مرکز دانلود خلاصه کتاب و جزوات دانشگاهی

فهرست مطالب

عنوان صفحه

- مقدمه ..... .. 1

- فصل اول كليات . 4

- اهداف كلينيك .... . 5

- آشنايي با امكانات و اجزاي لازم براي يك كلينيك گياه پزشكي .. .. 7

- طرز جمع آوري نمونه و ارسال نمونه جهت تشخيص بيماريهاي گياهي .. . 7

- مشخصات نمونه خوب .. . 8

- اصول جمع آوري گياهان .... . 9

- تهيه اسلايد موقت ميكروسكوپي ... . 12

- آشنايي با آزمايشگاه تشخيص آفت ... . 14

- طرز جمع آوري نمونه و ارسال نمونه آفات به آزمايشگاه .. .. 16

- نمونه برداري از حشرات جونده ..... . 18

- طريقه شمارش حشرات روي نباتات . . 18

- اتاله كردن نهايي پروانه ..... 21

- برچسبهاي نمونه حشرات . . 23

- نكاتي كه بايد در موقع كاشت درختان رعايت كنيم ...... 24

- هرس درختان... .. 25

- برخي درختچه‌ها و درختان خياباني... 27

- برخي از آفات مهم درختان فضاي سبز .. .. 33

- برخي بيماريهاي گياهان زينتي فضاي سبز .... . 47

- مصرفي يك بيماري مهم در گياهان فضاي سبز – مرگ نارون ... 49

- معرفي برخي علف‌هاي هرز موجود در فضاي سبز و روش‌هاي كنترل آنها .. 51

- روش‌هاي انتشار و گسترش علف‌هاي هرز در چمن .. ... 59

- انواع علف كش ها ...... 61

- ليست بيماريهاي مهم تهران و اطراف آن . .. 65

- ليست آفات مهم تهران و اطراف آن .. ... 66

- ليست علف‌هاي هرز مهم تهران و اطراف آن ..................................................................... 67

- فصل دوم – گزارش كارآموزي.......................................................................................... 68

- درخت صنوبر و انواع آن ................................................................................................. 69

- آفات مهم صنوبر .................................................................................................................

- پروانه گالزاي صنوب ....................................................................................................... 87

- پروانه برگخوار صنوبر ...................................................................................................... 89

- كرم ريشه خوار صنوبر...................................................................................................... 90

- پروانه دم چنگالي بزرگ صنوبر.......................................................................................... 92

- پروانه مينوز صنوبر .......................................................................................................... 95

- سوسك برگخوار صنوبر ................................................................................................... 96

- پروانه گالزاي صنوبر ........................................................................................................ 98

- شته گال كوزه‌اي صنوبر................................................................................................... 100

- شته گال كيسه‌اي صنوبر................................................................................................... 102

- شته گال مارپيچي صنوبر ................................................................................................ 104

- شته گال تاج خروسي صنوبر .......................................................................................... 106

- شته مومي صنوبر ........................................................................................................... 107

- سوسك شاخدار صنوبر .................................................................................................. 108

- سوسك شاخك بلند خالدار صنوبر .................................................................................. 111

- سوسك مينوزي صنوبر ................................................................................................... 113

- بيماريهاي مهم صنوبر............................................................................................................

- لكه برگي صنوبر............................................................................................................. 115

- بيماري فتيله نارنجي صنوبر............................................................................................. 116

- بيماري لكه قهوه‌اي برگ صنوبر....................................................................................... 118

- منابع............................................................................................................................. 120

مقدمه

اهميت فضاي سبز و جنگل براي انسان

بشر از روزي که در کره زمين زيست خود را شروع کرد، شروع به استفاده از منابع طبيعي، جنگلها و مراتع جهت تأمين نيازهاي خود نمود بطوريکه از ميوه، چوب، جهت تغذيه، سوخت... استفاده نمود. که با توجه به روند افزايش اين مسئله نيز افزايش يافت.

بطوريکه در قرن 18 و 19 بسياري از کشورهاي اروپايي و آفريقايي تا 95% درآمد کشورشان از اين طريق بدست مي آيد که باعث نابودي جنگلها و مراتع در بسياري از اين مناطق گرديد.

الف- مشخصات اقليمي

بعلت وسعت زياد کشور و موقعيت خاص جغرافيايي آب و هواي مختلفي در نقاط مخلف کشور حکمفرما مي باشد در تابستان هوا در فلات مرکزي ايران بسيار گرم مي شود و از آنجايي که بسياري از کوهها و مناطق اطراف شهرها بدون پوش گيانهاي هستند و ساختمانها از آهن و بتون است بدن سبب گاهي دماي محيط به 50 درجه سانتيگراد مي رسد.

در منطقه جنوبي کشور بعلت بالا بودن رطوبت نسبي محيط گاهي وضع بخصوص براي افراد مسن و مريض خطرناک مي شود بطوري که در مرداد ماده 1356 دماي محيط به 50 درجه سانتيگراد و رطوبت نسبي محيط به 95% رسيد که باعث تلف شدن تعداد بسياري از افراد گرديد. در شمال ايران آب و هوا ملايم است و تابستانها بر عکس منطقه مرکزي زياد گرم نمي شود.

ب- وضع خاک

با آنکه ايران کشوري وسيع است ولي فقط قسمتي از اين خاک قبل استفاده و بهره برداري مي باشد سطح وسيعي از مملکت را کوههاي عظيم بدون پوشش گياهي تشکيل مي دهدو که از آن قسمت که قابل استفاده است بهره برداري اص.لي به عمل نمي آيد.

تقسيم بندي خاک برحسب وضعيت

جدول شماره1

تقسيم بندي		به ميليون هکتار	درصد نسبت به کل کشور
زمين کشاورزي		17	10%
مرتع		10	1/6%
جنگل		18	11%
مناطقي که با اصلاحات قابل		33	1/20%
	مناطق کوهستاني کويري	4/82		1/50%
	آب	2/1		7/0%

 

و مزارع و مناطق مسکوني مورد حمله طوفانهاي سهمگين و شنهاي روان گرديد و باعث دگرگوني آب و هوا شد. که در سال 1825 ميلادي دانشمندي بنام مورودوژنه کتابي تحت عنوان اثر فضاي سبز و جنگل در آب و هواي يک منطقه تاليف نمود و برنده جايزه آگادمي بروکس شد.

انسان به ناگاه متوجه گرديد که جنگل براي توليد چوب و پول نيست و متوجه شد از بين رفتن بيشتر جنگل خطري است جدي براي نابود فرهنگ و تمدن يک ملت، بررسيهاي متعدد در زمينه تاثيرات جنگل در محيط زيست در قرن بيستم و بخصوص بعد از جنگ دوم اهميت آن را بيشتر آشکار نمود، امروزه نقش و اهميت جنگل براي بشر بخوبي مشخص گرديده که اهميت معنوي جنگل به هيچ وجه کمتر از ارزش مادي آن نيست که در هنگام برنامه ريزي نبايد اين امر مهم را ناديده گرفت.

 

 

 

 

فصل اول:

کلیات

 

 

 

 

 

 

 

اهداف کلینیک:

جدول شماره 2

ردیف	اهداف بلند مدت	اهداف کوتاه مدت	استراتزی
1	توسعه پایدار فضای سبز شهری	داشتن شهروندان آگاه به دانش ونگهداری فضای سبز	فراهم ساختن سازوکارهای لازم در عرصه انتشار و ترویج فرهنگ فضای سبز
2	توسعه مشارکتی فضای سبز	جلب مشارکت مردم آگاه به دانش فضای سبز برای نگهداری آن	برنامه ریزی و سازمان دهی فعالیت های اجرایی مشارکتی فضای سبز
3	انتشار فرهنگ اداره مشارکتی فضای سبز محلات	بسیج تشکل های زیست محیطی و سایر تشکل های مردمی محلات برای نگهداری آگاهانه فضای سبز	مشاوره های باغبانی و فضای سبز با شهروندان
4	تامین سلامت جسمی روانی و معنوی شهروندان	بهره گیری از دانش مشارکت در توسعه مشارکت فضای سبز شهری	انتشار دانش کاربردی فضای سبز در میان تمامی لایه های شهروندی
5	ایجاد اشتغال (تولید گل و گیاه،سبزیکاری و پرورش قارچ خوراکی)	تقویت پیوندهای طبیعی شهروندان با عناصر سبز شهر	مشارکت در دادوستد اندیشه و تجربه کار اجرایی و آموزشی فضای سبز با شبکه مراکز آموزش
6	ایجاد حس تعلق شهر به تمامی شهروندان آن	تقویت امواج فرهنگی مشارکت برای حفظ و توسعه فضایسبز شهری	تقویت علمی و به روز نیروهای کارشناسی فضای سبز

 

 

آشنایی با امکانات و اجزاء لازم برای یک کلینیک گیاه پزشکی

یک واحد کلینیک گیاهپزشکی دارای یک ساختمان و یک مزرعه تحقیقاتی است که بخش های زیر در آن طراحی شده است :

1) دفترمدیریت : اتاق مدیر مسئول و دفتر برگزاری جلسات می باشد .

2) بخش پذیرش : اولین قسمتی است که مراجعه کننده به آن وارد می شود و پذیرش می گردد .

3) آزمایشگاه ها : شامل سه آزمایشگاه آفات ،بیماری ها و علف های هرز است .در ادامه وسایل و امکانات هر آزمایشگاه را شرح می دهم .

4) اتاق مشاوره : مکانی برای ارائه توضیحات کارشناسی جهت کلیه فعالیت های کشاورزی به متقاضیان است .

مزرعه ی تحقیقاتی : شامل گلخانه و مزرعه است که طرح های تحقیقاتی در آن اجرا می شود.

 

-طرز جمع آوری نمونه و ارسال نمونه جهت تشخیص بیماری های گیاهی

برای تشخیص صحیح و دقیق بیماری گیاهی لازم است که نمونه تازه بوده و در یک کیسه پلاستیکی ودر داخل یک جبعه مقوای ارسال گردد. تا از له شدن آن جلوگیری شود . اگر نمونه ارسالی پژمرده ،پلاسیده ودرحال پوسیدگی باشد غالبا تشخیص صحیح بیماری ممکن نخواهد بود . وبعکس اگر نمونه تازه ودر حالت خوبی دریافت شود بیماری را سریعتر می توان شناسایی کرد.

 

 

 

-مشخصات نمونه خوب

حدود نیمی از نمونه های گیاهی که برای شناسایی عامل بیماریزای آنها به کلینیک های گیاهی پزشکی ارسال می شوند به علت عدم آشنائی فرد یا افراد جمع آوری کننده در نحوه انتخاب نمونه با علایم مشخصه بیماری و عدم بسته بندی صحیح برای جلوگیری از خطر خشک شدن و خرد شدن قابل استفاده نمی باشد اگر فقط یک بخش از گیاه بیمار ارسال شود ممکن است علایم عمده بیماری را در بر نداشته باشد و باعث خطا در تشخیص صحیح عامل بیماری گردد البته این مساله در مورد قارچ های اسپوردار صادق نیست چون وجود اسپور حتی در نقطه ای از بافت میزبان برای شناسایی عامل بیماری کافی است .

در صورت امکان بهتر است که خود گیاه پزشک برای جمع آوری و کسب اطلا عاتی که در تشخیص عامل بیماری موثر می باشد به مزرعه برود در غیر این صورت مقتضی است که جمع آوری کننده نمونه به کلینیک آمده و اگر فرم مشخصات بیماری را قبلا پر نکرده ، انجام دهد و به سوالات و مطالبی که در تشخیص بیماری موثر می افتد ودر فرم گنجانده نشده نیز جواب دهد . یک نمونه ی خوب دارای مشخصات زیر است :

1-نمونه بایستی شامل تمام مراحل رویشی پاتوژن باشد

2-نمونه بایستی از بخش مورد حمله پاتوژن برداشته شود. اغلب اتفاق می افتد که علایم حاصله در برگ ها و یا سایر بخش ها مر بوط به پاتوژن در ریشه است تمام قسمت های گیاه از جمله ریشه ساقه و شاخه ها را برای هر نوع عارضه ای باید مورد بررسی قرار داد.

3-برای تازه و شاداب ماندن ، نمونه را در یک کیسه پلاستیکی داخل یخدان نگهداری کنید . برگهای نازک و ساقه های گوشتی را اگر به مدت چند ساعت در صندلی عقب اتومبیل و در معرض حرارت و گرما قرار دهید معمولا دیگر قابل استفاده نخواهد بود .

4-نمونه بایستی سریع به کلینیک برسد نه این که چند روزی در اداره پست باقی بماند.

5-اگر در موقع رسیدن نمونه به کلینیک ، گیاه پزشک یا تکنسین حاضر نباشد بایستی نمونه را در سرد خانه یا یخچال نگهداری کرد که خراب نشود.

با راهنمائی مراجعین در طریقه انتخاب جمع آوری بسته بندی و پست کردن نمونه می توانید .نمونه های دریافتی را بهبود بخشید تا تشخیص عوامل بیماری راحت تر صورت گیرد.

 

-اصول جمع آوری گیاهان:

کسی که می خواهد نمونه گیری نماید باید مجهز به وسایلی مثل(چاقو-قیچی-کیسه پلاستیکی-کاغذ-ذره بین و... باشد)تا نمونه گیری او کامل و بدون هیچ نقصی باشد.

شخص نمونه گیر باید توجه داشته باشد که نمونه گیری از تمام قسمتهای گیاه به نحو احسن انجام گیرد.برای مثال یک نمونه گیاهی باید دارای سیستم ریشه،برگ،گل،ساقه در صورت وجود میوه یا بذر باشد.

با وسایلی که نمونه بردار در اختیار دارد باید کاملا دقت نماید که نمونه گیری را کامل انجام دهد مثلا در بیرون اوردن ریشه ها وسواس زیادی خرج دهد و سعی کند که این کار را به نحو احسن انجام دهد.بعد از اینکه نمونه گیری صورت گرفت.نمونه گیاهی را داخل یک کیسه پلاستیکی قرار داده و روی یک برگ اطلاعاتی را از محل جمع اوری و تاریخ جمع اوری نوشته و در نهایت نام جمع اوری کننده را در ان یاداشت نماید.

بعد از جمع اوری نمونه ها،گیاهان باید سریعا پرس شوند،اگراین کار امکان پذیر نیست حداکثر تا 24 ساعت می توان نمونه ها را در یخچال نگه داشت.اما بعد از این مدت سریعا گیاهان باید پرس شوند.

روش پرس گیاهان:در روش پرس کردن باید با دقت و ظرافت خاصی صورت گیرد. باید در این مرحله ریشه ها،برگها و حتی گلها را با اریش خاصی نشان دهیم.باید برگها را طوری فرم دهیم که هم روی برگ و هم زیر برگ در نمونه مشخص باشد.یا در مورد گلها طوری فرم دهیم که کاسبرگها،گلبرگها،پرچم ها و ... کاملا مشخص باشد.نمونه ها را روی کاغذ جاذب رطوبت قرار دهیم و بعد از فرم دادن دقیق،روی ان را با کاغذ دیگر می پوشانیم(در صورت نبود کاغذ جاذب رطوبت می توان از کاغذ یا روزنامه باطله استفاده نمود.)بعد کاغذ ها را روی هم می چینیم و روی تخته پرس قرار می دهیم و رویش را تخته دیگر می گذاریم و با طناب محکم می بندیم.بعد از 24 ساعت کاغذها را باید عوض کرد.زیرا رطوبت حاصل از گیاه باعث نغییر رنگ بافت گیاه می شود.(البته این موضوع در مورد روزنامه باطله بیشتر صادق است مخصوصا برای گونه های آبدار)

بعد از خشک و پرس شدن گیاه ان را روی مقوا می چسبانیم و اطلاعات زیر را به ان اضافه کرده که به شرح زیر می باشد.

1-نام فارسی گیاه

2-نام علمی گیاه

3-نام تشخیص دهنده

4-محل جمع آوری

5-تاریخ جمع اوری

6-نام جمع آوری کننده

بعد مقوا را داخل کاور قرار داده و ان را به صورت یک مجموعه کامل در می اوریم تا برای افرادی که مورد مطالعه قرار می دهند هیچ ابهامی پیشی نیاید.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

1- تهیه اسلاید موقت میکروسکپی:

تهیه اسلاید موقت به منظور بررسی سریع از نمونه های تازه با قراردادن بخش کوچکی از نمونه در قطره آب روی یک لام میکروسکپی به ابعاد 5/2-5/7 و گذاشتن یک لامل روی آن صورت می گیرد.

اگر بخش های هوائی قارچ یعنی کنیدی و کنیدیوفور موجود باشند به کمک یک سوزن تشریح مرطوب یا کاردک تشریح یا لبه یک تیغ می توان قطعه کوچکی از آن را به لام میکروسکپ منتقل کرد و با بررسی در زیر میکروسکپ تصویر خوبی از کنیدی و کنیدیوفور قارچ به دست آورد . از قارچهایی نظیر سفیدک های پودری ، قارچ های ناقص ،سفیدک های داخلی ، سیاهک ها و زنگ ها می توان بدین طریق اسلاید میکروسکپی تهیه نمود.

اگر اسپورها بروی بالشتک مانند و برجسته به اندازه ته سنجاق یا کوچکتر و در وسط زخم یا محل آلودگی قرار داشته باشند. می توان به کمک یک سوزن مرطوب یا جسم نوک تیز دیگر اسپورهارا از محل آلودگی برداشت ولی کنیدیوفورها ممکن است به راحتی جدا نشوند.در چنین مواقعی بهتر است از محل آلودگی برش های نازکی تهیه شود .

اگر در بافت آلوده نقطه های کوچک و تیره رنگی ظاهره شود این نقطه ها ممکن است گردن و نوک یا دهانه اندام باروری کوزه مانند به نام کنید یا پریتس باشند . غالبا می توان این اعضا باروری را به کمک یک سوزن تشریح یا یک جسم نوک تیز از بافت میزبان جدا نمود و در قطره آبی بر روی لام میکروسکوپ قرار داده و با گذاشتن لامل یک اسلاید موقت تهیه نمود با فشار ملایم و یکنواخت روی لامل محتویات آنها ( کنیدها ،آسک ها،آسکوسپور ها ) خارج خواهند شد برای بررسی نحوه قرار گرفتن این اندام ها در داخل بافت میزبان می توان از بافت آلوده برش عرضی خوبی تهیه نمود.

نکته : برگرداندن اسپور با بافت خشک تغییر شکل یافته به حالت اولیه - موقعی که اسپورها و میسیلوم های دیواره نازک قارچ های نظیر سفیدک های پودری خشک شوند شکل آنها تغییر کرده و مطالعه آنها مشکل می شود با قرار دادن چنین نمونه های در قطراتی از محلول 1% هیدرات پتاسیم این اعضا تقریبا فرم و اندازه اولیه خود را باز می یابند . توجه داشته باشد که اگر محلول پتاس به عدسی های مالیده شد ، بلا فاصله عدسی ها را با آب بشوئید چون هیدرات پتاسیم خشک شده و باقی مانده بر روی عدسی ها باعث خط انداختن و تیره گی آنها می شود. که درنتیجه ، تصویر اجسام به و ضوح دیده نخواهد شد . در موقع تهیه اسلاید مواظب باشید که قطره پتاس آنقدر بزرگ نباشد که از زیر لامل خارج شود و اگر چنین شد مقدار اضافی خارج شده ،را به کمک یک قطعه کاغذ خشک کن بگیرد .

 

آشنایی با آزمایشگاه تشخیص آفات

الف )وسایل مورد نیاز یک آزمایشگاه تشخیص آفات:

1-بینوکولردوچشمی با عدسی چشمیx 20 با چراغ سرخود و ترانسفورماتورهای توری برای تنظیم شدت نور

2- میکروسکوپ دو چشمی با چهار عدسی شیئی با قدرت بزرگنمایی 5-10-43-95 برابر ( 95 عدسی روغنی ) و عدسی چشمی با قدرت یا بزرگنمایی 15 تا 10 برابر با چراغ سرخود و ترانسفورماتور

3- انکوباتور جهت نگهداری مراحل مختلف آفت یا پارزیت های آفات برای موارد تحقیقاتی

4- لوازم مورد نیاز جهت نمونه گیری

5- کلید های شناسایی حشرات و آفات دیگر از جمله کنه ها و منابع مورد نیاز

6- جعبه های نگهداری نمونه های اتاله شده

7- سکو های آزمایشگاه

 

 

 

 

 

 

 

 

 

-طرز جمع آوری نمونه و ارسال نمونه آفات به آزمایشگاه :

1-نمونه برداری از حشرات و آفات ریز:

در مزارع می توان با تور زدن اقدام به جمع آوری نمونه نمود .

یعنی با فرم ثابتی در هر 5 قدم که بر می داریم یک ضربه با تور از روی گیاهان عبور می دهیم و حشرات را در تور جمع آوری می کنیم

شامل شته ها،تریپس ها،پسیل ها،زنجرک ها،شپشک ها و سنک ها می باشد.

در مزارع می توان با تور زدن اقدام به جمع آوری نمونه نمود .

یعنی با فرم ثابتی در هر 5 قدم که بر می داریم یک ضربه با تور از روی گیاهان عبور می دهیم و حشرات را در تور جمع آوری می کنیم .

 

قرار دادن کادر:

از یک چار چوب 100 سانتی متر در 100 سانتی متر استفاده می شود این کادر در روی گیاهان علفی قرار داده سپس حشرات داخل آن را می شماریم.

و طوری ادامه می دهیم که در هر10 متر مربع مزرعه یک کادر قرار داده و شمارش کنیم، هر چه تعداد کادر گذاری و تور زدن بیشتر باشد،حشرات زیادتری بدست آوریم .شمارش و محاسبة آنها سخت تر می گردد. اما به حقیقت نزدیک تر است . لذا باید بدانیم که این نمونه برداری چه فایده ای برای ما دارد, آیا لازم است هزینة بیشتر و وقت بیشتر صرف شود . ممکن است در یک هکتار از 100 تا 10 کادر قرار گیرد و شمارش شود .

موضوع دیگر استفاده از خطوط فرضی است یعنی در یک مزرعه یا باغ که بوته ها یا درختان مختلف روی خطوط یا بدون خطوط کشت شده است . دو خط ضرب دری فرض می کنیم , سپس روی هر خط حرکت کرده و گیاهان آلوده را بشماریم . در واقع این خطوط فرضی , نمایان گر کامل کمیّت و کیفیّت گیاهان و آفات می باشند.

زیرا در نمونه برداری , نمی توان تنها در یک یا دو نقطه عمل کرد. بلکه می بایست , کیفیت مزرعه و باغ را که زوایای مختلف آن , با هم متفاوت است , مورد محاسبه قرار داد. زمینی که در شیب قرار گرفته است با زمینی که در بلندی است از لحاظ جمعیت آفت متفاوت است بوته ها و درختان حاشیه و کناره های مزرعه و باغ نسبت به برخی از آفات حساسیت بیشتری نشان می دهد. بعنوان مثال : کرم ذرت بیشتر به بوته های کناری و حاشیه حمله می کند.

کنه های نباتی بیشتر به درختان حاشیه حمله می کند . بر عکس برخی از آفات در وسط مزرعه بیشتر متمرکز می شوند . مثلا سر خرطومی چغندر به بوته های داخلی و وسطی بیشتر خسارت می زند و جمعیت بیشتری دارد . به همین علت با فرض دو خط ضرب دری که هم جمعیت حاشیه و هم مرکز در آن مشخص می شود. روش مناسبی است.

برای نمونه برداری از درختان بر حسب نوع آفت فرق می کند . اگر از حشرات ریز مکنده نمونه برداری می شود. می بایست با روش تور زدن , صورت گیرد .

از هر 5 درخت یک درخت را تور می زنیم و این کار برای همة باغ ادامه می دهیم . ضربه ی تور که از روی شاخه ها عبور می کند , حشرات در آن قرار می گیرد . بهتر است یک ضربه به شاخه های نوک درختان و ضربة دوم به شاخه های وسط و ضربة سوم به شاخه های نزدیک به سطح زمین وارد شود .

اگر به هر درخت یک تا سه ضربه وارد شود, برای همه ی باغ همین تعداد ثابت باشد . یعنی به یک درخت دو ضربه وارد نکنیم و به درخت دیگر سه ضربه .

گاهی شمارش بوته های آلوده در مزرعه به جای جمع آوری آفت لازم است. لذا در روی خطوط ضرب دری , تعداد بوته های آلوده و سالم , شمارش می شود و به صورت کسر آلودگی در می آید.

درصد بوته های آلوده= بوته های آلوده × 100

کل بوته ها

-نمونه برداری از حشرات درشت و جونده :

مانند پروانه ها، سخت بالپوشان ،زنجره ها، ملخ ها و... برای حشرات کرم های میوه می توان از هر 5 درخت، یک درخت را انتخاب کرده و میوه های آلوده و سالم آن را شمارش نموده و اعداد بدست آمده طی جدولی با هم جمع شده و میانگین آن مشخص می گردد .

نهایتا میانگین آلودگی در این باغ مثلا 31 % بدست می آید. بهتر است، برای برداشت میوه ها و یا شمارش آنها یک میوه از قسمتهای بالای درخت ،و یکی دیگر از میوه های وسطی درخت و سومی از میوه های پایینی درخت شمارش شود مثلا در روی یک درخت سه میوه را در نظر گرفته که دو تای آنها سالم و یکی آلوده است،از اعداد بدست آمده از همة درخت میانگین گرفته که میانگین آلودگی می باشد. این نمونه برداری و شمارش و میانگین بر حسب نوع آفت، هر هفته ای یکبار یا ده روز یکبار یا 15 روز یا یک ماه به دست آمده و از آنها میانگین کل را در طول فصل زراعی بدست می آوریم .

میانگین های آلودگی در طول سال و سالها یا دداشت گردیده سپس از مرور این ارقام، نتایج بسیار جالبی بدست می آید که ما را در، مبارزه و کنترل منطقی آفت راهنمایی می کنند.

-طريقه شمارش حشرات روي نباتات :

اين شمارش به دو طريق مستقيم و جدا كردن حشرات از محل زندگي آنها انجام مي گيرد.

شمارش مستقيم حشرات (شمارش حشرات در محيط زندگي)

شمارش مستقيم در مورد حشرات بزرگ مانند سنجاقك ها در بركه هاي آب و استخر و يا حشرات كم تحرك مثل بعضي از ملخ ها , امكان پذير است . در اين روش , شمارش در همان محل زندگي حشره انجام مي گيرد و شامل

1-كادر اندازي: براي تخمين نسبي جمعيت حشره, علاوه بر تله ها , مي توان از كادر هاي چوبي(5/0 5/0 متر) نيز استفاده نمود در روش كادر اندازي , ميتوان از كادر هاي چوبي و يا فلزي – با ابعاد مشخص براي شمارش لاروها و حشرات كم تحرك استفاده كرد . براي تخمين جمعيت تقريبي يك حشره بايد 10 كادر 5/0 5/0 متري در هكتار انداخته شود . بايد نوع حركت و جهت پرتاب كادرها ,‌ يا در جهت قطرهاي زمين (در زمين نرمال) و يا به طريقي زيگزاگي ( زمين غير نومال) باشد.

2-تور زدن sweeping : تور زدن براي تخمين جمعيت سن ها و زنجرك ها , روش مناسبي است.

3-روش پهن كردن پارچه روي زمين ground cloth : اين روش براي تخمين جمعيت حشرات در مزارع و كشت هاي رديفي و همچنين تعيين فون حشرات علفها و بوته ها قابل استفاده است. اين روش عبارت است از گسترانيدن يك پارچه ضخيم زير گياهان مورد نمونه برداري , وسپس تكان دادن شديد يا ظربه زدن به گياه بالين عمل به كشتن و نگهداري ابتدايي حشرات.

جابه جايي نمونه ها:

نمونه هاي كه در اتانول هستند نبايد خشك شوند. اگر مي خواهيد يك نمونه را براي مدتي در يك ظرف رو باز قرار دهيد هميشه روي آن را بپوشانيد و لامپ ميكروسكوپ را خاموش كنيد تا حرارت لامپ آن را خشك نكند

وقتي نمونه ها را از الكل خارج مي كنيد , بعضي حشرات ممكن است به كناره شيشه بچسبنداين نمونه ها را مي توان با دوباره شستن شيشه با آتانول يا الكل و يا با يك برس نرم جدا نمود

نمونه هاي خشك شده را نبايد بدون پوشش – مخصوصا در طول شب – رها كرد, چون ممكن است بوسيله جوندگان , مورچه ها يا سوسري ها خورده شوند و يا در مناطق گرم , مورچه ها ممكن است آنها را بربايند. وقتي كه جعبه هاي حاوي نمونه هاي خشك سوزن زده را جابه جا مي كنيد كاملا مواظب باشيد , زيرا اين نمونه ها تردو شكننده هستند.

بهتر است در جعبه هايي كه روي آنها شيشه است. شيشه ها را به آرامي از روي جعبه برداريد وگرنه جرياني از هوا وارد جعبه شده , پاها, شاخك هاوبال هاي ظريف حشرات صدمه مي زند. لباسهاي شل , كراوارت, مو, جواهرات آويزان, سرفه و عطسه كردن همه مي توانند به نمونه هاي ظريف صدمه بزنند. هنگام جابه جايي نمونه ها سيگار نكشيد. ابزارهاي مورداستفاده به منظورجلوگيري از صدمه ديدن پاها , شاخكها, بال ها, موها و ... دست زدن به نمونه ها بايد با دقت صورت گيرد برس هاي نرم و ظريف براي حشراتي كه خشك شده اند و يا در اتانول قرار دارند مناسب است . برس با موي سمور بهترين نوع مي باشد ولي برس هاس با موي شتر كه ارزان ترند نيز مناسب هستند.

 

پنس ها : پنس ها ابزار لازم در آزمايشگاه هستند.

1-پنس ظريف: پنس هاي storkbill با نوك ظريف , براي جابه جايي نمونه هاي خشك اتاله شده و پنس هاي feather light با نوك خم شده براي جابه جايي لاروها استفاده مي شود .

2-پنس هاي ويژه سوزن زني: براي جابه جايي حشرات سوزن شده , ميله سوزن را بگيريد نه سر آن را بعضي سوزن ها با سر پخت مي توانند از نوك پنس خارج شوند به طوري كه ممكن است صدمات جبران نا پذري به نمونه وارد شود.

3-پنس هاي ساعت سازان : اين پنس ها نوك خيلي ظريف و سختي دارند و براي انجام كارهاي دقيق مورد استفاده قرار مي گيرند فشار وارده به يك نمونه را مي توان با قرار دادن لبه انگشت جلو خود بين پنس تنظيم نمود مواظب باشيد كه اين نوع پنس ها به زمين نيفتند زيرا نوك آنها خم مي شود. اگر لازم باشد نوك صدمه ديده را مي توان با يك چاقو تيزكني يا سوهان تيز كزد . در اين مورد از ميكروسكوپ تشريح استفاده كنيد تا مطمئن شويد كه نوك هاي پنس به يك اندازه تيز شده اند.

 

-اتاله كردن نهايي پروانه:

1-سوزني را كه نمونه به آن زده شده, تا ته شيار تخته اتالوار فشار دهيد به طوري كه مفاصل بال هم سطح با سطح تخته سوزن زني بشود . توجه داشته باشيد كه روي تخته اتالوار فاصله كافي براي باز كردن بال ها وجود داشته باشد تا بدن به راحتي در شيار تخته قرار گيرد .

2-شكم را با يك تكه كوچك پنبه و يا با سوزن نگه داريد.

3-به آرامي يك جفت بال يك طرف بدن را با پنس نوك نرم پايين بياوريد و آنها را با نوارهاي كاغذي ثابت كنيد براي بال هاي طرف ديگر نيز همين كار را انجام دهيد براي پروانه هاي كوچك بايد از نوارهاي سلوفان يا كاغذهاي نازك استفاده كنيد.

4-يك سوزن ظريف را به كمك پنس در پشت رگ اصلي بال جلويي فرو كنيد و به آرامي بال جلو را در زير نوار كاغذي به سمت جلو بكشيد . بال جلو بايد به مقداري باز شود كه لبه عقبي بال به سينه عمود شود . بعد از آن بايد بالهاي عقب به اندازه اي گسترده شود كه چنين ناحيه قاعده بال بازگردد. اگر بال توسط نوارهاي كاغذي محكم نگهداشته شده است با قرار دادن يك سوزن بين نوار كاغذي و تخته, فشار را كم كنيد.

5-بال ها را با كاغذهاي بيشتري ثابت كنيد توجه داشته باشيد كه نوك بال ها با كاغذ پوشيده باشد , زيرا موقع خشك شدن خم مي شوند سوزن هايي را كه براي ثابت كردن نوار هاي كاغذي بكار مي روند مي توان به طور مورب زد تا فشار بيشتري ايجاد كند اطلاعات مربوط به نمونه را حتما با آن نگهداريد آنها را براي خشك شدن نمونه به مدت يك شبانه روز دردماي 30 سانتي گراد و يا 6-2 هفته در دماي اتاق قرار دهيد. پرئانه هاي كوچك بر روي تخته اي با يك شيار به عمق 4mm به شكل داده مي شوند. توجه : نمونه هاي تازه كشته شده را مي توان به آساني بر روي يك قطعه كائوچو كه به لباس پنبه اي مالش داده شده است و بار الكتريكي دارد گسترده. بالها در اين حالت براحتي به كائوچو مي چسبند.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

بر چسب هاي نمونه حشرات:

نكات عمومي در مورد بر چسب ها :

ازآنجا كه بر چسب بايد متناسب با اندازه حشره باشد, بنابراين دقت كنيد تا براي ريز و خوانا نوشتن , از كاغذ و مركب و قلم مناسب و مرقوب استفاده شود.

1-كاغذ: بر چسب بايد نسبت به ph خنثي باشد, رنگش با دوام, و سطحي صاف داشته باشد. اهميت كيفيت خوب كاغذ ممكن است به آساني ناديده گرفته شود, اما پس از گذشت پنجاه سال,‌مي تواند اشتباهات را ظاهر و پديدار كند. كاغذ نوعcoafskin parchmentبراي برچسب حشرات خشك و حشراتي كه در اتانول هستند,‌بسيار مناسب است.

2-مركب: از مركب سياه ضد آب كه زود خشك مي شود استفاده كنيد برچسب ها را قبل از قرار دادن در اتانول, حداقل به مدت 5 دقيقه- براي خشك شدن –بيرون نگه داريد.

3--قلم:يك قلم رسم با نوك 18% مناسب است . اين قلم را بايد به دقت در سدت گرفت و وقتي استفاده نمي شود , نوك آن را در درپوش گذاشت.

4-بر چسب ها را بايد كوجك و مرتب نوشت . براي نمونه هاي خشك , يك بر چسب نبايد از 12 8mm بزرگتر باشد . براي نمونه هاي در الكل مي توان از اندازه بزرگتر (35 12mm ) استفاده كرد. اطلاعات نمونه بايد به طور كامل روي بر چسب نوشته شود و از جابه جا كردن كلمات و نيز كم كردن آنها خودداري شود.. مثلا روستاي علي آباد همان روستاي آباد علي نيست .

حذف كلماتي از اطلاعات جمع آوري شده , ممكن است باعث از بين رفتن كل اطلاعات شود وقتي در مزرعه بر روي بر چسب از يك نام عمومي براي يك گياه و جانور ميزبان- به طور موقت استفاده مي شود, در روي بر چسب دائمي بايد به نام علمي تبديل مي شود. زير نام علمي خط بكشيد و يا آن را با حروف خوابيده يا ايرانيك بنويسيد تمام كميت ها بايد به مقادير متريك تبديل شود. سال جمع آوري بايد به طور كامل نوشته شود مثلا1380نه80و يا 2001 نه.

 

نکاتي که بايد در موقع کاشت درختان رعايت کنيم :

براي حفر گودال بايد دقت کنيم خاک رويي با خاک تحت الارضي مخلوط نشود. هر کدام از آنها را در قسمت جداگانه مي ريزيم. عمق گودال بستگي به نوع زمين دارد. اگر زمين خوب باشد يک متر کافي است. و اگر گچي يا سنگخلالي باشد بايد يک متر و نيم خاک برداري شود. در محل بادخيز پس از قرار دادن درخت در گودال بايد يک قيم در وايط گودال قرار دهيم که طول قيم يک متر تا دو مترونيم تغيير مي کند.

بعد خاک آفتاب خورده و قابل کشت را به صوت مخروطي ريخته و ريشه گياه را روي آن قرار داده و مقداري از همان خاک را روي ريشه مي ريزيد.

مقدار خاک ريخته شده روي ريشه ها بايد تا حدي باشد که طوقه گياه را زياد نپوشاند و گرنه درخت خفه شده و به مرض پوسيدگي طوقه مبتلا مي شود. بعد خاک پاي درخت را سفت مي کنند و بقيه گودال را با خاک تحت الارضي پر مي کنند و مجدداً خاک را سفت کرده و آبياري مي کنيم.

در موقع کشت درختان بايد به مقدار کافي از کودهاي فسفاته و پتاسي که دير حل و جذب مي شوند با خاک به صورت مخلوط استفاده کرد. زيرا اولا درخت بايد مدت مديدي در محلي بماند و از طرفي ديگر کود دادن نزديک ريشه کاري بس دشوار است. ثانياً کودهاي فسفاته و پتاسي در اثر قدرت جادبه خاک در سطح فوقاني باقي مانده و در اعماق بهريشه گياه نمپرسد لذا براي داشتن درخت سالم و قوي و پر محصول لازم است در موقع کاشت مواد غذايي کافي در اختيار آن قرار داد.

 

هرس درختان:

هدف از هرس ايجاد گياهي قوي، سالم و زيباست و در صورتي که بدانيم چگونه، چه زمان و به چه دليل بايد گياه را هرس نماييم و برخي نکات ساده را نيز در نظر بگيريم به هدفمان مي رسيم.

دلايل اصلي هرس را مي توان به سه گروه عمده تقسيم نمود:1- امنيت 2- سلامت و 3-زيبايي. البته ناگفته نماند گاهي نيز افزايش محصول و بهبود کيفيت الوار دلايل اصلي هرس مي باشد.

1- امنيت: منظور حذف شاخه هايي است که ممکن است بيفتد و خسارت جاني يا مالي به همراه داشته باشند، همچنين شاخه هايي که با خطوط برق و يا مانند آنها درگير هستند و يا شاخه هايي که مشکلاتي در ميدان ديد رانندگان ايجاد مي کنند؛ از آن جمله اند. معمولاً اين مشکلات با انتخاب دقيق گونه ها و با در نظر گرفتن سرعت رشد و اندازه نهايي آنها تا حد زيادي برطرف مي شود.

2- سلامت: منظور حذف شاخه هاي آفت زده، بيمار، آسيب ديده بر اثر يخ زدگي، و همچنين روشن و تنک کردن تاج به منظور نفوذ بيشتر نور، جريان بهتر هوا و کاهش برخي مشکلات ناشي از آفات و بيماري ها و در نهايت حف شاخه هاي درگير با يکديگر مي باشد. با حذف شاخه هاي شکسته و آسيب ديده سرعت بخبود زخمها افزايش مي يابد.

3- زيبايي: منظور ترغيب گياه به توليد گل بيشتر و بهيود شکل ظاهري آن است.

تمام گياهان چوبي در پاسخ به سايه و رقابت با ساير گياهان تعدادي از شاخه هاي خود را از دست مي دهد، در واقع شاخه هايي که کربوهيدرات (حاصل از فتوسنتز) کافي ندارند نمي توانند به زندگي ادامه دهند، مي ميرند و در نهايت مي ريزند، زخم حاصله بطور طبيعي و با تشکيل کالوس ترکيم مي شود. بعلاوه شاخه هايي که اتصال ضعيفي با ساقه و يا شاخه دارند نيز ممکن است بر اثر باد و يا وزن برف تجمع يافته بر روي آنها بشکنند. گاهي اين شاخه ها قطور هستند و در نتيجه زخم حاصله سطحي وسيع و ناهموار خواهد داشت و به ندرت به سهولت ترميم مي يابد. حال با اعمال هرس مي توايم اين وقايع طبيعي را به نحوي برنامه ريزي شده و با حداقل امکان خسارت به گياه انجام دهيم.

هر گياهي عادت رشدي و نيازهاي خاصي دارد که بايد به هنگام هرس در نظر گرفته شوند. به عنوان مثال برخي کوتاه قد هستند و ممکن است هيچ گاخ نياز به هرس نداشته باشند در حالي که گياهان عظيم الجثه را گاهي بايد به طور مرتب هرس کنيم.

گياهان از نظر شکل ظاهري نيز متفاوتند اما اغلب هرمي شکل و يا کروي مي باشد. درختان هرمي شکل مانند اغلب مخروطيان واجد تنه اي (ليدري) قوي و شاخه هاي جانبي تقريباً افقي هستند که معمولاً با تنه اصلي رقابت نمي کنند. در حالي که درختان واجد تاج کروي داراي تعداد زيادي شاخه هاي جانبي هستند که ممکن است با تنه اصلي رقابت نمايند.

به طور کلي مي توان گفت به منظور به حداقل رساندن نياز به هرس بايد شکل طبيعي گياه را در نظر بگيريم، چرا که حفظ فرمي غير عادي در کي گاه بدون مراقبت مداوم مقدور نيست.

برخي درختچه ها و درختان خياباني :

بيد مجنون:SalicaceaeSalix babylo nica.Is weeping willow

درختي است خاص مناطق معتدله و بومي چين که تا 15 متر ارتفاع پيدا مي کند و در اکثر نقاط کشور در خيابانها،پارکها، ادارت و باغها کاشته مي شود. بدليل داشتن شاخه هاي باريک و دراز و باريک و ارزان و آويخته. (مجنون) بسيار مورد توجه است بنابراين درختي است خزان کننده که تا 35- درجه سانتي گراد ا تحمل مي کند.

داراي بافت متوسط و لطيف از نظر رشد سريع بوده وفاصله کشت آن حدود 12متر است داراي سيستم ريشه اي اصلي عميق و جانبي گسترده و سطحي و علاوه بر اين ممکن است از محل يق يا بالاتر از آن تعدادي ريشه نابجا جهت، جذب آب و رطوبت بيشتر، جهت جلوگيري از فاسد شدن و خفگي ريشه ها بوجود آيد. درختي است نور پسند که در صنايع چوب جهت کبريت سازي، کاغذ سازي، جعبه سازي و . . . معرف مي شود بدليل رشد سريع آن نيز به منظور بادشکن قرار مي گيرد. تکثير آن توسط قلمه وپيوند صورت مي گيرد در خاکهاي حاصلخيز تا ضعيف مي رويد ولي در خاکهاي خشک برگهايش شروع به ريزش مي کند( آب زياد مي خواهد)

 

درخت تبریزی

Salicaceae Populus nigra l

درختی است خاص مناطق معتدله بلند و خوش قامت که تا 30مترارتفاع پیدا می کند، بومی اروپاستو با چند خصوصیت مورفولوژیکی زیراز سپیدار جدا می گردد.

1- برگهای قلبی شکل و دندانه دار و نوک تیز دارد.

2- برگها فاقد کُرک است.

3- پوست تنه آن ابتدا سبز متمایل به خاکستری و سرانجام تیره رنگ می گردد از چوب تبریزی جهت ساختمانهای روستایی صنایع کبریت سازی ، صنایع کاغذ سازی و مصارف دیگر صورت می گیرد.

برگ و پوست آن دارای تانن های زیادی است که در دباغی و نساجی استفاده می گردد.

این درخت نسبت به نوسانات درجه حرارات سازگاری دارد و سیستم ریشه ای آن بصورت ریشه های اصلی عمیق و ریشه های سطحی می باشد از محل یقه ریشه های نابجای زیادی جهت جذب آب بیشتر تولید می گردد در همه خاکها رشد کرده ولی خاکهای قوی را بهتر می پسندد . از تبریزی بعنوان گیاهان زینتی برای پرچین و حصار باغات و مزارع جهت احداث بادشکن در اراضی ساحلی و همین طور به منظور کنترل فرسایش در مسیر رودخانه ها و حاشیه نهرها از آن استفاده می گردد.

تکثیر آن بوسیله قلمه صورت می گیرد فاصله کاشت 8-7 متر است.

 

چنار PlatanaceaePlatanus orientalis

درختي است که تا 25 متر ارتفاع پيدا مي کند، مبدا آن اروپا به دليل داشتن ظاهري جالب با برگها و پوستي زيبا و رشد سريع مورد توجه است و در اکثر نقاط ايران به ويژه در خيابانها و معابر عمومي به عنوام درخت زينتي و سايه دار کاشتخ مي شود. انشعابات زياد، باز و سنگين و بي شکل و پرگره است که اغلب حالت پيچيدگي دارد، داراي تاج کروي يا مخروطي شکل مي باشد شاخه هاي جوان حالت زيگزاگ دارد، داراي برگهاي ساده متناوب و پنجه اي و برگهاي جوان از کرک فراواني برخوردارند. گل آن به صورت کپه اي که منفرد و يا دوتا سه تايي بوده و ميوه آن به شکل فندقه که بوسيله کرکهاي فراواني پوشيده شده و در تابستان مي رسد و مدتهاي زيادي پس از خزان بر روي درخت باقي مي ماند و از نظر حرارت، سازگاري خوبي با اقيلمهاي مختلف دارد و تحمل زيادي در مقابل نوسانات درجه حرارت محيط دارد داراي سيستم ريشه اي سطحي و گسترده و در همه خاکها رشد مي کند ولي در خاکهلي عميق، قوي با بافت سبک را بهتر ترجيح مي دهد، داراي چوبي سفيد متمايل به زرد و از چوب آن در تهيه خمير سلولز از آن استفاده مي گردد در بخاري و ساختن ميز، کمد، جعبه ويلون و سازهاي سنتي و صارف فوق العاده ديگر از نظر تزئين دارد. از درخت چنار بعنوان يک گياه سايه دار، در ميادين پارکها، خيابانها استفاده مي گردد بهترين طريق ازدياد آن قلمه است، اشکال چنار اين است که داراي شاخه هاي خرد و شکننده بوده و ريزش شاخه ها و برگها و کرکهاي درخت و ميوه ها و همين طور خوار و خاشاک در تابستان توليد کرده و باعث آلودگي محيط زيست و توليد آلرژي مي کند، فاصله کشت حدود 10 متر است.