مرکز دانلود خلاصه کتاب و جزوات دانشگاهی

فهرست مطالب

عنوان صفحه

چکيده.... . 3

فصل اول

سابقه نوغانداري در کشورهاي آسيا ... 6

فصل دوم

سابقه نوغانداري در ايران از دوره هخامنشي تا کنون.. 10

فصل سوم

نحوه پرورش کرم ابريشم .. . 16

تفريخ تخم نوغان....... .. 17

مرحله پروش لارو. حرارت و رطوبت،دما،تغذيه،تميز کردن بستر... .... 19

مرحله تنيدن پيله.... 21

برداشت پيله..... . 22

فصل چهارم

طبقه انواع نژاد بر اساس مناطق تجاري و بومي.... 25

فصل پنجم

چرخه توليد تخم نوغان..................................................................................................................................... 32

فصل ششم

بيماريها و آفات کرم ابريشم.............................................................................................................................. 35

فصل هفتم

واريته هاي توتهاي مختلف.............................................................................................................................. 39

فصل هشتم

فرآوري پيله (ماده اوليه صنعت ابريشم).......................................................................................................... 44

فصل نهم

بررسي ويژگيهاي کيفي ابريشم........................................................................................................................ 52

ابريشم پرز.......................................................................................................................................................... 52

ابريشم چله......................................................................................................................................................... 53

صمغ گيري ابريشم با مواد گوناگون................................................................................................................. 54

صمغ زدايي در ايران.......................................................................................................................................... 78

فصل دهم

تصاوير............................................................................................................................................................... 80

فصل يازدهم

نتيجه گيري........................................................................................................................................................ 98

منابع و ماخذ...................................................................................................................................................... 103

 

چکيده :

ابريشم واژه اي است كه جلال و زيبايي را در ذهن تداعي مي كند ، ابريشم و بريشم ، حرير ، قز، افريشم و فريشم نيز گفته اند . در فرهنگ معين : ابريشم ، ماده اي است كه كرم مخصوصي به نام

( كرم پيله ) ترشح مي كند و با آن لانه اي بيضي شكل براي خود مي سازد ، يا رشته تارهايي از تارهاي پيله كه براي دوختن و بافتن از آن استفاده مي شود . در فرهنگ عميد : ابريشم ماده اي است كه كرم ابريشم از غده هاي خود به شكل نخ بسيار نازك ترشح مي كند و با آن لانه اي بيضي شكل مي سازد كه پيله نام دارد ، پيله ها را با بخار آب نرم مي كنند تا سررشته ها پيدا شود ، آن گاه رشته ها را به هم تاب مي دهند تا به ضخامت معّين برسد . بنا به افسانه اي كه قدمت 4600 ساله دارد، يكي از ملكه هاي چين به نام سي لين شي ضمن گردش درجنگل متوجه تارهاي نازكي شد كه به دور شاخ و برگهاي درختان توت تنيده شده بود. او با جمع آوري و ريسيدن تارها و بافتن آنها پارچه هاي نازك و لطيفي تهيه كرد و همين سبب شد تا در حدود سه هزار سال توليد و پارچه آن در انحصار چيني ها باشد و اگر كسي اين را فاش مي كرد با مجازات مرگ روبرو مي شد . با وجود چنين سياست سخت گيرانه در سال 419 بعد از ميلاديك شاهزاده خانم با فرمانرواي كشور ختن (تركستان خاوري امروز ) ازدواج كرد ، وي چون علاقه زيادي به شوهرش داشت بي آنكه از مجازات مرگ بهراسد مقداري تخم نوغان در گيسوي خود پنهان و به شوهرش تقديم كرد و به اين ترتيب در سرزمين ختن كرم ابريشم متداول شد .بعدها به دليل طوايف هون ، اهالي ختن ناگزير به ترك وطن شدند و شماري نيز به ژاپن و برخي به مغولستان و كوه ها مهاجرت كردند . در نتيجه پرورش كرم ابريشم در كشورهاي ياد شده آغاز شد و چون ابريشم بسيار گرانبها و پرارزش بود ، در سال 552 ميلادي دو مبلّغ مذهبي كه براي اشاعه مسيحيت در نواحي مورد اشاره اقامت گزيده بودند هنگام بازگشت در ميان عصاي توخالي خود مقداري تخم نوغان پنهان كردند و از طريق تركستان و ايران به قسطنطنيه رساندند . كساني كه ورود ابريشم را مرتبط با جاده ابريشم مي دانند ، معتقدند ابريشم در حدود 330 سال پيش از ميلاد از چين به ايران راه يافته و تا مدتي بعد از ظهور اسلام رواج داشته است . در حقيقت اين پديده اتفاقي به تدريج پايه گذار صنعت پرورش تهيه ابريشم در جهان شد و در حال حاضر بيش از 35 كشور جهان در توليد ابريشم مشاركت دارند .

 

 

 

 

 

 

 

 

فصل اول

 

سابقه نوغانداري د ركشورهاي آسيا

قاره آسيا داراي قدمت چندين هزار ساله در توليد ابريشم بوده و د رخاور دور كشورهاي چين ، ژاپن ، هند و كره پيشرو توليد اين محصول در جهان مي باشند . در حال حاضر 92 درصد از كل ابريشم جهان در قاره آسيا توليد مي شود .

 

سابقه توليد ابريشم در چين

يافته ها چنين نشان مي دهد كه چين سرزمين مادري ابريشم مي باشد و بر اساس اسناد تاريخي حدود 4600 سال است كه به توليد ابريشم اشتغال دارد . از نظر تاريخي ، مهمترين دوره توليد ابريشم در چين 1920 و 1940 بوده است . در آن زمان حدود 20000 تن ابريشم در اين كشور توليد و كل صادرات آن حدود 9000 تن بوده است . كيفيت محصولات ابريشمي چين با مدرنيزه كردن مديريت تجاري و تقويت كنترل كيفي رو به افزايش مي باشد . از سال 1980 كه كاربرد علوم و تكنولوژي در چين به سرعت پيشرفت نمود انتقال تكنيك به واحدهاي بزرگ توليد ابريشم فزوني گرفت و هم اكنون اين واحدها كوشش مي كنند كه هر چه سريع تر با وضعيت و شرايط جديد تطبيق پيدا كرده و نخ هاي ابريشمي مرغوب تري توليد نمايند . كل صادرات ابريشم چين درسال 1986 حدود 13/1 ميليارد دلار بود ه كه سهم ابريشم خام ، نخهاي ابريشمي و پوشاك ابريشمي هر يك 33% محاسبه شده است . بعضي از فرآورده ها بر عرضه فزوني دارد . مردم چين نسبت ديرينه اي در پوشيدن البسه ابريشم دارند و براي اقليتي فرآوردهاي ابريشمين جزو ضروريات روزانه قرار دارد .

 

سابقه توليد ابريشم در ژاپن

ژاپن كشور بزرگ توليد كننده پيله و ابريشم خام و يكي از مصرف كنندگان وصادركنندگان عمده ابريشم مي باشد . نوغانداري از قرن چهارم ميلادي به بعد با آغاز تبادل اقتصادي و فرهنگي با كشورهاي چين و كره به ژاپن راه يافت . در فاصله طولاني بين قرون 8 تا 12 ميلادي پوشيدن لباس ابريشمي در بين افراد طبقات ژاپن گسترش يافت و موجب بروز رقابتهايي نيز گرديد . گسترش مصرف و افزايش تقاضاي پارچه هاي ابريشمي موجب گرديد از توليد ابريشم حمايت به عمل آيد و همين امر موجب رواج و رونق چشم گير اين صنعت گرديد . بر اساس آ مار انجمن ابريشم ژاپن ، مصرف اين كشور در سال 2000 كمتر از 600 تن بوده است و درحال حاضر وارد كننده عمده محصولات ابريشمي به شمار مي آيد .

 

سابقه و توليد ابريشم در كره :

نوغانداري در كره داراي پيشينه طولاني است كه شامل تمام مراحل توليد ، ابريشم كشي و عمل آ‌وري ابريشم مي باشد . سابقه استفاده از روشهاي علمي و تكنيك هاي نوين پرورش كرم ابريشم در اين كشور به دهه 1960 بر مي گردد كه تغييرات قابل ملاحظه اي در ساختار اين فعاليت به وجود آورد . از آغاز دهه 1960 تا نيمه دهه 1970 صنعت نوغانداري اين كشور از رشد قابل ملاحظه اي برخوردار گرديده محور اصلي آن توليد و صادرات ابريشم خام بوده است . توليد ابريشم خام در سال 1996 برابر 146 تن بود و در سال 1999 به 50 تن كاهش يافت . كمبود عرضه داخلي ابريشم خام و نخ ابريشمي باعث شده است پردازشگران ابريشم در اين كشور به جستجوي عرضه كنندگان بالقوه جديد اين محصولات بر آيند . صنعت پردازش ابريشم كره با شتاب زيادي در حال پيشرفت است طي سالهاي اخير ، به ويژه درسال 1999 صنعت پردازش كرم ابريشم كره داراي 18 درصد سهم بازار جهاني پارچه بوده است . اين صادرات حدود 2/138 ميليون دلار بوده است . آمار كميسيون تجاري اين كشور نشان دهنده آن است كه جمهوري كره داراي 11 درصد سهم بازار پارچه هاي ابريشمي آمريكا در سال 1999 بوده است كه ارزش آن (286 تن) حد ود 3/27 ميليون دلار بود . صنعت ابريشم كنوني كره شامل واحدهاي توليد نسبتاً بزرگي است كه در نتيجه وضعيتي به وجود آمده است كه درآن ، حداقل سفارش براي هر كدام از اقلام ابريشمي ، به مراتب بزرگ تر از مقادير مشابه در كشورهاي رقيب مي باشد . كره براي رفع نيازمنديهاي صنعت پردازش ابريشم خود ، اقدام به وارد كردن ابريشم مي نمايد كه براي توليد پارچه هاي ابريشمي به كار برده مي شود . تامين كننده اصلي پارچه هاي ابريشمي بافته شده كره عبارتند از چين ، هنگ كنگ و ايتاليا .

پردازشگران ابريشم اين كشور هميشه چشم انتظار منابع تامين كننده اضافي مواد خام هستند . كره در سال 2000 حدود 1700 تن ابريشم خام وارد نمود ه است . در همين سال صادرات كالاهاي ابريشمي به 2100 تن مي رسد .

 

سابقه توليد ابريشم در هند

به عقيده مورخين غربي صنعت ابريشم توسط ختان 240 سال قبل از ميلاد مسيح از طريق جا ده ابريشم از چين به هند آورده است . در مورد مبدأ ابريشم هند كرسله در كتا ب «زراعت و پرورش كرم ابريشم » چين اظهار نمود كه در هند ابريشم هاي وحشي موگا ، اري و تازار مدتهاي طولاني توليد مي شود . ولي هيچ اشاره صريحي به ابريشم در متون تاريخي هند نگرديده است . صنعت ابريشم در طي دوران مغولها رونق زيادي داشت . كمپاني هند شرقي به اين دليل كه ابريشم خام مورد نياز بافندگي انگلستان را از توليدات ابريشم هندوستان تهيه مي كرد ، به رونق صنعت ابريشم كمك نمود .

در سال 1854 كه بيماري پبرين توليد ابريشم را در فرانسه و ايتاليا ازبين برد . و آنها ابريشم مورد نياز خود را از هندوستان تهيه مي كردند که باعث ترقي آن كشور شد . امروزه در هندوستان روشهاي جديد پرورش كرم ابريشم و استفاده از نژادهاي جديد دونسله توسعه يافته و با استفاده از نژادهاي دونسله درتوليد هيبريدهاي چند نسله ، تحول عمده اي در افزايش عملكرد ابريشم به وجود آورده است .

درحال حاضر حدود 15 درصد كل توليد انواع ابريشم هند به خارج صادر مي گردد . آخرين آمار و ارقام مربوطه به امر صاردات ابريشم هند نشان مي دهد كه­ ميزان ارز آوري صادرات ابريشم به نحو رضايت بخشي در حال افزايش است .

 

 

 

 

 

 

 

فصل دوم

سابقه نوغانداري و صنايع ابريشم در ايران :

شودزكو معتقد است كه قدمت كرم ابريشم در گيلان به زمان بني اسرائيل مي رسد . او انتساب اين نظر را به گيلانيها داده و نوشته است كه به عقيده گيلانيها اين كرمها از جراحت ايوب پيغمبر ، زماني كه مشغول رياضت بوده خارج شده و از آن براي گيلك ها باقي مانده اند . به عقيده بسياري از محققين پرورش تخم نوغان در ايران همزمان با چين شناخته شده و در هر دو كشور قدمتي يكسان داشته است .

براي آشنايي با پيشينه ابريشم باستان بايد به سراغ جاده ابريشم رفت ، جاده اي كه در دوران رونق خود از جنبه هاي مذهبي و تجاري هر دو برخوردار بود . در متني كه از طرف سازمان يونسكو درباره جاده ابريشم منتشر شده چنين آورده است كه جاده ابريشم مجموعه راههاي زميني ، دريايي بوده‌اند كه تمدنهاي مختلف را به هم مرتبط مي ساختند . با وجودي كه پيدايش و آغاز اين جاده ها درتاريكي زمان گم مي شوند ليكن آثار آنها از دوران قبل از ميلاد هنوز به جا مانده است . اين جاده‌ها با پيدايش خود كمك شاياني به پيشرفت تمدن انساني كرده اند .

 

تحول ابريشم در دوران هخامنشيان

درتاريخ اساطير ايراني آمده است كه جمشيد روز نوروز به تخت پادشاهي نشست وگرمابه و كشتي ساخت و كرم و قز و ابريشم و انگور در زمان او پيدا شد ولي عملا ً هيچ گونه نشا نه اي كه بتوان به كمك آن وضع ابريشم را در زمان هخامنشي بررسي نمود وجود نداشته و تنها مي توان آ ثار ابريشم چين را ملاحظه نمود كه از راه جاده ابريشم به ايران رسيده و راهي كشورهاي غربي مي گردد .

 

تحول ابريشم دردوران اشكانيان

از زمان سقوط هخامنشيان تا آغاز حكومت اشكانيان اطلاعي از وضع ابريشم در دست نيست . درزمان اشكانيان ايران در سرحد خود گمرك خانه هايي داشت كه كالاهاي صادراتي و وارداتي را در دفاتر ثبت كرده و به وسيله مأموران به مراكز مخصوصي گزارش مي كردند . بر اساس اين دفاتر مال التجاره اي كه در آن زمان به رم مي رفت اغلب شامل منسوجات گوناگون ، قالي و قاليچه هاي ابريشمي ، پارچه هاي ابريشمي كه از چين مي رسيد بوده و اين پارچه ها مورد علاقه فراوان مردم ثروتمند رم درآن زمان قرارداشت .

 

تحول ابريشم در دوران ساسانيان :

در زمان ساسانيان پارچه هاي ابريشمي را با ظرافت و زيبايي خاصي مي بافتند . نقش و نگار و لطافت آنها درباريان و اشراف را وادار مي كرد تا براي دوخت لباسهاي خود از اين پارچه ها استفاده كنند ، اين پارچه ها به شرق نيز صادر مي شد. زمان سلطنت انوشيروان را بايد دوران پررونق جاده ابريشم دانست ، در ايران از پارچه هاي نفيس دوره ساساني هيچ نشانه اي باقي نمانده ولي در پاره‌اي از كشورها قطعاتي از پارچه هاي آن زمان نگاهداري مي شوند . از طرف ديگر وجود قالي ابريشمي زربفت مرصعي كه به بهارستان كسري معروف بوده نشاني از اهميت صنايع قالي بافي ايران در زمان ساسانيان بوده است . با توجه به يافته ها مي توان دوران ساساني را دوره شكوه صنعت ابريشم در ايران دانست .

 

تحول ابريشم پس از ساسانيان تا عصر مغول :

سقوط امپراطوري عظيم ساساني گرچه تا حدي در روند و سير طبيعي ابريشم اثر گذاشت ولي ارزش اين كالا همچنان مورد توجه بوده و فرمانروايان چون گذشته جاده ابريشم را مد نظر داشتند . در طي قرون به سبب به دست آوردن نژاد تازه اي از كرم ابريشم تا حد زيادي بهبود حاصل نمود و ماركوپولو از بازرگانان ژن كه در درياي خزر كشتيراني مي نمود در اين باره گفته است : اخيراً بازرگانان ژن مخصوصاً به اين ناحيه (گيلان ) مي آيند و ابريشم خام گيله را خريداري و صادر مي نمايند . در نوشته هايي درمي يابيم كه مردم تبريز از راه بازرگاني و بافندگي ابريشم زندگي خود را مي گذرانند .

تحول ابريشم از حكومت مغول تا صفويه :

ابريشم در اين دوره از صنايع ثروت گرانبها بود . برخي معنقدند كه ابريشم در بيشتر مناطق رونق داشته است . ابريشم گيلان ، مازندران ، استرابادي ، ديلمي ، طالشي، ابريشم كناره و مرو شاهجان با توجه به اين فهرست مي توان دريافت كه ميزان صادرات ابريشم از شمال ايرا ن و سرزمين هاي مجاور آن به ايتاليا تا چه حد از اهميت برخوردار بوده است .

 

تحول ابريشم در دوران صفويه :

مردم ايران با داشتن امكانات وسيع و فراوان پرورش كرم ابريشم همه وقت اين موقعيت را داشتند كه بتوانند فصول معيني را در سال به كار توليد ابريشم اختصاص دهند . روستاهاي ايران در نواحي ابريشم خيز كشور ، آماده بودند كه با فعاليتي درخور توجه بهترين محصول را بدست آورند . در آن زمان ايران توانسته بود بهترين ابريشم خام را به بازارهاي جهان عرضه كند . درزمان سلطنت شاه‌عباس كبير توليد ابريشم راه پيشرفت را پيمود . راه يافتن مقدار زيادي از ابريشم ايران به بازارهاي خارجي و شهرتي كه اين كالا بدست آ ورد سبب شد كه تقاضاهاي بيشتري براي خريد آن عرضه گردد . دوران صفويه عصر پررونق ، شكوفايي ابريشم بوده است .

 

تحول ابريشم پس از صفويه تا قاجاريه

طبق گزارش جوناس هانوي محصول ابريشم گيلان در سال 1744 م . يعني زمان سلطنت نادرشاه افشار در ايران به ميزان زيادي بالا رفت كه حد اكثر تقاضاي اين كالا 15 درصد افزايش يافت . با توجه به اطلاعاتي كه تا كنون بدست آمده مي توان دريافت كه اوج شكوفايي محصول ابريشم اين دوره بايد درسال 1669 م . حدود 900/1 تن باشد كه گيلان به تنهايي در اين سال 260- 4 تن محصول ابريشم توليد نموده است بعد ها اين محصول با كاهش فاحشي روبرو گرديد.

 

تحول ابريشم درعصر قاجار

دراوايل عصر قاجار ، افزايش قيمت ابريشم در بازارهاي اروپا موجب رونق بيشتر توليد ابريشم در ايران گرديد متأسفانه در سالهاي بعد دو اتفاق مهم صنعت پرورش كرم ابريشم را مختل ساخت كه از توليد ابريشم ايران بي تأثير نبود . بروز بيماري پبرين اين آفت كه مانند لكه روغن به سرعت پخش مي شد. زماني كه مراكز صنعت نوغان اروپا يكي پس از ديگري در معرض خطر پبرين قرار گرفتند ، پرورش دهندگان ابريشم چون ديگر قادر به توليد تخم سالم نبودند ناگزير شدند تخم نوغان را از كشورهاي ديگر وارد كنند و مقدار زيادي از احتياجات خود را از ايران تأمين نمايند . عده اي از بازرگانان فرانسه و ايتاليا كه براي خريد تخم نوغان به گيلان آمده بودند متذكر شدند كه احتمالاً اين بيماري از سال 1858 در اين سرزمين وجود داشته است ، بدين ترتيب سال به سال پرورش تخم نوغان با مشكلات بيشتري مواجه شد و گيلاني ها ناچار شدند از تخم نوغان ولايات همسايه كمك بگيرند . بنابراين اگر سعي و كوشش دانشمند ارزنده فرانسوي (لويي پاستور ) كه عامل اين بيماري را در سال1870شناسايي و راه پيشگيري ازآن رابه دنيا اعلام نكرده بود پرورش ابريشم از بين مي رفت.

نوغانداري بعد از قاجاريه تا آغاز حكومت اسلامي ايران

صنعت نوغان بعد از قاجاريه با نوساناتي به فعاليت خود ادامه داد . در سال 1314 شمسي به دنبال اقداماتي كه به عمل آمد اداره كل نوغان به منظور توليد بهيه پيله و توزيع تخم نوغان و خريد پيله تاسيس گرديد . در مرداد ماه 1316 كارخانه حرير بافي چالوس افتتاح شد . از سال 1340 به بعد تعداد ميزان مصرف تخم نوغان و توليد پيله تر رو به افزا يش گذاشته و اين افزايش زماني كه نژاد تخم نوغان از نژاد بغدادي به نژاد پلي هيبريد تبديل شد كاملا ً چشمگير است . در سالهاي قبل از انقلاب به سبب افزايش بي رويه قيمت پيله كمتر نوغانداري حاضر به خريد پيله مي شد و نوغانداري با افت روبه رو شد . در سال 1325 كارخانه ابريشم كشي رشت تأسيس شد و قسمتي از فعاليت هاي كارخانه حرير بافي چالوس به آنجا منتقل شد . سپس شركت پيله ور تأسيس شد كه بعد از اندكي تعطيل شد .

نوغانداري از آغاز انقلاب اسلامي ايران تا كنون

با پيروزي انقلاب اسلامي بار ديگر صنعت نوغانداري احيا شد. شركت ابريشم ايران همه ساله بر اساس نياز و با توجه به توليدات داخلي نسبت به ورود تخم نوغان هيبريد از كشورهاي ژاپن و كره جنوبي توزيع آنها بين نوغانداران اقدام مي نمايد و تخم نوغانهايي نيز در ايران توليد مي كند كه معمولاً از انواع هيبريد و F مي باشند . در حال حاضر نيز مركز تحقيقات كرم ابريشم درپسي خان رشت جهت اصلاح نژاد كرم ابريشم ، كليه نيازهاي تخم نوغان كشور را تأمين مي كند . كارخانه ابريشم كشي صومعه سرا رشت 3 سال است كه به صورت خصوصي فعاليت مي كند .

 

 

 

 

فصل سوم

 

نحوه پرورش كرم ابريشم

كرم ابريشم به منظور توليد پيله پرورش داده مي شود و اهداف استفاده از پيله ها ، روش نگهداري كرم ابريشم را مشخص مي نمايد . از پيله ها جهت ابريشم كشي يا خارج كردن پروانه برا ي تخم‌ريزي استفاده مي شود . براي توليد الياف مناسب از نظر طول ظرافت تار ، توان ابريشم كشي و دستيابي به اين اهداف نكات زير ضروري است :

- انتخاب تخم نوغان مرغوب

- ايجاد شرايط محيطي لازم براي رشد و پرورش كرم ابريشم

- انتخاب برگ توت با كيفيت مناسب

- پيشگيري و كنترل امراض و آفات

- نگهداري كرم ابريشم درچهار مرحله مي باشد :

1- تفريخ[1] تخم نوغان 2- مرحله پرورش لارو ابريشم

3- مرحله تنيدن پيله 4- مرحله برداشت پيله ها

1- تفريخ تخم نوغان

براي تكامل رشد تخم نوغان و خارج شدن لارو آنها را در اطاق تفريخ قرار داده و بايد در رطوبت و نور و محيط مناسب نگهداري شوند . هدف از تفريخ فقط بيرون آوردن كرم ابريشم از تخم به هر شكل نمي باشد ، بلكه هدف ايجاد شرايط مناسبي است كه به وسيله آن تقريباً همه كرمها به طور همزمان ، يكنواخت و با قدرت كافي از تخمها خارج گردند . زمان مناسب اين كار حدود 12-13 روز از زمان خروج تخم نوغانها از سردخانه مي باشد . جهت هماهنگي بيشتر در تفريخ تا مرحله قبل از تغيير رنگ كامل تخم نوغان در نور طبيعي ( 18 ساعت نور و 6 ساعت تاريكي ) قرار گرفته و پس از تغيير رنگ ، تخم نوغانها 2 روز در تاريكي كامل قرار گرفته و پس از طي مراحل به منظور درآمدن لاروها از تخم لازم است به مدت 2 الي 4 ساعت تخم ها را در معرض نور قرار داده تا كاملاً تفريخ شوند .

روشهاي تفريخ

1 - روش تفريخ معمولي 2- روش با استفاده از تاريكي

 

روش تفريخ معمولي

تخم هاي مورد استفاده از نوع يك نسله و دو نسله را از سردخانه خارج و به مدت 3 روز در حرارت 15 درجه سانتيگراد نگهداري مي كنند سپس درجه حرارت را به 18 الي 20 درجه و به مدت 2 روز درحرارت 23 و 24 درجه دما را رسانده و تا خروج لاروها درجه حرارت اتاق را در همين دما ثابت نگه مي دارند . در اين روش با جلوگيري از افزايش درجه حرارت نهايي سرعت رشد جنين افزايش مي يابد . چنانچه تخم هاي مورد استفاده به گونه اي باشند كه نياز به شوك مصنوعي داشته باشند در درجه حرارت بين 23 تا 25 تا پايان مرحله خروج لارو نگهداري مي‌شوند . يكي از عيوب اين روش احتمال عدم هماهنگي لاروها از تخم ها مي باشد كه موجب بروز اشكالات در مراحل بعدي مي شود .

 

2- روش تفريخ با استفاده از تاريكي

در اين روش تخم هاي يك نسله و دونسله را به مدت 15 روز در حرارت 15 درجه قرار مي دهند و سپس به دماي 25 درجه مي رسا نند . در اين روش وقتي تخم ها به مرحله رنگي شدن رسيد آنها را در اتاق تاريك مي گذارند ، اين مرحله باعث مي شود كه جنين در تاريكي به صورت كندتر رشد كند پس از پايان تاريك اتاق را به مدت 4 الي 5 ساعت روشنايي مي دهند سپس با دادن نور تمام كرمها به طور يكنواخت از پوسته خود خارج و آماده تغذيه مي شوند .

 

تشخيص تخم نوغان مرغوب و نامرغوب

تخمي كه سياه رنگ باشد لاروبيرون نيامده است

تخمي كه سفيد رنگ باشد لارو بيرون آمده است

تخمي كه زرد رنگ باشد پوك است

 

 

 

مرحله پرورش لارو

از نكات مهم اين دوران رطوبت ، دماي مناسب ، تغذيه و تميز كردن بستر مي باشد .لارو را در فضايي به نام خوانچه[2] نگهداري مي كنند و كف آن را با كاغذهاي مومي پوشا نده اند تا به راحتي بستر را تميز كنند اين کار براي جلوگيري از خشك شدن برگها مي باشد .

تنظيم حرارت و رطوبت

كنترل حرارت و رطوبت در زمان كرم جوان حائز اهميت بوده و روزانه چندين بار بايد انجام گيرد . بهترين مواقع كنترل حرارت و رطوبت صبح زود قبل از تغذيه ، دو ساعت پس ار تغذيه اول ، قبل از تغذيه دوم ، سر ساعت قبل از تغذيه سوم و يك تا دو ساعت بعد از تغذيه سوم مي‌باشد . كنترل حرارت و رطوبت با استفاده از حرارت و رطوبت سنج ها مي باشد .

 

رطوبت دماي مناسب

در طول سنين اول و دوم حرارت بين 26-25 درجه و رطوبت بين 85-80 درصد و در طول سن سوم حرارت 25-24 درجه ورطوبت 80-75 درصد مي باشد .در زمان خواب رطوبت محيط را كاهش داده و براي خشك نگه داشتن بستر پوست اندازي راحتتر و زمان پرورش يكنواخت از آهك براي ضد عفوني کردن پاشيدن روي لارو استفاده مي شود .

 

تغذيه

كرم ابريشم در سنين اوليه در مقابل رطوبت و حرارت بالا مقاوم بوده ولي نسبت به كيفيت برگهاي مورد تغذيه ، نظافت ، بهداشت ، ميزان تغذيه حساس بوده و در صورت عدم رعايت دقت باعث زيان فراوان خواهد شد .

 

كرم جوان

در سنين اول و دوم و سوم كه مرحله رشد و نمو مي باشد و اصطلاحا ً به آن ها كرم جوان گفته مي شود بايد از برگهاي قسمت بالاي درختان كه داراي رطوبت بيشتر ، پروتئين بيشتر وكربنات هيدرات كمتر مي باشد براي تغذيه استفاده شود . اندازه گيري برگ توت هاي مورد استفاده از اهميت زيادي برخوردار است و فاصله ساعات تغذيه نبايد زياد طولاني شود . براي برگدهي بين ساعات 8-7 ، 13 و 30/19 انجام مي شود . از برگدهي اضافي بايد خودداري شود ( براي برگدهي صبح و شب ، برگها را ساعت 6 بعد از ظهر ، براي برگدهي ظهر برگها را 8 صبح برداشت كنيد) اين مورد براي كرم جوان و بالغ يكسان است . روزانه دو بار تغذيه براي سنين اول و دوم و دو تا سه بار تغذيه براي سن سوم كافي خواهد بود .

 

كرم بالغ

سنين چهارم و پنجم كه اصطلاحاً كرم بالغ گفته مي شود بايد از قسمتهاي پايين برگهاي درختان كه داراي رطوبت كمتر ، پروتئين كمتر و كربنات هيدرات بيشتر براي تغذيه استفاده شود. در اين سنين كرمها به سرعت رشد كرده و در سن پنجم غده ابريشمي و سلولهاي جنسي پر مي شود و كم كم براي تنيدن پيله آماده مي شود .

تميز كردن بستر

سن اول – يكبار در اواخر سن و قبل از خواب

سن دوم – يكبار در اواخر سن و قبل از خواب

سن سوم – دوباره روز دوم و قبل از خواب

سن چهارم – دوربار روز دوم و قبل از خواب

سن پنجم – هر 2 روز يا3 روز يكبار

با توجه به انباشتگي سطح بستر كرم جوان و بالغ از توريهاي سورا خدار پلاستيكي متناسب با رشد كرم فراهم مي شود . با ريختن برگهاي تازه روي آ نها امكان انتقال كرمها به طرف ديگر توري فراهم و با لوله كردن توري از سويي به سوي ديگر كرمها را از بسته جدا كرده تا كرمها از برگهاي تازه تغذيه كنند و جاي آنها نظافت شود. و پس از اطمينان از اينكه همه كرمها برروي شاخه ها و برگها جمع شده اند ، با پيچاندن شاخه ها درجهت طول بستر ، سطح زيرين آن را تميز و شاخه هاي لوله شده را مجدداً برروي بستر تميز شده باز مي كنند . براي اينكه رطوبت بستر گرفته شود ، برگ توت خشك نشود و پوست اندازي راحت و زمان پرورش يكنواخت شود درهر مرحله از خواب كرم از آهك پاشي براي ضد عفوني کردن استفاده مي شود .

تنيدن پيله

حدود هشت تا ده روز پس از شروع سن پنجم تغييراتي در خصوصيات ظاهري و رفتار كرم ابريشم پديد مي آيد كه نشان دهنده آماده شدن كرم براي تنيدن تار ابريشمي و ايجاد پيله مي‌شود . كرم قسمت سر و سينه خود را بالا گرفته و به چپ و راست متمايل و به محض آمادگي حركت كرده ، در جاي مناسبي شروع به تنيدن پيله مي نمايد . اين مرحله به مدت 6 ساعت به طول مي انجامد . تنيدن و ساخت تار و پيله حدود 2 تا 3 روز به طول مي انجامد . مناسبترين جايگاه عموماً دركره و ژاپن حالت دوار مابشي[3] است كه كرم آ نقدر مي تند تا جايگاه مناسب را يافته و به صورت افقي پيله تني كند . اگر بدن كرم در موقعيت افقي قرار بگيرد به سهولت و بهتر پيله مي تند . اما در ايران ما بشي به صورتي است كه هم افقي و هم عمودي تنيده مي شود كه باعث مي شود در حين تنيدن دفع ادرار كند و روي پيله هاي ديگر بريزد .که باعث تغيير رنگ پيله مي شود و كيفيت آن پايين مي آيد در صورتي كه اگر تنها به صورت افقي باشد باعث پارگي كمتر و جايگاه پيله مشخص و پيله نامرغوب کمتري حاصل مي شود . درحين تنيدن نبايد خوانچه را كه مابشي ها در آن قرار گرفته حركت داد زيرا تكان خوردن موجب پارگي تارهاي ابريشمي و افت كيفي و كمي محصول مي گردد . مناسبترين حرارت در زمان تنيدن 25 درجه سانتيگراد است . درجه پايين تر باعث كم تحركي و توقف پيله مي گردد . در حرارت بالاي 30 درجه حركت كرم كند مي گردد . مناسب ترين رطوبت 70 درصد بوده و رطوبت هاي زياد و كم باعث كاهش توليد پيله مي گردد . پيله هايي كه در رطوبت زياد و نامناسب توليد شده باشند پس از خشك شدن ، مايل به زرد شده و افت كيفي پيدا خواهد كرد .

برداشت پيله

سه روز پس از كامل شدن تنيدن پيله ها كرمهاي داخل آن تغيير شكل داده تبديل به شفيره شده و در طول يك هفته مي توان نسبت به برداشت پيله ها اقدام نمود . براي جلوگيري از كاهش وزن پيله كه در اثر از دست دادن رطوبت و تحولات درون شفيره ايجاد شده بايد عمليات به موقع انجام شود. مناسب ترين زمان برداشت پيله 5 تا 7 روز بعد از مابشي گذاري مي باشد . روش برداشت پيله : در برداشت پيله بايد پيله هايي كه حاوي شفيره هاي فاسد مي باشد جدا کرد تا از کثيف شدن پيله هاي خوب جلوگيري شود .ابتدا پيله هايي که زود تر تنيده شده اند و سپس پيله هاي بعدي برداشت مي گردند. حمل و نقل پيله ها بايد با دقت و آرام صورت پذيرد و از پرت كردن آنها خودداري شود زيرا كه شفيره هاي داخل پيله متلاشي خواهد شد . بعد از برداشت. پيله ها نبايد به طور متراكم انباشته شود ، زيرا تنفس شفيره مختل شده و حرارت و رطوبت ايجاد شده در كيفيت پيله ها تأثير گذار است . برداشت پيله در مابشي هزارپايي با دست ، در مابشي هاي شبكه اي با پنس ، در مابشي هاي مربعي با استفاده از كارگر انجام مي گيرد . پيله بايد بر اساس كيفيت در جه بندي شوند . يعني پيله هاي عالي جدا از پيله هاي متوسط قرار مي گيرند . پيله هاي شله به طور جداگانه جمع آوري شده زيرا در اثر تماس با عث پايين آمدن كيفيت با پيله خوب مي گردد . درجه بندي پيله ها بايد به طور جدي و فروش آنها نيز بر اساس درجه بندي صورت گيرد .

 

 

 

 

فصل چهارم

 

[1] -خارج شدن کرم ها از تخم نوغان

[2] -محل نگهداري کرمهاي ابريشم

[3] -جايگاه تنيدن پيله