مرکز دانلود خلاصه کتاب و جزوات دانشگاهی

فهرست مطالب

عنوان صفحه

 

تاريخچه.... ...1

بلايا.. ....3

مهم ترين آثار بلايا بر محيط.. ..3

انواع بلاها. ..4

بلاهاي طبيعي.. .4

بلاهاي ساخت بشر.. ..6

بلاياي فني... ...6

تعيين اهميت هر بلا. ..6

معرفي آمادگي بخش بهداشت و درمان در برابر بلايا وشرايط اضطراري... ..7

فرايند آمادگي... ..7

اقدامات پيش از وقوع بلا... .8

اقدامات هنگام وقوع بلا. ..9

اقدامات پس از قوع بلا.... 10

راهنماي برنامه خانوادگي مقابله با حوادث. ..11

مركز اعلام خطر و اهداف آن.. 13

آموزش عمومي .16

آموزش بهداشت در مراحل مختلف بروز بلاياي طبيعي... .17

راهكار هاي لازم جهت افزايش سطح آگاهي ارائه دهندگان خدمات . ..18

فعاليت هاي علمي جهت افزايش سطح آگاهي. .18

برنامه مقابله با بلاياي طبيعي... ...20

 تشكيلات مسئول ملي... ...20

هماهنگي. ..22

برنامه ريزي.. ..25

سازماندهي .26

وظايف ستاد پيشگيري و بازسازي حوادث غير مترقبه..... ...27

وظايف سازمان ها و نهاد ها به تفكيك... ..29

شرح وظايف كميته فرعي بهداشت و درمان كاهش اثرات بلاياي طبيعي...............32

مديريت بخش بهداشت....................................................................................33

سازمان هاي بين المللي.....................................................................................34

آشنايي با نهضت جهاني صليب سرخ و هلال احمر.............................................34

سازمان ملل ( UN )........................................................................................35

برنامه توسعه سازمان ملل متحد UNDP...........................................................36

دفتر كميسر عالي سازمان ملل براي پناهندگان......................................................37

صندوق بين الملل سازمان ملل متحد براي كودكان UNICEF............................37

سازمان خوارو بار و كشاورزي FAO................................................................37

سازمان آموزش علمي و فرهنگي ملل متحد UNESCO....................................38

سازمان بين المللي هواشناسي.............................................................................38

سازمان بين المللي هواپيمايي كشوري.................................................................38

صندوق بين المللي پول.....................................................................................39

سازمان هاي غير دولتي......................................................................................39

واحدهاي دولتي امداد........................................................................................40

مؤسسات بين المللي دو جانبه يا چند جانبه..........................................................40

امداد رساني نيروهاي دولتي وجمعيت هاي داوطلب.............................................41

 

 

 

جابجايي جمعيت..............................................................................................43

تخليه...............................................................................................................43

حمل و نقل......................................................................................................44

اسكان آوارگان و بهداشت اردوگاه ها.................................................................44

چادر و انواع آن................................................................................................46

ويژگي هاي چادر.............................................................................................46

انتخاب موقعيت اردوگاه ها...............................................................................47

طراحي اردوگاه ها............................................................................................48

كمبود و آلودگي آب در مناطق بلارده.................................................................49

اهميت آب از نظر بهداشت...............................................................................49

نقش آب در اشاعه بيماري.................................................................................50

ترتيب اولويت بندي تأمين آب در شرايط اضطراري............................................52

آب مورد نياز....................................................................................................53

كيفيت آب.......................................................................................................54

طي دوره تخليه................................................................................................54

گندزدايي آب..................................................................................................54

يد زني............................................................................................................54

جوشاندن.........................................................................................................55

كلرزني............................................................................................................55

تأمين يخ..........................................................................................................57

ذخيره آب........................................................................................................57

تجهيزات لازم براي تأمين آب...........................................................................58

دفع غير بهداشتي مدفوع در شرايط بحران..........................................................58

 

 

 

عدم وجود شبكه جمع آوري فاضلاب...............................................................59

دفع فاضلاب....................................................................................................60

نكات مورد توجه در دفع مدفوع انساني بوسيله توالت........................................60

دفع مواد زائد جامد..........................................................................................61

دفع لاشه حيواني.............................................................................................63

نحوه دفع صحيح زباله در مناطق بلا زده............................................................63

پر كردن اراضي پست......................................................................................64

مبارزه و پيشگيري از بيماري ها به دنبال وقوع بلاياي طبيعي...............................66

تيم هاي امداد بهداشتي....................................................................................68

جمع آوري و انتقال آسيب ديدگان و بيماران.....................................................68

شرايط انتخاب محل........................................................................................68

هدف از تعيين محل جمع آوري آسيب ديدگان.................................................69

نيروي انساني در محل جمع آوري آسيب ديدگان..............................................70

پشتيباني محل جمع اوري آسيب ديدگان...........................................................70

بيمارستان و درمانگاه صحرايي سيار..................................................................70

شرايطي كه انتقال بيمار را ايجاب مي كند..........................................................71

برنامه ريزي براي انتقال بيمار...........................................................................72

محافظت از بهياران.........................................................................................72

انتخاب وسيله نقليه.........................................................................................73

آماده سازي وسيله نقليه براي انتقال بيمار..........................................................73

گندزدايي وسيله نقليه پس از جابجايي.............................................................74

احتياطات عمومي در كاربرد مواد گندزدا و ضدعفوني كننده ها..........................74

گندزداها و ضد عفوني كننده هاي شيميايي......................................................75

 

 

 

پيشگيري و مبارزه با بيماري هاي روده اي از طريق بهسازي محيط...................78

گندزدايي موا آلوده........................................................................................79

بهسازي محيط در بيمارستان هاي صحرايي.....................................................80

كمك هاي اوليه............................................................................................80

صفات كمك دهنده.......................................................................................81

وظايف اصلي كمك دهنده.............................................................................81

وسايل مورد نياز و ضروري در حوادث..........................................................82

مبارزه با جانوران موذي.................................................................................83

برنامه اجرايي مبارزه با جانوران موذي پس از وقوع بلا....................................84

فقدان غذا و آلودگي غذا در مناطق بلا زده......................................................88

تأمين بهداشت مواد غذايي در زمان بحران......................................................90

وظايف بخش بهداشت.................................................................................92

كنترل بهداشت مواد غذايي وارد شده به منطقه................................................93

شرايط نگهداري مواد غذايي در شرايط بحران................................................94

خدمات كفن و دفن......................................................................................94

وسايل و لوازمي كه براي كفن و دفن مورد نياز هستند....................................96

بهداشت رواني...........................................................................................97

آموزش بهسازي به قربانيان...........................................................................98

پيوست ها...................................................................................................100

منابع...........................................................................................................

 

تاریخچه

مرور وقایع گذشته و آمارهای بهداشتی در طول 20 سال گذشته نشان می دهد که بلایای طبیعی باعث مرگ بیش از سه میلیون و حداقل 800 میلیون نفر زخمی در جهان شده است. تنها طی سال های 1996-1997 میلادی خسارت های ناشی از بلایای عظیم به بیش از 400 میلیارد دلار رسیده و این در حالیست که در دهه قبل میزان خسارت 147 میلیارد ، در دو دهه قبل ، یکصد میلیارد دلار گزارش شده است و در سه دهه گذشته میزان وقوع بلایا 3 برابر و زیان های مالی ناشی از آن ها 8 برابر شده است.

ایران جزء 10 کشور بلاخیز جهان است و 90 درصد جمعیت کشور در معرض خطرات ناشی از سیل و زلزله قرار دارند. بلایای طبیعی تنها در هفت سال گذشته بیش از 2157 میلیارد ریال خسارت به کشور ما وارد نموده است و کشور ما را از نظر آمار و وقوع حوادث طبیعی در مقام ششم جهانی قرار داده است. در 90 سال اخیر بیش از 120 هزار نفر از مردم ایران بر اثر وقوع بلایای طبیعی کشته شده اند که از این تعداد 76 درصد بر اثرزلزله ، 13 درصد براثر سیل و 11 درصد بر اثر سایر بلایای طبیعی جان خود را از دست داده اند.

بطور کلی بلایا موجب شیوع بیماری های جدید و غیر عادی نمی شوند و در هنگام بروز بلایا مردم دقیقاً از مسایل بهداشتی و بیماری هایی رنج می برند که قبلاً به آن مبتلا شده اند و از آنها رنج می برند.در شرایط بحران ، کودکان و نوجوانان از اسهال ، سرخجه و عفونت های حاد تنفسی می میرند همانگونه که برادران و خواهران آنان در شرایط عادی مرده اند. تجربه نشان داده است که اقدام مسئولانه در بروز بلایا تنها داشتن اطلاعات کافی نیست بلکه علاوه بر آن باید درک درستی از آنچه برای عمل مناسب است وجود داشته باشد. خلاصه نتایج بررسی تجربه‌های ملی و جهانی در برخورد با بلایای طبیعی تحت عناوین ذیل و با تأکید بر مسایل بهداشتی نشان داده شده است.

1- بیشترین علت ضایعات چیست؟

2- مهمترین مسایل ساعت ها و روزهای اول و بعد از بحران چیست؟

3- مهمترین دشواری ها در عملیات کمک کدام عامل است؟

4- خطاهای ثبت شده در کمک رسانی گذشته چه بوده است؟

5- برای مقابله با بلا چه آمادگی هایی ضرورت دارد؟

6- در تجربه های موجود برجسته ترین جنبه های مثبت عملیات چیست؟

در سطح جهان بیش از 40 مجموعه بلایای طبیعی با زیر مجموعه های متعدد شناسایی شده اند که از این تعداد حدود 30 مجموعه بلایای طبیعی ، سرزمین ایران را تهدید می کند. بنا به نظر کارشناسان ، ایران یکی از مستعد ترین کشورهای روی خط زلزله دنیا است. بر پایه آمارهای رسمی در 30 سال گذشته بیش از 60 درصد تلفات جانی کشور ناشی از زلزله بوده است و از 678 شهر کشور تنها 3 درصد از نظر وقوع زلزله ، کم خطر می باشند. بررسی ها نشان می دهد که تقریباً در هر هفته 2 زلزله با شدتی کمتر از 4 درجه در مقیاس ریشتر ، در هر ماه یک یک زلزله با مقیاس 4 درجه در مقیاس ریشتر و در هر دو سال زلزله با شدت 6 درجه در مقیاس ریشتر و در هر 10 سال یک زلزله بالای 6 درجه در مقیاس ریشتر در کشور ایران رخ می دهد. که یکی از مهیب ترین بلایای طبیعی قرن بیستم که در کشور ما رخ داده است زلزله 31 خرداد سال 1369 در استان گیلان و زنجان بوده که بیش از 40 هزار تلفات جانی و 100 هزار نفر بی خانمان بر جای گذاشت. و در طول دو دهه اخیر زمین لرزه رودبار یکی از شدیدترین حوادث طبیعی جهان که خسارات جانی و مالی بسیار سنگین بر جای گذاشته بحساب می آید.اکنون اگر خسارت های زلزله های مهم جهان و ایران را در نظر بگیریم ، ترتیب کشورها از لحاظ خسارت های مالی و تلفات جانی به این صورت خواهد بود که کشورهای چین ، ایران ، ژاپن ، ایتالیا و ترکیه از لحاظ تلفات جانی و کشورهای ایتالیا ، ایران ، آمریکا ، ژاپن و چین از لحاظ خسارت های مالی وارده در سطوح بالاتری قرار دارند. بویژه که در کشور ما ، زلزله های دهه اخیر ، بویژه زلزله هولناک و شاید بی سابقه بم ، توانست بسیاری از این برآوردهای جانبی را جابجا کند و کشور ما را از هر لحاظ در بالاترین مرتبه قرار دهد.

سیلاب بعنوان یک بلای طبیعی شناخته شده است ولی در عمل سیلاب هم از نظر تلفات جانی و هم از نظر خسارات مالی مهیب ترین بلای طبیعی شناخته می شود. از سال 1988 تا 1997 حدود 390000 نفر در اثر بلایای طبیعی در جهان کشته شدند که 58 درصد مربوط به سیلاب ، 26 درصددر اثر زلزله 16 درصد در اثر طوفان و بلایای دیگر بوده است . خسارات کل در این 10 سال حدود 700 میلیارد دلار بوده است که به ترتیب 33 ، 29 و 28 درصد مربوط به سیلاب ، طوفان و زلزله بوده است. در این رابطه نکته نگران کننده افزایش تلفات و خسارات سیلاب در جهان در دهه های اخیر بوده است. پیشرفت صنعت ، سوخت مواد محترقه ، افزایش CO2 و سایر گازهایی که باعث احتباس گرما در زمین شده و حالت گلخانه ای ایجاد می کنند که باعث بروز حوادثی همچون زلزله می شود. در شرایط جنگ ، شدیدترین محدودیت ها در زمینه کارکنان ، تجهیزات و لوازم خدمات پشتیبان ایجاد می شود. لذا در این شرایط لازم است به نحو ماهرانه ای از منابع امداد استفاده کرد. همواره اینگونه تصور می شود که بلا اکثراً پدیده ای ناگهانی است ولی اکنون مسلم گردیده است که برخی از بلایا مسیری آهسته و پیشرونده دارند که نمونه آن آلودگی هواست.

 

بلایا

وقوع ناگهانی یک فاجعه که ساختار بنیادی و عملکرد عادی جامعه یا مردم را مختل می کند. رویداد یا مجموعه رویدادهایی که میزان تلفات جانی و یا خسارات مالی وارده به اموال ، ساختمان های زیر بنایی ، خدمات بنیادی و وسایل امرار معاش بیش از ظرفیت عادی جامعه ای که در معرض آن بلا قرار گرفته باشد و بدون کمک نشود با آن مقابله کرد.از اصطلاح " بلا " گاهی اوقات برای توصیف یک وضعیت اسف بار که در اثر آن الگوی طبیعی زندگی ( و یا اکو سیستم ) مختل می شوند و به مداخله استثنایی و اضطراری برای نجات و حفظ زندگی انسان ها و با محیط زیست نیاز است هم استفاده می شود، بلایا اغلب بر اساس دلایل وقوع و سرعت اثرشان دسته بندی می شوند.

 

مهم ترین آثار بلایا بر محیط

1- آلودگی منابع آب آشامیدنی و اپیدمی ( بیماریهای انگلی ، اسهال خونی ، .

ژیاردیازیس و بیماریهای عفونی )

2- از بین رفتن منازل و لزوم تهیه سرپناه موقت برای بازماندگان و در نهایت جابجایی جمیت.

3- عدم توزیع مناسب جمعیت در استان ها و شهرهای کشور و تراکم جمعیتی و ساختمانی.

4- ایجاد وقفه و اختلال در سیستم دفع زباله و فاضلاب و انباشته شدن آن ها در محیط زندگی.

5- آلودگی مواد غذایی و کمبود مواد غذایی و مشکلات تغذیه در منطقه.

6- افزایش ناقلین.

7- تعفن ناشی از اجساد انسانی و لاشه حیوانات در منطقه.

8- عدم توجه به اهمیت و نقش مردم در تأمین امنیت ، بهداشت و امداد در بروز بلایا.

9- مشکلات بهداشت روانی و واکنش های اجتماعی.

10-نداشتن بانک اطلاعاتی .

11- افزایش بی رویه جمعیت و رشد و توسعه شهرنشینی.

 

انواع بلاها

تعریف مورد توافق جهانی ، " بلا " را به دو دسته بلایای طبیعی و یا بلای ناشی از دخالت بشر تقسیم کرده و بلای طبیعی را از هم گسیختگی جدی بخشی از جامعه می داند که موجب خسارات گستزده انسانی ، مادی و محیطی شده و فراتر از توان جامعه برای مواجهه و مقابله با آن از طریق منابع اقتصادی و مالی آن جامعه باشد.

 

بلاهای طبیعی

بلاهای طبیعی اصولاً تغییری است در شرایط محیطی که سبب گسسته شدن روند زندگی طبیعی مردم و قرار گرفتن آن ها در معرض عناصر مضر و خطرناک محیط می شود و می توان آن را به نحو زیر تعریف کرد:

« بلاهای طبیعی عملی از طبیعت است با چنان شدتی که وضعی فاجعه انگیز ایجاد کند و در این وضع شیرازه زندگی روزمره ناگهان گسیخته شود و مردم دچار رنج و درماندگی شوند و در نتیجه به غذا ، پوشاک ، سرپناه ، مراقبت های پزشکی و پرستاری و سایر ضروریات زندگی و به محافظت در مقابل عوامل و شرایط نامساعد محیط محتاج گردند.»

بلایا ، اختلالات شدید زیست محیطی ، روانی و اجتماعی است که از توانایی جامعه برای مقابله با مشکلات فراتر باشد. وضع اضطراری ، موقعیتی است که در اثر یک بلای طبیعی که بشر در ایجاد آن نقشی ندارد – و یا حادثه ای مهم که ممکن است اتفاقی توسط انسان ایجاد شده باشد – پدید می آید.

وضع اضطراری را نمی توان بر اساس جمعیت یا منطقه آسیب دیده تعریف کرد ولی هنگامی که منابع عادی خدمات بهداشتی و امدادی محلی یا ملی کافی نباشند و برای مقابله با آن وضع باید از منابع اضطراری محلی ، ملی و بین المللی کمک گرفته شود ، می توان گفت که وضع اضطراری وجود دارد.

بلایای طبیعی یا ناگهانی اند و یا تدریجی . بلایای طبیعی مانند زلزله ، بهمن ، سیل ، آتشفشان ، امواج عظیم دریایی ، رانش زمین ، طوفان ، سرما و ......... و بلایای تدریجی مانند خشکسالی ، قحطی و بیماری های واگیردار.

بلاها را بر حسب منبع ایجاد آن ها می توان بطریق زیر تقسیم بندی کرد :

1- بلاهایی که در اثر عوامل جوی ایجاد می شوند مانند : طوفان ها ، موج سرمای سخت ، موج گرمای سخت ، خشکسالی و ........

2- بلاهایی که ناشی از تغییرات سطح زمین هستند مانند : سیل ، بهمن ، ریزش کوه و ........

3- بلاهای ناشی از تکان یا جابجایی قسمت های مختلف قشر زمین مانند: زمین لرزه ، آتشفشان و........

4- سوانحی مانند ریزش بناها ، انفجار ، آتش سوزی ، تصادف وسایل نقلیه ، غرق کشتی ، تصادف قطار ، ورود سموم به شبکه آبرسانی و .........

 

بلایای ساخت بشر

بلایا و وضعیت های اضطراری که دلیل اصلی و مستقیم وقوع آن ها اعمال شناخته شده بشر خواه عمدی و خواه سهوی باشد. این قبیل بلایا ، غیر از بلایای فنی ، شامل وضعیتی است که جمعیت غیر نظامی متحمل تلفات جانی و خسارات مالی به خدمات زیربنایی و وسایل امرار معاش ، به دلیل وقوع جنگ ومبارزات داخلی و یا سایر مناقشات می شود. در بسیاری موارد مردم مجبور می شوند خانه و زندگی خود را ترک کرده و تعداد گروههای اجتماعی پناهندگان و آوارگان افزایش می یابد.

 

بلایای فنی

وضعیتی که بر اثر آن تعدادی از مردم ، اموال و تأسیسات زیربنایی و یا فعالیت های اقتصادی مستقیماً و به وضع نامطلوبی تحت تأثیر حوادث عمده صنعتی از قبیل رویدادهای آلوده کننده شدید ، تصادفات هسته ای ، سقوط هواپیما ( در نواحی پر جمعیت ) ، آتش سوزی گسترده و یا انفجار قرار می گیرند.

 

 

 

تعیین اهمیت هر بلا

1- تلفات و صدمات جانی انسان و حیوانات اهلی.

2- قطع خدمات عمومی : برق ، گاز و دیگر سوخت ها ، ارتباطات ، آب آشامیدنی ، شبکه فاضلاب ، مواد غذایی ، بهداشت و .......

3- از بین رفتن یا آسیب دیدن اموال عمومی و شخصی .

4- انتشار بیماری های واگیر.

5- اختلال در فعالیت های عادی.

 

معرفی آمادگی بخش بهداشت و درمان در برابر بلایا و شرایط اضطراری

فرآیند آمادگی

برنامه های آمادگی در برابر بلایا می بایست جهت موفقیت با شرایط موجود هماهنگی داشته باشند. این شرایط از کشوری به کشور دیگر و از جامعه ای به جامعه دیگر متفاوت است. جامع ترین شرایط مديریت بحران،حفظ ونگهداری توسعه پایداراست ، که توسط آن منابع انسانی و طبیعی استفاده و حفاظت می شود تا در جهت اعتلای فرهنگ ، بهداشت و اقتصاد جوامع برنامه ریزی شود. مدیریت بحران به فعالیت هایی گفته می شود که جهت حفظ جامعه ، دارایی و محیط انجام می شود. این فعالیت ها را می توان به وسیله موارد زیر توصیف نمود :

* شیوه فراگیر و جامع

* شیوه برخورد با تمامی خطرات

* شیوه درون بخشی و چند بخشی ( چند سازمانی و داخل سازمانی )

* شیوه جامعه آماده

مدیریت بحران فرآیندی است که بایستی در قسمتی از برنامه عادی توسعه کشور قرار گیرد. شیوه برخورد با تمامی خطرات ، توسعه و اجرای استراتژی مدیریت بحران را برای تمامی سوانح در نظر می گیرد.

شیوه چند بخشی و درون بخشی ، به معنای آن است که تمام سازمان ها شامل دولت، شرکت های خصوصی و عمومی ، بایستی در مدیریت بحران فعال و درگیر شوند. شرایط مدیریت بحران برای سازمان های خاص فرق می کند و ممکن است شامل موارد زیر باشد :

* حفظ پرسنل و موارد با اهمیت

* حفظ جامعه از خطرات احتمالی از طریق فعالیت های سازمان ........

* فراهم ساختن خدمات عمومی جهت حفظ جامعه از خطرات حتمی.

اگر از این شیوه استفاده نشود ، مدیریت بحران به تکه های جدا از هم و بی تأثیر مبدل خواهد شد. همچنین این شیوه کمک خواهد کرد که مدیریت بحران از طریق سازماندهی و استفاده از اصول در برنامه های توسعه پایدار به حفظ و نگهداشت آن نیز نایل آید.

 

اقدامات پیش از وقوع بلا

اقداماتی که آمادگی و توانایی جامعه را در موارد زیر تضمین می کند :

الف ) پیش بینی و اقدامات پیشگیرانه در مقابل یک تهدید قریب الوقوع ( در صورتیکه هشدار قبلی امکان پذیر باشد ).

ب ) پاسخ به مقابله با اثرات بلا با تربیت و انجام دادن به موقع و موثر عملیات نجات ، کمک رسانی و سایر کمک های مناسب بعد از وقوع بلا.

اقدامات انجام گرفته قبل از بروز بلا بستگی به قابلیت پیش بینی و تکرر بلاها دارد که شامل :

1- ارزیابی منابع پیش بینی در زمینه تعداد کارکنان ، مواد و ارائه خدمات

2- ایجاد سیستم اعلام خطر به موقع برای هشدار اولیه می تواند خسارات جانی را به میزان قابل ملاحظه ای تقلیل دهد ، زیرا امکان می دهد که مردم به موقع به مکان امنی منتقل شوند.

3- بسیج جامعه باید از تمام منابع موجود استفاده کامل کند ، لذا باید بسیاری از سازمان های دولتی ، شهرداری ، ارگان ها ، مقامات محلی ، سازمان های امداد و توده مردم وظیفه ای به عهده داشته باشند.

4- تهیه نقشه های آسیب پذیری مناطق مختلف کشور

5- تهیه نقشه های آسیب پذیری مراکز خدمات رسانی بهداشتی و درمانی و مقاوم سازی آن ها در برابر بلایا

تدوین برنامه ریزی دقیق قبلی ، برخورد با تمام خطرات شامل طرح بهترین شیوه ارائه خدمات بهداشتی و درمانی و افزایش توان مراکز به مردم آسیب دیده ، طرح بهترین روش جمع آوری مواد زاید جامد ، فاضلاب و تهیه آب سالم در مواقع بحران ، ایجاد شبکه هماهنگی ، تعیین تصمیم گیرندگان اصلی ، ارائه روش مناسب برای حوادث شیمیایی در مواقع بحران و ......

6- ذخیره سازی منابع برای مواقع اضطراری

7- افزایش آگاهی مردم و مشارکت ملی ( تمرین و آموزش برنامه ملی آمادگی در برابر بلایا ) متناسب با شرایط جامعه و در نهایت یک جامعه آماده و آگاه.

8- در طول دوره آماده باش ، برنامه هایی برای تخلیه محل و یا اقدامات دیگر وجود داشته باشد.

10- آموزش به مسئولین و گروه هایی از مردم که در معرض خطرند.

11- ایجاد رویه و استاندارد

12- تدارک سازمانی و برنامه های عملیاتی که بعد از وقوع بلا باید بکار گرفته شوند.

13- ایمن کردن منابع اشاعه

14- آموزش گروه های مداخله

15- آمادگی در مقابل بلایا باید با قوانین مناسب و استاندارد کشور بلازده پشتیبانی شود.

16- زیان ها و اثرات پیش بینی شده احتمالی تعداد تلفات جانی و مقدار خسارات وارده به اموال و اختلال در خدمات اساسی و فعالیت اقتصادی پیش بینی شده بر اثر وقوع یک خطر خاص طبیعی یا ساخت بشر.

17- کاهش خطر احتمالی در دراز مدت.

 

اقدامات هنگام وقوع بلا

دوره فعال بلا ممکن است از چند ثانیه ( زمین لرزه ) تا چند روز ( سیل ) به طول انجامد؛ لذا اقداماتی که در این دوره باید انجام داد ، بسته به مورد فرق می کند و ممکن است شامل این فعالیت ها باشند: الف-تخلیه ؛ ب- نجات اشخاص بی پناه و مجروح ؛ پ- مراقبت از مجروحان ت- یافتن و دفن جنازه های افراد و لاشه حیوانات تلف شده ؛ ث- مبارزه با حریق.

 

اقدامات پس از وقوع بلا

طی دوره پس از ختم بلا تا پایان عملیات امداد اقدامات زیر را باید انجام داد :

الف- ادامه نجات و مراقبت از قربانیان حادثه و ادامه جمع آوری اجساد انسانی و حیوانی جهت دفن.

ب- شناسایی شیرخوارانی که مادران خود را از دست داده اند و برای ادامه تغذیه به شیر دایه یا شیر مصنوعی احتیاج دارند.

پ- هماهنگی بین بخشی و برقراری مجدد ارتباطات ، سیستم هشدار دهنده و پیام رسانی.

ت- اقدامات بهداشتی محیطی و نظارت و کنترل ( تهیه آب سالم ، سرپناه ، غذای سالم ، خدمات بهداشتی و پزشکی اولیه ، کنترل محیط و ارائه خدمات رفاهی با همکاری سایر بخش ها )

ث- بررسی گزارش و ارزیابی میزان خسارات و تلفات و ارائه آن به سطوح بالاتر.

ارزیابی فرآیند تعیین اثرات یک بلا یا یک رویداد در جامعه ، احتیاجات فوری و اقدامات اضطراری برای نجات و حفظ جان بازماندگان و امکانات تسریع در جبران خسارات و توسعه.

ارزیابی یک فرآیند چند قاعده ای است که در مراحل مختلف کار و در ممیزی محل و تخمین و تفسیر اطلاعات بدست آمده از منابع مختلف و در زیان های مستقیم و غیر مستقیم و اثرات کوتاه مدت و دراز مدت به کار می رود. ارزیابی تعیین نمی کند که چه اتفاقی افتاده و به چه کمک هایی نیاز هست بلکه هدف کمک و این که چگونه می شود کمک های مناسب در اختیار قربانیان گذاشت را هم تعیین می کند. برای انجام ارزیابی لازم است هم به نیازهای کوتاه مدت و هم به گرفتاری های دراز مدت توجه بشود.

ج- تأمین منابع و تجهیزات لازم جهت تعمیرات فوری

چ- سمپاشی و گند زدایی منطقه

د- تأمین وضعیت روحی مناسب آسیب دیدگان برای قبول اجرای عملیات اضطراری

ذ- تأمین حرارت و برودت سر پناه ها بمنظور حفظ سلامت و بهداشت آسیب دیدگان

ز- تأمین و توزیع دارو ، مواد ضد عفونی کننده و پاک کننده به مقدار کافی

س- فیلم برداری و مطالعه و تحقیق در خصوص بلایا

 

راهنمای برنامه خانوادگی مقابله با حوادث

این بخش شامل راهنمایی های لازم برای توسعه برنامه خانوادگی مقابله با حوادث و آشنایی همه اعضاء خانواده با اعمالی است که قبل ، در حین و بعد از حادثه ، بخصوص زلزله باید انجام گیرد.

1- شیوه ای مناسب به منظور شروع برگزاری جلسه خانوادگی برای بحث آزاد در باره احتمال بروز حادثه ای مهم و در گیر شدن اعضای خانواده را بیابید.

2- با هم در خانه قدم به قدم نقاط مخاطره آمیز را مشخص نمایید.

3- چگونگی محافظت شخصی در جریان حادثه را بیاموزید.

4- برای هر فرد از اعضای خانواده مسئولیت هایی مشخص تعیین کنید.

5- برای نیازهای خاص اعضای خانواده برنامه ریزی کنید.( بچه ها ، مریضها و سالخوردگان )

6- در صورت لزوم برای تخلیه خانه پس از حادثه برنامه ریزی کنید.

7- به اعضای خانواده بویژه کودکان شماره تماسهای اضطراری را آموزش دهید.

8- با اعضای خانواده خود قرار بگذارید اگر در لحظه وقوع حادثه در جاهای مختلفی باشند ، در کجا یگدیگر را ملاقات کنند.

9- در ارتباط با برنامه با همسایگان ، دوستان ، اقوام و یا همکاران گفتگو و تشریک مساعی نمایید.

10- به اعضای خانواده بیاموزید که چگونه باید جریان آب ، برق و گاز محل سکونت خود را در زمان حادثه قطع کنند.

11- شماره تلفن های اضطراری نظیر هلال احمر ، آمبولانس ، اورژانس ، آتش نشانی و پلیس را در دسترس داشته باشید.

12- از خوابیدن در محل های نامطمئن بپرهیزید.

13- به فرزندانتان سفارش کنید در هنگام وقوع زلزله هرجا هستید همان جا بمانند.

14- در اولین اقدام در زمان حادثه در محلی مناسب پناه بگیرید.

15- در مورد مسایل تخصصی مربوط به حوادث از قبیل زمان ، مکان ، شدت ، ....... شایعات و

حرفهای بی اساس افراد غیر متخصص را ملاک قرار نداده و روحیه خود را دستخوش سخنان بی اساس نکنید.

16- در زمان حادثه بیاد داشته باشیم آرامش ، خونسردی به اشخاص دیگری که در کنار ما هستند ممکن است آرامش دهد و از ما پیروی کنند.

17- کمک های اولیه وطرز کار با وسایل آن و اطفاء حریق را از طریق آموزش های عمومی ، قبل از بروز حادثه آموزش ببینید و ترتیبی اتخاذ کنید تا افراد خانواده نیز آن را فرا گیرند.

18- از نگهداری بیش از حد مایعات سوختی خودداری شود.

19- بعد از استفاده از اجاق گاز شیر فلکه آن را حتماً ببندید.

20- شب ها قبل از خواب شیر فلکه آب را ببندید.

21- سیلندرهای پرگاز را در داخل ساختمان اصلی نگهداری نکنید.

22- مواد نفتی در مکانی محفوظ نگهداری شوند که در صورت جاری شدن یا نشت به چاه های فاضلاب هدایت شوند.

23- سیم های برق را از زیر فرش ، بالای درب و یا محوطه باز بیرون ساختمان عبور ندهید زیرا ممکن است باعث آتش سوزی گردند.

24- اگر در کنار ساحل دریا باشیم فوراً آنجا را ترک کنیم تا خطرات ناشی از امواج دریا در امان باشیم.

25-در صورتی که در کنار کوه باشیم بایستی فوراً آنجا را ترک کنیم تا از خطر ریزش کوه در امان باشیم.

26-بچه ها در صورتیکه در زمان حادثه در کلاس باشند زیر نیمکت ها پناه بگیرند.

27- مواد خطرناک شیمیایی و اسیدی را در ظروف شیشه ای نگذارید چون در صورتیکه شکسته شوند ایجاد خطر می نمایند.

28-واکسیناسیون به موقع افراد خانواده را جدی بگیرید تا در صورت بروز سوانح از شیوع و ابتلا به بیماری های مسری در امان باشید.

29- یک کپسول آتش نشانی تهیه و در آشپزخانه قرار دهد. و از اعتبار و مدت شارژ آن اطمینان حاصل کنید.

30- قفسه های کتاب و قطعات سنگین اثاثیه را که ممکن است بر اثر وازگون شدن خسارت ایجاد نمایند به دیوارها محکم ببندید زیرا در صورت بروز حادثه ، سقوط مصالح و وسایل سنگین بیشترین خسارت ها و خطرات را به بار می آورد.

 

مرکز اعلام خطر و اهداف آن

بررسی ها نشان می دهد که پیشگیری اولیه موثرترین راه برای کاهش اثرات ناشی از بلایای طبیعی می باشد و لازم است در برنامه ریزی ها ، مدیریت بحران و آماده سازی برای مقابله با بلایای طبیعی در سطح وسیع گنجانده شود. با توجه به بررسیهای انجام شده به نظر می رسد که نیاز است در برنامه های توسعه اقتصادی اجتماعی و فرهنگی توجه خاصی به امر برنامه ریزی های صحیح برای نقش بارز اطلاع رسانی معطوف گردد.

بسیاری از بلایای طبیعی وابسته به شرایط جوی هستند. لذا شناسایی وضع هوا و برنامه ریزی و اجرای دقیق عملیات گریز از خطر یا اقدامات حفاظتی اهمیت فراوان دارد. اگر شبکه ای از ایستگاه های هواشناسی در مناطق طوفان خیز و در محل های مناسب مستقر و با تلفن های بی سیم به مراکز ارزیابی مربوط شود ، کمک بزرگی به پیش بینی وقوع طوفان ها خواهد بود. ایستگاه های هوا شناسی باید دارای مولد برق یدکی باشند. تکنولوژی جدید امروزی وسایل موثری برای پیش بینی هوا ساخته است ، از قبیل رادارهای ردیاب گردباد دریایی ، رادارهای بادیاب و دستگاه های خودکار انتقال عکس که می توان تصویری از ابرهای منطقه تا شعاع 1600 کیلومتری ایستگاه تهیه کرد. ماهواره ها نیز به این امر کمک زیادی کرده اند ولی فقط موقعی که از فراز موضعی می گذرند می توانند از آن عکس برداری کنند. رادار ردیاب گردباد دریایی که پاگاه آن در ساحل قرار داشته باشد می تواند رشته عکس هایی بطور مداوم تهیه کند که جهت و سرعت طوفان را نشان دهد. اداره هواشناسی آمریکا در منطقه دریایی کاراییب برای طوفان یابی هواپیمایی را به داخل مرکز طوفان ( چشم طوفان ) می فرستد و نتایج این روش بسیار رضایتبخش بوده اند.

کوههای آتشفشان اغلب قبل از شروع آتشفشانی علایم اخطاری از خود بروز می دهند و در زمین لرزه ها نیز لرزش ها و تکان هایی قبل از لرزش اصلی اتفاق می افتد که گاهی می توان آن ها را حس کرد یا در ایستگاه ثبت نمود. امروزه با پیشرفت علم زلزله شناسی و تکمیل زلزله سنج ها می توان ، در یک کمربند شناخته شده زلزله ، تا حدی وقوع زمین لرزه را پیش بینی کرد. به کمک هواشناسی ، آب شناسی و وسایل الکترونیکی اخطار سیل می توان وقوع طوفان یا سیل را حداقل چند ساعت قبل از بروز آن ها پیش بینی کرد و بدین ترتیب جهت گریز از خطر ،اقدامات لازم را بعمل آورد.

در هر منطقه ای که در معرض بلا است ، باید به تعداد کافی ایستگاه های اعلام خطر ایجاد گردد. مقامات محلی ، رهربان جامعه و اشخاص داوطلب می توانند به کارآیی سیستم اعلام خطر کمک کنند. در هر محل آموزش و تمرین مقدماتی اعلام وضع اضطراری ضروری است ولی باید دانست که اعلام خطر نادرست تأثیر بسیار نامطلوبی بر روحیه مردم می گذارد. لذا پیش از تمرین آموزشی اعلام خطر مزدم منطقه باید آگاه شده باشند. وقتی بلا در شرف وقوع است ، عملیات اعلام خطر باید با بسیج سریع و کامل مردم منطقه جهت مقابله همراه باشد. لازمه بسیج به موقع و کافی ، برنامه ریزی و آمادگی قبلی است. مردم قبل و هنگام و بعد از راه انداختن سیستم اعلام خطر احتیاج به تعلیم دارند و تواتر آموزش و اصطلاحات کار را از قبل بایستی دقیقاً معلوم کرد.

وسایل ارتباط جمعی از آنجایی که آیینه افکار مردم هستند ، باید منعکس کننده نظرها و نیازهای جامعه باشند. پوشش خبری صحیح در مورد پیامدهای ناشی از بلایای طبیعی تأثیرات مثبتی به همراه خواهد داشت. اعلام خطر قبل از وقوع حادثه موجب کاهش صدمات جانی و خسارت های مالی خواهد شد.اگر مردم و مسئولان به اندازه کافی آمادگی برای مقابله با یک بحران طبیعی نداشته باشند در صورت بروز حادثه نمی توانند کارآیی لازم را داشته باشند.

باید در نظر داشت که بلایای طبیعی بطور ناگهانی اتفاق می افتند و غالباً مسیر عادی کانال های ارتباطی اخبار در این زمان قطع می شود. بنابراین زمانی که اخبار بیشتری مورد نیاز است این اخبار در حداقل حجم ممکن قرار می گیرند. بعد از وقوع بلایا ، آسیب دیدگان نیازمند کسب اطلاعات در مورد چگونگی برخورد و کمک رسانی می باشند. وسایل ارتباط جمعی پس از وقوع بلایای طبیعی باید حداکثر اطلاعات مورد نیاز را در اختیار مردم قرار دهند. ارائه گزارش به موقع و صحیح دراولین فرصت پس از وقوع آن در نجات انسان ها و کاهش خسارات مالی و درک عامه مردم در مورد این پدیده طبیعی نقش بسزایی ایفا می کند.

بنابراین با توجه به اینکه وقوع بلایا بصرت جدی و تهدید کننده ای تمام عرصه های جانی ، اقتصادی ، اجتماعی ، سیاسی و فرهنگی را درگیر می سازد، لذا بجای گسترش شایعه ، بهتر است .که از طریق وسایل ارتباط جمعی مطالب مورد نظر به صورت اصولی و روشنگرانه به مردم ارائه شود. مراکز اطلاع رسانی باید از یک سو به عامه مردم کمک کند تا آمادگی لازم را در زمان وقوع حدثه داشته باشند ، و از طرفی به مسئولان ذیربط اطلاعات کافی را جهت برخورد و اعمال مدیریت بحران ارائه نماید.

لذا نیاز است که با ایجاد و تکمیل یک مرکز تخصصی اطلاع رسانی در زمینه بلایا، اطلاعات اولیه و ضروری جهت استفاده عمومی مردم و اطلاعات تخصصی تر جهت استفاده سازمان ها و مسئولان فراهم شده ، و از طریق یک شبکه ملی ، اطلاعات به اقصی نقاط کشور و سپس به سایر نقاط جهان ارائه شود ، و به تدریج قابلیت های آن از نظر کمی و کیفی افزایش یابد. بنابراین :

امکانات بالقوه و بالفعل مناطق مختلف در زمینه اقدامات بهداشتی در هنگام بلایا مشخص گردد.

1-اطلاعات لازم در زمینه تمامی بلایایی که امکان دارد اتفاق بيفتد جمع آوری گردد.

2- مناطق بلا خیز با توجه به نوع بلایای آن نواحی مشخص گردد.

3- راه حل های مناسب برای کاهش عوارض هر کدام از بلایا با تأکید بر جوانب بهداشتی برای سطوح مختلف مشخص گردد.

4- اطلاعات جمع آوری شده بصورتی طبقه بندی گردند تا به نحوی مناسب و راحت قابل دستیابی افراد ذیصلاح قرار گیرند.

5- امکان دسترسی در هر لحظه از زمان ( On Line ) به اطلاعات ، به خصوص از راه دور ، امکان پذیر باشد.

6- امکان تغییر و تصحیح سریع اطلاعات وجود داشته باشد.

7- سیستم کارآمد اطلاع رسانی در هنگام بروز بلایا از کار نیفتد.

8- از تجربیات و راهنمایی های سایر مراکز در جهان بهره مند باشند.

9- بتوانند تجربیات خود را در اختیار سایر کشورهای جهان قرار دهند.

 

آموزش عمومی

هدف از آموزش عمومی ، اطمینان از آگاهی و اطمینان و اطلاع جامعه است . این نیاز وجود دارد که جامعه درباره مشخصات و اثرات احتمالی مخاطرات تعریف شده ، اطلاع پیدا کند. موارد مورد نیاز آموزش موارد عملی است ، که جامعه را به سوی طراحی آمادگی در برابر شرایط اضطراری و عملکردهای مناسب سوق می‌دهد. سیستم های اطلاع رسانی جهت بالا بردن سطح آگاهی عمومی عبارتند از :

1- روزنامه ها

2- رادیو

3- تلویزیون

4- بروشورها و پوسترهای آموزشی ( متن این جزوه ها باید روشن ، غیرفنی و با تصویرهای فراوان همراه باشد ).

5- اجتماعات عمومی و سخنرانی ها

6- دیدار از مدارس همچنین تحلیل مخاطره موجود و برنامه های شرایط اضطراری و قرار دادن این موارد در معرض عمومی مفید خواهد بود.

7- نشر کتاب

 

آموزش بهداشت در مراحل مختلف بروز بلایای طبیعی

در اینجا مقصود این نیست که درباره نیازهای آموزشی کارکنان بهداشت محیط بحث شود ، بلکه بیشتر تأکید بر ضرورت آموزش کارآموزی در زمینه های بخصوص و ارتقاء سطح آگاهی و مهارت کارکنان به منظور ارائه خدمات بهداشتی و درمانی مناسب به هنگام وقوع بلایای طبیعی شامل :

1- افزایش سطح آگاهی سایر ارائه دهندگان خدمات ( کارکنان سایر ادارات و سازمان ها ) حین و بعد از بحران به میزان 60 درصد.

2- افزایش سطح آگاهی و مهارت 80 درصد کارکنان بهداشتی و درمانی داوطلبان تیم های امدادی بهداشتی در زمینه :

الف) روش های مناسب آموزش مراقبت ها در مراحل مختلف بروز بحران در ابعاد جسمی ، روانی و اجتماعی به مردم با توجه به شرایط ویژه گروه هدف.

ب) نحوه ارائه خدمات پیشگیری و درمان در مراحل مختلف بروز بحران به مردم در زمینه های ؛ بهداشت خانواده ، تغذیه ، پیشگیری و مراقبت از بیماری ، بهداشت روانی و ........

 

راهکارهای لازم جهت افزایش سطح آگاهی ارائه دهندگان خدمات

1- آموزش ( پرسنل بهداشتی ، مردم ، پرسنل سایر ادارات ارائه دهنده خدمات قبل از بحران )

2- بازآموزی ( پرسنل بهداشتی ، مردم ، پرسنل سایر ادارات ارائه دهنده خدمات قبل از بحران )

3- جلب مشارکت و هماهنگی درون بخشی

4- جلب مشارکت و هماهنگی برون بخشی ( سایر نهادها نظیر صدا و سیما ، جمعیت هلال احمر ، آموزش و پرورش ، نیروهای مسلح ، ..... )

5- بکارگیری رسانه های ارتباط جمعی و تکنولوژی مناسب آموزشی

6- جلب مشارکت شهرداری و شورای شهر

7- جلب مشارکت NGOs

8- جلب مشارکت مردم برای مشارکت در آموزش قبل از بحران

9- تمرکز زدایی ارائه آموزش در سطوح محیطی

 

فعالیت های عملی جهت افزایش سطح آگاهی

1- تهیه متون آموزشی با همکاری کمیته فرعی تخصصی بهداشت و درمان کاهش اثرات بلایای طبیعی و کارشنای آموزش کمیته برنامه مدیریت وضعیت اضطراری حوزه معاونت بهداشت در سطوح ستادی استان وشبکه های شهرستان

2- محتوای آموزشی توسط ادارات کل حوزه معاونت بهداشتی با همکاری دانشگاههای علوم پزشکی و اساتید با هماهنگی کمیته فرعی تخصصی بهداشت و درمان کاهش اثرات بلایای طبیعی

3- ارسال محتوای آموزشی مناسب برای مطبوعات ، صدا و سیما و سایر رسانه های جمعی

4- تشکیل جلسات هماهنگی درون بخشی ( بخش درمان ، ستاد بهداشت و درمان حوادث غیر مترقبه ....

5- تشکیل جلسات هماهنگی بین بخشی

6- برگاری کارگاه برای کارکنان بهداشتی

7- تهیه مواد کمک آموزشی

8- انجام تبلیغات شهری برای مشارکت مردم در آموزش ها

9- تشکیل کلاس های آموزشی برای عموم مردم ، تیم های امدادی بهداشت ( داوطلب ) ، رابطان بهداشت و ....

10- برگزاری کلاس جهت سایر کارکنان ارگان ها ، نهاد ها و سازمان های ارائه دهنده خدمات حین بحران

11- تهیه برنامه های رادیویی جهت آموزش عموم مردم

12- تهیه برنامه های تلویزیونی جهت آموزش عموم مردم

13- درج مطالب در جراید جهت آموزش عموم مردم

14- تهیه نشریات و وسایل کمک آموزشی جهت آموزش عموم مردم

15- آموزش دانش آموزان در مدارس جهت آموزش عموم مردم

16- انجام مانورها و تمرینات عملی سالانه به صورت مشترک با کلیه ارگان ها ، نهادها و سازمان های دست اندرکار ارائه خدمات در مراحل مختلف بحران در هفته کاهش اثرات بلایای طبیعی

17- برگزاری جلسات سخنرانی و سمینار به منظور آموزش اقدامات و برنامه های بخش بهداشت در مراحل مختلف وقوع بحران به مردم ، کارکنان و مسئولین به صورت سالیانه در هفته کاهش اثرات بلایای طبیعی

18- برگزاری دوره های کوتاه مدت و میان مدت آموزشی برای مسئولین و دست اندرکاران در خصوص اقدامات مدیریت وضعیت اضطراری در بخش بهداشت

19- برگزاری جلسات هم اندیشی و تبادل نظر صاحب نظران و دست اندرکاران ارائه دهنده خدمات مدیریت وضعیت اضطراری.

 

برنامه مقابله با بلایای طبیعی

1- تشکیلات

2- برنامه ریزی

3- کاربری منابع

4- مهارت های ویژه

5- آموزش

 

تشکیلات مسئول ملی

1- ریاست جمهوری

2- وزارت کشور

3- وزارتخانه های ذربط در امر بلایا ( وزارت بهداشت ، درمان و آموزش پزشکی در ارتباط با سلامت آحاد مردم )

4- استانداری ها و فرمانداری ها

5- دانشگاه های علوم پزشکی و خدمات بهداشتی و درمانی ، شبکه های بهداشتی درمانی به بحران و بلایای طبیعی و نقش مخرب آنها می توان از جنبه‌های مختلف نگاه کرد و از دیدگاه های گوناگون نقش و اهمیت آن را بررسی نمود. دیدگاهی انفعالی که ناشی از عدم موفقیت در درک و شناخت کامل پدیده ها و سوانح طبیعی است ، ناتوانی در مقابل این سوانح را پذیرفته و تنها پس از بروز آن ها است که به بازسازی و جبران خسارت می پردازد.چنین دیدگاهی معلول توهم بشری نسبت به نیروهای قهری طبیعت است. در سال های اخیر جامعه بشری به این باور رسیده است که با تغییر نحوه واکنش نسبت به بلایای طبیعی و تغییر جهت برنامه ریزی ها بعد از وقوع حوادث طبیعی به قبل از آن می توان تا حد زیادی اثرات آن ها را برزندگی انسانی کاهش داد. دهه پایانی قرن بیستم از سوی سازمان ملل متحد دهه کاهش اثرات بلایای طبیعی نام گرفته است و هدف از آن ، تغییر نگرش ها و شکل رفتارهای کنونی ، که تمام توجه خود را وقف امداد و کمک رسانی پس از وقوع حادثه می نماید.

اگر دهه های میانی قرن بیستم را سال های توسعه خواهی کشورهای در حال توسعه بدانیم ، دهه پایانی این قرن را باید سال های تفکر " توسعه پایدار" نامید. مفهوم توسعه پایدار – که در سال 1992 در کنفرانس سازمان ملل در ریودوژانیرو به طور جدی مطرح گردید- تأکید بر کاهش و با کنترل عواملی است که سرمایه گذاری های توسعه ای در یک منطقه را مختل و یا در تداوم اهداف توسعه اختلال ایجاد می کنند. وجود سوانح و بلایای طبیعی که اغلب موجب انهدام سرمایه گذاری های توسعه ای در یک جامعه می گردد ، از مهم ترین عوامل اختلال در ماندگاری توسعه است. به همین دلیل است که تلاش در جهت ارتقای کیفیت زندگی شهری و افزایش ایمنی در سکونت گاه های انسانی خود می تواند ماندگاری توسعه را برای ما تضمین کند.

از مقررات و ضوابط مربوط به ایمنی در مقابل بلایا ، اغلب فقط آئین نامه 2800 عنوان می شود. آئین نامه 2800 در برگیرنده معیارها و ضوابط کلی در مورد نحوه ساخت و ساز در شهرها ، ارتفاع سازه ها و ..... است. مقررات و قوانینی که طرح و اجرای پروژه های ساختمانی را در کشور ما کنترل می کند به حد کافی و مطلوب در کشور ما وجود دارند ، مشکل اصلی در اجرای مقررات و ضوابطی است که بصورت آئین نامه های مکتوب موجود است.

 

 

 

ایمنی در مقابل مسایل و نیروهای ناشناخته یکی از دلایل اصلی روی آوری مردم به زندگی شهری است. ساکنان شهر به زندگی شهری با همه مشکلات آن تن می دهند چرا که شهرها مصونیت بیشتری دارد. ایمنی از ضروری ترین نشانه های آدمی است. شهرها با تجمع انسان ها، فعالیت های آنان ساختمان ها ، تأسیسات و تجهیزاتو انواع کاربری های مسکونی ، خدماتی ، اداری و بهداشتی و ...... تعریف می شوند.

شهرهاي ما اغلب بطور صحیح مکان یابی نشده اند ، لجام گسیخته و بی رویه رشد می کنند و جمعیت روزافزون خود را در هر گوشه دامن خویش پناه می دهند ؛ در حریم رودخانه یا روی مسیرهای اصلی گسل ! با وجودآنکه بلایای طبیعی حد و مرز ندارد و اثر زیانبار خود را در همه جا باقی می گذارد اما گویی خسارات ناشی از بلایای طبیعی بر روی شهرها زیانبار است. تاکنون از انواع بلایای طبیعی بر شهرهای ما آسیب جدی وارد آمده است. مشکلات ناشی از بلاهای طبیعی توانایی فنی و اجرای ثمربخش این آگاهی فنی در شرایط مشکل ، مستلزم برنامه ریزی قبلی و هماهنگی با سایر فعالیت های منطقه مصیبت زده است تا بتوان از منابع موجود حداکثر استفاده را بوجود آورد.

بلافاصله بعد از وقوع یک بلای طبیعی باید گروه بهداشتی مرکب از حداقل یک پزشک یا متخصص بهداشت ، یک مهندس بهداشت یا بهساز ، یک پرستار ، یک تکنسین آزمایشگاه و سایر کارکنان کمکی لازم روانه منطقه شوند و برنامه بهداشت عمومی کاملی را آغاز نمایند. کارهایی که به حفظ و برگرداندن وضع بهداشتی منطقه کمک می کنند عبارت اند از بیماریابی فعال و گزارش موارد بیماری های عفونی ، ایمن سازی و سایر اقدامات پیشگیری ، عرضه خدمات تشخیصی و درمانی ، کمک های اولیه و اعمال جراحی ، خدمات پرستاری و کارهای بهداشت محیط.