مرکز دانلود خلاصه کتاب و جزوات دانشگاهی

بيان مسئله:

انسان قرن بيست ويکم با ورود به هزاره سوم به پيشرفت ها وجرقه هاي بسيار مهمي در عرصه علم وتکنولوژي روبرو شده است.درعرصه فن آوري هاي جديد وباارزش که مي توان آن را «انقلاب صنعتي آينده» خواند، فناوري نانومي باشد که به دليل پويا بودن اين فناوري نو ظهور مي توان از رسوخ اين فناوري در عرصه ارتباطات سخن به ميان آورد.

مي توان گفت ابداعات فن آورانه( به ويژه در عرصه رسانه ها واطلاعات) جهان را به شمشيري دولبه مجهز کرده است که از يک سو پيام آور فضاي عمومي جديدي است که در آن افراد بشر فارغ از مرزها ومحدوده ها به يکديگر پيوند مي خورند وبه فرصت هاي استثنايي دست مي يابند واز سوي ديگر آغاز گر شکاف ديگري ميان فقرا واغنياست فاصله ميان دارندگان وفاقدان را بيشتر کرده است.

آنچه که مد نظر اغلب انديشمندان وپژوهشگران است اين است که تنها راه چالش پيروزمندانه ونيز مواجهه خلاقانه با پيامدهاي اين ابداعات نوين وتحصيل توانايي در پذيرش وبه کارگيري آنها، شناخت دقيق ساختار، توانمنديها وآثار وپيامدهاي فن آوري هاي نوين است.

فناوري نانو در تمامي عرصه هاي صنعت، پزشکي، فيزيک والکترونيک و.... خودنمايي مي کند که به علت رشد روزافزون علم در عرصه هاي مختلف، تأثير اين علم در وسايل ارتباطي را مي توان روز بروز بيشتر مشاهده کرد.نفوذ اين فناوري درساخت ريز کامپيوترها ، ريزتراشدها وآنتن هاو باتري وابزارهاي ديگر مورد نياز در رسانه هاي ارتباطي نويد اين را مي دهد که در عصر جهان اطلاعاتي که سرعت وزمان بسيار باارزش ومهم تلقي مي شوند ومرزبندي از بين رفته است وبا انبوه اطلاعات وداده ها روبروهستيم شايسته است که از حداقل مکان براي ذخيره سازي اطلاعات در کمترين زمان ممکن بهره مند شويم تا بتوانيم استفاده بهينه تر وحضور پويا وشايسته اي در عرصه جهاني داشته باشيم در جهان امروز براي همگام شدن در عرصه هاي توسعه ورقابت با ديگر کشورها نيازمند به دانش، صنعت وتکنيک هستيم امروزه انسان با بهره گيري از علوم مختلف نظير سايبرتنيک ديجيتال سازي ونانو فناوري توانسته است روشهاي کارآمد کنترل وبازخورد ارتباطات درارگانيسم هاي زنده، ماشين ها وساختارها رابدست آورد.

فن آوري نانودرسال 1959 توسط فانيمن با عنوان فضاي زيادي درسطوح پائين وجود دارد ايده فن آوري نانو را مطرح ساخت ودرسال 1998 جورج وايت ساينر استاد شيمي دانشگاه هاروارد ذخيره اطلاعات را يکي از تحولات اساسي خواند که فن آوري نانو آن را ممکن خواهد ساخت او مي گويد شما مي توانيد( باقطعات نانو) اطلاعات يک هزار لوح فشرده را در چيزي به اندازه يک ساعات مچي جمع آوري کنيد با اين کار مي توان به کتابخانه مرجعي که براي کل زندگي لازم است دستيابي پيدا کرد اين يکي از ايده هايي است که تعريف کيفيت زندگي رااندکي تغييرخواهد داد. لذا شايسته است با توجه به اهميت ورشد سريع استفاده از تکنولوژي هاي نوين ارتباطي بخصوص نانومدیا در بين اکثريت جوامع ولزوما آشنايي باکارکردها وپيامدهاي آن در جامعه به شناخت وبررسي پیدایش وظهور آن در علوم اجتماعی بپردازيم وباهوشياري ودقت وسرعت بيشتري از آن استفاده کنيم.

اهميت موضوع:

فن آوري هاي نوين همگام با انقلاب ارتباطات، مسائل گوناگون را در کشورهاي در حال توسعه به وجود آورده است.از يک سو اين فن آوري ها مي تواند در راه خدمت به توسعه ملل جهان سوم به کاررود وبراي مبارزه با توسعه نيافتگي فقر، بيماري وبيسوادي تجهيز شود واز سوي ديگر
مي تواند جهان سوم رابا اين پرسش روبرو سازد که اولويتهاي واقعي کدامند.

آيا اين فن آوريهاي نوين، وابستگيها را تقويت خواهد کرد ويا باعث تثبيت استقلال وخود کفايي خواهد شد؟

پژوهشهاي به عمل آمده در اين خصوص نشان داده است که فن آوري قادر است تغييرات بنيادي شديدي را در ساختار سنتي کشورها ايجاد کند بنابراين، جهان سوم که هم در فقر اقتصادي وهم در فقر اطلاعاتي دست وپا مي زند در زمينۀ توليد وحتي وارد کردن سخت افزارها ونرم افزارهاي ارتباطي دچار مشکلات عديده است آيا ناپذيرش وبه کارگيري اين فن آوري ها با پيامدهاي ناخوشايند اقتصادي- سياسي واجتماعي روبرو نخواهد شد؟

آنچه که مد نظر اغلب انديشمندان مي باشد اين است که تنها راه چالش پيروزمندانه ونيز مواجهه خلاقانه با پيامدهاي اين ابداعات نوين وتحصيل توانايي درپذيرش وبه کارگيري آنها، شناخت يقين ساختار، توانمنديها وآثار وپيامدهاي فن آوريهاي نوين (نانومدیا) است.

فن آوري نانومدیا که بسيار فراگيرتراز فن آوري هاي ارتباطي مي باشد مجموعه اي ازرسانه هاي ديگر نظير مولتي ريا وسايل ارتباطي دوسريه وتعاملي وديجيتال وسايبر تنيک مي باشد لذا با توجه به نفوذ فناوري نانو در ساخت اين گونه وسايل ارتباطي واهميت وگستردگي آن در به کارگيري از ابزار ارتباطي برآن شديم تا بررسي وشناخت نانومدیا رادراين تحقيق مطرح سازيم.

با اميد به اين که با آگاهي وبهره گيري صحيح از اين فناوري نوين در رشد وتوسعه انسانيت وبالندگي علمي کشور برخوردار شويم.

 

 

اهداف تحقيق:

انسان قرن بيست ويکم با ورود به هزاره سوم به پيشرفت ها وجرقه هاي بسيار مهمي در عرصه علم وتکنولوژي روبرو شده است در عرصه فناوري هاي جديد وبسيار باارزش «فناوري نانو»مي باشد که به دليل پويا بودن اين فناوري نو ظهور مي توان نقش آن رااز جنبه هاي مختلف بررسي کرد لذا در عصري که ما آن را عصر اطلاعات وارتباطات مي ناميم از رسوخ اين فناوري در عرصه ارتباطات نيز ناگزيريم نفوذ اين فناوري در علم الکترونيک وساخت ريز کامپيوترها وريزتراشه هاو.... نويد اين را مي دهد که بتوان از سرعت وزمان وتعامل بيشتر در به کارگيري فن آوري هاي نوين ارتباطي (نانومدیا) بهره مند شد وبراي همسو وهمگام بودن در عرصه جهاني لازم است هر چه بيشتر به نقش فناوري هاي نوين وپيامدهاي آن آشنا شد وبا ارائه راه کارها(مختلف در استفاده مثبت و کارآمد از اين رسانه نوين به رشد وبالندگي کشور کمک کرد بررسي جايگاه نانومدیا در اين پژوهش شايد کمک ناچيزي جمعيت آگاهي وروشنگري افراديکه دوستدار علم وآگاهي و رشد و پيشرفت هستند بنمايد.

بنابراين اين تحقيق درصدد بررسی پیدایش و ظهور نانو مدیا در علوم اجتماعی و پيامدهاي اجتماعي فرهنگي ، سياسي آن در جامعه هستيم.

سوالات تحقيق:

1-آيا نانومدیا ازوسائل ارتباط جمعي مي باشد؟

2-نقش نانومدیا در نحوه ارتباطات ميان فردي چيست؟

3-تأثير نانومدیا درمشارکت هاي اجتماعي وفعاليت هاي اجتماعي چگونه است؟

4-تأثير نانومدیا در مشارکت هاي سياسي وفعاليت هاي سياسي چگونه است؟

5-چه رابطه اي ميان نانومدیا وفرهنگ وجود دارد؟

6-آيا بين نوع ارتباطات اجتماعي وبه کارگيري نانومدیا رابطه وجود دارد؟

7-چه رابطه اي بين نانومدیا وجامعه نظارتي وجود دارد؟

8-نانومدیا وسايبرنتيک چه رابطه اي دارند؟

9-آيا بين دسترس به نانومدیا وگسترش جامعه اطلاعاتي رابطه وجود دارد؟

10- نقش نانومدیا در ايجاد فضاي مجازي( سايبر اسپيس) چيست؟

11- آيا بين احساس رضايت وخشنودي وبکارگيري نانومدیا رابطه وجود دارد؟

 

 

 

 

 

فصل دوم یافته های تحقیق

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

مقدمه:

جهان در قرن بيست ويکم در عصر فوق صنعتي يا عصر اطلاعات قرارگرفته است، نظام سنتي ارتباطات که عموماً عبارت بود از سيستم محاوره اي وکلامي مبتني بر تماس نزديک افرادبه يکديگر، اکنون در جوامع پيشرفته صنعتي بسيار کمرنگ شده است بيش از اين انسانها،براي انتقال پيام، بايست يکديگر را مي ديدند وچشمهايشان همديگر را لمس مي کرد وصداي زنده هم را از نزديک
مي شنيدند، اما در عصر اطلاعات، تکنولوژي هاي ارتباطي دوربرد از مرحله سنتي عبورکرده است وپديده هاي نوين تکنولوژيک در زمينه زير ساختارهاي نوين ارتباطي ( هم چون فيبر نوري، ماهواره اي ارتباطي وروبوتهاي باهوش وماشينهاي هوشمند الکترونيکي وصنايع سخت افزاري ونرم افرازي کامپيوتر ونانوتکنولوژي وکاربردهاي آن در زمينه مخابرات الکترونيک وصنعت) نقش بسيار اساسي را در حذف انسان از اجتماع وانزواي او ايفا خواهد کرد اگر تاکنون مواردي چون، دانشگاه
مکاتبه اي،کلاسهاي غير حضوري،آموزش از طريق ويدئو وتلويزيون نمونه هاي ضعيفي از گسستگي انسان از اجتماع به شمار مي رفته اند در عصر اطلاعات نوع جديد ارتباط از طريق ديجيتال سازي، سايزتيک ونانوتکنولوژي روش جديدي از اشتغال به نام اشتغال از راه دور، شيوه تازه اي براي تفريح وگذراندن اوقات فراغت به نام واقعيت مجازي، تکنيک نمايشي ايده آلي به نام تلويزيونهاي دوسويه وتکنيک ارتباطي ونمايشي جزايي چون تله پيوتر و... عناصري از تکنولوژي خواهند بود که موجد جريان يادگيري الکترونيک،مدارس ودانشگاههاي مجازي واقتصاد وبازرگاني الکترونيک و....
مي باشد، نقش بسيار بارزي را در جدايي انسان از گروههاي مختلف اجتماعي ايفا خواهندکرد گروههاي اجتماعي در عصر اطلاعات،نه به صورت واقعي وعيني، بلکه «مجازي» خواهند بود در اين عصر، ارتباط با شبکه هاي اطلاعاتي جهاني مبتني برWAN ، نياز فرد به تعلق داشتن به گروه واجتماع را تأمين خواهد کرد وبه او در حالي که در اتاق خانه اش پشت ميز کامپيوتر نشسته است شخصيت اجتماعي وحتي جهاني داده مي شود.واوبه راحتي خود رادر يک جمع ودر ارتباط غير فيزيکي با ديگران مي بيند، به علاوه اشتغال از راه دور، ارتباطات معيشي را برايش فراهم مي سازد واز اين طريق در محيط مأنوس منزل کارهاي موظف سازماني خود را انجام مي دهد تلويزيون هاي دو سويه امکان آموزش او وفرزنداش را بدون حضور در دانشگاه يا مدرسه فراهم مي سازد ويا با انتخاب وتماشاي فيلم دلخواه ويا با پرداختن به تفريح به شيوه واقعيت مجازي، در ميان انبوده نتوانستن ها، آنچه را که مي خواهد به دست آورد ويا فقط با گرفتن يک شماره تلفن، به دنياي شلوغ اينترنت ويا شبکه اي کامپيوتري ديگر(به مشابه يک جامعه چندين ميليوني مجازي) وارد مي شود وبا هر کس که بخواهد ارتباط برقرار مي کند ويابه هر انجمني ( انجمن ها وگروههاي مجازي) که دوست داشته باشد سرک مي کشد.

براي خريد اجناس مورد نيازش، با کامپيوتر خود آنها را مي بيند وسفارش مي دهد تا کالا را در منزل تحويلش دهد وپول آنها را نيز به صورت مجازي خواهد پرداخت.

افزودن براينها کامپيوتر براي اومنشي خودکاري خواهد بود که علاوه بر انجام دادن فرامين او، کارهاي روزانه اش را نيز تنظيم وتمشيت خواهد کرد.

به هر تقدير بايد پذيرفت که اين کالاي ارزشمند واين محصول عجيب نبوغ بشري که به عنوان ابزاري علمي وکاري وچه به عنوان وسيله اي تفريحي وارتباطي، تاثير خود را در نهادهاي گوناگون اجتماعي هم چون آموزش وپرورش،خانواده، ارتباطات، سياست، اقتصاد، پژوهش، بهداشت اوقات فراغت و.... به جاي خواهد گذاشت، ضمن اين که اين پديده در رفتارهاي فردي واجتماعي انسان نيز موثر خواهد بود وباعث گسستگي انسان از ارتباطات واقعي وپيوستگيش به اجتماعات مجازي خواهد شد.

گفتني است بعضي از واقعيات امروزي برخاسته از تکنولوژي عمل نوين ارتباطي نوين که به تعبير ويليام گيسبون نويسينده رمان علمي- تخيلي معروف

Neuromancer که در سال 1984 نوشته شد بشر به دوران سايبر اسپيس (cyberspace)وارد مي شود. سايبر اسپيس در کتاب او مکاني است که انسان ها اطلاعات مغز خود را با کامپيوترها از طريق پريز تعويض مي کنند چيزي که در آن زمان خيالي بيش نبود، اما امروزه شاهد عملي شدن اين امر توسط تکنولوژي نوين برتر اطلاعاتي مي باشيم.

نانومدیا ازتوان مشارکت بسيار بالابرخوردار مي باشد که از جنبه اقتصادي حائز اهميت است واز چنان تاثيرات عميقي برخوردار است که بي ترديد مباني رفتارهاي اجتماعي وحکومت را در اين قرن تغيير خواهدداد.

در حال حاضر سرعت تحولات تکنولوژيک به حدي است که دولتها علاوه برتامين نيازهاي مادي به نياز مدرن زمانه يعني باز آفريني جامعه درهر نسل بايد پاسخ دهند اين نياز برخاسته از پيامد مفهومي است که تا پيش از اين به نام تکنولوژي هاي ارتباطي نوين شناخته مي شد وحالا با عنوان تکنولوژي هاي دوسويه ارتباطي نوين پايه تحولات راشکل مي دهد تحولاتي که عدم توجه به آنها عواقب سوء فراواني ( نظير فروپاشي روسيه) براي کشورها بوجود مي آورد لذا در اين فصل سعي شده است ابتدا به تعريف نانومدیا وابعاد آن (سيبرنتيک وديجيتال) پرداخته وسپس پيامدها وچالش هاي آن را بر در زمينه مذکور برروي انسان ونهادهاي اقتصادي اجتماعي-فرهنگي در عصر مجازي مورد بررسي قرار دهيم.

 

 

(1-1-2) فناوري نانو چيست؟[1]

نانوتكنولوژي ، فناوري جديد است كه تمام دنيا را فراگرفته است و به تعبير دقيقتر «نانوتكنولو‍ژي بخشي از آينده نيست، بلكه همه آينده است.»

نانوتكنولو‍ژي، توانمندي توليد مواد، ابزارها و سيستمهاي جديد با در دست گرفتن كنترل در سطوح مولكولي و اتمي و استفاده از خواص است كه در آن سطوح ظاهر مي شود. از همين تعريف ساده برمي آيد كه نانوتكنولو‍ژي يك رشته جديد نيست، بلكه رويكردي جديد در تمام رشته هاست. براي نانوتكنولو‍ژي كاربردهايي را در حوزه هاي مختلف از غذا، دارو، تشخيص پزشكي و بيوتكنولو‍ژي تا الكترونيك،كامپيوتر، ارتباطات، حمل و نقل انر‍ژي محيط زيست، مواد، هوا فضا و امنيت ملي برشمرده اند. كاربردهاي وسيع اين عرصه به همراه پيامدهاي اجتماعي، سياسي، حقوقي آن ، اين فناوري را به عنوان يك زمينه فرا رشته اي و فرابخش مطرح نموده است.

هرچند آزمايشها و تحقيقات پيرامون نانوتكنولو‍ژي از ابتداي دهه 80 قرن بيستم بطور جدي پيگيري شد، اما اثرات تحول آفرين، معجزه آسا و باورنكردني نانوتكنولو‍ژي در روند تحقيق و توسعه باعث گرديد كه نظر تمامي كشورهاي بزرگ به اين موضوع جلب گردد و فناوري نانو را به عنوان يكي از مهمترين اولويتهاي تحقيقاتي خويش طي دهه ي اول قرن بيست و يكم محسوب نمايند.

استفاده از اين فناوري در كليه علوم پزشكي، پتروشيمي، علوم مواد، صنايع دفاع، الكترونيك، كامپيوترهاي كوانتومي و غيره باعث شده كه تحقيقات در زمينه نانو به عنوان يك پالش اصلي علمي و صنعتي پيش روي جهانيان باشد، لذا محققين، اساتيد و صنعتگران بايد در يك بسيج همگاني، جايگاه موقعيت و وضعيت خويش را در خصوص اين موضوع مشخص نمايند و با يك برنامه ريزي علمي دقيق و كارشناسانه به حضوري فعال و حتي رقابتي سالم در اين جايگاه عرض اندام و ابراز وجود نمايند و براي چنين كاري طراحي يك برنامه منسجم، فراگير همه جانبه اجتناب ناپذير است.

 

 

 

(2-1-2) نانو چيست؟

پيشوند نانو به معني يك ميليارديم است. يك نانومتر ( كه به اختصار آن را با nm1 نشان
مي دهيم) برابر است با 1000000000/1 متر. براي درك مقياس نانو مي توان به اين مثالها اشاره كرد: قطر موي سر انسان 75000 نانومتر، قطر يك سلول باكتريايي چندصد نانومتر و كوچكترين چيزهايي تا امروز روي مدار ريزپردازنده حك مي كنند. در حدود بيش از 130 نانومتر است. كوچكترين چيزهاي قابل ديد براي انسان با چشم غيرمسلح مي توانند حداقل 10000 نانومتر پهنا داشته باشند، ده اتم هيدروژن در يك خط پشت سرهم تنها يك نانومتر طول دارند. اختلاف بين يك نانومتر و يك انسان تقريباً برابر با اختلاف يك انسان و مدار ماه است.

نانو معادل واژه يوناني "dwraf"، به معناي مقياي يك بيليونيم متر است. همچنين اين كلمه به معناي كوتوله و بسيار ريز و كوچك مي باشد و معادل ^9-10 در زبان علمي است.

در ساده ترين حالت، دانش نانو عبارت است از مطالعه اصول بنيادين مولكول ها و ساختارهاي با حداقل ابعاد بين 1 تا 100 نانومتر. شايد كمي غيرابتكاري اين ساختارها به نانوساختارها معروفند. نانو فناوري عبارت از كاربرد اين ساختارهاي نانويي در ادوات نانو مقياس است. البته مقياس نانو تنها كوچك نيست، بلكه نوع خاصي از كوچك است.

هرچيزي كه اندازه آن كوچكتر از يك نانومتر باشد تنها مي تواند يك اتم آزاد يا يك مولكول كوچك باشد كه در فضا معلق است، مانند ذره رقيق بسيار كوچك بخارآب. در واقع نانوساختارها كوچكترين جامداتي هستند كه مي توان آنها را ساخت.

به علاوه، مقياس نانو منحصربفرد است از آن روي كه بنيادي ترين خصوصيات مواد نانومتر ماشين ها طوري به اندازه شان وابسته است كه در هيچ مقياس ديگري نيست.

مايك روكو (Mike Roco) در تعريف دانش نانومتر فناوري نانو مي گويد:

«يك نانومتر (يك ميليارديم متر) نقطه اي جادويي در مقياس ابعادي است. نانوساختارها در محل تلاقي كوچكترين ادوات ساخت انسان نانومتر بزرگترين مولكولهاي جانداران قرار دارند. دانش و مهندسي مقياس نانو به درك نانومتر استنباط بنيادين دستگاههاي تكنولوژيكي برمي گردد كه ناشي از استفاده نانومتر بهره گيري از خصوصيات فيزيكي، شيميايي نانومتر زيستي سامانه هايي است كه داراي اندازه بينابيني مي باشند. يعني در اندازه بين اتم و مولكولهاي منزوي و مواد كپه اي قرار دارند، جايي كه ويژگيهاي انتقالي بين دوحد را مي توان كنترل كرد.»

 

(3-1-2) تاريخچه فناوري نانو در جهان:

چهل و هشت سال پيش (Richard Feynman) ريچارد فاينمن، متخصص كوانتوم نظري و دارنده جايزه نوبل، در سخنراني معروف خود در سال 1959 با عنوان « آن پايين فضايي بسياري هست‌ (Ther is plenty of room in the bottom) » به بررسي بعد رشد نيافته علم مواد پرداخت. وي در آن زمان اظهار داشت: « اصول فيزيك، تا آنجايي كه من توانايي فهمش را دارم، برخلاف امكان ساختن اتم به اتم چيزها حرفي نمي زنند.» او فرض را بر اين قرار داد كه اگر دانشمندان فراگرفته اند كه چگونه ترانزيستورها و ديگر سازه ها را با مقياسهاي كوچك بسازند، سپس ما خواهيم توانست كه آنها را كوچك و كوچكتر كنيم. در واقع آنها به مرزهاي حقيقي شان در لبه هاي نامعلوم كوانتوم نزديك خواهند بود، به طوري كه يك اتم را در مقابل ديگري به گونه اي قرار دهيم كه بتوانيم كوچكترين محصول مصنوعي و ساختگي ممكن را ايجاد كنيم. با استفاده از اين فرمهاي بسيار كوچك چه وسايلي مي توانيم ايجاد كنيم؟ (Feynman) فاينمن در ذهن خود يك «دكتر مولكولي» تصور كرد كه صدها بار از يك سلول منحصربفرد كوچكتر است و مي تواند به بدن انسان تزريق شود و درون بدن براي انجام كاري يا مطالعه و تأييد سلامتي سلولها و يا انجام اعمال ترميمي و به طور كلي براي نگهداي بدن در سلامت كامل به مسير بپردازد. در بحبوحه سالهاي صنعتي كلمه «بزرگ» از اهميت ويژه اي برخوردار بود. مثل علوم بزرگ، پروژه هاي مهندسي بزرگ و غيره، حتي كامپيوترها در دهه 1950 تمام طبقات ساختمان را اشغال مي كردند. ولي از وقتي فاينمن نظرات و منطق خود را بازگو كرد، جهان روندي بسوي كوچك شدن در پيش گرفت.

ماروين مينسكي (Marviv Minsky) تفكرات بسيار باروري داشت كه مي توانست به
انديشه هاي فاينمن قوت ببخشد، مينسكي پدر يابنده هوش هاي مصنوعي دهه 70-1960 جهان را در تفكراتي كه مربوط به آينده مي شد، رهبري مي كرد. در اواسط دهه 70 (Eric Drexler) اريك دركسلر كه يك دانشجوي فارغ التحصيل بود، مينسكي را به عنوان استاد راهنما جهت تكميل پايان نامه اش انتخاب كرد و او نيز اين مسئوليت را برعهده گرفت. دركسلر نسبت به وسايل بسيار كوچك فاينمن علاقمند شده بود و قصد داشت تا در مورد تواناييهاي آنها به كاوش بپردازد. مينسكي نيز با وي موافقت كرد.

دركسلر در اوايل دهه 80، درجه استادي خود را در رشته علوم كامپيوتر دريافت كرده بود و گروهي از دانشجويان را به صورت انجمني به دور خود جمع نموده بود او افكار جوانترها را با يك سري ايده ها كه خودش، «نانوتكنولوژي نامگذاري كرده، مشغول مي داشت. دركسلر اولين مقاله علمي خود را در مورد نانوتكنولوژي مولكولي (MNT) در سال 1981 ارائه داد. او كتاب موتورهاي خودساز : آينده و مرزهاي فناوري نانو (Engine of creation : The coming eva of nanotechnology) رادر سال 1986 به چاپ رساند. دركسلر تنها درجه ي دكتري در نانوتكنولوژي را در سال 1991 از دانشگاه MIT دريافت داشت. او يك پيشرو در طرح نانوتكنولوژي است و هم اكنون رئيس انستيتو Foresight (سازمان مرتبط با نانو براي آموزش عمومي فناوري نانو) و Research Fellow مي باشد.

البته به بيان ديگر علوم نانو جديد نيستند، چراكه شيميدانها صدها سال است كه از علم نانو دركار خود استفاده مي كنند. پنجره هاي رنگارنگ شيشه اي كليساهاي قرون وسطي داراي نانوذرات طلا در اندازه هاي مختلف بوده اند. برخي از ظروف سفالي جلادار و صيقل يافته مربوط به دوران سفالي باستان به اين واقعيت متكي بوده اند. Einstein به عنوان بخشي از رساله دكتراي خود، اندازه يك مولكول شكر را يك نانومتر برآورد كرده است.

بنابراين شيشه گران قرون وسطي و Einstein همگي به عنوان دانشمندان نانو بوده اند. آنچه در خصوص علم نانو جديد مي باشد، تمركز بيش از حد آن بر توسعه فناوري نانوي كاربردي و ظهور ابزارهاي مناسب براي فعاليت در اين حيطه است. البته شيشه كاران و جام اندازان قديم به وضوح نمي دانستند كه چرا كاري كه با طلا مي كنند اين رنگها را به بار مي آورد. در حالي كه ما امروزه مي دانيم.

لازم به ذكر است كه اولين بار كلمه نانوتكنولوژي در سال 1974 ميلادي توسط ناريو تانيگوچي (Nario Taniguchi) ارائه گرديد تا كار ماشيني با تلورانس كمتر از يك ميكرون را شرح دهد.

 

(4-1-2) كاربردهاي نانوتكنولو‍ژي :[2]

علوم و فناوري نانو ، عنصري اساسي در درك بهتر طبيعت در دهه هاي آتي خواهد بود. برخي از تأثيرات و كاربردهاي نانو به شرح زير مي باشد:

 

توليد مواد و محصولات صنعتي:

نانوتكنولو‍ژي تغيير بينابيني مسيري است كه در آينده، موجب ساخت مواد و ابزارها خواهد شد. امكان سنتز بلوك هاي ساختماني نانو با اندازه و تركيب به دقت كنترل شده و سپس چيدن آنها در ساختارهاي بزرگتر، كه داراي خواص و كاركرد منحصربفرد باشند، انقلابي در مواد و آينده ي توليد آنها ايجاد مي كند. محققين قادر به ايجاد ساختارهايي از مواد خواهند شد كه در طبيعت نبوده و شيمي مرسوم نيز قادر به ايجادشان نبوده است. برخي از مزاياي نانوساختارها عبارت است از: مواد سبك تر، قوي تر و قابل برنامه ريزي به كاهش هزينه عمر كاري از طريق كاهش دفعات نقص فني، ابزارهاي نوين بر پايه اصول و معماري جديد، بكارگيري كارخانجات مولكولي يا خوشه اي كه مزيت مونتاژ مواد در سطح نانو را دارند.

بسياري از شركت ها از فناوري نانو استفاده كنند تا مواد بهتري درست كنند، مثلاً از لاستيك براي تايرها گرفته تا پارچه هاي مقاوم در برابر لك شدن. شركت Zyvex از شركت هاي فعال در زمينه فناوري نانو است كه در سال 1997 تأسيس شد. اين شركت از نانو تيوب هاي كربني جهت افزايش استحكام مواد كامپوزيتي استفاده مي كند. بسياري از شركت هاي هواپيمايي، الكترونيك، مخابراتي و بهداشتي در شمار مشتريان Zyvex به حساب مي آيند.

شركت Gero-Tea ژاكتي عرضه مي كند كه از مواد پليمري ضدآب (ذرات كربني در حد نانو) درست شده است كه از ايجاد الكتريسيته ساكن ممانعت مي كند. كه چنين محافظي مي تواند براي مثال در لباس هاي آتش نشانان استفاد شود. شركت Nano-Tea از فناوري نانو در توليد پوشاك مقاوم در برابر لك شدن استفاده مي كند كه حتي بعد از چندين بار شسته شدن باز هم لباس در برابر لك شدن مقاوم است. براي مثال يك شركت فرانسوي سازنده راكت هاي تنيس به نام Bablet راكتي توليد مي كند كه در آن از نانو تيوب هاي كربني استفاده مي شود تا انعطاف پذيري سيم هاي راكت افزايش يابد. ساير شركت ها در حال ساخت توپ هاي گلف و تنيس هستند كه به هنگام پرتاب مستقيم تر حركت مي كنند.

Inmat از فناوري نانو براي هر چيزي از بسته بندي مواد غذايي گرفته تا ساخت تايرهايي كه هوا را به مدت طولاني تر نگه مي دارند، استفاده مي كند. و حتي Inmat ساخت توپهاي فوتبال و تنيس فعاليت مي كندتا توپهايي بسازد كه دوام و كاركرد بيشتر و بهتري داشته باشد و شركت General Electric در مورد عملكرد مواد كار مي كند و اين شركت وسعت زيادي از محصولات (از كوره ها، موتورهاي هواپيما و اسكنرهاي تصويربرداري) الكتريكي دارد. و چندين شركت از انواع نانوتيوبها قابل استفاده در صفحات گرافيكي فعاليت مي كنند. و محصولي به نام Nano Carbon Ball كه يك كره ميان تهي است كه آنها آن را با يك لايه نازك از كربن متخلخل نانو پوشانده اند. اين توپ ها به مواد خوشبو آغشته مي شوند و به صورت بوگير در يخچال مورد استفاده قرار
مي گيرند.

هوا و فضا:

محدوديت هاي شديد سوخت براي حمل بار به مدار زمين و ماوراي آن، و علاقه به فرستادن فضاپيما براي مأموريتهاي طولاني به مناطق دور از خورشيد، کاهش مدام اندازه، وزن و توان مصرفي را اجتناب ناپذير مي سازد. مواد و ابزارآلات نانو ساختراي، اميد حل اين مشکل را بوجود آورده است.

«نانو ساختن (Nano Fabrication)» همچنين در طراحي و ساخت مواد سبک وزن، پرقدرت و مقاوم در برابر حرارت، مورد نياز براي هواپيماها، راکت ها، ايستگاههاي فضايي و سکوهاي اکتشافي سياره اي يا خورشيدي، تعيين کننده است. همچنين استفاده روزافزون از سيستمهاي کوچک شده تمام خودکار، منجر به پيشرفتهاي شگرفي در فناوري ساخت و توليد خواهد شد. اين مسأله با توجه به اينکه محيط فضا، نيروي جاذبه کم و خلأ بالا دارد، موجب توسعه نانو ساختارها و سيستمهاي نانو (که ساخت آنها در زمين ممکن نيست) درفضا خواهد شد.

 

امنيت ملي:

برخي کاربردهاي دفاعي نانوتکنولوژي عبارتند از: تسلط اطلاعاتي از طريق نانو الکترونيک پيشرفته به عنوان يک قابليت مهم نظامي، امکان آموزش مؤثرتر نيرو، به کمک سيستمهاي واقعيت مجازي پيچيده تر حاصله از الکترونيک نانوساختاري، استفاه بيشتر از اتوماسيون ورباتيک پيشرفته براي جبران کاهش نيروي انساني نظامي، کاهش خطر براي سربازان و بهبود کارآيي خودروهاي نظامي، دستيابي به کارآيي بالاتر (وزن کمتر و قدرت بيشتر) مورد نياز در صحنه هاي نظامي و در عين حال تعداد دفعات نقص فنّي کمتر و هزينه کمتر در عمر کاري تجهيزات نظامي، پيشرفت در امر شناسايي و در نتيجه مراقبت عوامل شيميايي، زيستي و هسته اي، بهبود طراحي در سيستمهاي مورد استفاده در کنترل و مديريت علوم تکثير سلاحهاي هسته اي،تلفيق ابزارهاي نانو و ميکرومکانيکي جهت کنترل سيستمهاي دفاع هسته اي، در بسياري موارد فرصت هاي اقتصادي و نظامي مکمّل هم هستند. کاربردهاي عملي درازمدت نانوتکنولوژي در زمينه هاي ديگر پشتيباني کننده امنيت ملي است و بالعکس.

 

 

دوام پذيري منابع: کشاورزي، آب، انرژي، مواد و محيط زيست

نانوتکنولوژي چنانچه ذکر شد منجر به تغييرات شگرفي در استفاده از منابع طبيعي، انرژي و آب خواهد شد و سپس آب و آلودگي را کاهش خواهد داد. همچنين فناوري هاي جديد،امکان بازيافت و استفاده مجدد از مواد، انرژي و آب را فراهم خواهند کرد. در زمينه محيط زيست، علوم مهندسي نانو مي تواند تأثير قابل ملاحظه اي، در درک مولکولي فرآيندهاي مقياس نانو که در طبيعت رخ مي دهد، در ايجاد و درمان مسائل زيست محيطي از طريق کنترل انتشار آلاينده ها، در توسعه فناوري هاي «سبز» جديد که محصولات جانبي ناخواسته کمتري دارند، و يا در جريانات و مناطق حاوي فاضلاب، داشته باشد. لازم به ذکر است، نانوتکنولوژي مي توان حذف آلودگي هاي کوچک از منابع آبي (کمتر از 200 نانومتر) و هوا (زير 20 نانومتر) و اندازه گيري و تخفيف مداوم آلودگي در مناطق بزرگتر ار دارد. در زمينه انرژي ، نانوتکنولوژي مي تواند به طور قابل ملاحظه اي کارآيي، ذخيره سازي و توليد انرژي را تحت تأثير قرار داده و مصرف انرژي را پايين بياورد. به عنوان مثال، شرکت هاي مواد شيميايي، مواد پليمري تقويت شده با نانو ذرات را ساخته اند که مي تواند جايگزين اجزاي فلزي بدنه اتومبيلها شود. استفاده گسترده از اين نانوکامپوزيتها مي تواند ساليانه 5/1 ميليارد ليتر صرفه جويي مصرف بنزين به همراه داشته باشد.

انتظار مي رود تغييرات عمده اي در فناوري روشنايي در 10 سال آينده رخ دهد. ميتوان نيمه هادي هاي مورد استفاه در ديودهاي نوراني (LED) ها را به مقدار زياد در ابعاد نانو توليد کرد. در آمريکا تقريباً 20 درصد کل برق توليدي، صرف روشنايي(چه لامپ هاي التهابي معمولي و چه فلوئورسنت) مي شود. مطابق پيش بيني ها در 10 تا 15 سال آينده پيشرفتهايي از اين دست مي تواند مصرف جهاني را بيش از 10 درصد کاهش دهدکه 100 ميليارد دلار در سال صرفه جويي و 200 ميليون تن کاهش انتشار کربن را به همراه خواهد داشت.

PaloAlto- based Nanosys سلولهاي سوختي را با استفاده از فناوري نانو مي سازد که در وسايل الکترونيکي قابل حمل استفاده مي شوند و مي توانند انرژي لازم براي گوشي هاي همراه يا دوربي ها را فراهم نمايند. اين شرکت به دنبال راهي براي ساخت سلولهاي سوختي با چگالي انرژي بالاتر است تا بر محدوديت هاي باتري هاي مرسوم غلبه کند تا طول عمر انرژي براي وسايل الکتريکي قابل حمل افزايش يابد. همچنين در زمينه ساخت سلول خورشيدي با ايالات متحده آمريکا همکاري مي کنند.

شرکت Kanaarka Technologyes پنل هاي خورشيدي مي سازد که بخش فعال کننده نور »Pawer Plastic« است و توليد آن ارزان تر و سبک تر از پنل هاي خورشيدي مرسوم است و مي توانند انرژي يک منبع نور و نه تنها خورشيد را ذخيره کند.

آنها از »Pawer Plastic« در مواردي مانند گوشي هاي تلفن همراه و laptops استفاده
مي کنند.

 

کاربرد نانوتکنولوژي در صنعت الکترونيک: [3]

ذخيره سازي اطلاعات در مقياس فوق العاده کوچک، با استفاده از اين فناوري مي توان ظرفيت ذخيره سازي اطلاعات را در حدود 1000 برابر يا بيشتر افزايش دهد و نهايتاً به ساخت ابزارهاي ابرمحاسباتي به کوچکي ساعت مچي منتهي شود.

ظرفيت نهايي ذخيره اطلاعات به حدود يک تترابيت در هر اينچ مربع برسد، و اين امر موجب مي شود که ذخيره سازي 50 عدد DVD يا بيشتر در يک هاردديسک با ابعاد يک کارت اعتباري شود. ساخت تراشه ها در اندازه هاي فوق العاده کوچک به عنوان مثال 32 تا 90 نانومتر، توليد ديسکهاي نوري 100 گيگابايتي در اندازه هاي کوچک نيز مي باشند. نرخ انتقال در شبکه هاي کامپيوتري به صورت بيت در ثانيه شرح داده مي شود: با کمک سيستم هولوگرافيک ذخيره داده ها يک کريستال به اندازه يک حبه قند مي توند يک تترابايت اطلاعات داشته باشد که معادل 1000 گيگابايت معادل يک ميليون بايت و معادل 1000 سي دي و 200 عدد DVD است. و سرعت انتقال بسيار سريع يک گيگابايت اطلاعات در هر ثانيه الکترونيک معادل انتقال يک فيلم DVD در زمان 30 ثانيه است.

بيت : يک رقم باينري يک يا صفر است.

مگا بيت: يک ميليون بيت

گيگا بيت: يک بيليون بيت

بايت : معادل هشت بيت است که واحد ذخيره اطلاعات در کامپيوتر است.

مگا بايت: يک ميليون بايت يا 8 ميليون بيت

گيگا بايت: يک بيليون بايت.

تترابايت: يک تريليون بايت.

يک مگا بيت= 2²⁰ = 1048476 بيت.

ساخت ترانزيستورهايي به کوچکي عرض 90 نانومتر وجود دارد که واقعاً کوچک است. در ابعاد نانو قانوني وجود دارد: با کاهش اندازه، سرعت و عملکرد وسايل ميکروالکتريک به سرعت افزايش مي يابد. البته امروزه به ساخت ترانزيستوري در محدوده ي 45-30 نانومتر نيز رسيده اند که درساخت کامپيوترها از آنها استفاده مي شود. با ساخت تراشه ها مي توان ليتوگرافي با اشعه x– ليتوگرافي با پرتو يوني – رايت کردن با AFM (ميکروسکوپ الکتروني) ليتوگرافي نانو چاپ و مدارهاي پرينت است که کاربردهاي آتي شامل بافت پارچه به صورت کامپيوتري گوشي هيا همراه يک بار مصرف، دوربين هاي ديجيتالي به اندازه يک کارت اعتباري و کاغذ ديواري هايي به شکل صفحه تلويزيون است که همگي روي فيلم پرينت شده اند.

MEMS: ماشينهاي ميکروالکترومکانيکيMicro – electromechanical machines

سيستم ميکروالکترو مکانيکي يا Mems يک سيستم مکانيکي در حد ميکرو است. اين واحد اغلب به عنوان ميکرون بيان مي شود که معادل يک ميليونيوم متر است(حدود يک صدم ضحامت يک تار موي انسان)؛ با استفاده از سيستمهاي ميکرو مي توانيم اجزاي کوچک و کوچکتري به ابعاد نانو بسازيم.

تراشه Mems داراي جزء پردازش اطلاعات و جزء مکانيکي مي باشد و در انواع حسگرها از آن استفاده مي شود. از Mems به عنوان سوئيچ هاي اپتيکي در تلويزيونهاي صفحه بزرگ براي ايجاد تصوير استفاده مي شود.

DVD:

فناوري کنوني DVD از ليزرهاي قرمز (طول موج قرمز حدود 650 نانومتر) استفاده مي کند که ظرفيت آن را تا 7/4 گيگا بايت در هر لايه محدود مي کند و سرعت انتقال حدود هشت ساعت ضبط ويديوئي است. با استفاده از طول موج آبي ليزر (حدود 475 نانومتر) ظرفيت افزايش مي يابد و ذخيره اطلاعات به 27 گيگا بايت در هر لايه مي رسد در حاليکه HD-DVD تنها 20 گيگا بايت اطلاعات در هر لايه ذخيره مي کند.

باطري هاي ليتيومي: باطري هايي که ذخيره انرژي آنها هيچگاه پايان نمي پذيرد.

نانو ماشين ها: ابزاري که ساخت دست بشر هستند و با کارايي بالا و از يک باکتري بزرگتر نخواهند بود و به کوچکي يک ويروس هستند و ترکيبي از بيوتکنولوژي در نانوتکنولوژي مي باشد.

 

نمايشگرها:

LCD: نمايشگرهاي کريستال مايع صفحه تخت(LCD) که بازدهي انرژي بالايي دارند، باعث خستگي کمتر چشم مي شود و جمع و جورتر از CRT ها (لامپ هاي اشعه کاتدي) هستند. اما بايد مستقيم به آنها نگريست نه از پهلو و تمايل، بازآرايي تصاويري دارند که به آهستگي نمايش مي دهند. ويژگي که مي تواند باعث ظاهر نامناسب پويانمايي و تصاوير ويدئويي شود.

LED : نمايشگرهاي LED برمبناي نانو در اندازه LCD ها هستند اما حتي درخشان تر ازCRT ها بوده و پويانمايي صاف و همواري را بدست مي دهند و نيازي به تبديل آنالوگ به ديجيتال تصاوير ندارند. فرآيندي که هماندهي تصوير را کاهش مي دهد.

نانو کروميک : ديگر فناوري صفحه نمايش است که يک از بوجود آورندگانش شرکت ايرلندي (Ntera) آن را نانو کروميک ناميده و ديگر شرکت (Eink) جوهرالکترونيکي نام گرفته از سال 1990 حيات نويني را به ايده اي دميده که با کاغذ ديجيتالي عملي نبود.

صفحه نمايش ديجيتالي کاغذي جديد کمک مي کند تا شما يک کامپيوتر را به مانند يک کتاب در دست بگيريد.

 

تحولات کلان: الکترونيک و اطلاعات:[4]

هاروي بروکنس و دانيل بل معتقدند: تکنولوژي استفاده از دانش علمي است براي تعيين روشهاي انجام امور به شيوه اي تکرار شونده«.

مانوئل کاستلز معتقد است: »مجموعه همگراي تکنولوژيها در ميکرو الکترونيک ، کاربرد کامپيوتر(سخت افزار و نرم افزار)، مخابرات، راديو و تلويزيون و الکترونيک نوري را در زمره تکنولوژي اطلاعات به شمار مي آورد».

در دو دهه آخر قرن بيست مکانيکي مجموعه از پيشرفتهاي عمده تکنولوژيک استفاده مواد پيشرفته، منابع انرژي و کاربردهاي پزشکي، تکنيکهاي توليد(موجود يا بالقوه نظير نانو تکنولوژي و فيزيک کوانتوم) و تکنولوژي حمل و نقل استفاده درکنار ديگر پيشرفتها در حال شکل گيري بوده است. افزون بر اين، روند کنوني تحول تکنولوژيک به دليل توانايي اش در ايجاد فصل مشترک بين عرصه هاي تکنولوژي از طريق زبان مشترک ديجيتال که در آن اطلاعات ، توليد، ذخيره، بازيابي، پردازش و منتقل مي شود، با شتاب فراوان گسترش مي يابد. ما در جهاني زندگي مي کنيم که به تعبير نيکولاس نگروپونته ( Nicholas Negroponte،1995) هوچي گري پيشگويانه و فريب ايدئولوژيک که ويژگي اکثر گفتمانهاي مربوط به انقلاب تکنولوژي اطلاعات است نمي بايد سبب شود که اهميت حقيقتاً بنيادين آن را دست کم بگيريم. اين انقلاب دست کم به اندازه انقلاب صنعتي قرن هجدهم يک رويداد تاريخي عمده است که يک الگوي گسستگي را در بنيان مادي اقتصادي ، جامعه و فرهنگ القا مي کند.

سابقه تارخي انقلاب هاي تکنولوژيک به گونه اي که ملوين کرانزبرگ (Melvin Kranzberg ،1967) و کرول پرسل (Corrol Pursell،1967)گردآوري کرده اند، نشان مي دهد که همه اين انقلاب ها با ويژگي فراگيري، يعني با نفوذ در همه قلمروهاي فعاليت انساني، نه به عنوان يک منبع تأثير بيروني بلکه به مثابه تاروپودي که چنين فعاليتي در آن تنيده شده است، مشخص
مي شوند. ويژگي بارز انقلاب تکنولوژيک پردازش، انتقال اطلاعات در يک چرخه بازخورد فزاينده ميان نوآوري و کاربردهاي نوآوري است.

کاربردهاي تکنولوژي هاي جديد مخابراتي در دو دهه گذشته سه مرحله متمايز را پشت سر گذاشته است: اتوماسيون کارها، آزمايش کاربريها و صورت بندي مجدد کاربردها.

آر. جي . نوربيس مورخ کلاسيک تکنولوژي تأييد مي کند که »اختراع ماشين بخار واقعيت اساسي انقلاب صنعتي است.« برق نيريو اصلي انقالب دوم است. گرچه اسلاف علمي و صنعتي تکنولوژيهاي اطلاعاتي مبني بر الکترونيک را مي توان دهها سال پيش از دهه 1940 سراغ گرفت (بويژه اختراع تلفن توسط بل در 1876، راديوتوسط مارکوني در 1898 و اختراع لامپ خلأ توسط دي فرست در 1906)، اما طي جنگ جهاني دوم و پس از آن بود که پيشرفتهاي تکنولوژيک عمده رخ داد: يعني اولين کامپيوتر قابل برنامه ريزي و ترانزيستور که منشأ ميکرو الکترونيک و هسته حقيقي انقلاب تکنولوژي اطلاعات در قرن بيستم بود. اما به عقيده کاستلر تنهادر دهه 1970 بود که تکنولوژي هاي جديد اطلاعاتي در سطحي گسترده انتشار يافتند.

مراحل نوآوري در سه عرصه مهم تکنولوژي مبتني بر الکترونيک عبارتند از: ميکرو الکترونيک ، کامپيوتر ، مخابرات. اختراع ترانزيستور در 1947 به دست سه فيزيکدن به نام هاي باردين، براتن و شاکلي (که بابت اين اختراع نوبل گرفتند)، در آزمايشگاه هاي بل در وري هيل نيوجرسي، پردازش تکانه هاي الکتريکي در سرعت بالا و در حالت دوگانه وقفه و تقويت را امکان پذير ساخت، به اين ترتيب کدگذاري منطق و ارتباط با ماشينها و ارتباط ماشينها با يکديگر عملي شد: اين وسايل پردازش را نيمه رسانا (Semi conductor) مي ناميم و مردم عموماً به آنها تراشه (chip) مي گويند(که امروزه در واقع از ميليونها ترانزيستور تشکيل دشه است). نخستين گام در رواج ترانزيستور با اختراع ترانزيستور پيوندي توسط شاکلي در 1951 برداشته شد. ولي ساخت و کاربرد گسترده آن نيازمند تکنولوژيهاي جديد توليد و از مواد مناسب بود. گذار به سيليکن، که به معناي واقعي کلمه بنيان گذاشتن انقلاب جديد روي شين بود، نخستين بار توسط شرکت تگزاس اينسترومنتس (Texas Instruments) در دالاس تحقق يافت (حرکتي که استخدام گوردون تيل (Gordon Teal)، يکي ديگر از دانشمندان پيشروي آزمايشگاه بل آن را تسهيل کرد. ابداع فرايند توليد ترانزيستور تخت در 1959 توسط شرکت فرچايلد سميکانداکتورز (Fairchild Semicoundactors) (در دره سيليکين) امکان ترکيب اجزاي ميناتوري با توليد دقيق را فراهم کرد.

با اين همه، گام تعيين کننده در ميکروالکترونيک در 1957 برداشته شده بود: مدار يکپارچه IC توسط جک کيلبي(Jack kilby)، مهندس شرکت تگزاس اينسترومنتس (که اختراع را به ثبت رساند) و باب نويس (Bob Noyce) يکي از بنيانگذاران شرکت فرچايلد اختراع شد. اما نويس بود که براي نخستي بار IC را با استفاده از فرايند توليد ترانزيستور تخت ساخت.

 

اين اختراع انفجاري پديد آورد:

تنها در مدت سه سال، بين 1959 تا 1962، بهاي نيمه رساناها 85 درصد کاهش يافت و در ده سال بعد توليد آن به بيست برابر افزايش يافت که 50 درصد آن کاربرد نظامي داشت. درمقام مقايسته تاريخي، هفتاد سال (1850-1780) طول کشيد تا قيمت پارچه نخي طي يک انقلاب صنعتي در بريتانيا 85 درصد کاهش يابد. اين حرکت سپس طي دهه 1960 شتاب گرفت: با پيشرفت تکنولوژي توليد در بهبود طراحي تراشه ها، به کمک کامپيوترهايي که از وسايل ميکروالکترونيک سريع تر و قدرتمندتر مي کردند، ميانگين قيمت يک مدار يکپارچه از 50 دلار در 1962 به يک دلار در 1971 رسيد.

جهش بزرگ در بهره گيري از ميکروالکترونيک در همه دستگاهها در 1971 با اختراع ميکروپروسسور يعني کامپيوتري روي يک تراشه، توسط تد هاف (Ted Hoff) مهندس شرکت اينتل (باز هم در دوره سيليکن) به وقوع پيوست.با استفاده به اين ترتيب، نيروي پردازشگر اطلاعات راهي شد که در همه جا به کار رود.

مسابقه براي دستيابي به ظرفيت يکپارچه سازي هرچه بيشتر مدارهاي روي يک تراشه آغاز شد و تکنولوژي طراحي و توليد، به نحومستمر مرزهاي يکپارچه سازي را که پيش از آن بدون کنارگذاشتن کاربرد مواد سيليکن غيرممکن تلقي مي شد، در نورديد.

در نيمه دهه 1990، ارزيابي هاي فني هنوز عمر مفيد مدارهاي اسخته شده از سيليکن را بين 20-10 سال در نظر مي گيرند. گرچه تحقيقات در مورد مواد ديگر افزايش يافته است، سطح يکپارچه سازي در دو دهه گذشته بسيار پيشرفت کرده است.

امروزه با استفاده از فناوري نانو ساخت مدارهاي مجتمع امکان قراردادن ميليونها ترانزيستور را روي يک تراشه قرار داد و طبق قانون اول مور، مقدار فضاي لازم براي نصب يک ترانزيستور روي يک تراشه به طور تقريبي هر 18 ماه به نصف کاهش مي يابد. اين بدان معني است که نقطه اي که 15 سال پيش مي توانست يک ترانزيستور را نگه دارد، اکنون مي تواند هزار ترانزيستور را نگه دارد.

اما قانون دوم مور پيش بيني مي کند هزينه ساخت يک کارخانه توليد تراشه با بروز هر نسل از تراشه ها حدوداً هر 36 ماه و برابر مي شود.

طي چند سال آينده (طبق نظر بسياري از کارشناسان تا سال 20109 تمام اصول اساسي درگير در ساخت تراشه ها، به دليل انتقال از ريزتراشه ها به نانوتراشه ها، نيازمند بازانديشي خواهند بود.

مي دانيم که قدرت تراشه ها را مي توان بر اساس سه ويژگي ارزيابي کرد:

1- ظرفيت يکپارچگي آنهاکه استفاده مشخصه آن کمترين عرض در تراشه است که برحسب ميکرون (يک ميکرون برابر با يک ميليونيم متر) اندازه گيري مي شود.

2- ظرفيت حافظه آنهاکه برحسب بايت محاسبه مي شود.(هزارکيلوو ميليون مگا بايت.

3- سرعت ميکروپروسسور که برحسب مگاهرتز محاسبه مي شود.

اولين پردازشگر 1971 در خطور تقريباً 5/6 ميکروني قرار داده شد. در 1999 به 0.25 ميکرون و پيش بيني مي شود. بنابراني در حالي که در 1971، 2300 ترانزيستور روي تراشه اي به اندازه يک پونز قرار داده شده بود، اين رقم در 1993 به 35 ميليون ترانزيستور رسيد و پيش بيني يک ميليارد ترانزيستور روي يک تراشه تا 10 الي 15 سال آينده مي شود.

ظرفيت حافظه که بر اساس ظرفيت DRAM نشان داده مي شود.(حافظه فعال با دسترسي دلخواه "Dynamic Random Access Memory"

در 1971،1024 بايت،در 1980، 64هزار بايت، در 1999، 256 ميليون بايت و اما در مورد سرعت ميکروپروسسورهاي 64 بايتي کنوني 550 بار سريعتر از اولين تراشه ساخت اينتل در 1972 هستند. و MPU ها (يعني واحدهاي پردازش حافظه) هر 18 ماه دو برابر مي شود.

تا سال 2002 تکنولوژي ميکروالکترونيک از لحاظ يکپارچگي (تراشه هاي 0.18 ميکروني)، از لحاظ ظرفيت DRAM (1024 مگابايت) و سرعت ميکروپروسسور (بالاتر از 500 مگاهرتز در مقايسه با 150 مگاهرتز در سال 1993) تقويت شده است.

به دليل تحولات چشمگير در پردازش موازي با استفاده از ميکروپروسسورهاي چندگانه شامل اتصال چند ميکروالکترونيک روي يک تراشه به نظر مي رسد که توان بالقوه ميکروالکترونيک همچنان در حال فزوني يافتن و به همين دليل علاوه بر اين، مينياتوري شدن بيشتر، تخصصي تر شدن و کاسته شدن مستمر از قيمت تراشه هايي که قدرتشان هر روز بيشتر مي شود، امکان آن را فراهم کرد تا آنها را در همه دستگاههاي مورد استفاده در زندگي روزمره استفاده کرد.

اولين کامپيوتر ENIAC در 1946، در فيلادلفيا ساخته شد، توسط ماوکلي(Mavchly) و راکرت (Echert) در دانشگاه پنسيلوانيا، اولين کامپيوتر الکترونيک 30 تن وزن داشت و روي رولهاي فلزي به بلندي 9 پا ساخته شده بود، 70 هزار مقاومت و 18 هزارلامپ خلأ (Vacume Tube) داشت و فضايي به اندازه يک سالن ورزش اشغال مي کرد. وقتي دستگاه روشن مي شد، مصرف برق آن به حدي زياد بود که چراغهاي برق در فيلادلفيا سوسو مي زد. ميکروالکترونيک انقلابي درون انقلاب برپا کرد.

پيدايش ميکروپروسسورها در 1971 با توانايي قرار دادن کامپيوتر روي يک تراشه، جهان الکترونيک و در سال واقع خود جهان را زيروروکرد.

در 1975 اد رابرتس (Ed Raberts) يک جعبه محاسباتي اختراع کرد،اين دستگاه يک شيئي ابتدايي بود،اما به عنوان کامپيوتر در مقياسي کوچک با استفاده از ميکروالکترونيک ساخته شده بود. در 1981 نسخه ميکروکامپيوتر با نام درخشان کامپيوتر شخصي(pc)[5] به بازار عرضه کرد، که در حقيقت نام عمومي ميکروکامپيوترها شد.

در واقع جهشهاي عمده در توانائيهاي شبکه سازي را بايد به پيشرفتي که در ميکروالکترونيک و نرم افزار صورت گرفته اضافه کرد. از نيمه دهه 1980 تصور ميکروکامپيوترهايي غيرممکن شده است، اين کامپيوترها در شبکه هايي فعاليت مي کنند که بر اساس (استفاده از) کامپيوترهاي قابل حمل بر تحرک آنها هرروز افزوده مي شود.

اين چندگانگي فوق العاده و توانايي افزودن به حافظه و ظرفيت پردازش از طريق اشتراک قدرت کامپيوترها در يک شبکه الکترونيک ، به نحوتعيين کننده اي عصر کامپيوتر ار در دهه 1990 از (سيستم قديمي) ذخيره و پردازش داده ها به صورت متمرکز به اشتراک قدرت کامپيوترهاي متعامل در يک شبکه متحول ساخته است.

نه تنها تمامي سيستم تکنولوژي بلکه ارتباطات اجتماعي و سازماني آن نيز تغيير کرد. به اين ترتيب ميانگين هزينه پردازش اطلاعات از حدود 75 دلار به ازاي هريک ميليون عمليات در 1960 به کمتر از يک صدم سنت در 1990 سقوط کرد.

مخابرات نيز تسليم ترکيب تکنولوژيهاي گروه (node)[6] و پيوندهاي جديد (تکنولوژي انتقال) دستخوش انقلاب شده. اولين سوئيچ الکترونيکي توليد شده ESS-1، در 1969 توسط آزمايشگاه بل عرضه شد. تا نيمه دهه 19710 پيشرفت در تکنولوژيهاي مدار يکپارچه، توليد کليد ديجيتال را امکان پذير ساخته بود که در مقايسه با دستگاههاي آنالوگ، افزايش سرعت، قدرت و انعطاف پذيري را در عين صرفه جويي در فضا، انرژي و کار به همراه مي آورد.

پيشرفتهاي عمده در الکترونيک نوري(فيبرهاي نوري و انتقال ليزري) و تکنولوژي انتقال بسته هاي ديجيتال به طور چشمگيري ظرفيت خطوط انتقال را گسترش داد.

شبکه هاي يکپارچه (انتعال اطلاعات با باند وسيع(IBN)[7] که فکر آن در دهه 1990 شکل گرفته بود، توانست به نحوي چشمگير از طرحهاي انقلابي دهه 1970 در مورد شبکه ديجيتالي خدمات يکپارچه (ISDN)[8] پيشي گيرد، در حاليکه ظرفيت مدل ISDN روي سيم مسي 144 هزاربايت برآورد شده بود. در IBN 1990 روي فيبرهاي نوري مي تواند يک کوادريليون[9] بايت حمل کند.

شکلهاي مختلف کاربرد طيف راديويي (پخش سنتي، پخش مستقيم ماهواره اي، مايکروويو، ارتباط تلفني ديجيتال سلولي) و کابلهاي دو محوري و فيبرهاي نوري، تکنولوژيهاي انتقال متنوع و چندکاربردي را عرضه مي کنند که با تمام کاربردها سازگار شده و ارتباط فراگير بين کاربران متحرک را ممکن مي سازد.

تلفن همراه در دهه 90 با قدرت تمام در سراسر جهان انتشار يافت و پيجر (Peger)(نداگر) هاي ابتدايي را در آسيا و تلفنهاي سلولي را در آمريکاي لاتين رواج داد. و امروزه تلفن همراه که قدرت کامپيوتر براي تعيين مسير پيام ها متکي است، در عين حال شالوده کاربرد کامپيوترهاي فراگير و ارتباط الکترونيکي در زمان واقعي را (به صورت) بدون سيم، نامحدود و دو سويه فراهم مي کند.

 

(5-1-2) اهميت مطرح شدن طرح:

همانگونه که اشاره شد بسياري از کشورهاي پيشرفته و در حال پيشرفت ، برنامه هايي را براي پشتيباني از فعاليت هاي تحقيقاتي و صنعتي نانوتکنولوژي تدوين و اجرا مي نمايند. اما يک سؤال مهم براي کشور ما و بسياري از کشورها که هنوز به نانوتکنولوژي به عنوان تمدن آنيده علمي توجه کافي نکرده اند، اين است که آيا بايد با اين روند همراه شد يا نه؟ توجه به فضاي بسيار بزرگ و در حال ايجاد نانوتکنولوژي و حجم وسيع فعاليت هاي مربوط به آن در دنيا، اين باور را به انسان القاء مي کند که دير يا زود بايد آينده را ديد و براي ورود به آن اقدام نمود.

 

1- ورود کشورها به عرصه نانوتکنولوژي اجتناب ناپذير است.

بسياري از صاحب نظران و محققان، نانوتکنولوژي را مساوي آينده دانسته اند. به عنوان نمونه کميته مشاوران رئيس جمهور آمريکا در علوم و فناوري در تأييد برنامه ملي نانوتکنولوژي براي سال 2001 از نانوتکنولوژي به عنوان محور آينده جهان ياد مي کند . به دليل تأثيرات اين فناوري بر اکثر فناوريهاي موجود، عقيده صاحب نظران اين است که متخصصان رشته هاي مختلف بدون گرايش به مباحث مقياس نانو در دهه هاي آينده فرصتي براي رشد نخواهند داشت و شکوفايي بسياري از فناوري هاي مهم از جمله فناوري اطلاعات و بيوتکنولوژي به عنوان دو دستاورد بسيار عظيم قرن بيستم بدون بهره گيري از نانوتکنولوژي دچار اختلال خواهند شد. از اين جهت مسأله براي دانشگاهيان، محققان و مسئولان در کشور امري حياتي است.

 

2- دلايل اساس ضرورت ورود کشور به عرصه نانوتکنولوژي

علاوه بر موضوع فوق، مي توان دلايل زير را براي اجتناب ناپذيري ورود کشورهايي چون ايران اقامه نمود:

1-2) تأثير اساسي نانوتکنولوژي در رشد و پيشرفت بسياري از فناوري ها

ماهيت فرارشته اي علوم و فناوري نانو به عنوان توانمندي توليد مواد، ابزار ها و سيستم هاي جديد با دقت اتم و مولکول، موجب تعريف کاربردهاي بسيار زيادي در عرصه هاي مختلف علمي و صنعتي شده است. براي نانوتکنولوژي کاربردهاي بسياري را در حوزه هاي دارو و غذا و بهداشت، درمان بيماري ها، محيط زيست، انرژي ، الکترونيک ، کامپيوتر و اطلاعات ، مواد، ساخت و توليد هوا فضا، بيو تکنولوژي و کشاورزي و امنيت ملي و دفاع برشمرده اند. به همين دليل بر تمام فناوري ها تأثير گذاشت استفاده و دير يا زود بايد شاهد محصولات آنها بود. به عنوان نمونه در بخش پزشکي و بهداشت، يک زمينه کاري بسيار مهم، سيستم توزيع دارو در داخل بدن مي باشد. مصرف دارو در حال حاضر به صورت حجمي است در حالي که سلول هاي خاصي از بدن نيازمند آن مي باشند. در روش جديد دارو با وسايل تزريق متفاوت امروزه به صورت مستقيم به سمت سلول هاي مشخص جهت گيري شده و دارو به محل نياز تحويل داده مي شود. با همين مکانيزم بيماري هاي بزرگ و کوچک در آغاز شکل گيري قابل تشخيص و درمان خواهند بود. يا در بخش مواد، پروژه هايي در دست کار مي باشد که موادي با وزن بسيار کم و خواص بسيار مناسب توليد شوند. کاربرد اين مواد در ساختمان، خودرو، هواپيما و بسياري از ملزومات زندگي انسان ها ديده خواهد شد. بنابراين عرصه بسياز وسيع نانوتکنولوژي که زندگي انسان ها را نيز در برخواهد گرفت. خود القاءکننده اين نتيجه خواهد بود که نمي توان به روي آن چشم بست.

 

2-2) شکل گيري بازارهاي بسيار بزرگ

شواهد موجود نشان مي دهد که درصد بالايي از بازارهاي محصولات مختلف متکي بر نانوتکنولوژي خواهد بود و به همين دليل دولت ها و شرکت هاي بزرگ و کوچک به دنبال کسب جايگاهي براي خود در اين بازارها هستند. ميميل روکو، رئيس کميته علوم و فناوري نانو در رياست جمهوري آمريکا طي مقاله اي در ماه مي سال 2001، پتانسيل نانوتکنولوژي براي تغيير چشمگير در اقتصاد جهاني را يادآوري نموده است. برمبناي پيش بيني وي و بخش ديگري از صاحبنظران در ده الي پانزده سال آينده نانوتکنولوژي بازار نيمه هادي را به طور کامل تحت تأثير قرار خواهد داد.

خبرهايي نيز که اخيراً از شرکت هاي اصلي سازنده پردازنده هاي کامپيوتر در آمريکا و ژاپن منتشر شده است، از ورود پردازنده هاي حاوي يک ميليارد نانوتکنولوژي ترانزيستور تا قبل از ده سال آينده حکايت دارد. به عنوان مثال شرکت اينتل اعلام نموده است که در سال 2007
پردازنده هاي متکي بر نانو ترانزيستور را با قدرت و سرعت بسيار بيشتر و مصرف کمتر نسبت به آخرين دستاوردهاي نيمه هاي ما وارد بازار خواهد کرد. در بخش دارو نيز پيش بيني شده است تا ده الي پانزده سال آينده نيمي از اين صنعت متکي بر نانوتکنولوژي خواهد بود که نياز به وسايل تزريق جديد و آموزش هاي پزشکي روزآمد خواهد داشت يا در مورد مواد شيميايي، فقط ذکر بازار صد ميليارد دلاري کاتاليت ها که تا ده سال آينده استفاده به طور کامل متکي بر کاتاليست هاي نانو ساختاري خواهد بود، براي نشان دادن اهميت بحث کافي است.

از هم اکنون بازار بزرگي براي بکارگيري مواد جديد در محصولات فعلي در حال شکل گيري است. موادي که مي توانند خواص جديد و فوق العاده اي به محصولات جديد بخشيده و موجب کاهش قيمت آنها شوند. به عنوان نمونه نانو لوله هاي کربني(Carbon Nano Tubes) با وزن بسيار کمتر و استحکام بسيار بيشتر نسبت به موادي چون فولاد، بخش زيادي از صنايع را در آينده تحت تأثير قرار خواهد داد.

در کنار اين پيش بيني ها، اين سؤال بايد طرح شود که جايگاه کشورهايي که به نانوتکنولوژي دسترسي ندارند، در بازارهاي آينده و اقتصاد جهاني چه خواهند بود؟ با توجه به اين که سهم هر کشور يا بنگاه در زمان شکل گيري يک بازار تثبيت مي شود، زمان سرمايه گذاري براي رسيدن به جايگاه مناسب، همين امروز است.[10]

بايد خاطر نشان ساخت که ايران با انتشار 305 مقاله بين المللي و سهم 0.82 درصد از کل مقالات چاپ شده، فناوري نانو در سال 2007 پس از کشورهاي مکزيک، يونان و اتريش و بالاتر از کشورهايي نظير فنلاند، جمهوري چک، ايرلند و دانمارک در رتبه 26 جهاني قرار گرفته است. که در مقايسه با سه ماهه دوم سال 1386 با افزايش109 درصدي و 0.1 در سهم مقالات منتشر شده يک رتبه صعود کرده است.[11]

و البته در صنعت نيز تلاش هايي را از سوي مسئولين و صنعتگران و دانشجويان مشاهده مي کنيم که نسبت به کشورهايي مانند آمريکا و ژاپن بسيار ناچيز است.

(6-1-2 ) کاربردهاي اجتماعي وسيع و چالش ها

نانوتکنولوژي نيز مانند هر فناوري جديد چالش هاي اجتماعي خاص خود را به همراه دارد که بسيار گسترده نيز مي باشد. دانشمندان پيشنهاد کرده اند که مسائل اجتماعي نانوتکنولوژه اي بايد درک و بررسي گردد و چالش ها بايد به صورت جريان هاي تند، نه کند محسوب شوند.

نانوتکنولوژي بازارهاي کار، تجارت بين المللي، روابط بين المللي، ساختارهاي اجتماعي،
آزادي هاي شهري، خويشاوندي با دنياي طبيعي و حتي بشريت را تحت الشعاع قرار مي دهد.

نانوتکنولوژي تغييراتي ايجاد مي کند که مي توان آن را يک «زلزله دريايي تکنولوژي » خواند، درست شبيه يک «تسونامي» که تأثيرات بسيل مخللي دارد.

نانوتکنولوژي ، توليد، رعايت بهداشت، ذخيره انرژي ، ارتباطات، دفاع ، کاروکارخانه، سيستم پزشکي، حمل و نقل و شالوده هاي قدرت و نيروي نظامي را تغيير مي دهد و هيچ يک از اين تغييرات بدون اختلال اجتماعي مهم ميسر نخواهد بود.

البته ديدگاه خوش بينانه به نانوتکنولوژي بيان مي کند که نانوتکنولوژي موجب نجات مي باشد زيرا:

استاندارد در زندگي را بالا خواهد برد، زندگي را ايمن تر کرده، وضعيت بهداشت را بهبود خواهد بخشيد و بهينه شدن منابع محدود را سبب خواهد شد. تهيه غذاهاي شيک، ارزان و باانرژي سودمند را ميسّر مي سازد. توليد داروهاي فراوان، تشخيص علائم بيماري و جايگزين کردن
سازمان هاي تشخيص پزشکي و بيشتر کردن ذخيره سازي اطلاعات و توانايي در ارتباطات، فعل و انفعالات وسايل شيک درکامپيوتر و راديو و تلويزيون و تلفن هاي همراه و کاهش عملکرد انسان از ميان تکنولوژي همگرا را شامل مي باشد.

بدبينان به نانوتکنولوژي معتقدند، نانوتکنولوژي مشکلات را وخيم تر کرده و جلوي پيشرفت را مي گيرد و بي عدالتي اجتماعي و اقتصادي را موجب مي شود. بنابراين توزيع قدرت و شکاف اقتصادي و آگاهي در بين ثروتمند و فقير مي گردد. شکاف بين کساني که کنترل نانوتکنولوژي هاي جديد نانو و محصولات آن و کاربردهاي آن را دارند، با کساني که از آن بي اطلاعند.

ديرباوران معتقدند نانوتکنولوژي توانايي بي ثبات کردن روابط بين المللي از ميان يک مسابقه تسليحاتي نانو را دارد و کاهش توان سلاح هاي بيوتکنولوژي .

بنابراين پيشرفت ابزار براي نظارت همه جانبه، با توليدات ويژه براي آزادي هاي شهري وجود دارد. همچنين ايشان عقيده دارند که نانوتکنولوژي مانع و سدّي در بين زندگي و مرگ از ميان نانوبيوتکنولوژي مي باشد و زندگي انسان را دوباره معني مي بخشد.

 

(7-1-2) ديدگاه هاي نانوتکنولوژي:

اساساً دو ديدگاه براي پديد آمدن ابزار يا ماشين هاي خيلي کوچک وجوددارد:

الف) ديدگاه بالا-پايين

ديدگاه بالا-پايين که بسيار دقيق است، عبارت است از روش گرفتن يک تکه از ماده در دست و بريدن و کوچک کردن آن به ابعادي که مي خواهيم، که در آن با عصر يا دوره برتر فرقي ندارد. در اين دوره دانشمندان با چوب يا سنگ کار مي کردند، به واقع جامدسازي فلز مذاب و تبديل آن به اشکالي که مد نظر است. در اين دوره پيشرفت زيادي کرد(ريخته گري فلزات). حدود اندازه کوچکترين شکل هايي که مي توان ساخت بستگي به ابزارهايي دارد که ساخته مي شود.

ب) ديدگاه پائين- بالا

روش دوم ساخت مواد خيلي کوچک، روش «پايين – بالا» ناميده مي شود که در طي اين روش ساخت، اتم ها و مولکول هاي به طور خيلي دقيق کنار هم قرار مي گيرند و هرجا که نياز باشد، چنين مجموعه خود انباشته خود ساخته يا خود آرايش يافته اي را پديد مي آورند. در اينجا واحدهاي ساختماني مولکولي يا اتمي طوري طراحي مي شوند که به خوبي در کنارهم جا مي گيرند و به هم بچسبند تا اشياي بزرگتري را بسازند. دانشمندان قبلاً اجزاي نانو الکترونيکي را همانند سوئيچ هاي مولکولي (کليدهاي قطع و وصل يا خاموش و روشن) که از چند مولکول ساخته شده اند و سيم هاي مولکولي را توليد کرده اند تا ادعاي بعدي خود را مبني بر ساخت ترانزيستورهاي مولکولي واقعيت داده، عملي نموده و محقق سازند. به موازات اين کارها، زيست شناسان سريعاً در حال آموختن اين موضوع هستند که بعضي مکانيزم ها در طبيعت چگونه عمل مي کنند مثل فهميدن عملکرد زيست – حسگرها يا خود سازه هاي بيلوژيکي.

 

(8-1-2) مزاياي تکنولوژي نانو :

1- با استفاده از نانو تکنولوژي محصولات مي توانند تا پنج برابر قوي تر، تا ده برابر مؤثرتر و ميليون ها برابر فشرده تر يا بهتر عمل کنند.

2- محصولات نانو تکنولوژي مي توانند در عرض چند روز طراحي شوند و در عرض چند ساعت پخش گردند.

3- محصولات نانو را مي توان از قبل طراحي کرد و به عبارت ديگر از پيش طراحي شده باشند.

البته اين طور نيست که نانو تکنولوژي مطلقاً مفيد باشد، بلکه استفاده نادرست از نانو تکنولوژي ميتواند منجر به بسياري از مصيبت ها و فجايع غيرقابل پيش بيني نيز شود که فرضيه نانو اسمبلرهاي خودکار و غبار خاکستري يا توده لزج خاکستري رنگ از جمله خطرات احتمالي آن در آينده تلقي مي شود و زنگ خطري را در اين راستا به صدا در مي آورد.

اما اگر اخلاق و مذهب همگام با رشد تکنولوژي نانو در بين جوامع ريشه بدواند، مطمئناً استفاده هاي بهينه از اين فناوري خارق العاده روز به روز بيشتر مي شود.

مديا يا رسانه (MEDIA):

دکتر ساروخاني در کتاب جامعه شناسي ارتباط جمعي اين طور بيان مي دارد:

Medium: وسيله ارتباطي که جمع آن media مي باشد.

Media: جمع واژه medium مي باشد.

Medium: وسيله ارتباطي و کلمه اي است لاتين و معني آن بطور کلي جريان انتقال از طريق وسايل ارتباطي است.

کميته بررسي اصطلاحات فني فرانسه در جلسه 24نوامبر 1917 اين چنين تعريف مي کند:

Media: عبارت از وسايل ارتباطي است و حامل هاي زيادي را دربر مي گيرد.

Massmedia: عبارت از آن چيزي است که علماي منطق آن «وسعت مفهوم» مي نامند.

تعريف وسايل ارتباط جمعي: آن دسته از وسايل ارتباطي است که در تمدن هاي جديد بوجود آمده و مورد استفاده اند و ويژگي اصلي آنان قدرت و توانايي زياد و شعاع عمل وسيع است.

اصطلاح ارتباط جمعي مشخص کننده آن نوع از ارتباطي است که هدف آن برقراري رابطه با يک مخاطب يا گروه کوچکي نيست، بلکه جمع را در نظر دارد.[12] «ژوزف تي کلاپر» در کتاب «تأثير ارتباط جمعي» تعريف زير از ارتباط جمعي را ارائه کرده است. رساندن اطلاعات ، ايده ها و
برداشت ها از طريق وسايل ارتباطي و دريافت اين اطلاعات به وسيله عده زيادي از انسانها در يک زمان.

«ساوني هيد» در کتاب برنامه هاي راديو و تلويزيون در آمريکا از ارتباط جمعي تعريف زير را ارائه کرده است. واژه ارتباط جمعي حاوي پنج ويژگي است:

1-تعداد گيرندگان وسايل ارتباط جمعي نسبتاً زياد است.

2-ترکيب گيرندگان بسيار متنوع است.

3-با ارسال پيم از طريق وسايل ارتباط جمعي، نوعي تکثير پيام بوجود مي آيد.

4-توزيع پيام سريع است.

5-هزينه براي مصرف کننده کم است.

به طور کلي وسايل انتقال افکار و اطلاعات و تمايلات لازمه «ارتباط» افراد مي باشند و به همين جهت اين وسايل در جريان ارتباط وظايف مهمي به عهده دارند. وسايل انتقال را جامعه شناسان از جمله ادوارد ساپير به دو نوع متمايز «جريان هاي ابتدائي و تکنيک هاي ثانوي» تقسيم
می کنند. اولي مسائل ارتباطات رودررو، نگاه و لبخند، اشاره، بيان و ... ؛ دومي، وسايل خاصي که براي غلبه بر مکان و زمان ساخته شده يا بوجود آمده است، را دربرمي گيرد. تکنيک هاي ثانويه دائماً در حال تحول و توسعه است، در حاليکه جريان هاي ابتدائي تغيير چنداني ندارد.

 

ويژگي هاي وسايل ارتباط جمعي:[13]

الف: تفاوت طرز انتشار پيام

چگونگي انتشار و معلومات و اطلاعات بشري مهم ترين شاخص ويژگيهاي وسايل ارتباط جمعي است. چنانکه مي دانيم، براي تهيه يک کتاب، دست کم چند هفته وقت لازم است و انتشار روزنامه نيز چندين ساعت طول مي کشد. درصورتي که فرستنده هاي راديو و تلويزيون ، مي توانند معلومات و اطلاعات را بي درنگ، به کمک امواج صوتي و تصويري منتشر سازند. بدين ترتيب شرائط تکنيکي خاص فعاليت مؤسسات انتشاراتي و مطبوعاتي و فرستنده هاي راديوئي و تلويزيوني سبب متفاوت شدن طرز انتشار و اشاعه پيام هاي ارتباطي مي گردند. علاوه براين، زمان تهيه و انتشار پيام هاي ارتباطي و استفاده از آنها نيز هماهنگي وجود ندارد. زيرا برخي از پيام ها را در هر زمان
مي توان مورد استفاده قرار داد و گذشت زمان سبب کهنگي يا بي اعتباري آنها نمي شود. در حالي که بعضي از پيام ها به ويژه برخي از خبرهاي روز، فقط در همان زمان وقوع يا بلافاصله پس از انتشار داراي ارزش و اعتبار مي باشند.

 

ب: شرائط دريافت آنها

شکل مادي پيام ها و شراط دريافت وادارک آنها را مي توان تا حدودي در کنار هم مورد بررسي قرار داد. شرائط استفاده از وسايل ارتباط جمعي بسيار متفاوت هستند و در عمل امکانات فراواني براي دريافت جامعه ها در اختيار انسان مي گذارند.

در بين وسايل ارتباطي، راديو، تلفن هماره به دليل قابل تحرک و حمل و نقل بودن فراوان، کوچکي، موجب استفاده از آن در حين مناسبت هاي ديگر انساني است. به همين جهت بيشتر از ساير وسايل ارتباطي مي تواند مورد بهره برداري قرار گيرد.

تلويزيون، شرائط دريافت جامعه تلويزيوني نسبت به برنامه هاي راديوئي دشوارتر و
محدوديت هاي بيشتري را دارد. اما به لحاظ پخش برنامه هاي تفريحي و سرگرمي تعداد مخاطبان را افزايش مي دهد. ادگار موردن در مقاله «تراژدي تلويزيوني جهاني» معتقد است تلويزيون نوعي وفاق را ايجاد مي کند. با تمام احوال نبايد فراموش کرد تلويزيون در تهيه و تنظيم و ارائه برنامه هاي خود نسبت به راديو محدوديت هاي بيشتري دارد و به علت کمتر بودن قابليت تحرک گيرنده هاي آن و همچنين نامساعدتر بودن شرائط استفاده آن، ناچا راست روشي مناسب و مطلوب بينندگان دنبال کند، تا ميليون ها افرادي که هر شب در اوقات معين در برابر آن قرار مي گيرند، از آن روي برنگردانند.

کتاب و مطبوعات نظم و کم فاصله سرعت چاپ و انتشار توجه خاص به وقايع روزانه نفوذ عميق در گروه هاي ناهمگون اجتماعي و کثرت و تنوع مطالب از مهم ترين خصوصيات مطبوعات در برابر کتاب است. در کتاب و مطبوعات، خواننده امکان انتخاب و گزينش و نگهداري مطالب را دارند.

سينما، جنبه سرگرم کننده دارد و تنها وسيله ارتباطي است که نمي تواند به محيط صميمانه خانوادگي وارد شود. سينما از جهت نظم و انتشار نيز از وسايل ارتباطي متمايز مي باشد و شرائط دريافت آن هم متفاوت است.

 

 

[1] -تهرانی،میثم،1385.

[2] -وطن خواه،جعفر،1385.

[3] -وطن خواه،جعفر،1385.

[4] -کاستلز،مانوئل،جلد سوم،1380.

[5] - Personal Computer

[6] - سوئيچها و مسيريابهاي الکترونيک

[7] - Networks Integrated Broadband

[8] - Integrated Services Network

[9] - هزارميليارد= 1012= Quadrillion

[10] -www.Jazireh danesh.com

[11] -روزنامه همشهری،14آبان.

[12] - ساروخاني، جامعه شناسي وسايل ارتباط جمعي،1372.

 

[13] -ساروخانی،جامعه شناسی وسایل ارتباط جمعی،1372.