسلام به کفر بر گشته باشد[16].مقصود از ابتدا کافر بوده در تعریف فوق آنست که درحال انعقاد نطفه ی او والدینش کافر بوده و بچه پس از به دنیا آمدن و به حد بلوغرسیدن کفر را بر گزیند. [17]در مورد زمان ارتداد نیز در این خصوص چنین آورده اند کهفرد،پس از آنکه به حد بلوغ رسید کفر را برگزیند و سپس اسلام را انتخاب کرده و مجددااز اسلام برگردد[18]. تعریف دیگر از
"ارتداد ملی" و "مرتد ملی" چنین بیان می دارد کهاگر بعد از انعقاد نطفه ی فرد و قبل از بلوغش ،یکی از والدین او مسلمان گردند و خوداو پس از بلوغ مسلمان شود و آنگاه از اسلام برگردد[19].

در یک نگاه کلی و به زبانی ساده در مورد انواع ارتداد می توان گفتکه مرتد کسی است که انعقاد نطفه اش در حالی بوده که پدر یا مادر یا هردوی آنهامسلمان بوده اند و او در خانواده ای مسلمان به دنیا آمده و نشو و نما کرده و پس ازتمیز،نخستین اختیار او (هرچند با اظهار شهادتین)اسلام باشد،سپس دست از اسلامبردارد.در مقابل،مرتد ملی کسی است که نخستین انتخاب او از زمان تمیز و فهم عرفی کفربوده،سپس اسلام می آورد و آن گاه از اسلام بر می گردد،اعم از اینکه پدر یا مادر اومسلمان باشند یا نباشند.

شرایط احراز ارتداد

درباره شرایط احراز ارتداد بین فقهای شیعه و علمای اهل تسنن اجماعو اتفاق نظر وجود ندارد و حتی این امر در بین علمای هر مذهب نیز صادق است.بسیاریاز فقها و علمای مذکور در تعداد ،ترتیب،اهمیت و شروطی که برای ارتداد در هر مسلمانیلازم است،اختلاف نظر دارند.به طور مثال محقق حلی شرایط ارتداد را در سه موردبلوغ،عقل و اختیار دانسته است و علاوه بر این در ترتیب اهمیت این شرایط نیز شرطبلوغ را مقدم بر بقیه می داند.[20] علی رغم عدم وجود اتفاق نظر بین فقها و علمایشیعه و سنی از مجموع سخنان آنان می توان برای تحقق ارتداد چهار شرط را بر شمرد کهبه شرح ذیل می باشد:

الف - بلوغ: هرگاه انسان به سنی برسد که دگرگونی ها در اندام و احساساتو اندیشه اش پدیدار گردد،چنین مرحله ای را "بلوغ" می گویند.[21] فقهای امامیه بلوغرا در ارتداد لازم دانسته و اظهارات ارتداد آمیز کودک را نادیده می گیرند.محقق حلیاولین شرط از شروط سه گانه را بلوغ دانسته است.[22] علمای اهل سنت نیز به فرق بینکودک ممیز و غیر ممیز قائلند.

 

1 - حروب الرده، محمد احمد باشمیل ، ]بی جا[ : دارالفکر، 1979.

2- حرکه الرده ، علی العتوم، عمان: مکتبه الرساله الحدیثه، 1987.

3- حروب الرده، د . زاهیه الدجانی: بیروت: لدار الکتاب العربی ، الطبعه الاولی 1417 ه-1997 م.

4- الصدیق ابوبکر، محمد حسنین هیکل ، القاهره: دارالمعارف، 1990.

[5] - ابن فارس، ابی الحسین احمد بن فارس بن زکریا؛ معجم مقاییس اللغه؛ قم، مکتبه الاعلام الاسلامی ؛ 1404 ج2 ؛ ص 386.

[6] - دهخدا ،علی اکبر ،لغت نامه،تهران،سیروس، ص337.

[7] - برای اطلاعات بیشتر بنگرید به : ابن فارس، پیشین، ص 386 ؛ ابن قدامه ؛ ابن محمد عبدالله بن احمد بن محمود ، المغنی و الشرح الکبیر ، بیروت، دارالفکر، 1404 ج 10 ص 74 ؛ علامه حلی، تحریرالاحکام ،[بی جا] موسسه طوس ، [ بی تا] ص 235؛ اصفهانی ، راغب، ابی القاسم الحسین بن محمد ، المفردات فی غریب القرآن، ]بی جا[دفتر نشر کتاب ، 1404، حرف الدا.

[8] - در میان فقهای امامیه تنها ابن جنید اسکافی ( متوفی 381) معتقد بود که مرتد یک قسم بیشتر ندارد که از دیدگاه علمای امامیه، افکار او متأثر از علمای اهل سنت و اکتفاء به نقل قول ها بوده است. رجوع شود به: نجفی، شیخ محمد حسن، جواهرالکلام، تهران: اسلامیه، 1362ج41، ص 608.

[9] - شافعی ، ابی عبدالله محمد ادریس، الام، بیروت: دارالمعرفه،]بیتا[، ج6 ص 178.

[10] - البته لازم به توضیح است که در قرآن چنین توضیح و تفکیکی نیامده است و این بیشتر در مباحث فقهی مطرح گردیده است.

[11] - پاشایی، محمد، ارتداد، تهران: انتشارات لوح محفوظ، 1380 ص 33.

[12] - شهید ثانی، مسالک الافهام فی شرح شرایع الاسلام، قم: بصیرتی، ]بیتا[ ص 358؛ طوسی، ابن جعفر محمد بن الحسن بن علی ، الخلاف، در السلسله الینابیع الفقهیه، ج 31 ص 59.

[13] - کاشف الغطا، شیخ جعفر، کشف الغطا عن مبهمات الشریعه الغرا، اصفهان، مهدوی ، [بی تا] ص 418.

[14] - خمینی، سید روحالله، تحریرالوسیله، قم : اسماعیلیان[بی تا] ج 2، نثاب الارث، مساله 10 ص 329 ؛ پاشایی، محمد، همان، ص 34-33.

[15] - کاشف الغطا، همان ص 418.

[16] - طوسی، ابن جعفر، همان، ص59.

[17] - خمینی، سید روحالله، همان، ص 329.

[18] - پاشایی، محمد، همان، ص 34-33

[19] - کاشف الغطا، همان، ص 418.

[20] - حلی، محقق، ابوالقاسم نجمدالدین جعفر بن الحسن، شرایع الاسلام فی مسائل الحلال و الحرام ، بیروت : اعلمی، ]بیتا[ ج 4 ص 962).

[21] - نجفی، شیخ محمد حسن، همان، ج26 ص 4.

[22] - محقق حلی، همان، ج4 ص 962.


مبلغ قابل پرداخت 23,328 تومان

توجه: پس از خرید فایل، لینک دانلود بصورت خودکار در اختیار شما قرار می گیرد و همچنین لینک دانلود به ایمیل شما ارسال می شود. درصورت وجود مشکل می توانید از بخش تماس با ما ی همین فروشگاه اطلاع رسانی نمایید.

Captcha
پشتیبانی خرید

برای مشاهده ضمانت خرید روی آن کلیک نمایید

  انتشار : ۲۴ فروردین ۱۳۹۶               تعداد بازدید : 2121

دیدگاه های کاربران (0)

دفتر فنی دانشجو

توجه: چنانچه هرگونه مشكلي در دانلود فايل هاي خريداري شده و يا هر سوال و راهنمایی نیاز داشتيد لطفا جهت ارتباط سریعتر ازطريق شماره تلفن و ايميل اعلام شده ارتباط برقرار نماييد.

فید خبر خوان    نقشه سایت    تماس با ما