فهرست مطالب

عنوان: جغرافياي سياسي ـ امنيتي كردستان عراق و پيامدهاي امنيتي آن بر ايران

مقدمه؛

فصل اول؛ كليات تحقيق

1-1 طرح مسئله

1-2 هدف تحقيق

1-3 اهميت تحقيق

1-4 فرضيه تحقيق

1-5 قلمرو تحقيق

1-6 روش شناسي تحقيق

1-7 محدوديت هاي تحقيق

1-8 ساختار تحقيق

1-9 كليه واژگان

فصل دوم؛ ادبيات و مباني نظري تحقيق

2-1- جغرافياي تاريخ، اجتماعي و امنيتي

2-1-1 - پيشينه نژادي ـ تاريخي

2-1-2 - بررسي جغرافيايي و بستر اجتماعي ـ آييني كردها

2-2 – پراكندگي كردها

2-2-1- كردهاي تركيه

2-2-2- كردهاي عراق

2-2-3- كردهاي ايران

2-2-4- كردهاي سوريه

2-2-5- بررسي مهاجرت كردها به جمهوري هاي سابق شوروي و غرب

2-3- موقعيت ژئوپوليتيكي كردستان عراق

2-4- بررسي ترتيبات ژئوپوليتيكي ـ نظامي كردستان عراق

فصل سوم؛ يافته هاي تحقيق: اوضاع سياسي ـ اجتماعي كردستان از شكل گيري عراق تا فروپاشي رژيم بعث

3-1- پايان قيوميت انگلستان و شكل گيري عراق

3-2- مفاد قرارداد 1970 بين كردها و رژيم عراق

3-3- جنگ ايران و عراق و وضعيت كردها

3-4- جنگ دوم خليج فارس و كردها

3-5- تحولات داخلي كردستان مستقل

3-6- سياست خاورميانه اي امريكا و مسئله كردستان

3-7- كردستان و فدراليسم

 

مقدمه

خاورميانه در طول ساليان در يك افق صد ساله از قرن بيستم همواره كانون بحران و بستر مناقشات متعددي بوده است. همواره بحث از اهميت مكاني خاورميانه و دارايي هاي طبيعي كشورهاي اين منطقه است كه اين حوزه از جغرافيا را به مركزي پرنقش و ناآرام تبديل كرده است.

اما بحث اقليت هاي قومي نيز وجه ديگري از ويژگي هاي اين منطقه است كه به موضوع مناقشه آميزي در درون دولت، ميان مرزها، ميان دولت ها و نهايتاً در وخيم ترين سطح آن موضوع كشمكش قومي با يك دولت مستقل است. عدم درك درست و ناكافي از حقوق اقليت ها به ويژه اقليت كردي كه به شكل چند تكه در ميان دول ايران، تركيه و سوريه پراكنده گشته اند. همواره از مسائل بحران زاي سياسي درون دولتي و ميان دولتي بوده است.

آگاهي اقليت ها به حقوق اساسي و طبيعي خود كه مورد تأكيد نوانسيون حقوق اجتماعي ـ سياسي، اعلاميه حقوق بشر و بخشهاي مختلف سازمان ملل است همگي مي تواند به نوعي به برجسته شدن بار ژئوپوليتيكي چنين فضاهايي بيانجامد. حمايت از گروههاي قومي، مذهبي و نژادي از ديرباز در حقوق و سياست بين الملل مطرح بوده است. ظهور كشورها در قالب هاي دولت ـ ملت طي قرون شانزدهم و هفدهم و پيدايش ترتيبات حقوق بين الملل كه بازتابي از اين نظام بود، توجه به گروه هاي اقليت را ضرورت بخشيد. با اين حال مسئله اقليت ها در نيمه دوم قرن بيستم به ويژه پس از فجايع جنگ جهاني دوم بار ديگر توجه بسياري را به خود جلب كرد.

از آنجايي كه اساساً مسئله كرد و كردستان ريشه در مفهوم اقليت كرد دارد، بايد بيش از هر چيز به روشن ساختن مفهوم «اقليت» بپردازيم؛ در رابطه با تعريف «اقليت» در ميثاق حقوق مدني و سياسي به تفصيل بحث شده است. اما تعريف كاربردي از اين مفهوم را مي توانيم از كاپورتورتي سراغ بگيريم؛ «اقليت عبارت است از گروهي كه در حاكميت شركت نداشته و از نظر تعداد كمتر از بقيه جمعيت كشور هستند، ويژگي هاي متفاوت قومي، مذهبي يا زباني با ساير جمعيت كشور دارند و داراي نوعي حس وحدت منافع و همبستگي در جهت حفظ فرهنگ، آداب و رسوم، مذهب يا زبان خود هستند.» از ميان اقليت هاي بزرگ شرق زمين و مسائل مربوطه به آنها كردها و كردستان به دليل جايگاه جغرافيايي و موقعيت استراتژيك و ژئوپوليتيك اين سرزمين و نيز تاريخ گذشته آن و اوضاع اجتماعي مردم كرد و نيز با توجه به ساختار بي ثبات و شكننده وتركيب دموگرافيكي ناهمگون و به شدت مركب و اوضاع جغرافيايي نامتجانس كشورهايي كه كردها مهمترين اقليت درون مرزهاي آنان را تشكيل داده اند. از اهميت ويژه اي برخوردار است.

تاريخي منطقه هستند و از رو حس مقاومت آنان نيز آميخته به شيوه هاي تلافي جويانه بوده است.

2- كردستان عراق هم در ترتيبات جنگ سردي و هم نظام جهاني پس از فروپاشي عصر جنگ سرد، به دليل جايگيري در ترتيبات سياسي انرژي محور خاورميانه قرار مي گيرد و خود ملاحظات خاص سياسي، انرژي = امنتي و البته نظامي دارد.

بررسي تحولات اين سرزمين از مقطع تاريخي شكل گيري عراق، نگاه به مبارزات كردها با رژيم بعث و نهايتاً فروپاشي رژيم بعث و موضوع شكل گيري اولين حكومت فدرالي قومي منطقه در چارچوب حفظ تماميت ارضي عراق از فرازهاي قابل توجه اين پژوهش است.

اما نكته حائز اهميت اينكه ما با توجه به تئوري «بين المللي شدن مناقشات قومي»[1] بر اين باور هستيم كه ويژگي هاي ژئوپوليتيكي و ترتيبات جغرافيايي سياسي = نظامي كردستان عراق به ويژه پس از فروپاشي رژيم بعث گوياي يكي از موفق ترين تجربه هاي حق تعيين سرنوشت مردم اقليت با باقي ماندن در چارچوب مرزهاي سياسي كشور ميزبان است. الگوي كردستان فدرالي در عراق نمونه تاريخي موفقي خواهد بود كه به مثابه حلقه هاي تكميل كننده زنجيره هاي دولت = ملتهاي خاورميانه، فضاي پرتنش اقوام= ملت را پرميكند.

فصل اول؛ كليات تحقيق

1-1- طرح مسئله

مشرق زمين گهواره تمدني زيست بزرگترين اقوام اعم از گروههاي زباني، فرهنگي و نژادي ـ قومي مختلف است. از ميان اقليت هاي بزرگ مشرق زمين و مسائل مربوط به آنها كردها و كردستان به دليل جايگاه جغرافيايي و موقعيت استراتژيك ژئوپوليتيكي اين سرزمين و نيز تاريخ گذشته آن و اوضاع اجتماعي مردم كرد و نيز با لحاظ نمودن ساختار سياسي شكننده و تركيب جمعيتي ناهمگون و وضعيت جغرافيايي نامتجانس كشورهايي كه كردها مهمترين اقليت درون مرزهاي آنان را تشكيل داده اند. گروه قوميتي كه در مقايسه با ساير اقوام پراكنده و گروههاي اقليتي در اين منطقه سياسي ترين آنها نيز هستند و اين موضوع را از اهميت خاصي برخوردار كرده است.

كردستان به عنوان يك واحد جغرافيايي در دو مرحله تقسيم گرديده است. نخستين تجزيه در تاريخ اين سرزمين هنگامي اتفاق افتاد كه درسال 920 هـ . ق در نبرد چالدران نيروهاي امپراطوري عثماني لشكريان شاه اسماعيل صفوي را در هم شكستند، به موجب تحولات ناشي از اين رخداد تاريخي بخش هاي وسيعي از غرب كردستان از پيكره جغرافيايي ايران جدا و ضميمه قلمرو امپراطوري عثماني گرديد.

قرنها بعد يعني هنگامي كه امپراطوري كهن، گسترده و در عين حال پوسيده عثماني در پايان جنگ جهاني اول از هم فروپاشيد. و ميان اقوام و ملل تابعه اين امپراطوري تنها ملت كرد بود كه نه تنها توانست به آرزوهاي خويش براي تشكيل حكومت ملي جامه عمل بپوشاند بلكه سرزمين آنان ميان كشورهاي تازه تأسيس تركيه، عراق و سوريه تقسيم شد و به اين ترتيب بخشهاي مختلف كردستان تحت مالكيت كشورهايي درآمد كه از نظر قوانين اداري و فرهنگ اجتماعي و شيوه حكومتي با هم كم و بيش متفاوت داشتند.

اما در اين ميان كردستان عراق شرايط خاص جغرافيايي= سياسي خاصي در ميان كشورهاي ميزبان كردها دارا بوده است. از سويي از لحاظ جغرافيايي در مركز پراكندگي كردهاست و از سويي به لحاظ سياسي سياسي ترين گروه اقليت كردها مي باشد.

ناسيوناليزم كرد در عراق كه پس از جنگ جهاني اول نضج گرفت زماني كه نيم بند عراق تحت قيوميت و هدايت نيروهاي استعماري بريتانيا اداره مي شد؛ محصول تضادها و دوگانگي هاي آشتي ناپذير ميان فرهنگ، آداب و رسوم، تاريخ، نژاد، زبان و … دو قوم تشكيل دهنده ساختار سياسي عراق يعني كردها و عربهاست. تلاش و برنامه انحصار گرايانه اعراب براي جلوگيري از حضور مشاركت كردها در ساخت قدرت سياسي در تشديد و تقويت آن تأثير ويژه اي نهاده است. كشمكش هاي درون مرزي از يك طرف و عواملي همانند وضعيت جغرافيايي ناهنگون، چگونگي استقرار جمعيت از لحاظ جغرافيايي (كردها در شمال و عربها در جنوب) و همين طور مداخله كشورهاي بزرگ كه منافع آنان در منطقه گاهي با منافع عراق هماهنگ و گاهي در تضاد است و نيز افزايش فشارهاي سياسي= نظامي بر كردها از سوي حكومت هايي كه يكي پس از ديگري اداره امور عراق را به دست مي گرفتند و با پيش گرفتن سياست هاي افراطي ؟ كردها و كردستان را تحت فشارهاي مضاعف قرار مي دادند.

مسئله كردها و عامل جغرافيايي كردستان عراق و ملاحظات ژئوپوليتيكي آن همواره ذهن تمام رژيم هاي حاكم بر بغداد را به خود مشغول داشته است چه بسا دولت هايي كه در پي ناكامي در حل مسائل كردستان از قدرت بر افتاده اند و عده اي ديگر نيز با توسل به ابزار و سلاح سركوب سعي كرده اند صورت مسئله كردستان عراق را پاك كنند.

و در اين پايان نامه با بررسي پايه اي از مسائل كردستان و نيز نگاهي به روند تاريخي اين بحران با تكيه بر عوامل تقسيم كردستان از ديد ژئوپوليتيكي و بستر بحران زاي جغرافيايي= امنيتي آن تلاش مي شود حتي حل مسئله كردستان در قالب شكلي از فدراليسم پس از فروپاشي رژيم بعث، در چارچوب تئوري «بين المللي شدن منافع و تهديد يك بحران قومي» به تحليل ژئوپوليتيكي دست پيدا كنيم و قادر به ارائه پيش بيني در خصوص آينده و روابط عراق با همسايگانش باشيم و از سوي ديگر ملاحظات اين تحولات را هم بر امنيت ملي ايران در نظر بگيريم.

اين پايان نامه با رويكردي ژئوپوليتيكي در بستر تحولات جبهه هاي ژئواستراتژيك و چرخش اين جبهه ها به سمت ژئواكونومي بويژه در خاورميانه فضاي تحليلي گسترده اي را از جغرافياي تهديد و منافع براي كردستان و كل منطقه در اختيار خواننده قرار خواهد داد.

تلاش نهايي و مهم اين پايان نامه اين است كه تحولات رخداده در كردستان عراق را با توجه به متن ژئوپوليتيكي در فضاي جديد بين المللي تحليل كند.

1-2- هدف تحقيق

هدف هر پژوهش در واقع موتور اوليه روشن كننده و انگيزه نهايي در تحقيق است. هدف اصلي از انجام اين تحقيق بررسي بستر جغرافيايي= امنيتي كردستان به ويژه عراق و فهم چرايي و چگونگي شكل گيري ترتيبات جغرافيايي سياسي كردستان عراق است. چگونگي شكل گيري اين ترتيبات مسلماً در رأي ملاحظات دولتي، ميان دولتي و ميان مرزي است كه به تبع مي تواند براي همسايگان عراق هم ملاحظات چندي را در بر داشته باشد. بررسي ملاحظات مي توانند به عنوان مدل سازي[2] در تصميم گيري هاي سياسي مورد توجه واقع شود.

1-3- اهميت تحقيق

در گذشته مسائل مربوط به اقليت ها، تنها عرصه تعادل ميان اقليت ها و گروههاي قومي با دولتها بوده است. اما هم اينك بازيگران جديدي مانند سازمانهاي سياسي و مدني و بين المللي به شكل مؤثري وارد اين عرصه شده اند. همچنين در سالهاي اخير، دفاع از حقوق اقليت ها و قوميت ها بدل به ابزاري براي اعمال فشار و مداخله در امور كشور شده است. بررسي مسئله مناقشه قومي ميان مرزي از چند حيث شايان توجه بسيار است.

1- توجه روز افزوني كه به نقش مردم توده ها و به تبع اين رويكرد به جايگاه اقليت هاي سركوب شده اجتماعات حاشيه نشين شده مي شود باعث افزايشي اهميت سرنوشت اقليت ها در ميان جوامعي شده است كه اين اقليت در حاكميت دولت مركزي نقش مهمي ندارند.

2- در جغرافيا هايي كه قوميت واحدي ميان مرزهاي سياسي چند كشور از گسسته شده اند، بحران ها و مناقشات يك گروه مي تواند به بحراني شدن اوضاع در ساير مرزها و در ميان ديگر قوميت ها بيانجامد برعكس حتي اگر وضعيت بالنسبه با ثباتي براي يك منطقه پيش بيايد يا به وضعيتي از نوع خودمختاري يا فدراليسم برسد، ساير مناطق هم خواهان پيروي از الگوي عملي شده هستند. از اين رو اهميت انجام پژوهشي اين چنيني در اين است كه ما وضعيت كردستان عراق را در 2 حالت بحران و ثبات با ملاحظه پيامدهاي خاص اش بر مناطق اطراف بررسي مي كنيم و اين مي تواند به محقق توان پيش بيني و روند شناسي آينده را نيز بدهد.

1-4- فرضيه تحقيق

· تحولات ناشي از شكل گيري نوعي از فدراليسم در كردستان عراق مي تواند (با توجه به تئوري بين المللي شدن تهديد و منافع مناقشات قومي) در رفتارهاي كشورهاي همسايه عراق، به ويژه ايران تأثير بگذارد.

· تحولات ناشي از تغيير در الگوي قلمرو خواهي كردهاي عراق بر كردهاي همسايه عراق تأثيري نخواهد گذاشت.

· الگوي فدراليسم به عنوان راه حل مياني براي مسئله كردها با حفظ تماميت ارضي كشورهاي ميزباي، تنها راه حل موجود و عملي است.

1-5- قلمرو تحقيق

در 3 بعد موضوع، مكان و زمان مي تواند به حيطه شناسي قلمرو تحقيق مبادرت كرد.

الف) موضوع تحقيق عبارت است از جغرافياي سياسي امنيتي كردستان عراق

II) از زمان تحقيق عمدتاً پس از جنگ جهاني اول و شكل گيري عراق به عنوان بازيگري جديد در جغرافياي سياسي جهان تا فروپاشي رژيم بعث

مكان) عمدتاً جغرافيا و گستره پراكندگي كردها در خاورميانه از سوريه تا زاگرس ولي با تكيه و تأكيد بر كردستان عراق

1-6- روش شناسي تحقيق

براي انجام اين تحقيق از شيوه هاي زير برگرفته شده است:

الف) مطالعه كتابخانه اي و بررسي اسناد و آثار موجود در اين زمينه به عنوان محور اصلي اين تحقيق مورد توجه جدي بوده است كه بيشترين زمان هم صرف اين كار شده است.

ب) طبقه بندي اطلاعات و استفاده از داده هاي گردآوري شده به فراخور موضوع در هر قسمتي كه مورد نياز بوده است.

پ) با توجه به تمركز بر رويكرد ژئوپوليتيك به نوعي تلاش وافري براي تحليل آن از طريق بررسي الگوهاي ژئوپوليتيكي شده است.

1-7- محدوديت هاي تحقيق

نبود منابع تحقيقاتي گسترده به روز و البته متنوع و بيش از آن عدم امكان دسترسي به محققيني كه در اين خصوص تحقيقات ارزنده اي داشته اند. اما متأسفانه اكثر محققين اين حوزه در خارج از كشور هستند و اطلاعات كمابيش ناموثقي از محل زندگي يا مؤسسات تحقيقاتي آنها در دست است. سانسور شديد مسائل كردستان عراق و متأسفانه عدم انتقال اخبار درست در طي ساليان گذشته محققان را در يك حبس اطلاعاتي قرار داده است.

1-8- ساختار تحقيق

اين تحقيق مشتمل بر پنج فصل مي باشد: فصل اول مشتمل بر كليات تحقيق است؛ فصل دوم به ادبيات و مباني نظري تحقيق خواهد پرداخت؛ در فصل سوم كه فصل يافته هاي تحقيق است اوضاع سياسي= اجتماعي كردستان از شكل گيري عراق تا فروپاشي رژيم بعث رابررسي خواهد كرد.

فصل چهارم فصل رد يا تأييد فرضيات اساسي تحقيق است كه در 2 قالب 1- بررسي الگوي فدراليسم قومي؛ 2- اثبات يا رد فرضيه بين المللي شدن بحران و منافع مناقشه قومي تحليل خواهد شد. و فصل پنجم نيز نتيجه گيري و ارائه پيشنهادات به منظور رسيدن به الگوي قابل پيش بيني براي آينده براي مناطق همجوار است.

در ادامه هم بخش ضمائم نقشه ها و البته كتابشناسي ارائه خواهد شد.

1-9- كليه واژگان

جغرافياي سياسي، جغرافياي امنيتي، كرد، كردستان عراق، ژئوپوليتيك، ژئواكونومي، بحران درون مرزي، ميان مرزي، ميان دولتي.

فصل دوم؛ ادبيات و مباني نظري تحقيق

براي بررسي مسائل كردستان عراق به عنوان جغرافيايي كه بحران قومي موجود در آن به اين منطقه وضعيتي خاص بخشيده است، نيازمند تعريف عملياتي چند واژه در ابتداي اين فصل است. ابتدا اشاره اي كوتاه به چند واژه كليدي مي كنيم سپس به متن جغرافياي تاريخي، اجتماعي و امنيتي كردستان عراق وارد مي شويم.

· قوميت مفهومي است كه اغلب به عنوان مجموعه اي از پيشينه مشترك، خاطرات تاريخي، فرهنگ شامل زبان، مذهب، رسوم، آوازها، غذا، هنر و لباس، عده اي از مردم را به مكان جغرافيايي خاصي متصل مي كند كه البته ما در خصوص تعريف قوميت با سه رويكرد روبه رو هستيم: 1) ازلرگرايان كه معتقدند قوميت ويژگي ثابتي است كه هيچ تغييري نخواهد كرد. 2) ازلرگرايان هستند كه معتقدند قوميت ابزاري براي نخبگان سياسي در راستاي بسيج كردن مردم براي رسيدن به اهداف خاصي است و 3) سازه انگاران كه معتقدند قوميت مفهومي است كه مي تواند در جريان تعاملات اجتماعي در طول زمان دچار دگرگوني ماهيتي، متني و كاركردي شود[3].

· بحران قوميتي گوياي مناقشات ميان جوامعي است كه خود را به علت داشتن ويژگي هايي متمايز از ديگران مي بينند؛ بسياري از آگاهان معتقدند كه مناقشات قومي ابتدائاً درگيري هاي نظامي برسر يك منطقه مورد منازعه هستند³. عده اي ديگر مسئله قوميت ها را منازعه بر سر منابع محدود مي دانند. مناقشاتي كه ممكن است ما بين گروههاي مختلف توصيفي بر سر تصاحب منابع بيشتر صورت گيرد و گروههاي اقليت به ادعاي بهبود وضعيت رفاهي اعضاء خود، ديگران را دچار زحمت، آوارگي و ناامني كنند⁴.

بحران توصيفي حتي مي تواند در نتيجه سقوط يا فروپاشي يك امپراطوري يا نظام سياسي به وجود بيايد. يعني زماني كه نهادها و بوروكراسي دولتي= سازماني ضعيف مي شوند و منجر به منازعه قدرت ميان افراد سياسي در رقابت براي رسيدن به حكومت مركزي مي شود⁵.

· بين المللي شدن مناقشه قومي به هر مناقشه اي گفته مي شود كه مبنايي قوميتي دارد و در بردارنده بازيگران بين المللي مي شود و بر فراز مرزهاي سياسي حركت ميكند و همسايگان جغرافيايي= سياسي مبدأ را متأثر مي كند. بين المللي شدن زماني حتمي مي شود كه مناقشه قومي در يك دولت تهديدي عليه ثبات منطقه يا جامعه بين المللي مي شود⁶.

اما در مجموع مي توان گفت تعريف ؟ جامع ترين تعريف موجود از مناقشه قومي است. وي مي گويد مناقشه قومي در بردارنده درگيري و تنش از گروههاي مختلفي است كه خود را با استفاده از معيار قومي براي طرح ادعاهايشان در جهت تحقق منافع جمعيشان در مقابل دولت يا بازيگران سياسي قرار مي دهند⁷.

به هر حال مي توان گفت كه مناقشات قومي بويژه يك قوميت در ميان مرزهاي سياسي كشورهاي مختلف پراكنده شده اند استعداد و پتانسيل بيشتري براي انتقال الگوي بحران يا منافع دارند. از اين رو در خصوص بحران كردستان مي توان انتظار داشت كه به دليل شرايط خاص جغرافيايي ژئوپوليتيكي اش و به عنوان سياسي ترين حوزه پراكندگي قوميت كرد، توانايي گسترش و انتقال الگوي بحران يا حل منازعه را به ساير همسايگانش هم داشته باشد.

2-1- جغرافياي تاريخي، اجتماعي و امنيتي

2-1-1- پيشينه نژادي ـ تاريخي

· نژاد كرد

مهمترين موضوع و نكته قابل توجه در مورد تاريق كردها قبل از ميلاد مطالبي است كه به شناسايي و معرفي ريشه و نژاد آنان مي پردازد. موضوع نژاد واجد ابعاد و بار سياسي است به گونه اي كه تمايز نژاد يكي از عوامل اصلي پديد آمدن تضادها و تنازعات سياسي باشد. اگر اين تفريف از نژاد را كه عبارت است از: «دسته يا گروههاي انساني كه داراي خصوصيات جسماني مشترك باشند كه بنا بر اصل توارث به آنها رسيده است. هر چند اين گروهها از نظر آداب و رسوم، يا مليت همانند نباشند.⁷» بپذيريم بايد به ريشه هاي نژادي كردها بازگرديم.

در اين خصوص نظريات مختلفي وجود دارد اما در يك نظر كلي عقيده بر اين است كه نژاد آريايي كه بنا بر مدارك محكم تاريخي و آثار و علائم به دست آمده كه مورد تأييد تاريخ نويسان و محققين قابل اطمينان است، اولين نوع بشري هستند كه بنيانگذار زندگي نوين و تمدن دنياي باستان بوده و با درايت و عقل ذاتي گره مشكلات زندگي و احتياجات روزانه بشر را گشوده اند. آثار قديم و اسناد پيدا شده جديد از آغاز تاريخ ايران باستان تا اين ايام همه گواه بر بزرگواري، دليري، ثبات قدم، عقل و درايت كامل و ساير صفات پسنديده اين نژاد است⁸ .

آريايي ها به 3 شاخه تفكيل مي شوند:

اول: هندوها

دوم: اروپايي ها (لاتين، ژرمن، اسلاوي ها و ؟ )

سوم: ايراني ها (پارسها، كردها، اعم از مادها و آراراتها)

عده اي از دانشمندان كردها را قديمي ترين ساكنان خاورميانه امروزي مي دانند و عقيده دارند كه «تاريخ، ملتي كهن تر از كرد در اين سرزمين نشان نمي دهد» به خود نديده است. از قرنها پيش در منطقه كوهستاني پهناوري در خاورميانه در دامنه رشته كوه زاگرس و آرارات مردمي زندگي مي كرده اند كه آنها را كرد ناميده اند؛ كردها و اجدادشان بيش از سه هزار و به گفته اي چهار هزار سال است كه در اين سرزمين زندگي مي كنند.

آثار و اسناد تاريخي فراواني در تأييد اين ادعا از سور مورخان، شرق شناسان و دانشمندان ارائه شده است در يكي از مهمترين بخشهاي كتاب مشهور گزنفون نيز كه شرح عقب نشيني ده هزار نيروي اجير شده يوناني است كه در خاك كردستان فعلي تا كناره درياي سياه را مسكن كردوني هايي مي دانند كه مانند كردان امروزي كوه نشين و فعال بوده اند و در همان محدوده جغرافيايي سكونت داشته اند كه امروزه مسكن كردهاست.

چنان كه تحقيقات عده اي از مورخان و محققان برجسته و شرق شناسان بنامي نيز مثل هارتتان و تئودور نولد آن را به اثبات رسانده است. كه كورتي هاي مورد اشاره مورخان باستان از جمله استرابون جغرافي دان همان كردها مي باشند⁹ ، و كسان ديگري نيز همچون دمرگان و مادسيون پا فراتر نهاده اند. و مادها را شاخه اي از نوادگان گوتي ها و كاسي ها مي دانند¹⁰ .

بابا مردوخ نيز عقيده دارد كه مادها اجداد كردي هاي امروزي هستند كه البته شرق شناسان بزرگي همچون پروفسور سايس در اين مورد با وي هم داستان مي باشد. پاره اي ديگر از مورخان بزرگ ايراني همچون شيرالدوله پيرنيا نيز مادها را به درستي اجداد كردان امروزي مي داند¹¹ ؛ به هر حال مادها پس از ايجاد اتحاد دروني ميان خود به رهبري دياكو در سال 708 قبل از ميلاد اقوام هم كيش ساكن در مناطق مركزي و جنوب ايران يعني پارسها را نيز مطيع خويش ساختند و اكباتان يا همدان را به عنوان پايتخت خود احداث كردند. پروفسور سايس معتقد است؛ «مادها عشاير كرد بودند كه در شرق آشور زندگي مي كردند و سرزمين آنان تا جنوب درياي خزر ادامه داشته است». ¹² . عده اي ديگر از مورخان و صاحب نظران درباره نژاد ملت كرد عقيده دارند كه زبان مادي همانند زبان كردي امروزه بوده است.

 

[1]- Internationalization of ethnic conflict

[2]- Modelisation

[3]- Ethnic Conflict and INTERSTATE War : An A