مرکز دانلود خلاصه کتاب و جزوات دانشگاهی

مرکز دانلود تحقیق رايگان دانش آموزان و فروش آنلاين انواع مقالات، پروژه های دانشجويی،جزوات دانشگاهی، خلاصه کتاب، كارورزی و کارآموزی، طرح لایه باز کارت ویزیت، تراکت مشاغل و...(توجه: اگر شما نویسنده یا پدیدآورنده اثر هستید در صورت عدم رضایت از نمایش اثر خود به منظور حذف اثر از سایت به پشتیبانی پیام دهید)

نمونه سوالات کارشناسی ارشد دانشگاه پیام نور (سوالات تخصصی)

نمونه سوالات کارشناسی دانشگاه پیام نور (سوالات تخصصی)

نمونه سوالات دانشگاه پيام نور (سوالات عمومی)

کارآموزی و کارورزی

مقالات رشته حسابداری و اقتصاد

مقالات علوم اجتماعی و جامعه شناسی

مقالات روانشناسی و علوم تربیتی

مقالات فقهی و حقوق

مقالات تاریخ- جغرافی

مقالات دینی و مذهبی

مقالات علوم سیاسی

مقالات مدیریت و سازمان

مقالات پزشکی - مامایی- میکروبیولوژی

مقالات صنعت- معماری- کشاورزی-برق

مقالات ریاضی- فیزیک- شیمی

مقالات کامپیوتر و شبکه

مقالات ادبیات- هنر - گرافیک

اقدام پژوهی و گزارش تخصصی معلمان

پاورپوئینت و بروشورر آماده

طرح توجیهی کارآفرینی

آمار سایت

آمار بازدید

  • بازدید امروز : 1689
  • بازدید دیروز : 1603
  • بازدید کل : 13041146

مقاله70-بررسي انطباق بين محتوا و اهداف كتاب زبان انگليسي سال سوم متوسطه از ديدگاه دبيران133ص


مقاله70-بررسي انطباق بين محتوا و اهداف كتاب زبان انگليسي سال سوم متوسطه از ديدگاه دبيران133ص

مقدمه

نهاد تعليم وتربيت يكي از قديمي ترين و ديرآشناترين نهادهاي زندگياست و قدمتي به اندازه حيات روي زمين دارد. به عبارت ديگر تداوم حيات بر بنياد تعليم وتربيت استوار بوده است و حتي درآن زمان كه نهاد رسمي تعليم و تربيت وجود نداشت . پيران قوم و بزرگترها عهده دار اين امر بوده‌اند.

اين نهاد كهنسال هميشه از چنان اهميتي برخوردار بوده كه بزرگترين انديشمندان را به مبارزه و نقد خود فراخوانده و مانع آن گشته كه با وجود قدمت زياد، در حاشيه نظرهاي نظريه پردازان بزرگ عالم بشريت قرار گيرد.

در گزارش گردهمايي بين المللي صاحب نظران در زمينه تحول محتواي آموزش و پرورش مي‌خوانيم:

دراين كه انسان بايد به گونه اي تربيت شود كه دگرگوني را پذيرا باشد، نكته اي است اساسي. ديگر كافي نيست كه فقط با دگرگوني‌ها سازگاري پيدا كنيم.

هر نوع تربيتي بايد دگرگوني را پيش بيني كند تا بتواند هم آنها را جهت دهد و هم بر آنها تسلط داشته باشد. (گروه مشاوران يونسكو، ترجمه اميري ، 1369)

پيشرفت سريع علم و روابط نيازهاي اقتصادي، سياسي و نظامي در جهان امروز اهميت آموزش ويادگيري زبانهاي خارجي را بيش از پيش افزايش داده است.

امروزه ملت ها درجهت استقلال كشور خود بيشتر به آموختن زبانهاي خارجي نياز دارند.

« درعصري كه ما زندگي مي كنيم ارتباطات نقش اساسي ايفا مي‌كند و ملتها براي اينكه بتوانند در اين ارتباطات سهيم باشند احتياج دارند زبانهاي زنده دنيا را بياموزند. آموختن و تسلط بر يك زبان خارجي دري از دنياي ديگر را به روي ما مي‌گشايد و موجب مي‌شود كه ما بتوانيم از دستاوردهاي ملل ديگر استفاده كنيم و ديگران را از آنچه يافته ايم آگاه سازيم» (صادقيان، 1381)

زبان مانند پلي است كه بين ملل جهان ارتباط برقرار مي‌كند و آنها را به هم نزديك مي سازد و ملتها مي توانند از طريق آن به تفاهم بين المللي دست يافته ودر كنار هم در يك جهان مسالمت آميز به حيات خود ادامه دهنده انسانها از طريق زبان اهداف زندگي، ارزشها و آرمانهاي همديگر را مي فهمند و كشورها از طريق زبان فرهنگ خود را گسترش داده و عرضه مي‌كنند.

«درعصر حاضر اهميت آموزش زبانهاي خارجي در تمام دنيا پذيرفته شده است و در طي سالهاي اخير كوشش هايي براي بهبود اين آموزش انجام گرفته است.» (رفيعي، 1379)

« زبان واسطه بين فكر وعمل ماست به بيان ديگر، رشد فعاليتهاي عالي ذهني كه رشد زبان هم يكي از آنهاست از جمله هدفهاي عمده تعليم وتربيت است»(لطف آبادي، 1381)

آموزش وپرورش هر كشوري براي آموزش زبانهاي خارجي روش خاصي دارد كه با توجه به امكانات و نيازهاي آن كشور براي آن برنامه ريزي مي‌كند. ضمن پيدا كردن رهيافتهاي تازه براي معضلات آموزشي و كمك به گشودن مرزهاي نو در زمينه ي مسايل آموزشي در پاسخ به اين پرسش مهم كه هميشه پيش روي نهاد آموزش و پرورش بوده است.‌«شاگردان چه بايد ياد بگيرند؟» (شريعتمداري، 1382) تلاش كرده است. دركشور ما ايران دانش آموزان عليرغم گويشها و لهجه ها زبانهاي مادري متفاوت، از ابتداي تحصيل، زبان فارسي را كه زبان رسمي كشور است مي آموزند و تقريبا از سال سوم ابتدايي آموزش عربي را كه زبان قرآن و زبان مشترك مسلمانان است به صورت خيلي ساده همراه با درس قرآن شروع مي‌كند و ديگر زبانهاي خارجي (انگليسي، آلماني، فرانسه ، ازسال دوم راهنماي به بعد دربرنامه هاي درسي مدارس گنجانده شده است و آموزش زبان انگليسي و فعلا بيشتر از ديگر زبانهاي خارجي در مدارس كشورها مورد توجه است و بيشتر دانش آموزان و دانشجويان كشور، آن را به عنوان زبان خارجي انتخاب مي‌كنند. آموزش زبان انگليسي به اين ترتيب از سال دوم راهنمايي شروع شده ودر دوره‌هاي بعد ادامه پيدا مي‌كند.

آنچه در اين راستا بايد مورد توجه قرار گيرد. اين است كه براي آموزش اين زبان، نيروهاي انساني زيادي فعاليت مي‌كنند وهزينه هاي زيادي براي اجراي برنامه ي آن صرف ميشود. از طرفي شاهد هستيم كه امروزه هزاران دانش آموز و دانشجو پس از آن كه صدها ساعت را زير سقف كلاسهاي زبان سپري مي‌كند، باز هم در حوزه مهارتهاي گوناگون زباني «گوش كردن، صحبت كردن، خواندن و نوشتن» به سطح مطلوبي از توانايي دست نمي يابند» (بيلر، رابرت، ترجمه اميري، 1382)

از آنجايي كه نظام آموزشي كشور ما متمركز است و تاكيد ويژه اي بر كتابهاي درسي مشاهده مي‌شود، لذا پژوهش و بررسي در كتابهاي درسي اهميت ويژه اي دارد با توجه به عدم كارايي برنامه ي آموزشي زبان انگليسي بررسي تنها ماده آموزشي در دسترس معلمان « يعني كتاب» ضرورت ويژه اي دارد نكته مهم دراين باب، تصميم گيري درباره ي آن است كه:

اولا: چه مطالبي در كتاب درسي بايد گنجانده شود؟

ثانيا: اين مطالب تحت چه ضوابط و اصولي انتخاب و سازماندهي شوند كه در نهايت بتوانند تغييرات مطلوب و متناسب با اهداف از پيش تعيين شده را دررفتار يادگيرنده بوجود آورند.

به منظور بررسي اين نكته ي خطير، محتواي كتابهاي درسي مختلف تا چه ميزان داراي شرايط ويژگي هاي لازم مي‌باشد و تا بتوانند دركنار ساير عناصر، به اهداف آموزش و پرورش جامه ي عمل بپوشانند بازنگري محتواي كتاب كه به دانش آموزان ارائه مي‌شود بيش از پيش نمايان مي‌گردد.

بيان مسئله

يكي از مسائل مهم براي پيشرفت و ترقي هر كشوري ازجمله كشورها، برقراري ارتباط با مردم جهان براي دستيابي به منابع معتبر علمي وتكنولوژي جديد مي‌باشد. چنين ارتباطي زماني برقرار خواهد شد كه مردم كشور ما تسلط كافي درزبان رسمي دنيا – زبان انگليسي- را داشته باشند و بتوانند مطالب دست اول را به زبان اصلي دريافت كرده و مورد استفاده قرار دهند.

علي شريعتمداري درمورد اهميت فراگيري زبان خارجي ميگويد: « ما تحت تعاليم اسلامي موظف به ايجاد ارتباط منطقي، اخلاقي، انساني واعتقادي با مردم جهان هستيم و براي اين كه بتوانيم مردم جهان را بهتر بشناسيم وبه عقايد و افكار آنها پي ببريم و براي استفاده از تكنولوژي موجود در جهان و هم چنين براي آگاهي و سطح علمي كشورهاي جهان نياز داريم به اين كه با زبانهاي خارجي، خصوصا زبانهايي كه در دنيا رواج دارند، آشنا شويم»

لذا دست اندركاران برنامه ريزي كشور با توجه به ضرورتهاي آموزش زبان خارجي آموزش آن را به طور رسمي از سال دوم راهنمايي براي دانش آموزان آغاز كرده اند .«تحصيل زبان چنان چيز پيچيده‌اي است كه با يد هنگام كوشش در كسب تبحر مطلوب در آن ازكليه امكانات خود استفاده كنيم» ( هارولد، 1965)

« كتاب درسي يا محتواي مطالب آموزشي به ويژه درنظام آموزشي متمركز كه به محور مكتوب و مدون تعليم وتربيت محسوب مي‌شود و فعاليتها و تجربه هاي تربيتي دانش آموزان توسط معلم و حول محور آن سازماندهي مي‌شود، نياز به تحليل وبررسي علمي دارد، اين تحليل به دست اندركاران و مولفان كتابهاي درسي كمك مي‌كند تا درهنگام تهيه و تدوين و يا گزينش و انتخاب كتابهاي درسي تصميمات عاقلانه تري را اتخاذ نمايند» ( يار محمديان، 1380)

سيستم آموزش كشور ما يك سيستم متمركز است كه بنا به ماهيت نظام هاي متمركز، عمده تاكيد برنامه ريزان بركتابهاي درسي مي‌باشد.

يكي ازديدگاههاي اساسي در طراحي و تهيه ي كتابهاي درسي مدارس، انتخاب محتواي آموزشي است لذا به نظر مي رسد بتوان يكي از عوامل عدم كارايي برنامه آموزشي زبان خارجي را به محتواي كتابها نسبت داد منظور از محتوا اصول و مفاهيمي است كه به شاگردان ارايه مي‌شود تا ورود آنان را به فعاليتهاي آموزشي ميسر و رسيدن آنها را به هدفهايي امكان پذير سازد» (تايلر، 1371)

هدف از تنظيم محتواي آموزشي، رعايت اصول و ضوابطي است كه بايد در انتخاب و سازماندهي محتواي اموزشي مدنظر قرار گيرد تا بتواند به اهداف خود برسد و ازاين رهگذر تغييراتي پيش بيني شده در رفتار فراگيران ايجاد شود.

روشهاي تحليل به شيوه هاي مختلفي است و يافته هاي جهاني بيانگر اين مساله است كه هرچه بين محتوا و اهداف هماهنگي باشد به همان ميزان يادگيري بالاتر است. كتابهاي انگليسي مانند ساير كتب درسي دانش آموزان توسط كارشناسان و مولفان سازمان پژوهش و برنامه‌ريزي آموزشي و طراحي و جهت اجرا، درا ختيار تمامي مدارس ايران قرار مي‌گيرد؛ اجراي اين برنامه ها توسط معلمين مدارس انجام مي‌شود و درواقع مي توان گفت معلمان كه مجريان اصلي تعليم وتربيت هر كشوري هستند؛ ازجمله افراد ذيصلاح جهت بررسي و اظهار نظر درمورد محتواي كتب درسي مي باشند .

لذا كسب اطلاع از نظرات ايشان در مورد تحليل كتابهاي درسي ضرورت ويژه اي دارد ازاين رو دراين پژوهش سعي براين است كه نظرات دبيران محترم درباره تطابق محتواي كتاب درسي زبان انگليسي دوره سوم متوسطه با اهداف اين كتاب و ملاكها و معيارهاي انتخاب محتوا سنجيده شود.

اهميت و ضرورت پژوهش

تغييرات سريع درجهان امروز اين پرسش را ايجاد كرده كه يك دانش آموز در مدرسه چه بايد بياموزد تا با آموخته هاي خود بتواند براي زندگي در دنياي متحول حال وآينده آماده تر شود.

« به دليل انفجار اطلاعات كه بوجود آمده، دانش آموزان بايد به مهارتهايي تجهيز شوند كه بتوانند دانش و اطلاعات خود را به صورت مادام العمر به روز نگاه دارند اين مسئله باعث شده كه زبان انگليسي يا به طور كلي زبان به عنوان يكي ازوسايل مهم مطالعه و يادگيري در برنامه درسي اهميت پيدا كند» ( شهيدي، 1380)

بعلاوه « تنها از طريق زبان خارجي مي توانيم ارزشهايمان را به ديگران منتقل کنيم و در خود محصور نباشيم »( عزيززاده ، 1372)

از سوي ديگر شبكه هاي اطلاع رساني كه دردسترس همگان قرار دارد ، جزء لانيفك آموزش شده اند و دربرنامه هاي درسي كشورهاي مختلف به مسئله اطلاع رساني بيش از حد تاكيد مي شود زبان خارجي بويژه زبان انگليسي، به عنوان ابزار استفاده ازاين شبكه ها از جايگاه ويژه اي برخوردار است دركشور ما نيز آموزش زبان انگليسي اهميت خاصي دارد به نظر مي رسد كه « عليرغم صرف هزينه هاي عظيم آموزشي، بازدهي سرمايه و نيروي انساني و وقت بسياراندك است؛ به طوريكه طبق آمار اعلام شده در سال 1377، سيصد هزار نفراز داوطلبان كنكور از درس زبان انگليسي نمره صفر آورده اند» (مجله رشد، راهنمايي تحصيلي، 1377)

اگر به آموزش كلاسيك برگرديم و نظام آموزشي را به مثابه ي يك سيستم بدانيم قطعا كتاب، فراگير و معلم از مولفه هاي اساسي اين سيستم خواهند بود و اين تصورمي‌رود كه ناهماهنگي بين مولفه هاي فوق مي تواند مشكل آفرين باشد ودراين زمينه مشاهده ميشود كه كتاب درسي يكي از مهم ترين نقش ها را در اين زمينه ايفا مي‌كند، موارد زير ازعلل عمده اهميت كتاب درسي درايران مي‌باشد:

- مجموعه اي از فرصتهاي يادگيري جهت تحقق بخشيدن هدفهاي كلي و جزيي در قالب محتواي كتاب امكان پذير است.

- در تمام كشورها براي هر ماده ي درسي درهر پايه اي تحصيلي يك كتاب درسي تاليف و توزيع مي‌شود.

- معلمان فعاليتهاي خود را بر محور كتاب درسي متمركز مي سازند.

- هر دانش آموز ملزم به خواندن وفهميدن كتابي كه ازمركز برنامه ريزي معرفي ميشود، مي‌باشد.

- امتحان وارزشيابي محدود به مطالب و محتواي درسي است.(پاك نژادي، 1380-1381)

درواقع يكي از مشكلات اصلي درنظام آموزشي از مقطع راهنمايي تا دكتراي تخصصي ضعف شديد دانش آموزان و دانشجويان در درس زبان انگليسي مي‌باشد؛ لذا جهت حل اين معضل توجه به چگونگي فرآيند تهيه و تدوين كتابهاي درس زبان انگليسي اهميت ويژه اي دارد. يكي ازمراحل اساسي درتهيه و تدوين كتابهاي درسي «انتخاب محتواي» اين كتابهاست ، لذا توجه به اين امر ضروري مي‌باشد.

تا بدين گونه هم مسايل و مشكلات مربوط به تاليف وتعيين محتواي كتاب درسي شناسايي گردد و هم اطلاعات لازم وكافي جهت بهبود برنامه و كتب درسي از هر نظر فراهم آيد چرا كه بررسي صحيح و همه جانبه ازمحتواي درسي با توجه به ساير عوامل موثر در كارايي آموزشي، امكان قضاوت و تصيم گيري در مورد مطلوب بودن محتوا را فراهم مي سازد. «از ديدگاه برنامه ريزي درسي، انتخاب و تنظيم محتوا مستلزم درنظرگرفتن شرايط معيارهايي از جمله ملحوظ داشتن اهداف خاص هر پايه تحصيلي، ميزان توانايي و خصوصيات دانش آموزان، قوانين ومراحل رشد‌، نيازها و رغبتهاي آنان و ... مي‌باشد». (يارمحمديان، 1380)

درچنين حالتي محتواي كتاب درسي در حد خود موجب تجلي هدفهاي تعليم و تربيت خواهد شد دراين مطالعه، معيارها و ملاكهاي دخيل درزمينه ي انتخاب محتواي كتاب زبان انگليسي سال سوم متوسطه نظام جديد از نقطه نظر تطابق با شرايط سني يادگيرندگان ، پايه اي براي يادگيريهاي بعدي دانش آموزان، انطباق محتوا باارزشهاي فرهنگي، تطبيق محتوا با اصول تنظيم محتوا و تناسب و ارتباط محتوا با اهداف آموزشي مورد بررسي قرار مي‌گيرد.

بدين منظور در پژوهش حاضر قصد برآن است كه:

1)چارچوبي براي سازمان كتب درسي ارايه شود.

2) بتوان راهكارهاي عملي جهت تدوين نوشتار و اشكال كتب درسي متناسب با ساختار ذهني دانش آموزان ارايه داد .

 

اهداف پژوهش

هدف كلي

هدف اصلي از مطالعه حاضر بررسي انطباق بين محتوا و اهداف كتاب زبان انگليسي سال سوم متوسطه از ديدگاه دبيران مي‌باشد.

اهداف جزيي

1)بررسي ميزان تناسب محتواي كتاب زبان انگليسي سال سوم متوسطه با هدفهاي اصلي آموزشي اين درس از ديدگاه دبيران.

2) بررسي نظرات دبيران درزمينه انطباق محتواي كتاب با توانايي‌هاي ذهني و تجربيات يادگيري فراگيران

3) آشنايي با زبان خارجي براي دستيابي به اطلاعات علمي و نيز اشاعه فرهنگ ملي

4) بررسي محتواي کتاب با زمان اختصاص داده شده به آن دربرنامه هفتگي دانش آموزان

5)بررسي محتواي كتاب بر اساس معيارهاي سازماندهي محتوا و ملاكهاي تدوين آن

6) بررسي پيرامون دشواري مطالب بخشهاي مختلف كتاب

7) بررسي ميزان تناسب محتواي كتاب درسي با عوامل موثر در يادگيري

8)پيشنهاد موارد اصلاح و كاستيها و بهبود كيفيت مطالب كتب درسي

سوالات پژوهش

1)از ديدگاه دبيران، محتواي كتاب زبان انگليسي سال سوم تا چه حد با هدفهاي آموزشي اين درس تناسب دارد؟

2)از ديدگاه دبيران، محتواي كتاب زبان انگليسي سال سوم تا چه حد با ويژگي هاي سني و توانايي هاي ذهني دانش آموزان تناسب دارد؟

3) از ديدگاه دبيران، محتواي كتاب زبان انگليسي سال سوم تا چه حد با معيارهاي تنظيم محتوا تناسب دارد؟

4)از ديدگاه دبيران، محتواي كتاب زبان انگليسي سال سوم تا چه حد با زمان اختصاص يافته براي آموزش، تناسب دارد؟

5) از ديدگاه دبيران، محتواي كتاب زبان انگليسي سال سوم تا چه حد با ارزشهاي فرهنگي و نيازهاي روزمره دانش آموزان تناسب دارد؟

6) از ديدگاه دبيران، محتواي كتاب زبان انگليسي سال سوم تا چه حد با دشواري مطالب بخشهاي مختلف آن تناسب دارد؟

7) از ديدگاه دبيران، محتواي كتاب زبان انگليسي سال سوم تا چه حد باعوامل موثر دريادگيري تناسب دارد؟

تعريف واژه ها و اصطلاحات

ارزشيابي

عبارتست از فرآيند تحقيق و بررسي اينكه برنامه درسي و فعاليتهاي يادگيري در صورتي كه تهيه و تنظيم و به موقع به اجرا گذاشته شده باشد، تا چه ميزان ميتواند واقعا نتايج مورد نظر را به بار آورد، پس درسرتاسر فرآيند برنامه ريزي درسي، ارزشيابي ادامه دارد[1]

بي باي [2] معتقد است، ارزشيابي يعني جمع آوري و تفسير نظامدار شواهدي كه به قضاوت ارزشي با عنايت به اقدامي معين بيانجامد. (ولف، 1381)

دراين پژوهش منظور از ارزشيابي ، بررسي نظرات دبيران درمورد محتواي كتاب زبان انگليسي سال سوم متوسطه است.

 

 

 

تحليل

« تحليل به طور كلي به معناي عمل بررسي و يا بازبيني است وبه معناي دقيق تر، شامل «خرد كردن» و يا تجزيه ي يك كل به اجزاي تشكيل دهنده اش براي پيدا كردن يا شناختن ماهيت،نسبت عمل و روابط اجزاء است . (پورظهير، 1381: 30)

دراين پژوهش ، تحليل به وسيله يك پرسشنامه كه شامل 32 سوال 4 گزينه اي مي‌باشد ، طراحي شده است.

محتوا

شامل دانش (حقايق، اطلاعات، جزئيات، مهارتها و روش گام به گام، شرايط و التزامات) و عوامل عملكردي در موضوع مورد بحث است كه تجارب يادگيري فراگيران مبتني بر آن است و بايد جوابگوي هدفهاي آموزشي و نيازهاي دانش آموزان باشد. (پارسا، 1370)

حسن ملكي، محتوا را چنين تعريف مي‌كند:« محتوا عبارت است از مجموعه مفاهيم و مهارتها و گرايشهايي كه از سوي برنامه ريزان انتخاب و سازماندهي مي‌شود. در عين حال، محتوا آثار حاصل از فعاليتهاي ياد دهي يادگيري معلم وشاگرد را نيز دربردارد»

دراين پژوهش منظور از محتوا، مطالب موجود دركتاب زبان انگليسي سال سوم دبيرستان است.

كتاب درسي

كتابي كه موضوع معيني از مطالعه را بررسي مي‌كند، به طور منظم تهيه شده است ، براي سطح خاصي از آموزش به كارمي‌رود و مانند يك منبع اصلي درباره مطالعه يك موضوع در رشته معيني مورد استفاده قرار مي‌گيرد. (لوي، 1971)

دراين پژوهش منظور از کتاب درسي ، كتاب زبان انگليسي سال سوم متوسطه مي‌باشد.

 


مقدمه

برخوردهاي هر روزه با زبان چنان طبيعي و گسترده است كه به ندرت آن را موضوعي در خورمطالعه جدي تلقي مي كنيم. زبان هميشه در دسترس است و اغلب بدون هيچ تلاشي آگاهانه بي اختيار آن را بكار مي بريم. همه انسانها از دوران كودكي بر زباني مسلط مي شوند و آن را به كار ميببرند.

اما بررسي زبانهاي بشري نشان مي دهد كه زبان، نظامي به غايت پيچيده، بسيار انتزاعي و بي‌نهايت زاياست كه بين معاني و صوتها ارتباط ايجاد مي كند. ( وان الس، 1983)

به بيان ديگر، زبان واسطه اي بين فكر و عمل ماست ، گذرگاهي است كه فكر آدمي را به عمل ارتباط مي دهد . ليكن ارتباط زباني ما فقط به همين فكر وعمل خودمان مربوط نمي شود بلكه زبان يك وسيله ارتباطي مهم با ديگران، با گذشتگان و آيندگان است.(لطف آبادي، 1365)

انسان تنها موجودي است كه با زبان ارتباط ايجاد مي كند، دانشمندان زبان شناسي وروانشناسي از ديرباز سعي داشتند كه بدانند آيا به جز انسان موجود ديگري از اين موهبت برخوردار است يا خير، اگرچه تعدادي از شامپانزه ها توانايي اعجاب انگيزي در يادگيري تعدادي واژه و جمله و حتي توليد الگوهاي زباني كه خاص انسان است. نشان دادند اما تاكنون هيچ موجودي نتوانسته است همانند يك كودك سه ساله انسان، زبان را براي ايجاد ارتباط بكار گيرد. (رشد زبان، 1369)

مساله آموزش زبان اول و دوم در نظام آموزشي تمام كشورها داراي اهميت است وليكن ما نمي توانيم از آموزش زبان به عنوان يك پديده جدا و بدون ارتباط با فرآيند رشد انسان درمعناي تغييرات همه جانبه زيست شناختي سخن بگوييم.

همانگونه كه آزمايشات و تحقيقات انجام گرفته در علوم زيستي و رواني نيز نشان مي دهد و اصولا قابليتها و توانايي‌هاي مختلف انسان دوشادوش رشد جسماني او تغيير مي يابد. به عبارتي رشد زيستي و بيولوژيك انسان به عنوان مبنا و پايه رشد جنبه‌هاي مختلف انسان و از جمله رشد تفكر و زبان او محسوب مي گردد.

به همين دليل است كه هرگاه بر آن باشيم تا قابليتهاي گفتاري (زباني) كودكي را شكوفا كرده و او را از اين نظر به حد اعلاي رشد برسانيم، لازم است كه از يك سو اصول و مباني تكامل جسماني و رشد حواس و سيستم اعصاب مركزي را شناخته و از سوي ديگر از نحوه رشد فعاليتهاي ذهني و چگونگي شكل گيري الگوهاي رشد زباني اطلاع و آگاهي دقيق داشته باشيم. آنگاه اقدامات آموزشي و پرورشي ضروري را براي نيل به اهداف تعيين شده، انجام دهيم دليل اين امر آن است كه مكانيسم پيچيده زبان از يك طرف ريشه در فيزيولوژي و اعصاب ما دارد و ازطرف ديگر در رابطه با فعاليتهاي يادگيري ساير كاركردهاي ذهني ماست. (لطف آبادي، 1365)

همگام با رشد مغز كودك و قبل از آن كه او قادر به استفاده از زبان باشد اولين ارتباطات اجتماعي او پايه ريزي مي شود.

شعاري نژاد دراين مورد چنين بيان مي كند.:" كودك قبل از آن كه قادر به تكلم گردد، از سه شيوه گريه و فرياد، اداي صداهاي نامشخص و اشارات استفاده مي كند" اين امر نشان دهنده رشد و تكامل قوه گويايي وي مي باشد.

رشد ارتباطي كودك منجر مي گردد روابط اجتماعي او استحكام يافته و بدين ترتيب رشد ذهني و يادگيري زباني او را فراهم مي كند. مي توان گفت درميان گونه هاي مختلف زبان اين تنها انسان است كه مي تواند از زبان به عنوان يك نظام ارتباطي منسجم در مسير تفكرات و فعاليتهاي خود بهره بگيرد.

اين نظم ارتباطي پيچيده داراي ساخت واحدي است كه بخشي از آن را روساخت [3] و بخش ديگر از ژرف ساخت [4] زبان مي گويند، هرچند اين دو بخش درارتباط متقابل با يكديگر مي باشند، ولي معنا و محتواي انديشه است كه اهميت و درجه اول را دارد يكي ازراههاي ايجاد و تبادل افكار با ساير ملل، يادگيري زبان خارجي مانند انگليسي است.

بسياري از دانش پژوهان مطالب علمي خود را در قالب زبان اشاعه داده اند وبراي دستيابي به دانش آنها بايد به زبان انگليسي را آموخت. به همين دليل است كه امروزه آموزش زبان خارجي به عنوان يكي از رشته هاي تحصيلي در نظر گرفته شده است.

آموزش زبان نيز درايران سابقه بسيار طولاني دارد و در سطوح مختلف تدريس مي شود . زيرا بدون زبان، ارتباطي بين افراد جامعه برقرار نمي شود و بدون ارتباط آموزش و پرورشي صورت نمي گيرد و بدون آموزش وپرورش انتقال ميراث فرهنگي و تمدن بشري به نسل هاي بعدي امكان پذير نمي گردد.

ازاين روست كه گفتيم اگر زبان از جامعه انساني گرفته شود، چرخ اجتماع از حركت باز مي ايستد، جامعه انساني از هم گسيخته ميشود، تمدن وفرهنگ بشري نابود مي شود. (باطني، 1370)

در ايران با توجه به نظام آموزشي كنوني، يكي از مهمترين مراجع و منابع يادگيري زبان خارجي، كتاب درسي است وبيشتر فعاليتهاي آموزشي درچارچوب كتاب درسي صورت مي‌گيرد بنابراين محتواي مطالب آموزشي به تحليل وبررسي نياز دارد .(يارمحمديان، 1377)

لذا بايد به اقدامات اساسي در مورد برنامه ي درسي به عمل آيد.


زبان آموزي (تعريف زبان)

زبان به نظامي از علايم اطلاق مي گردد كه جنبه ي آوايي و قراردادي دارد و به افرادي كه از فرهنگي مشترك برخوردارند اجازه مي دهد تا با يكديگر ارتباط برقرار نمايند. ( راهنماي معلم، 1379: 8)

زبان پديده اي است متشكل از اجزاي مختلف كه تك به تك قابل بررسي و مطالعه است مجموعه ي اين اجزاء به صورت مهارتهاي گفتاري و نوشتاري ظهور مي ‌نمايد كه طبق نتايج حاصله از تحقيقات درزمينه فراگيري زبان مادري، اين مهارتها به ترتيب به صورت شنيدن، گفتن، خواندن و نوشتن ظهور كرده و تكامل مي يابند.

زنجيره عوامل زبان كه از اجزاء و مهارتهاي مختلف تشكيل مي شود و در جدول (2-1) نمايش داده شد است . (فرهادي، 1379: 55)

جدول (2-1) : اجزا و مهارتهاي زبان

نوشتن

خواندن

گفتن

شنیدن

مهارتها

اجزا

       

اصوات

       

واژگان

       

جملات

       

معنی

 

زبان و گفتار

از نظر زبانشناسان زبان و گفتار هم معنا نيستند . "گفتار يك كنش مادي و فيزيكي است توليد گفته هاي خاص با واژه هاي خاص كه به شيوه اي خاص آرايش يافته و توسط آواهاي ويژه اي بيان مي شوند- زبان يك پديده ذهني است پيكره اي از دانش مربوط به آواها، معاني و نحو كه درذهن جاي دارد" (فالك، 1978)

توانش زباني[5] وكنش زباني[6]

زبان شناسان بين توانش و كنش تمايز قايل مي شوند ."توانش زبان، دانش ناخودآگاه سخنگويان يك زبان درباره آواها، معاني و نحو آن است.

كنش زبان، رفتار زبان واقعي است. يعني كاربرد زبان در زندگي رومزه از آنجا كه توانش، دانش است نمي توان آنرا مستقيما مشاهده كرد" (فالك، 1978)

زبان دوم و زبان خارجي

به طور كلي هرگاه زباني بعد از زبان مادري آموزش داده شود به آن، آموزش زبان دوم مي گويند ولي آموزش زبان دوم به معناي خاص تر نيز به كار مي رود و آن زماني است كه فرد درمحيطي قرار گيرد كه زبان رسمي و غالب آن جامعه با زبان مادري فرق داشته باشد.

يادگيري زبان دوم، گاهي به صورت طبيعي و بدون هيچگونه راهنماي منظم آموزش و يا آموزش عمومي صورت مي گيرد و آن زماني است كه زبان آموزد درجامعه ي‌دوم به سر مي برد و از راه ارتباط اجتماعي به فراگيري آن زبان نايل مي‌شود.

گاهي نيز آموزش زبان دوم در محيط آموزش صورت ميگيرد و آن هنگامي است كه زبان دوم به عنوان زبان رسمي آنان، با زبان بومي برخي نواحي يا همه نواحي متفاوت است، مانند زبان انگليسي در هندوستان، دراين جوامع زبان رسانه‌هاي گروهي، ادارات و مكاتبات رسمي غير از زبان مادر ميباشد. (طوسي، 1371: 17)

آموزش زبان خارجي را غالبا به مواردي اطلاق مي كنند كه درآن، زبان آموز از راه آموزش آنرا فرا ميگرد وغالبا پيش از فراگيري درموقعيتهاي مادي اجتماعي كاربرد چنداني ندارد و بنابراين به هر زباني غير از زبان مادري كه به عنوان يك درس در برنامه ي مدارس و دانشگاهها گنجانده مي شود و زبان رسمي كشور نيز نباشد، زبان خارجي گفته مي شود مانند آموزش زبان انگليسي درايران (طوسي، 1371: 17)

بر اساس بررسيهاي به عمل آمده از لحاظ عملكرد فرآيندهاي دروني زبان آموز، ميان زبان خارجي و زبان دوم متفاوت چنداني وجود ندارد هر چند كه درهريك از اين دو مورد عوامل روانشناختي و اجتماعي متفاوتي را مي توان تشخيص داد.

زيرا درهر موقعيت از لحاظ قرار گرفتن زبان آموز، در معرض زبان امكان ارتباط زباني و نيز موقعيت به كارگيري آن تفاوتهاي ديده مي شود.

با اين حال، مشاهدات تجربي مختلف نشان از فرآيند يادگيري كم و پيش يكساني دارد و در واقع شايد بتوان گفت تنها سرعت يادگيري و فراگيري مهارتهاي گفتاري، شنيداري و نيز ظرافتهاي زباني متفاوت باشد. (طوسي، 17:1371)

باتوجه به مطالبي كه ذكر شد، دراين پژوهش هرجا ازآموزش زبان دوم، سخن به ميان آمد، منظور به طور كلي آموزش زبان خارجي مي باشد. دراين پژوهش اين دو واژه به صورت مجزا بررسي نشده بلكه از تحقيقات در مورد آموزش زبان دوم، در جهت راهيابي به روشهاي آموزشي زبان خارجي بهره برده شده است.


مكاتب و ديدگاههاي زبانشناسي

ديدگاه رفتارگرايانه:

نظريه هاي يادگيري رفتارگرا با استفاده از يك الگوي محرك- پاسخ به توصيف و تببين رفتار مي پردازد. دراين ديدگاه رفتاري تاكيد مي شود كه هم انسان و هم حيوان مي تواند آن را بياموزد.

از آنجايي كه دراين نظريه بايد رفتار "رفتار يادگيري" همه‌ي موجودات زنده را تبيين كند، در تبيين رفتار انسان جايي را براي عوامل غير قابل مشاهده كه خاص انسان هستند، درنظر
نمي گيرد.

نماينده ي اصلي اين ديدگاه ، اسكينر (1975 است ، به اعتقاد وي ، يك نظريه ي يادگيري زبان را بايد از يك نظريه ي رفتارگراي عمومي استخراج كرد. اثر اسكينر، تلاشي مشخص درزمينه ي تحليل رفتار زباني به وسيله دنبال كردن عواملي كه بر اين رفتار اثر مي گذارند، ميباشد اين عوامل حسب محرك و پاسخ توصيف شده اند.

بر طبق اين ديدگاه،رفتار زباني را تنها مي توان از طريق مشاهده‌ي دنياي اطراف فرد بكار برنده زبان، يعني از راه مشاهده‌ي عوامل بيروني مورد مطالعه قرار داده، از ديدگاه رفتار گرايان، كودكان تا حد زيادي زبان محيط خود را تقليد ميكنند و تقليد عامل كمك كننده ي موثري در فرآيند يادگيري زبان است.(دوان الس، 1983)

اين ديدگاه ضرورت انديشيدن در فرآيندهاي ذهني را كاهش مي دهد و بررفتار مشهود تمركز دارد، نه تنها به اين دليل كه معتقدند آنچه از بيرون بر ارگانيسم مي گذرد، از اهميت اساسي برخوردار است بلكه همچنين به اين دليل كه با استفاده از روشهاي علوم فيزيكي و طبيعي مي خواهند تا حد ممكن، عيني عمل كنند. (بيلر، 1374)

 

 

ديدگاه ذهن گرايانه:

چامسكي (1959) رفتار كلامي كه توسط اسكينر مطرح شده بود را شديدا مورد انتقاد قرار داد. او چنين استدلال مي كند كه رفتار انساني به نحو قابل ملاحظه اي پيچيده تر از رفتار حيواني است. علاوه بر اين مسلما رفتار زباني آنچنان خاص انسانهاست كه آنرا نمي توان به كمك رفتار حيواني توجيه كرد پس از سال 1960 عامل مهم ديگري در يادگيري زبان، يعني خود كودك به تدريج نقش برجسته اي را دراين زمينه ايفا نمود.

اين انقلاب تا حد بسيار زيادي متاثر از پيشرفت زبانشناسي بود كه دستور زبان "گشتاري- زايشي"[7] مطرح گرديد. دراين دستور اين فرض وجود دارد كه توانايي يادگيري زبانها امري فطري است.

دستگاه فراگيري زبان كودك را قادر مي سازد تا در مورد ساخت زباني كه در حال يادگيري آن است،دست به طرح فرضيه هايي بزند . اين فرآيند آگاهانه اي نيست فرضياتي كه كودك به طور نيمه آگاه طرح مي كند، درهنگام استفاده از زبان محك زده مي شوند و به طور مداوم با دروندادهاي زباني جديدي كه كودك آنها را از راه گوش دادن به محيط اطرافش بدست مي‌آورد، مطابقت داده مي شوند.

درنتيجه، اين ديدگاه در فرآيند يادگيري زبان بر فعاليتهاي ذهني زبان آموزان تاكيد
مي كند فراگيري زبان تنها از طريق تمرين و تكرار و بدون درك واقعي صورت نمي پذيرد.


ديدگاه مبتني بر روالهاي كشف:

بحث ميان فطري يا اكتسابي بودن توانايي يادگيري زبانها كه ميان رفتارگرايان و زاياگشتاريها وجود دارد ، ظاهرا بحثي بي ثمر مي باشد. زيرا هر يك در رده نظره هاي ديگري اقدام مي كنند.

رفتارگرايان سهم خود كودك را در فرايند يادگيري ناديده مي‌گيرند و زاياگشتاريان، نقش محيط را انكار مي‌كنند، ديدگاه مبتني بر روالهاي كشف ، به هر دو عامل دروني و بيروني دررشد زبان توجه كرده و براي اولين بار اشتون[8] (1907) آنرا مطرح كرده و بلومنتال [9] (1907) آنرا چنين نقل مي كنند:

كودكي كه در حال يادگيري و صحبت است ، از نظر توليد صوت گفتار نه همچون گرامافوني كه به توليد مجدد در صداهاي خارجي مي پرازد، عمل مي كند و نه به عنوان يك خالق مقتدر زبان، از نظر محتواي گفتار، روند يك ماشين متداعي صرف و نه يك سازنده ي مقتدر مفاهيم است، بلكه گفتار وي بيشتر بر كنش متقابل مداوم برداشتهاي بروني و نظامهاي دروني مبتني است .(الياسي، 1372: 77)

اصول ديدگاه مبتني بر روالهاي كشف رامي توان به صورت زير نشان داد:

 

 

 

 

بر طبق نظر اسلوبين[10] و كلارك [11]سازمان شناختي زبان كودكان برمبناي روالهاي كشف بر طبق اصول زير ميباشد:

اصل اول:

بايد كودكان را متوجه امكان تغيير در پايه ي واژگان كرد تا متوجه فرآيندهاي صرف فعل، صرف اسم و اشتقاق واژه ها شوند. به اين ترتيب كودكان بعد ازپشت سرگذاشتن يك مرحله ابتدايي كه در آن، اين صورتها ظاهر نمي شوند، براي كاربرد صورتهاي فوق آماده نمي شوند.

 

اصل دوم :

به كودكان كمك شود تا نشانه هاي عيني وآشكار را درگفته ها دنبال كنند. مثلا كودكان در مراحل ابتداي گفتار، به صورتهاي اختصاري شده و ياحذف شده توجهي ندارند.

 

اصل سوم:

كودكان غالبا به قواعدي توجه دارند كه طبقه بزرگتر را دربر مي گيرد و بعد از آن به قواعدي كه تنها در موارد خاصي محدود ميشود، گسترش مي يابد، بنابراين در ابتدا از موارد استثنا بايد صرفنظر كرد.

 

اصل چهارم:

از شواهد چنين بر مي آيد كه كودكان به نشانه هاي پاياني توجه بيشتري از نشانه هاي آغازين دارند به نظر مي رسد كه كودكان آنها را زودتر فرا ميگيرند.

 

اصل پنجم:

كودكان را متوجه ترتيب عناصر در درون واژه ها و ترتيب واژه ها در درون جمله ها بايد كرد اين اصل به كودكان كمك مي كند تا ترتيب به كارگيري اسم وفعل يا فاعل، مفعول و فعل را درنظر داشته باشند.

اصل ششم:

دراين مرحله كودكان قادر مي شوند خطاهاي گفتاري خود را با قراردادن هر جزء جمله درجاي خودبه صورت صحيح بيان كنند: (الياسي، 1372: 78) بنابراين اسلوبين معتقد است كه به كارگيري اين اصل هم براي يادگيري زبان اول، هم زبان دوم مي تواند مناسب باشد. زيرا بدين درترتيب مي توان فهميد كه هر چيزي براي زبان آموز آسان يا دشوار است و چرايي آن نيز مشخص مي شود.

او به قانون فراواني يا بسامد توجه خاصي داشت ، قانون بسامد مي گويد:

هرچه يك تجربه بيشتر رخ دهد، آسان تر به ياد مي آيد .(سيف ، 1371: 77)

ثراندايك [12] را شايد بتوان يكي ازبزرگترين نظريه پردازان يادگيري دانست. او با مطالعه بر روي حيوانات، نظريه هاي يادگيري را تحت تاثير قرار داد.

پاولف[13] فيزيولوژيست روسي نيز درباره ي چگونگي يادگيري و بازتابهاي شرطي دست به آزمايشاتي زد و بدين ترتيب، مطالعات علمي و تجربي در چگونگي عمل يادگيري آغاز گرديد.(شعاري نژاد، 1349: 49)

درمطالعه روي سير تحول يادگيري از زمانهاي گذشته تاكنون، موضوعي كه بيش از همه مورد توجه پژوهشگران قرار گرفته است ، اين مي باشدكه آيا هر گونه يادگيري از جمله ،

يادگيري زبان امري ذاتي است يا اكتسابي [14] براي پاسخ به اين سوال روانشناسان و زبانشناسان به بررسي و ابراز نظريه هاي مختلفي مي پرداختند، از جمله اسكينر[15] معتقد بود كه رشد زبان بر اثر تقويت پاسخهاي زباني كودك توسط اطرافيان او صورت مي گيرد و يادگيري زبان را نيز مانند ديگر رفتارها، تابع قوانين تقويت وخاموشي، انتقال يادگيري ، كنترل نتايج رفتاري و ... مي دانست.

 

[1]. اسراري، محمد – جزوه برنامه ريزي آموزشي دانشگاه آزاد اسلامي تهران مركز

[2]. Beeby

[3]. Surface structure

[4]. Deep structure

[5]. Language competence

[6]. Language performance

[7]. Transformation –Generative grammar

[8]. Stern

[9]. Blumental

[10]. Slobin

[11]. Clark

[12]. Thorndik

[13]. pavlov

[14]. منظور از توانايي اكتسابي زبان اين است كه فرد با قرارگرفتن درمحيط مطلوب زباني و به كمك توانايي‌هاي خود بتواند زبان دوم را بياموزد (نيلي پور، 1365: 52)

[15]. Skinner


مبلغ قابل پرداخت 16,200 تومان

توجه: پس از خرید فایل، لینک دانلود بصورت خودکار در اختیار شما قرار می گیرد و همچنین لینک دانلود به ایمیل شما ارسال می شود. درصورت وجود مشکل می توانید از بخش تماس با ما ی همین فروشگاه اطلاع رسانی نمایید.

Captcha
پشتیبانی خرید

برای مشاهده ضمانت خرید روی آن کلیک نمایید

  انتشار : ۲۶ فروردین ۱۳۹۶               تعداد بازدید : 1027

دیدگاه های کاربران (0)

دفتر فنی دانشجو

توجه: چنانچه هرگونه مشكلي در دانلود فايل هاي خريداري شده و يا هر سوال و راهنمایی نیاز داشتيد لطفا جهت ارتباط سریعتر ازطريق شماره تلفن و ايميل اعلام شده ارتباط برقرار نماييد.

فید خبر خوان    نقشه سایت    تماس با ما