مرکز دانلود خلاصه کتاب و جزوات دانشگاهی

فهرست مطالب

فصل اول

مقدمه

بيان مسأله

اهميت و ضرورت تحقيق

اهداف

- اهداف كلي

- اهداف جزئي

- سوالات تحقيق

تعريف مفهومي واژه‌ها

فصل دوم

پيشينه و تاريخچة آموزش از راه دور

مسايل بنيادي درآموزش از راه دور

- رويكردهاي اساسي آموزش از راه دور

- علل پيدايش آموزش از راه دور

- مزايا و امكانات آموزش از راه دور

- آموزش از راه دور ورويكردهاي آموزشي و يادگيري

- تكامل نسلي آموزش از راه دور

اركان، ويژگي‌ها و مباني آموزش از راه دور

آموزش از راه دور در آموزش و پرورش ايران

تفاوت‌هاي موجود بين دانش آموزان نظام حضوري و فراگيران آموزش از راه دور

طبقه بندي مخاطبين

روش‌ها و فرايندهاي اجرايي تحصيل درآموزش از راه دور

چالش‌ها و دغدغه‌هاي مرتبط با آموزش از راه دور

فصل سوم

روش تحقيق

فصل چهارم

طرح تحقيق

فصل پنجم

يافته‌ها و نتايج

محدوديت‌هاي تحقيق

راه كارهاي پيشنهادي تحقيق

منابع و مآخذ

پيوست‌ها

فهرست اشكال و جداول

شكل شماره 1 – رويكردهاي آموزشي و يادگيري

شكل شماره 2- فرايند اجرايي تحصيل در آموزش از راه دور

شكل شماره3- چرخه اصلاح و توسعه رفتار از طريق آموزش

جدول شماره 1- مقايسه فراگيري نظام رايج حضوري با فراگيران نظام آموزش از راه دور

 

فصل اول

 

مقدمه

اگر فايدة آموختن و آموزش را پرورش قابليتها، توانمندي‌‌هاي انساني بدانيم، آنگاه سه اتفاق مهم مي‌افتد: نخست آن كه گسترش پوشش تحصيلي براي پاسخگويي به حق تعليم و تربيت همگاني ضرورت مي‌يابد. دوم، توجه به كيفيت و بهره وري بالاي تعليم و تربيت مد نظر قرار مي‌گيرد و در اين راه جلوگيري از پديدة اتلاف در مدرسه اولويت پيدا مي‌كند و سوم: از ورود تكنولوژي و پيوند آن با آموزش و پرورش و ايجاد تنوع و انعطاف روشمند، بهره گيري مي‌شود. آموزش از راه دور بنا به خصوصياتي كه دارد مي‌تواند بخش قابل توجهي از ضرورت هاي فوق را تامين نمايد.

قرن بيست و يكم كه از نقطه نظر تعليم و تربيت از سوي يونسكو به عنوان قرن آموزش از راه دور نام گرفته است با استفاده از تكنولوژي هاي نوين، آموزش خارج از پرديس مدرسه را ممكن ساخته است. به طوري كه مي توان آموزش مادام العمر را با حذف ديوارهاي جدا كننده مدرسه، كار و بازنشستگي تعريف نمود. در چنين شرايطي پرداختن به آموزش از راه دور در آموزش و پرورش و همچنين آموزش عالي كشور از نيازهاي بي بديل جامعه ايراني خواهد بود.

البته اين مقاله درصد بيان چيستي و چگونگي آموزش از راه دور از نقطه مباني وروش ها از يكسو و مخاطبين اين آموزش در دوران راهنمايي ومتوسطه تحصيلي (سال18-12) از سوي ديگر مي باشد.

بيان مسئله

آموزش از راه دور، نوعي از تعليم وتعلم است كه در آن بين معلم و متعلم فاصله است. از اين آموزش ها از درون ستادهاي آموزشي برنامه ريزي، طراحي و ارائه مي شوند و مخاطب به صورت مستقيم و يا غير مستقيم وبافاصله زماني دريافت مي كند. دراين نوع آموزش ها محتواي بسته هاي آموزشي بسيار حايز اهميت است تنوع اين بسته ها، مطلوبيت و جذابيت آن ها را درنزد مخاطب افزايش مي دهد وبه يادگيري آسان تر آنان ياري مي رساند.

آنچه در آموزش و پرورش ايران نيز به اجرا درآمده است حكايت از روند رو به تكامل بسته هاي آموزشي دارد.

اين بسته ها، اكنون محتواي مطالب نوشتاري شامل: كتاب اصلي خود آموز، كتاب كار و تمرين ، CD هاي آموزشي، انواع سوالات و آزمون هاي موجود در CD ها و در مواردي DVD وجود دارد.

اين بسته با راهنمايي مشاورين تحصيلي و بعضاً با كلاس هاي حضوري حمايت مي شوند تا به اين ترتيب دانش آموز براي امتحان پايان ترم و در نهايت پايه مربوط آمادگي پيدا كند.

اين شيوه آموزشي كه از سال 1383 ارائه شده است ابتدا 8 استان كشور وسپس در مدت كوتاهي درتمام كشور فراگير شد و اكنون در هر يك از مناطق دور يا نزديك آ . پ مركز يا مراكزي كه متولي آموزش از راه دور هستند و خصوصي ارائه مي شوند وجود دارند وبه ارائه خدمات خويش مي پردازند.

دراين زمينه مدارك و منابع غني و قابل توجهي در آموزش از راه دور وزارت آموزش و پرورش وجود دارد كه حكايت از برنامه ريزي مدون كوتاه مدت وبلند مدت در اين زمينه مي باشد.

البته تا كنون از مخاطبين بالقوه حدود 13 ميليون بازمانده از تحصيل، تنها حدود سيصد هزار نفر به تحصيل در اين نوع آموزش ها اشتغال دارند كه به نظر مي رسد محل تامل است( الحسيني-1384).

اهميت وضرورت تحقيق

با پيشرفت تكنولوژي و ورود آن به عرصه صنعت آموزش، نوعي از تغييرات شتابان در عرصه آموزش و پرورش ها رخ داده است و رقابت جهاني بر اين پايه شكل گرفته است. براي اينكه كشور ما ايران از اين نوع آموزش ها محروم نشود و نظام تعليم و تربيت انعطاف پذيري لازم را تجربه نمايد، ضروري است رويكرد آموزش از راه دور جدي گرفته شود و در عمل محقق شود.

اهداف

اهداف كلي:

- بدست دادن تعاريف ومفاهيم آموزش از راه دور براي آموزش و پرورش.

- ايجاد نوعي هماهنگي بين نياز به آموزش و در بين كليه دانش آموزان باز مانده از تحصيل يا محروم از مدرسه بويژه كساني كه در سنين 18-12 سال هستند.

اهداف جزئي:

- آشنايي هر چه بيشتر با كاركرد ها و نحوه آموزش از راه دور به عنوان يك فرصت

- القاء نياز به آموزش از راه دور براي آموزش و پرورش.

- عطف توجه به حقوق دانش آموزان و اولياء در انتخاب نوع آموزش ها.

- بيان توصيفي نياز آموزش و پرورش به آموزش از راه دور، برا فائق آمدن بر فاصله هاي تكنيكي با روش هاي مطلوب تر.

- مقابله با پديده اتلاف و معكوس پوشش تحصيلي.

- آشنايي با چالش ها و مشكلات آموزش از راه دور.

 

سوالات اساسي تحقيق:

1- آيا آموزش از راه دور يك فرصت براي آموزش و پرورش است؟

2- آيا آموزش از راه دور براي دانش آموزان مخاطب يك امتياز و فرصت تلقي مي شود؟

3- آيا آموزش از راه دور مي تواند فاصله تكنولوژيكي آموزش و پرورش سنتي ايران را با آموزش و پرورش هاي رقيب كمتر كند؟

4- آيا روش هاي اتخاذي در آموزش از راه مي تواند به عنوان يكي از راه هاي گسترش پوشش تحصيلي ومقابله با پديده اتلاف در آموزش و پرورش مناسب باشد؟

5- آيا القاء نياز به آموزش از راه دور براي آموزش و پرورش شده است؟

تعريف مفهومي واژه ها

آموزش از راه دور يك رويكرد آموزشي است كه در بيان معلم و دانش آموز از نظر زماني ومكاني فاصله وجود دارد و از سازمان و تكنولوژي هاي ارتباطي و اطلاعاتي براي بر قراري ارتباط ميان آنها استفاده مي شود.

- آموزش از راه دور عبارت است از: ساماندهي فرايند يادگيري- ياد دهي توسط يك موسسه، به منظور فراهم ساختن تسهيلات لازم براي يادگيري مستقل، خود ارزيابي تحصيلي و برقراري ارتباط دو جانبه ميان ياد دهنده و يادگيرنده كه به لحاظ زماني و مكاني از يكديگر جدا هستند، با استفاده از راهبردهاي مناسب براي بكارگيري فناوري آموزشي ( ابراهيم زاده- كنفرانس سمينار آموزشي دبيران- 1383).

- آموزش از راه دور عبارت از: سازماندهي منعطف و آزاد محيط و عناصر سيستم آموزشي به منظور دستيابي فراگيران به يادگيري در وضعيت هاي متفاوت با استفاده از راهبردهاي مناسب مهندسي آموزش براي بكارگيري انواع فناوريهاي ارتباطي واطلاعاتي مي باشد.

- آموزش از راه دور امكاني افزوده در كنار آموزش حضوري است كه با ويژگي هايي از جمله جدايي معلم و شاگرد از لحاظ فيزيكي و زماني و ارتباط غير محاوره اي معلم و شاگرد كنترل بيشتري بر فرايند يادگيري توسط شاگرد نسبت به معلم همراه است. همان طور كه كيگان (1986) از آموزش از راه دور به عنوان روشي ياد مي كند كه در آن فراگير مسئول يادگيري خويش است و يادگيرنده و ياد دهنده درتعامل آموزشي خود به ارتباط چهره به چهره نيازي ندارند. (جزوء آموزشي گروه تأليف و پژوهش -موسسه آموزش از راه دور 1383).

فصل دوم

تاريخچه آموزش از راه دور در ايران

در كشور ايران از سال 1351 شوراي عالي آموزش و پرورش به اين فكر افتاد كه موسسه، آموزش مكاتبه اي را در آموزش و پرورش داير كند ولي اقدام خاص عملي و حتي برنامه ريزي روي اين مصوبه انجام نشد تا اين كه قانون اساسي جمهوري اسلامي در اصل سوم و سي ام خود ايجاد فرصت هاي مساوي آموزشي، تربيتي و تحصيلي براي همه ايرانيان را مد نظر قرار داد.

ولي باز هم اتفاق خاصي به جز ايجاد نهضت سواد آموزي و كوشش خوبي كه در آموزش ابتدايي انجام شد، اقدام ديگري در آن راستا انجام نشد. تا اين كه شوراي عالي آموزش و پرورش پس از احساس نياز در سال 1372 براي تامين تسهيلات جهت متقاضيان واجد شرايط تحصيل در آموزش متوسطه تحصيلي به خصوص بازماندگان را در خواست كرد. ولي اقدام خاصي نيز اتفاق نيفتاد.

تا اين كه بالاخره شوراي عالي انقلاب فرهنگي در سال 1375 طي مصوبه اي اساسنامه موسسه آموزش از راه دور را با پيشنهاد آموزش و پرورش به تصويب رساند. اولين جلسات رسمي براي راه اندازي علمي موسسه به 8/7/1382 مصادف با سوم شعبان المعظم وبا تشكيل جلسه شوراي موسسه برگزار شد و در واقع با انتخاب اولين رئيس آن كار خود را آغاز كرد و عملاً در مهر ماه 1383 اين نوع آموزش در كشور راه اندازي شد.

مسائل بنيادي در آموزش از راه دور

وجود چهار عامل « جهان در تغيير» واقعيت هاي ناخوشايند موجود در نظام رايج تحصيلي در مدارس ، نياز روز افزون به آموزش مستقل و همراهي و اقتضاي عوامل پيراموني آموزش مانند شرايط خانوادگي، شغلي، و سرانجام پيشرفت علوم و فنون و... سبب شده است تا نوع و شيوه نياز به آموزش و پرورش دگرگون شود و در مجموع انتقادهايي كه به نظام رايج مدرسه اي شده است (شعاري نژاد- 1381- ص75). كه البته بيانگر بخشي از واقعيت ها در مورد مدرسه مي باشد سه اثر و پيامد مشخص دربرداشته است:

1- بهبود شرايط مدرسه با ايجاد انعطاف، آزادي عمل بيشتر دانش آموز و ارتقاء سطح كيفي فرايند ياددهي و يادگيري

2- رواج هر چه بيشتر آموزش از راه دور

3- شكل گيري نهضت تحصيل در خانه

شايد مدارس جوامع توسعه نايافته و گرفتار انسداد، بيش از ديگر جوامع با پديده « مدارس محصور» روبرو هستند ديوارهايي محيط فيزيكي مدرسه را محدود مي كنند و ديوارهايي هم محيط مدرسه را از اجتماع از منظربسته تعليمات در نگاه به واقعيت مسايل كار و زندگي مجزا مي‌نمايند. اين دو معني پشتيبان يكديگر هستند يعني جدايي محيط فيزيكي، خواه ناخواه جدايي اجتماعي، جدايي اجتماعي به ناچار جدايي فيزيكي را در پي مي آورد، اين در حالي است كه به رفع حصارها و مزاحمت ها به منظور شكل گيري تفكر مستقل ورشد توانمندي‌ها، به مسايل و رويكردهايي به شرح زير نياز داريم كه در مدارس كمتر مورد توجه است:

رويكردهاي اساسي آموزش از راه دور

1- آزادي انضباط يادگيري ها، كه به معناي رهايي دانش آموز و معلم از يادگيري انفعالي و در برابر دخالت آگاهانه در فرايند يادگيري مي باشد؛

2- آزادي بافت آموختني ها، كه به معناي رهايي از اسارت در آموختني هاي ناخواسته يا بي ربط با محيط كار و زندگي است؛

3- آزادي شيوه توليد اطلاعات، كه به معناي رهايي از روش هاي محصور كننده منابع اطلاعاتي يا بعضي مباني نتيجه گيري و يا فنون تركيب معلومات مي باشد ( ابوترابيان، 1382 ص 130).

از آنجا كه تفكيك سه متغير « زندگي» ، « كار» و « آموختيها» در چرخه عمر آدميان به « تحصيلات تمام وقت» «كارطاقت فرسا » و «زندگي بي دردسر» نظمي تصنعي است تفكيك سنين تعليم، از سنين كار و زندگي، يقيناً خسارت بار بوده وخواهد بود، در واقع بايد گفت اين جدايي ها نه منصفانه است و نه ضامن منافع جامعه در حال توسعه! نظام آموزش از راه دور، در وهله اول، راهي براي انعطاف بخشي به روش هاي نظام آموزش و تغييري آگاهانه در فرايند ياددهي و يادگيري مي‌باشد. و در وهلة دوم تلاش مي‌كند تا نظم تصنعي ايجاد شده برمبناي جدايي حوزه تحصيلات را با كار و زندگي پايان دهد و يادگيري مستقل و مادام العمر را سامان بخشد. البته شايد در پايان كار بتواند در موضوعات و محتواي آموزشي نيز تحولاتي را ايجاد و منشأ رقابت بر سر آموزش هاي زندگي باشد. از اين رو پي بردن به مباني آموزش از راه دور براي كاوش بهتر آن و بهبود داوري ها نسبت به آن و نيز استفاده سودمندتر از روش ها وقابليت هاي آن، مي تواند موثر و سودمند باشد لذا در آغاز به عوامل ايجابي يا علل پيدايش آموزش از راه دور اشاره مي شود.