مرکز دانلود خلاصه کتاب و جزوات دانشگاهی

فهرست مطالب

عنوان صفحه

مقدمه..... . 2

بيان مسئله... . 3

ضرورت پژوهش... .. 5

هدف پژوهش.. ..... 6

فرضيات پژوهش.. . 7

روش پژوهش ... .... 7

كليد واژه ها...... ...... 8

 

فصل دوم : پيشنيه و تاريخچه پژوهش

مفهوم مديريت..... ... 14

مكتب ها و نظريه هاي مديريت... ...... 15

مديريت علمي.......... 16

مديريت علمي تيلور....... ..... 18

مديريت اداري.... ... 20

عناصر مديريت.. ... 21

v برنامه ريزي. 21

v سازماندهي...... . 22

v هدايت و انگيزش.. ..... 22

v نظارت و ارزشيابي..................................................................................... 23

v هماهنگي....................................................................................................... 23

نظريه هاي كلاسيك مديريت ................................................................................. 24

محدوديتهاي نظريه هاي كلاسيك.......................................................................... 25

سير تحولات نظريه هاي سازمان و مديريت........................................................ 26

طبقه بندي هاي تاريخي نظريه هاي سازمان و مديريت...................................... 27

اهميت و ضرورت مديريت..................................................................................... 28

تعريف مديريت آموزش و پرورش....................................................................... 30

تاريخچه برنامه ريزي آموزش و پرورش........................................................... 31

اهميت تدريس......................................................................................................... 33

تدريس و آموزش................................................................................................... 35

تاريخچه عقب ماندگي ذهني در جهان.................................................................... 36

تعريف عقب ماندگي ذهني....................................................................................... 39

v طبقه بندي طبق درجه كم هوشي.............................................................. 42

v مونته سوري............................................................................................... 43

v نظام آموزشي دكودر................................................................................. 45

v هدف ها و مقاصد........................................................................................ 46

v سازمان دهي برنامه هاي آموزشي........................................................... 47

v برنامه كلاسي پيش از رفتن به مدرسه..................................................... 48

تاريخچه برنامه آموزش و پرورش عقب ماندگان ذهني در ايران....................... 50

نقش مادران و پدران كودكان استثنايي................................................................. 52

چه كاري از دست مديران و معلمان ساخته است ؟............................................. 53

نقش مديران در بهسازي بهداشت رواني معلمان و دانش آموزان عقب مانده.... 55

بهداشت رواني........................................................................................................ 57

 

فصل سوم :‌ روش اجراي پژوهش

مقدمه....................................................................................................................... 59

طرح تحقيق.............................................................................................................. 59

جامعه آماري........................................................................................................... 60

ابزار تحقيق............................................................................................................. 60

روش اجرا............................................................................................................... 61

روش آماري........................................................................................................... 62

روش تجزيه و تحليل داده ها................................................................................ 62

چگونگي گردآوري داده ها..................................................................................... 63

محدوديت هاي تحقيق........................................................................................... 63

ارائه پيشنهادات مديران در رابطه با موفقيت در كارشان.................................... 63

تحقيقات انجام شده در داخل و خارج از ايران در اين خصوص........................ 64

فهرست منابع........................................................................................................... 69

فصل اول

مقدمه:

توجه به شناخت و آموزش و پرورش كودكان و دانش آموزان استثنايي و عقب مانده ي ذهني يعني افرادي كه به دلايل خاص جسماني و ذهني – رواني – عاطفي نمي توانند از برنامه هاي عادي آموزشي به نحو مطلوب بهره مند گردد .

از نشانه هاي پيشرفت و اصالت و قوت و غناي فرهنگ و نظام آموزش و پرورش هر جامعه است .

كوشش در جهت شناسايي و برنامه ريزي و ايجاد تسهيلات آموزشي هر چه بيشتر براي كودكان و دانش آموزان عقب مانده ذهني كه عمدتاً به دليل نياز فوق العاده از اولويت خاصي برخوردارند ،‌گامي در تحقق اهداف مقدس انقلاب فرهنگي است .

مطابق ارقام و آمار بين المللي حدود 10 الي 15 درصد از كل دانش آموزان سنين مدرسه رو در هر جامعه اي به نحوي از انحاء نياز به كل برنامه هاي آموزشي ويژه و خاص دارند ،‌در اين رهگذر از جمله مسائل و مشكلات و موانع عمده كمبود قابل ملاحظه نيروي انساني متعهد و متخصص و آشنا به اصول و روش هاي آموزش و پرورش استثنايي است ،‌در اين ميان نقش مديران به عنوان الگو براي اوليا و مربيان از اهميت ويژه اي برخوردار است ، زيرا كارآيي و اثربخشي هر سازمان تا حد قابل ملاحظه اي به نحوه مديريت و كاربرد صحيح و مؤثر منابع انساني بستگي دارد . بنابراين مديران مدارس كودكان عقب مانده ذهني بايد به دانش و بينش لازم جهت مواجه شدن و حل مشكلات اين عامل پيچيده و حساس مجهز شوند .

بنابراين ما در اين پژوهش به دنبال آن هستيم كه عوامل مؤثر بر عملكرد مديران در اين مركز آموزشي ع . م . ذ در شهر تهران را بيابيم و بررسي كنيم . ( سليمي اشكوري ، هادي ، 1370 ، ص 12 )

 

بيان مسئله:

امروزه در جهان ،‌عقيده بهداشت براي همه جنبه عموميت يافته و به طور مكرر از شعارهاي بهداشتي صحبت به ميان آمده است اما متأسفانه ،‌عملاً با افزايش روز افزون بسياري از انواع مشكلات بهداشتي از جمله عقب ماندگيهاي ذهني در جوامع مختلف مواجه هستيم .

موضوع عقب ماندگي هاي ذهني در تمام ادوار تاريخ و در تمام جوامع و نيز در تمام طبقات مطرح بوده است اما انسان شناخت چنداني از آن نداشته است . اگر تعداد افراد عقب مانده ذهني 3%‌كل جمعيت هر جامعه را تشكيل دهد ،‌اهميت موضوع به خوبي روشن خواهد شد .

بخصوص هنگامي كه ملاحظه مي شود در استان اصفهان با در نظر گرفتن جمعيت حدود 4 ميليوني آن نزديك به 400 هزار فرد معلول جسمي و ذهني وجود دارد .

در سال 1347 دفتري به نام آموزش كودكان و دانش آموزان عقب مانده ذهني در وزارت آموزش و پرورش ايجاد شد كه اين امر موجب توسعه مراكز و مدارس استثنائي در نقاط مختلف كشور گرديد . اين دفتر تا سال 1357 حدود 8000 دانش آموز (‌عقب مانده ذهني ، نابينا ، ناشنوا ، ناسازگار و تيزهوش ) را تحت پوشش خود قرار داد .

اكنون در طي سال هاي گذشته توجه واقع بينانه ،‌خير انديشانه و عطوفت اسلامي مسئولين ايران و همكاري سازمان هاي دولتي و ...... با تلاش هاي شبانه روزي آنان ما را بر اين داشته كه اين گونه به بيان مسئله مورد پژوهش خود بپردازيم : بنابراين :

â آيا عملكرد مديران مراكز آموزشي بر پيشرفت دانش آموزان عقب مانده ذهني تأثير دارد ؟

( شريفي درآمدي ، پرويز ،‌1373 ،‌ص 16 )

 

 

ضرورت پژوهش:

تا زماني كه كودك از لحاظ مغزي و بدني در حد لازم رشد نكرده باشد و تا موقعي كه از نظر كنش ذهني به اندازه كافي تحول نيافته باشد ،‌در انجام فعاليت هاي حسي – حركتي و درك مفاهيم عيني و انتزاعي ناتوان است . به همين دليل متخصصين علوم تربيتي توصيه مي كنند كه بايد فراگيري مهارت هاي كليدي درسي از قبيل خواندن ،‌نوشتن و حساب كردن براي كودكان عادي از ابتداي سن هفت سالگي شروع مي شود . بنابراين بايستي به كودكان عقب مانده ذهني اجازه بدهيم در سن تقويمي بالاتري نسبت به كودكان عادي ،‌يادگيري مطالب و مواد درسي را آغاز كنند و يا مطابق با شرايط بدني ،‌سن عقلي و سن تقويمي آنان در نوع و حجم برنامه هاي آموزشي تغييرات مفيدي ايجاد نمود تا به عملكردهاي مناسب يادگيري منجر شود . همچنين عوامل ديگر در امر يادگيري آنها مثل تحول عاطفي ،‌سازش يافتگي فردي و اجتماعي ،‌آمادگي قبلي و ايجاد انگيزش ، تمرين و تكرار ، روش هاي تدريس و موقعيت يادگيري و ....... از عوامل بسيار مهمي هستند كه مديران آموزشي بايد به آنها بپردازند . پس در نتيجه تأثير عملكرد مديران آموزشي ، در امر يادگيري و پيشرفت اين كودكان حائز اهميت است و بايد به آن پرداخته شود .

( شريفي درآمدي ،‌پرويز ، ص 142 ، 143 )

هدف تحقيق:

هدف كلي :‌ عوامل مؤثر بر عملكرد مديران آموزشي مراكز دانش آموزان عقب مانده ذهني است ،‌به عبارت ديگر دليل انتخاب موضوع نقش و اهميت ويژه اي است كه عملكرد مديريت در رابطه با كودكان استثنايي و عقب مانده ذهني ايفا مي كند .

اهداف جزئي :

1 )‌بررسي تأثير مسئوليت پذيري بر عملكرد مديران مراكز كودكان عقب مانده ذهني

2 ‌)‌بررسي تأثير قدرت و اخلاق سرپرستي بر عملكرد مديران مراكز كودكان عقب مانده ذهني

3 )‌بررسي تأثير برنامه ريزي و تنظيم آن بر عملكرد مديران مراكز كودكان عقب مانده ذهني

4 )‌بررسي تأثير قدرت تصميم گيري بر عملكرد مديران مراكز كودكان عقب مانده ذهني

5 )‌بررسي تأثير نظارت و سرپرستي بر عملكرد مديران مراكز كودكان عقب مانده ذهني

6 )‌ارائه پيشنهاد در زمينه عوامل مؤثر بر عملكرد مديران مراكز كودكان عقب مانده ذهني

روش تحيق :

روش اين پژوهش علمي ،‌مقايسه اي مي باشد ‌،‌يعني در اين پژوهش محقق ناگزير بود ،‌بر اساس روش مشخصي عده اي را در جهت مطالعه انتخاب نمايد .

نمونه گيري ما در مطالعات ناگزير هستيم از كل جامعه مورد مطالعه نمونه گيري نمائيم . (‌هومن ، 1374 )

 

روش تجزيه و تحليل داده ها

بدليل آن كه هر كدام از گزينه هاي پرسشنامه عامل جداگانه اي را اندازه مي گيرند و نمي توان از آن يك نمره يا مجموعه اي از نمرات را به دست آورد از آزمون مجذور كاي استفاده شد .

 

فرضيات تحقيق (‌5 سؤال مطرح شود )

1 )‌ آيا مسئوليت پذيري بر عملكرد مدير در مراكز آموزشي كودكان عقب مانده ذهني تأثير دارد ؟

2 ) آيا وجود قدرت و اخلاق سرپرستي بر عملكرد مدير در مراكز آموزشي كودكان عقب مانده ذهني تأثير دارد ؟

3 )‌آيا داشتن برنامه ريزي و تنظيم آن بر عملكرد مدير در مراكز آموزشي كودكان عقب مانده ذهني تأثير دارد ؟

4 )‌آيا قدرت تصميم گيري بر عملكرد مدير در مراكز آموزشي كودكان عقب مانده ذهني تأثير دارد ؟

5 )‌آيا نظارت و سرپرستي بر عملكرد مدير در مراكز آموزشي كودكان عقب مانده ذهني تأثير دارد ؟

 

كليد واژه ها

تعريف عقب مانده ذهني :

در اين مورد تعريفي كه بيشتر از همه مورد استفاده قرار مي گيرد تعريفي است كه توسط انجمن عقب ماندگي ذهني آمريكا شده و بدين قرار مي باشد :‌عقب ماندگي ذهني عبارت است از اعمال هوش كمتر از حد متوسط كه همراه با نقص رفتار انطباقي بوده و در دوران رشد به وجود مي ‌آيد .

توضيح : اعمال عمومي هوش توسط آزمون هاي هوش انفرادي تعيين مي شود و اگر نتيجه حاصله 70 و يا كمتر از آن باشد اصطلاح اعمال هوشي كمتر از حد متوسط به آن اطلاق مي گردد . ( اشكوري ،‌هادي ،‌1370 ،‌ص 31 )

 

تعريف عقب مانده ذهني

اين تعريف شامل سه مفهوم كلي مي باشد كه بدين شرح است :

1 ) پايين بودن كنش هوش عمومي : به گفته و مقياس هاي وكسلر هوشبهر 69 يا كمتر عقب مانده محسوب مي شود .

2 ) رفتار سازشي : اشاره دارد به توانايي فرد در عملكرد مستقل فردي و مسئوليت پذيري اجتماعي .

3 ) دوران رشد و تحول : اشاره به اهميت سال هاي حساس رشد و تحول از بدو تولد تا 18 سالگي .( شريفي درآمدي ، پرويز ، 1373 ، ص 19 )

انطباق :‌

درجه و حدي است كه شخص مي تواند مطابق معيارهاي سني و فرهنگي – رسيدگي ، يادگيري استقلال (‌بدون كمك به ديگران ) و مسئوليت اجتماعي از خود نشان داده و در صورت لزوم راه و روش ديگري متناسب با آن موقعيت اتخاذ نمايد . به عبارت ساده تر رفتارهاي انطباقي انتظاريست كه ديگران از توانايي انجام اعمال مختلف يك شخص دارند . ( سليمي اشكوري ، هادي ، 1370 ،‌ص 27 )‌

 

مديريت

منظور از مديريت فعاليت و عملي است كه در موقعيتي سازمان يافته ،‌براي هماهنگي و هدايت امور در جهات هدف هاي معيني صورت مي گيرد . مديريت علمي تلقي مي شود كه بر دانش و يافته هاي علمي ،‌توانايي هنري ،‌مهارت فني و اخلاق اجتماعي مبتني است . به عبارت ديگر ، كسي را مدير مي دانيم كه بتواند در محيط كار خود به اقتضاي موقعيت ،‌اصول و يافته هاي علمي و مهارت هاي فني را هنرمندانه و با رعايت موازين اخلاقي به كار بندد ،‌ مشكلات را حل كند و هدفي را تحقق بخشد .(‌ علاقه بند ،‌علي ،‌1385 ،‌ص 13 )‌

مديريت يعني هماهنگي منابع انساني و مادي در جهت تحقق و تكميل هدف هاي سازمان .(‌ج . رونزويك 1974 )‌

مديريت در حقيقت عبارتست از اتخاذ تصميم براي پيشبرد امور . بنابراين مديريت يعني اخذ اطلاعات و تنظيم آنها به منظور انجام عمل لازم سازماني .
( جي ، دبليو ،‌فورستر 1962 )

مديريت عيني هماهنگي همه امكانات و منابع از طريق عمليات برنامه ريزي ،‌سازماندهي ،‌هدايت و كنترل ، بطوريكه هدف هاي مشخصي تحقق پذيرد .( ال سپسك 1974 ) (‌مركز تربيت معلم ، 1373 ، ص 6 )

سرپرستي : از نظر لغوي در زبان انگليسي سرپرست از دو واژه بزرگ و گسترده ، بينايي يا قدرت تصور و يا قدرت ديد تشكيل شده است . بنابر تعريف ،‌ سرپرست به كسي اطلاق مي گردد كه ديگران را هدايت و اداره مي كند و در سازمان بر خلاف ساير رده هاي مديريتي افراد غير مدير را اداره مي كند .

(‌مرتضوي ،‌1372 ،‌ص 24 )‌

سرپرستي

â در متون فارسي سرپرست مترادف با سرور ،‌بزرگ و رئيس مي باشد و سرپرستي به معناي مواظبت ، رياست و سروري است . سرپرست نيز به كسي اطلاق مي گردد كه عهده دار مواظبت و نگهداري اشخاص ،‌اشياء و يا سازمان ها و مؤسسات را دارا مي باشد . ( معين ،‌1371 )‌

سرپرستي

در فرهنگ آمريكايي از سرپرست به عنوان فرد پيشرو ،‌در آلمان از سرپرست به عنوان كارگر پيشرو و در انگليس آن را تحت واژه مسئول به كار مي برند .
( بتيل ،‌1985 ،‌1 – 3 )‌

خلاقيت :

خلاقيت به مفهوم به كارگيري توانايي هاي ذهني براي ايجاد يك فكر يا مفهوم جديد است . اما نوآوري بيشتر به مفهوم به كارگيري ايده هاي نوين ناشي از خلاقيت است كه مي تواند يك محصول جديد ،خدمت تازه ، يا راه حل جديدي براي انجام كار باشد .(‌مديريت و اصول پرستي ،دكتر رضا جوادين صفحه 57 ‌)

خلاقيت ، پيدايي و توليد يك انديشه و فكر نوست و به قدرت ايجاد انديشه هاي نو اشاره دارد .

همچنين نويسنده اي ديگر ،‌خلاقيت را ايجاد آنچه قبلاً وجود نداشته است
مي داند . ‌(‌H.Knoot,1990,11‌)

كنترل :

كنترل فرآيندي است كه مديران از طريق آن تطابق عمليات انجام شده را با فعاليت هاي برنامه ريزي شده ،‌مي سنجد . از اين رو در برنامه ريزي فعاليت هاي يك سازمان جهت نيل به اهداف اساسي فرآيند كنترل بكار رفته . (‌استونر ، 1983 ،‌592 )‌

 

 

 

فصل دوم

مفهوم مديريت

مديريت را به گونه هاي متفاوت تعريف كرده اند . صاحبنظري مديريت را هنر انجام كار به وسيله ديگران توصيف كرده و بر نقش ديگران و قبول هدف از سوي ديگران تأكيد ورزيده است . ( Mary P.Follett,1918‌)

گروهي مديريت را علم و هنر هماهنگي كوشش ها و مساعي اعضاي سازمان و استفاده از منابع براي نيل به اهداف معين توصيف كرده و گروهي ديگر آن را در قالب انجام وظايفي چون برنامه ريزي ،‌سازماندهي ، هماهنگي ، و ...... بيان كرده اند . براي اولين بار گيوكيك اين برداشت از مديريت را در قالب واژه POSDCORB‌بيان كرد . (‌Luther,Gulick,1937‌)

يكي از علماي مديريت و اقتصاد ،مديريت را تصميم گيري دانسته و اين وظيفه را بهترين و اصيل ترين نقش مدير قلمداد كرده است. (‌erbert,A.simon,1977)

مديريت عبارت است از :

- هنر انجام دادن كار به وسيله ديگران ( فالت ، 1924 )

- فراگرد تبديل اطلاعات به عمل – اين فرآگرد تغيير و تبديل را تصميم گيري مي ناميم . (‌فورستر ، 1962 ‌)

- فراگرد هماهنگ سازي فعاليت فردي و گروهي در جهت هدف هاي گروهي (‌دانلي و همكاران ، 1971 ‌)

- ايجاد محيطي مؤثر براي افراد كه در گروه هاي رسمي سازماني فعاليت مي كنند . ( كونتز و اودانل 1972 )‌

- هماهنگ سازي منابع انساني و مادي در جهت تحقق هدف ها (‌كاست و رزنرويگ 1974 )‌

- فراگرد برنامه ريزي ، سازماندهي ،‌رهبري و نظارت كار اعضاي سازمان و استفاده از همه منابع موجود سازماني براي تحقق هدف هاي مورد نظر سازمان (‌استونر و همكاران ، 1995 )‌

تعريف عملي تعريفي است كه مفهوم مديريت را به چند ملاك مشاهده پذير وابسته مي سازد .

از اين رو اگر در موقعيتي ملاك هاي 1 )‌فعاليت تنظيم و سازمان يافته 2 )‌هدف ها 3 )‌روابط ميان منابع 4 )‌انجام دادن كار به وسيله ديگران 5 )‌ تصميم گيري مشهود باشد مي توان گفت كه در آن موقعيت ، مديريت اعمال مي شود . (‌كلاندوكينگ ،‌1972 )‌

 

مكتب ها و نظريه هاي مديريت

تأليفات در زمينه مديريت ،‌راجع به موضوعات متنوع ، و به وسيله نويسندگان گوناگون صورت گرفته است . نويسندگان اوليه ،‌دست اندركاران زبده مديريت بودند كه ضمن توصيف تجارب عملي خود ، آنها را به صورت اصول تعميم دادند . آنان ملاحظات عملي را مدنظر قرار داده و با نوشته هاي خود كوشيدند ديگر كارورزان مديريت را در تجارب موفق خود سهيم سازند . در مقابل ، افراد ديگري بودند كه صرفاً با ملاحظات علمي به مديريت توجه داشتند . قصد و نيت اينان ،‌مطالعه عيني حقايق مربوط به مديريت و سازمان ها ، و توضيح و تبيين آنها بود . بين اين دو گروه عمل گرا و علم گرا ، افراد ديگري بوده اند كه مطالعات و تحقيقات آنان به دانش مديريت كمك فراوان كرده است . در ميان آنان افرادي از حرفه ها و رشته هاي مهندسي ،‌جامعه شناسي ،روان شناسي ، مردم شناسي ،‌اقتصاد ،‌حقوق ،‌حسابداري ، علوم سياسي ، رياضيات و فلسفه ديده مي شوند .

افكار و انديشه هايي كه صاحبنظران رشته هاي مختلف به قلمرو مديريت وارد كرده اند ،‌موجب شده كه در طبقه بندي انديشه ها و نظريه هاي مديريت ، ديدگاه هاي گوناگوني تشخيص داده شود . (‌علاقه بند ، علي 1384 ،‌ص 161 )

 

مديريت علمي

نهضتي كه در تاريخ تحول انديشه هاي مديريت به مديريت علمي معروف است در اوايل قرن بيستم پديد آمد . بنيانگذاران آن ،‌كارورزان يا دانشمندان يا مهندساني بودند كه در مؤسسات صنعتي و دولتي كار مي كردند و مهمترين مسئله مورد توجه آنان در مديريت ،‌كارآيي بود ، يعني بالا بردن سطح توليد و بيشينه سازي بازده . آنها كوشش كردند كه مسايل سطح عمليات و توليد را با توسل به روش هاي منظم علمي حل كنند . در نتيجه در زمينه هاي طراحي ماشين آلات ، روش هاي انجام كار ، گردش كار ،‌و نظير آن ،‌دانش و فنون مديريت را توسعه دادند .

بنيانگذار اين نهضت ،‌فردريك تيلور (‌1915 – 1856 ‌) در ابتدا ، كارگر ساده كارخانه بود كه ضمن كار ، از راه تجربه ، مهندسي آموخت و به سرعت ترقي كرد . و به مهندسي كارخانه رسيد .

او مجموعه عقايد خود را درباره مديريت ، در كتاب اصول مديريت علمي
(‌1911 )‌ منتشر كرد .

عقايد او در آن زمان مورد بحث و جدل شديد قرار گرفت و بعد از آن نيز هميشه موضوع بحث هاي فراوان بوده است . ويژگي بارز مديريت علمي ،‌تأكيد بر مديريت در سطح عملياتي ،‌مطالعه علمي عمليات به منظور تشخيص عوامل مؤثر بر آن ، و كشف مؤثرترين روش انجام كار است .

 

 

مدير علمي تيلور

سيستم تيلور كه به نام مديريت علمي معروف است شامل دو عنصر اساسي است اول كشف تجربي بهترين طريقه انجام دادن هر عمل و اجزاء متشكله آن ،‌تعيين مدت زمان لازم براي انجام عمل تشخيص بهترين ابزار و ادوات لازم براي انجام عمل و چگونگي به كار بردن آنها در مرحله معيني از پيشرفت فنون و بالاخره تعيين بهترين طريقه جريان كار و توالي اجراي عمليات دوم تقسيم كار بين مديران و كاركنان به نحوي كه مسئوليت كشف بهترين طرق انجام دادن عمليات و طرح ريزي آنها ، تهيه ابزار و ادوات لازم ، قرار دادن مواد و وسايل مورد نياز در دسترس كاركنان به مقدار مطلوب و در زمان و مكان مناسب ، و صدور دستورات و ايجاد تسهيلات مورد لزوم ديگر به عهده مديران باشد .

به نظر تيلور فايده به كار بردن سيستم مذكور بالا بردن سطح توليد است كه با جلوگيري از اتلاف وقت در كار ماشين و وسائل توليد از طريق حذف عمليات زايد و هماهنگي امور مختلف توليدي حاصل مي شود .

به نظر تيلور عناصر و مكانيسم مديريت نبايد با اصول آن اشتباه كرد زيرا مديريت علمي در واقع فلسفه معيني است كه از مجموعه اصول زير به وجود آمده است .

اول – ايجاد علم واحدي براي انجام هر عمل بجاي روش غير علمي متداول .

دوم – انتخاب كاركنان طبق روش هاي علمي و تعليم و آموزش آنان براي انجام وظايف محوله .

سوم – همكاري صميمانه با كاركنان به منظور اطمينان بر اين كه نتايج كارشان با اصول و موازين علم موضوعه تطبيق كند .

چهارم – تقسيم تقريباً مساوي كار و مسئوليت بين مديران بر اساس منطقي بجاي روش متداول در گذشته كه تقريباً تمامي كار و قسمت اعظم مسئوليت به كاركنان تحميل مي گرديد .

هانري فايول در كتاب خود به نام اصول فن اداره براي مديريت سازمان هاي اداري پرداخت وارويك و گيوليك و كونتز و داخل در كتاب هاي خودشان از اصول سازمان سخن مي گويند كه به شرح زير است :

1 – اصل هماهنگي و وحدت هدف 2 – اصل سلسله مراتب 3 – اصل تخصص 4 – اصل وحدت فرماندهي 5 – اصل حيطه نظارت 6 – اصل اختيار و مسئوليت 7 – اصل تعادل 8 – اصول انعطاف پذيري و مداومت 9 – اصل كارآئي .

(‌اقتداري ، 1372 ،‌ص 20 – 15 )‌( H,Koont,1990,11‌)

 

مديريت اداري

آنها مديريت را فراگرد هماهنگ سازي تلاش گروهي در جهت هدف هاي گروهي تعريف كرده ،‌درصدد برآمدند كه مديريت را بر حسب كاركردهاي مديران در رده هاي مختلف سازمان توضيح دهند .

سرشناس ترين اين افراد كه غالباً از او به عنوان بنيانگذار مديريت جديد نام برده مي شود ،‌هانري فايول (‌1925 – 1841 )‌ است . او فرانسوي و مهندس معدن بود . او در سازمان هاي صنعتي ،‌شش گروه فعاليت را تشخيص داد :‌1 )‌ فني (‌توليد ساخت )‌2 )‌بازرگاني ( خريد و فروش )‌3 )‌مالي (‌تهيه سرمايه و استفاده مطلوب )‌ 4 )‌ايمني 5 ) حسابداري 6 )‌مديريت

او نظريات خود را در اصول كلي مديريت جمع بندي كرده است . اصول چهارده گانه فايول بدين شرح است :‌1 – تقسيم كار 2- اختيار و مسئوليت 3 – انضباط 4 – وحدت دستور(‌فرماندهي )‌5 – وحدت هدايت 6 – تقدم منافع عمومي بر خصوصي 7 – حق الزحمه كاركنان 8 – تمركز 9 – سلسله مراتب 10 – نظم 11 – انصفاف 12 – ثبات شغلي و استخدامي 13 – ابتكار 14 – روحيه گروهي (‌علاقه بند ، علي 1384 ،‌ص 166 و 165 )

 

 

عناصر مديريت

امروزه درباره عناصر مديريت و يا وظايفي كه مدير به اعتبار و موقع سازماني خود انجام مي دهد وحدت نظر سنجي وجود دارد كه عبارتند از ‌:

برنامه ريزي

يكي از وظايف مدير تنظيم برنامه عملياتي است كه زير نظر وي هدايت مي شود . براي اين منظور لازم است كه هدف هاي سازمان معلوم و مشخص گردد و خط مشي و موازيني براي هدايت مسئولان اجراي عمليات وضع شود از طرف ديگر ،‌برنامه هاي جاري بايد بر حسب اطلاعات جديد و تغييرات شرايط اجراي عمليات در فواصل معين تعديل گردد . برنامه ريزي مستلزم ، تشخيص مسائل و مشكلات پيدا كردن طرق مختلف براي حل مسائل سازمان ، بررسي و تجزيه و تحليل نتايج هر يك از طرق مزبور و انتخاب طريقه اي است كه بايد پيروي شود . برنامه ريزي كه عبارت از تعيين و تشريح هدف ها و تعيين خط مشي سازمان مي باشد به نحوي كه ضمن رعايت حاكميت ارزش هاي مكتب بر محيط برنامه ريزي و عناصر آن بتواند سازمان را به هدف هائي كه بر اساس آن شكل گرفته است نزديكتر سازد . برقراري ارتباط جهت انتقال فرامين ، دستورات انجام كار ،‌و يا انتقال اطلاعات ، پيشنهادات و گزارشات از جمله عواملي هستند كه در نحوه عملكرد و كارآئي سازمان تأثير مي گذارد .

ارتباطات ‌:

رابطه منطقي بين فعاليت هاي يك سازمان است . مجاري ارتباط مي تواند شفاهي يا كتبي ،‌محرمانه يا آشكار باشد و ارتباط در هر سازماني مي تواند به دو دسته افقي و عمودي تقسيم شود . ( جوادين ،‌رضا ،‌1385 ،‌ص 87 )

سازماندهي

سازماندهي كه عبارت است از تعيين نوع عمليات و طبقه بندي آنها و معين نمودن وظايف و روابط اداري افراد در سازمان مي باشد در سازماندهي تقسيم كار از اهميت ويژه اي برخوردار است . سازماندهي به فرآيند تنظيم الگوي روابط كاري اطلاق مي شود در حاليكه بدون سازماندهي هرج و مرج در محل كار پديد مي آيد و تقسيم كار ،‌تعيين مراتب و تنظيم روابط به درستي تحقق نمي يابد ،‌از اين رو سازماندهي به سازمان اولويت مي يابد . ( بيل ونيواستورم ،‌1990 ،‌138 – 137 )‌

هدايت و انگيزش

توانايي ايجاد حس نتيجه يابي ،‌كسب هدف و يا هدايتي كه موجب جذب پيروان شود و يا توانايي خلق و ايجاد ارتباط مفاهيم به گونه اي كه واضح و قابل درك باشد . ( جوادين ،‌1385 ،‌231 )‌

اين ديدگاه وجود دارد كه عملكرد افراد تابعي از توانايي و انگيزه هاي آنان مي باشد . (‌مولنيز ، 1996 ‌، 480 ‌)

از اين رو مديران جهت بهبود كارايي و اثربخشي سازماني بايد به سطح انگيزه افراد توجه داشته باشند ، تا با تشويق و هدايت آن ها موفق به كسب مقاصد و اهداف سازمان شوند .

(‌جوادين ، 1385 ،‌240 )‌

نظارت و ارزشيابي

نظارت به مفهوم مقايسه عمليات انجام شده با معيارهاي تعيين شده قبلي مي باشد كه اقدامات اصلاحي براي جلوگيري از انحراف را به دنبال خواهد داشت . (‌سال دوم مراكز تربيت معلم ،‌ص 8 )‌

هماهنگي :

عبارت است از هم جهت ساختن وظايف و فعاليت هاي واحدهاي مختلف سازمان در جهت رسيدن به هدف مي باشد .(‌سال دوم مراكز تربيت معلم ،‌ص9)