مرکز دانلود خلاصه کتاب و جزوات دانشگاهی

فهرست مطالب

فصل اول.............5

مقدمه......6

آشنایی با کاربرد Access.........7

جداول.......7

پرس وجو ها.....8

گزارشات........9

فصل دوم..........10

Delphi............11

مقدمه....11

اتصال به بانک اطلاعاتی..........12

کنترل عملیات Login.......12

مشاهده اطلاعات بانک در جدول..................................................................................13

گزارشات...............................................................................................................13

فصل سوم ...........................................................................................................14

تجزیه وتحلیل........................................................................................................................15

فاز اول.........................................................................................................15

مقدمه...........................................................................................................15

آموزشگاه......................................................................................................16

مدارس.........................................................................................................16

چارت سازمانی...............................................................................................17

فاز دوم.........................................................................................................18

روند نمای سیستم.............................................................................................18

ERD..........................................................................................................21

فصل چهارم.........................................................................................................22

تشریح برنامه.........................................................................................................23

فرم اطلاعات کلی..........................................................................................25

اطلاعات عمومی وساختمانی آموزشگاه...............................................................25

اطلاعات شناسنامه ای آموزشگاه.......................................................................26

جدول اتاق ها وسالن ها...................................................................................28

فرم اطلاعات کارمندان...................................................................................29

اطلاعات کلاس ها ودانش آموزان.....................................................................30

فرم گزارشات..............................................................................................31

فرم ایجاد فایل انتقال......................................................................................32

 

ACCESS

 

 

مقدمه

مدیریت پایگاه های داده یکی از کاربردی ترین شاخه های علوم کامپیوتر می باشد و برای انجام این کار ابزار های مختلفی موجود می باشدکه accessیکی از آنها به شمار می آید.

پایگاه داده های رابطه ای یکی از مدل های متداول برای طراحی بانک اطلاعاتی است که در اینجا درباره آن بحث خواهد شد.accessبه عنوان یکی از قوی ترین نرم افزار های سیستم مدیریت پایگاه داده(DBMS)طرفداران زیادی در دنیا دارد.

مانند سیستم های مدیریت بانک اطلاعاتی پیشین ,MicrosoftAccessjتوسط بیش از میلیون ها نفر در دنیا مورد استفاده قرار میگیرد.accessبرای نگهداری (ذخیره و بازیابی)اطلاعات خیلی خوب می باشد وبا داشتن تمام wizardها و سایر ابزار های هوشمند,می تواند یک برنامه کاربردی کامل, جالب وپیشرفته ای ایجاد کند,ولی نمی تواند تمام قابلیت های مورد نیاز را فراهم کرده و به تمام کار بران بدون داشتن بعضی از راهنمایی ها سرویس دهد .پس نیاز است که مدیر پایگاه داده در accessبا استفاده از برنامه نویسی,تغییراتی را در بانک اطلاعاتی مطابق خواسته های خود اعمال نماید .در بر نامه طراحی شده برای این امر از Dlphi7استفاده شده که در فصل بعد به آن خواهیم پرداخت و توضیحات بیشتری داده می شود.

 

 

 

 

 

 

 

 

آشنایی با کار بردACCESS

فرض کنید که بانک اطلاعاتی به اندازه کافی بزرگ بوده وشما نیاز دارید که تغییریکسانی را روی تعداد زیادی از رکورد ها در بانک اطلاعاتی اعمال کنید. با استفاده این دو(ACCESS,DELPHI) یک recordsetکاملی که خیلی کارآتر و بهتر از تغییر مقادیر تک تک رکورد ها در فرم می باشد را می توان انجام داد.

بعنوان مثال ,فرض کنید که میخواهید کارمندی با مشخصات خاصی را که در یک آموزشگاه جدید با position جدید در فیلد پست وارد ونمایش دهید ,یک برنامه مانند این برنامه (اطلاعات آماری آموزشگاه ها و مدارس آموزش و پرورش)این کار را برای شما انجام ودر صورتی که کاربر بخواهید شخص را حذف کند.

جداول

بارزترین جزء هر بانک اطلاعاتی ،جدول است.این همان محلی است که داده ها نگهداری میشوند .هر جدول مجموعه ای از رکورد هایی است که می توان به فیلد هایی تقسیم نمود.هر فیلد محل نگهداری جزءی از اطلاعات مربوط به رکوردی است که در آن قرار دارد.

جداول Accessرا میتوان در یکی از دو مد Datasheetیا Designمشاهده نمود.در مد نمایش design،شیوه عملکرد جدول تعریف میشود.مد نمایش Datasheetمشابه یک صفحه گسترده است.ستونهای موجود در برگ داده نمایانگر فیلدی های جدول هستند. برای هر رکورد ذخیره شده در بانک اطلاعات نیز یک سطر وجود دارد.

همان طور که گفته شد دراین برنامه ازاین روش برای طراحی جداول یاد شده (به عنوان مثال:karmandan(اطلاعات کارمندان)،ET_Kol(اطلاعات کلی)،ET_classhxghuhj(اطلاعات کلاس ها)،...)مورد استفاده قرار گرفته.

 

 

پرس و جوها

یک پرس وجودر یک بانک اطلاعاتی برای جستجو، مشاهده واصلاح داده های موجود در جداول به کار می رود.از پرس وجوها می توانید برای اصلاح ساختار جداول ویا دستیابی به داد هایی که نسبت به بانک اطلاعاتی Accessخارجی به شمار می روند نیز استفاده کرد.

واژه دیدگاه مترادف پرس وجو است،آنها کار مشابهی انجام می دهند .در SQLServer،شی مورد استفاده برای اینکار دیدگاه نامیده میشود.وقتی از مکانیزم ذخیره سازی پیش فرض Accessاستفاده می شود ، این شی پرس و جو نامیده می شود.

از یک پرس وجو برای باز گرداندن داده هایی که شرایط خاصی را دارند ،استفاده می شود . این پرس و جوها را می توان در مد نمایش Datasheetمشاهده نمود یا میتوان به عنوان منبع داده های فرم ها وگزارشهایی که در بانک اطلاعاتی ایجاد میشوند به کار برد.علاوه بر فراهم کردن قابلیت جستجو براساس معیار های خاص،پرسو جوها را می توان برای خلاصه سازی و تحلیل داده نیز به کار برد .

برای نمونه میتوان به پرسو جوهای تعریف شده در برنامه فوق اشاره کرد(KarmandaQ,ShenasnameQ,…).

گزارش ها

اگر نتوانیم داده ها را با اشخاص دیگری به اشتراک بگذاریم ،وارد کردن آنها در یک بانک اطلاعاتی چه فایده ایدارد؟گزارشها به شما امکان می دهند که داده های خروجی را با فرمت هایی که به آسانی قابل خواندن هستند ،به چندین مقصد (همچون چاپگر یا پست الکترونیک)ارسال کنید . گزارش ها را میتوانید به یک چاپگر ارسال کنید.یا میتوانید با هر فرمتی صادر کنید.

در فصل آینده به چگونگی ارتباط واتصال بانک اطلاعاتی Accessبه Delphi7وتا حدی به آشنایی با محیط آن خواهیم پرداخت.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Delphi

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

مقدمه

Delphi برای افرادی مناسب است که زبان پاسکال شیءگرا را میشناسند و می دانندکه چگونه یک برنامه دلفی یا Kylixرا ایجاد کنند،اجزاءرا روی فرم بیندازند ،مدیران رویداد را ایجادکنند،واعمال مورد نیاز برای تولید یک برنامه عملیاتی را انجام دهند.

فرض بر این است که دانش پایه بانک اطلاعاتی واسلوب شناسی آنها را دارند. به همین دلیل دیگر به توضیح واژه ها وابزار آن نمی پردازیم.

اتصال به یک بانک اطلاعاتی در دلفی

برای برقراری ارتباط با بانک اطلاعاتی (فرض بر بانک اطلاعاتی Accessاست)با استفاده از ADO،بایستی از شیءADOConnection استفاده کنید.ADOConnection دارای خصوصیاتی است که پراداختن به آن مربوط به مباحث اختصاصی تر دارد،در اینجا ما فقط خصوصیاتی را مطرح می کنیم که برای یک اتصال به بانک لازم است.

ADOConnection دارای خصوصیتی است با نام ConnectionStringکه با انتخاب آن پنجره ای با نام Mainباز خواهد شد،برای اتصال کلید Buildرا انتخاب وپس از مشاهده پنجره جدید در قسمت کار برگ provider،Microsoft jet4.0 OLE DBProviderرا انتخاب وکلید next را میزنیم ودر کار برگ Connectionکلید جستجو را برای انتخاب بانک -Accessکه قبلا آن را طراحی کردیم-می زنیم ،در اینجا برای اطمینان از درستی اتصال کلید testConnectionرا نیز زده ودر مراحل بعد okرا انتخاب می کنیم.در اینجا با trueکردن خصوصیت connectionیک اتصال با بانک اطلاعاتی خواهیم داشت.

در برنامه فوق نیز برای اتصال به بانک ها یeducوDisktempاز دوADOConnection1,2 استفاده شده است.

کنترل عملیات Lonig

LonigPrompt مشخص می کند که آیاVCL/DataCLXدر زمان اجرا به صورت خودکار پنجره UserNameوPasswordرا به کاربر نشان دهد یا خیر؟در صورتی که شما این خصوصیت را Trueکنید پنجره پیش فرض Loginرادر زمان اجرا به کاربر نمایش داده در غیر این صورت پنجره پیش فرض ملغی تلقی خواهد شد.

 

 

مشاهده اطلاعات بانک درجدول

برای نمایش اطلاعات بانک اطلاعاتی بر روی فرم در محیط این برنامه از کار برگADO،شیءADOTableرا انتخاب میکنیم ،پس از آن در قسمت خصوصیتConnection،ADOConnection مورد نظر را برمیگزینیم واز خصوصیت ،TableNameجدول مورد نظر را از میان جداول بانک اطلاعاتی انتخاب می کنیم.با trueکردن خصوصت Activeاز فعال ودرست بودن ارتباط فوق اطمینان حاصل میشود.

در کاربرگ DataControl،شیءDBGridودر کاربرگ DataAccess،DataSourceرا انتخاب میکنیم.از خصوصیت DataSetدرشیءDataSourceگزینه ADOTableمورد نظر را انتخاب واز خصوصیت DataSource،DataSourceمورد نظر را نیز بر میگزینیم.در اینجا در صورتی که تمامی مراحل با دقت و صحت صورت پذیرقته با شد شما می توانید داده ها را در DBGrideمشاهده نمایید که نشانگر یک ارتباط کامل است.

 

گزارشات

برای گرفتن گزارشات از این جداول ،در کار برگQReport،شیءQuikeReportرا انتخاب وبا اتصال آن به ADOTable مناسب می توان گزارشات را مشاهده ویا در صورت لزوم از آنPrintتهیه نمود.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

تجزیه وتحلیل

 

 

فاز اول

 

 

 

 

مقدمه

آموزش وپرورش: آموزش و پروش یکی از نهاد های بنیادی در امر تعلیم و تربیت آینده سازان میهن اسلامی مان است که خود شامل زیرنهاد ها وسازمانها وشاخه های بسیاری است ومستلزم نظم ،ترتیب ،برنامه ریزی ودقت در امر مراحل آموزشی میباشد، متا سفانه این سیستم آموزشی با وجود اینکه خود یکی از مبناهای این امر می باشد آنچان که باید وشاید از سیستم مکانیزه وهدفمندی برخوردار نیست.

هدف از طراحی این برنامه-با وجود معایب - سنجش توانایی ومقدمه ای به سوی بهبود و ترمیم در راستای سیستم آموزشی و پیشرفت در امر تعلیم وتعلم وهمچنین کاستن از مشکلات موجود میباشد.

 

 

 

آموزشگاه ها

مراکز آموزشی خوصوصی ویادولتی هستند که با نظارت مستقیم ویا غیر مستقیم سازمان آموزش و پرورش ناحیه مربوطه در امر آموزش- به صورت تخصصی در یک یا چند شاخه از علوم پایه ویا فنی از -نقش بسزایی برخوردارند.

هر آموزشگاه از یک سری اطلاعات شناسنامه ای مانند :نام آموزشگاه ،کد آموزشگاه ،آدرس ومحل آموزشگاه،نوع ساختمان آموزشگاه(مثلا:اسکلت آهنی ویا خشتی و گلی و...)و اطلاعات اتاق ها وکلاس ها وکارگاه هاو...دارد ویک سری اطلاعات مربوط به کارکنان وخدمه مانند :نام ونام خانوادگی،نام پدرودیگر اطلا عات شناسنامه شخص کارمند،تاریخ استخدام ،نوع مدرک،پست وموقعیت غیره...که این موارد به دقت در فرمهایی طراحی و ذخیره ونگهداری ودر مواقع لزوم مورد استفاده قرار میگیرند.

مدارس

مدارس نیز مانند آموزشگاه ها از یک سری اطلاعات شناسنامه ای ویک سری اطلاعات مربوط به کارکنان در نزد آموزش وپرورش برخوردارند. تفاوت مدارس و آموزشگاه های دولتی و غیر دولتی در این است که کارکنان دولتی از یک سری حقوق و مزایای بر خوردارند که توسط دولت وبا واسط آموزش وپرورش پرداخت میگردد.درصورتی که حقوق و مزایای آموزشگاه ها میتواند از طریق مدیریت و صندق درآمد آموزشگاه به کارکنان پرداخت گردد.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

چارت سازمانی

 

 

 

 

 

 

فاز دوم

 

 

 

 

 

 

 

روند نمای سیستم

در این فازاز تجزیه وتحلیل به دلیل پیچیده وطولانی بودن مراحل استخدام وثبت اطلاعات ،گنجایش ترسیم این روند نما را نداشته وفقط نمای ساده را با صرفنظر از جزییات ترسیم مینمایم .

با مکانیزه شدن سیستم دیگر نیازی به فرم وثبت اطلاعات در فرم ها نمی باشد وفرم ها صرفا برای اشخاص صادر میگردد نه برای سا زمان پس در اینجا لزومی برای رسم روند نمای فرم وجود ندارد.

ERD-

1ERD

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

تشریح برنامه

 

 

 

تشریح برنامه

 

این برنامه یک برنامه طراحی وپیاده سازی تحت دلفی است که در آن مستندات واطلاعات آماری مربوط به آموزشگاه ها ومدارس آموزش و پروش ذخیره و نگهداری می شود .

ذخیره این اطلاعات در بانک اطلاعاتی access صورت گرفته که شامل 18جدول( با نام های K_Es,karmandan,karmandantemp,kinda,kinds,madrak,mahal,malekiat,nobat,Otaghha,Paste Errors,sakhtemani,sex,Shenasnameh,tahol,TClass, (vazeiو3درخواست (با نام های:karmandanQ,sakhtemanQ,shenasnameQ)می باشد.همان طور که گفته شد برنامه به وسیله نرم افزار قوی دلفی 7طراحی شده که این برنامه دارای هشت فرم (با نام های:main,Et_class,Et_kol,Karmandan,Report_Karmandan,Form6وForm8)می باشد.

در فرم main,یک main menu(با captionهای :اطلاعات ,گزارشات ,ابزار,درباره و خروج)ودو adoconnection-که رابط بین بانک اطلاعاتی وبرنامه است- ویک emagelist(برای عکس زمینه)وهمچنین یک timer(برای نمایش تاریخ و زمان بر روی taskbar)مورد استفاده قرار گرفته است. از طریق mainmenuمی توان به دیگر فرم ها دسترسی پیدا کرد. که نحوه عمل کرد واستفاده آنها به همراه ابزار به کار رفته در هر فرم را با شکل توضیح خواهم داد(شکل2).

Figure 2فرم اصلی

 

 

 

در بالای این فرم (فرم اصلی)منوهایی قرار دارد که بوسیله آن میتوان به دیگر فرم ها واطلاعات دسترسی پیداکرد. که در اینجا به ترتیب به آنها خواهیم پرداخت وبه توضیح قسمت های مختلف می پردازیم.

در پایین این فرم بر روی statuse bar قرار دارد که در آن شما می توانید ساعت و تاریخ وسایر اطلاعات را مشاهده نمایید.

از دیگر خواص این فرم میتوان به این مورد اشاره کرد که تمامی فرم های باز شده از طریق این فرم فقط و فقط از داخل همین فرم قابل دسترسی هستند ودر صورت بسته شدن فرم اصلی تمامی فرم ها بسته خواهند شدودر صورتی که فرم های مذکورMinimizeگردنددر فرم اصلی قرار میگیرند.

 

فرم اطلاعات کلی

این فرم پس از انتخاب آن از منوی اطلاعات نمایان میگردد،که دارای سه sheetیا کار برگ (حاوی اطلا عات شناسنامه ای ساختمان،اطلاعات عمومی وجدول توضیع کلاس ها ) می باشد.در قسمت بالا وسمت راست آن یک لیست که شامل نام آموزشگاه ها ست قرار دارد.با انتخاب نام آموزشگاه اطلاعات مربوط به آن آموزشگاه جهت مشاهده یا تغییر نمایش داده می شود.

 

Figure 3-1اطلاعات کلی

 

• اطلاعات عمومی وساختمانی آموزشگاه:در این کار برگ سال احداث ،سال تاسیس،نوع ساختمان،مساحت کل زمین،مساحت طبقه اول،تعداد طبقات،مساحت زیر بنا ،تعداد کل اتاق ها وسالن هاونوع مالکیت ساختمان اعم از دولتی وغیر دولتی از جمل اطلاعاتی هستند که ذخیره ونگهداری میگردند.ویرایش،ذخیره ،حذف از عملیات هایی هستند که در این کاربرگ می توان به آن اشاره کرد.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

3-2اطلاعات شناسنامه ای

 

 

• اطلاعات شناسنامه ای آموزشگاه:در این کاربرگ نام آموزشگاه،کد آموزشگاه،وضعیت ،نوبت(صبح یا بعد از ظهر)،محل استقرار(شهری ویا روستایی)،نوع آموزشگاه (نمونه مردمی ،غیر انتفاعی ویا غیره...)،جنسیت(پسرانه ویادخترانه)،کد پستی،تلفن وآدرس درGrideپس ازوارد کردن نمایش داده خواهد شد.از جمله عملیات تعریف شده برای آن می توان به اعمال حذف و اضافه،ویرایش وذخیره اشاره کرد.

 

 

 

 

 

 

 

 

3-3جدول توضیع اتاق ها وسالن ها

 

 

• جدول توضیع اتاقها وسالن ها:این کار برگ بااطلاعاتی شامل:اتاقهایی که به کلاس درس اختصاص داده شده است،به کاربر امکان ویرایش ومشاهده اطلاعات فوق را میدهد.در انتها پس از ویرایش با کلیک کردن بر روی برچسب جمعشما می توانید مجموع مساحت وتعداد اتاق هارا مشاهده نمایید.در پایین کاربرگ شما با اولویت، مجاز به انتخاب یکی از عملیات های حذف،اضافه،ویرایش وذخیره می باشید.

لازم به ذکر است در این فرم به طور همزمان شما میتوانید همه اطلاعات را از جدول ویا از تمامی کار برگها پاک نمایید.

 

4 اطلاعات کارمندان

 

 

فرم اطلاعات کارمندان

این فرم همان گونه که در شکل 4مشاهده می نمایید از منوی اطلاعات قابل دسترسی است. در ابتدای فرم شما می توانید با وارد کرد یا انتخاب نام آموشگاه از لیست،به لیست کارمندان هرآموزشگاه دسترسی داشته باشید .

در قسمت دوم شما با دادن کد پرسنلی می توانید کارمند مورد نظر را جستجو کنید ویا با زدن کلید های جهت دار در هر آموزشگاه به دنبال کارمند مذکور به ترتیب از بتدا یا انتها بگردید.

اطلاعات موجود برای هر کارمند در این فرم به قرارذیل میباشد:کدپرسنلی،نام ونام خانوادگی،شماره شناسنامه،نام پدر ، تاریخ تولد،سال استخدام،محل صدور شناسنامه،بالاترین مدرک تحصیلی،سمت،تعداد اولاد، گروه،ساعات تدریس موظفی و غیر موظفی،رشته تحصیلی،رشته اصلی تدریس ،نوع استخدام(رسمی ویا حق التدریس) نشانی محل سکونت وتلفن منزل.

در قسمت سوم این فرم شما کلید هایی را مشاهد میکنید که هر کدام برای عملیاتی مجزا از قبیل:جابه جا شدن در میان فیلد ها ،حذف،اضافه،ویرایش،ذخیره وعملیات لغو را انجام میدهند.

5اطلاعات کلاس ها ودانش آموزان

 

 

 

اطلاعات کلاسها ودانش آموزان

در این فرم شما می توانید با وارد کردن کد یا انتخاب آموزشگاه از لیست آموزشگاه ها اطلاعات مربوط به کلاسها و دانش آموزان را مشاهده ودر صورت لزوم در آنها تغییر ایجاد نمایید ویا اطلاعات جدید وارد نمایید ودر انتها با فشردن کلید (ذخیره)آن را ذخیره نمایید.

از دیگر امکانات این فرم می توان به این خاصیت اشاره کرد که ،در صورتی که شما هر یک از خانه های فوق را بدون قرار دادن عددی درآن عملیات جمع-که از طریق فشردن کلید جمع حاصل میشود-راانجام دهید به شما این اجازه را نخواهد داد وبا تغییر رنگ آن خانه یا خانه ها از شما می خواهد که خانه های مذکور را کامل نمایید.

6گزارشات

 

 

فرم گزارشات کارمندان

این فرم نیز همان گونه که در شکل مشاهده می کنید از منوی گزارشات قابل دسترسی است.در فرم مذکور شما میتوانید با وارد کردن نام آموزشگاه از لیست که در بالای فرم قرار دارد آموزشگاه مورد نظر را انتخاب وبا زدن کلید نمایش اطلاعات مربوط به کارمندان آن آموزشگاه را در همان فرم مشاهده نمایید.

همچنین در این فرم شما می توانید با انتخاب کلید گزارش ،گزارشات کارمندان را در فرم مجزا مشاهده ودر صورت لزوم با استفاده از امکانات موجود در این صفحه عملیات مورد نظر را –ازجمله پرینت – انجام دهید.

7فرم ایجاد فایل انتقال

 

 

فرم ایجاد فایل انتقال

این فرم از منوی ابزار قابل دسترسی است .در بالای این فرم شما میتوانید نام آموزشگاه را انتخاب کنید.با انتخاب مسیر مناسب از قسمت Browse شما می توانید با فشردن کلید ایجاد فایل یک Backupاز اطلاعات آموزشگاه مورد نظر در مسیر دلخواه ایجاد نمایید.