مرکز دانلود خلاصه کتاب و جزوات دانشگاهی

فهرست مطالب

عنوان صفحه

چکیده 1

پیشگفتار 2

فصل اول: کلیات تحقیق 3

1-1-مقدمه 4

2-1-بیان مسئله 4

3-1-اهمیت تحقیق 5

4-1-اهداف تحقیق 5

5-1-پیشینه تحقیق 5

6-1-سوالات تحقیق 6

7-1-سازماندهی تحقیق 6

8-1-روش کار 6

9-1-ابزار گردآوری تحقیق 7

فصل دوم 8

1-2-زبان حال عقل 9

2-2-تعریف عقل 9

3-2- مفهوم عقل 11

4-2-عقل از دیدگاه فلاسفه 13

5-2- عقل از دیدگاه دین 14

6-2-عقل از دیدگاه صوفیه 15

فصل سوم 19

1-3-عشق چیست؟ 20

2-3-واژه ی لغوی عشق 21

3-3-واژه ی عشق در منابع اسلامی 22

4-3-انواع عشق انسانی 25

5-3-آثار عمومی عشق 25

6-3-عشق از دیدگاه فلاسفه 27

1-6-3-عشق در نظر سقراط و افلاطون 28

2-6-3-عشق از دیدگاه ابن سینا 29

3-6-3-عشق از دیدگاه سهروردی 30

4-6-3-عشق از دیدگاه شیخ بهایی 30

7-3-عشق از دیدگاه دین 30

1-7-3-نظر قرآن و سنت در باب عشق 31

2-7-3-محبت الهی در قرآن کریم 32

8-3-عشق از دیدگاه عرفان 33

1-8-3-انواع عشق از دید عرفا 34

فصل چهارم 36

1-4-نگاهی گذرا بر اموال و آثار نورالدین عبد الرحمن جامی 37

2-4-تقابل عقل و عشق از نظر جامی 44

1-2-4-زهد و عشق 95

فصل پنجم 110

1-5-شمه ای دربارة جامی 111

2-5-تقابل عقل و عشق در کیمیای سعادت غزالی جلد اول و دوم 116

فصل ششم 133

1-6-شمه ای درباره سعدی 134

2-6-تقابل عقل و عشق در رساله ی عقل و عشق سعدی 142

فصل هفتم 152

مقایسه ی عقل و عشق 153

نتیجه گیری 155

منابع و مآخذ 156

 

 

چکیده

موضوع تحقیق حاضر تقابل عقل و عشق در دیوان جامی، کیمیای سعادت محمد غزالی و رساله ی عقل و عشق سعدی است. در نگارش این پایان نامه تلاش گردیده ابتدا عقل و عشق از منابع مختلف و موثق تعریف شود. سپس علاوه از دیدگاههای فلسفه روانشناسی از دیدگاه عرفان و منابع اسلامی هم مورد بررسی قرار گیرد سپس تقابل عقل و عشق در اشعار جامی و کیمیای سعادت جناب غزالی و رساله ی عقل و عشق سعدی سنجیده شود و در میان این سه اثر ارزشمند از آثار دیگر شاعران به عنوان تأثیر مطلب یا ابیات شاهد استفاده شده است. تحقیق در شش فصل سامان بندی شده که به ترتیب ذیل می باشد.

فصل اول: کلیات پژوهش.

فصل دوم: تعریف عقل و بررسی از دیدگاههای مختلف.

فصل سوم: تعریف عشق و بررسی از دیدگاههای مختلف.

فصل چهارم: شمه ای از زندگی جامی و تقابل عقل و عشق در دیوان.

فصل پنجم: شمه ای از زندگی محمد غزالی و تقابل عقل و عشق در کیمیای سعادت جلد اول و دوم.

فصل ششم: شمه ای از زندگی سعدی و تقابل عقل و عشق در رساله ی عقل و عشق.

فصل هفتم:مقایسه ی عقل وعشق ونتیجه گیری

 

 

 

 

 

 

پیشگفتار

دنیای علم ادبیات گسترده و متنوع از این است که یک فرد بتواند در همه جوانب و نواحی آن وارد شود و توسن اندیشه را به جولان آورد. برای یک فرد حداکثری که میسر است اين است یک یا چند ناحیه معین و محدود را برای مطالعه و بررسی انتخاب کند و به همان قناعت ورزد. مهم ترین عاملی که باعث گردید این پایان نامه توسط اینجانب جهت نوشتن و ارائه آن به دانشگاه برای دفاع کارشناسی ارشد انتخاب شود، علاقه خود بنده به دیوان جامی و کیمیای سعادت محمد غزالی و رساله ی عقل و عشق سعدی بود، تا ارمغانی بس ناتمام و ناچیز از معارضه و تقابل عقل و عشق و سیر صعودی و نزولی عشق و عقل در آثار ذکر شده تقدیم نموده¬ام، تا چه قبول افتد و چه در نظر آید.

تحقیق حاضر در زمستان 1389 شروع شد و در تهیه و نگارش آن از کتابخانه های دانشگاه آزاد واحد شبستر ، کتابخانه مرکزی تبریز، کتابخانه عمومی شبستر و کتابخانه عمومی تسوج بهره مند گردیدم.

در ضمن منابع اصلی مورد استفاده در تحقیق حاضر را بیشتر از کتابخانه واحد شبستر و نیز کتابخانه مرکزی تبریز تهیه نمودم. شکل اساسی اینجانب در تدوین این پایان نامه این بود که بیشتر به نکات مربوط به تقابل عقل و عشق و یا تعریف جداگانه بپرداخته¬ام.

لازم می دانم از کسانی که مرا درنگارش این پژوهش یاری دادند سپاسگزاری کنم.

از خانم جهانگیری که مسئول کتابخانه علوم انسانی و هنر دانشگاه آزاد واحد شبستر می باشند قدردانی نمایم که با صبر و حوصله مرا در مورد انتخاب منابع کمک و راهنمایی نموده اند.

 

فصل اول

كليّات تحقيق

 1-1-مقدمه

آدمی به حکم موجودیت و بنا به ضرورت زندگی ناگزیر از تبیین پدیده های جهان هستی است. پایدارترین تگیه گاه بشر برای پیمودن این راه بی انتها یعنی دست یافتن به حقیقت چیست؟ عقل یا عشق کدام می توانند بشر را به شناخت پهنه ی بیکران هستی و آفرینش و موجد و مبدع آن و آن حقیقت کلی برسانند؟ کدامیک از این دو برای رسیدن به وصال بهترین مرکب است؟ از دیرباز درروح انسان دو ناحیه متمایز فرض شده است. ناحیه عقل و ناحیه احساس ، در ناحیه عقل علوم و معارف بشری نشو و نما کرده است، و در ناحیه عاطفی معتقدات سیاسی و احساسی و شخصی ؛ به نظر می آید این منطقه دوم اصیل تر و قدیم تر است. زیرا پیش از ظهور ادارک و احراز قدرت تدریجی و اکتسابی بوسیله عقل، احساس وجود داشته است. و به گفته فروید ، اولین برخورد بشر با مسائل حیات بوسیله احساس انجام می گیرد و دین نیز که رابطه ی درونی بین انسان و خداست، از احساس سرچشمه گرفته است.این روح مرموز آدمی که آمیزه ای از عقل و احساس و تخیل و مادیت و معنویت است. این قوه ای که عظمت کائنات و راز پیچیدة عالم هستی او را گیج و مبهوت کرده بواسطه ی پرسش کمال جوی خود نمی تواند، در حدود تنگ سیستم های فلسفی مستقر شود؛ پس مصدر افکار عرفانی بلند می گردد. و غوغای ناهنجار و نامعقول عالم معقولات را فراموش می کند. و تمام تصورات قلقلک انگیز را می سوزاند با پَرِ عشق به سوی حقیقت مطلق پرواز می کند. و در گرمی این پرواز به طرف مطلق و مجرد ، تعصب هاي مفلوک می سوزد. و سیمای انسان کامل عیان می گردد. استاد قمشه ای می گوید:

عقل ار چه جهان بدان بود ستوار پیر است و بسان عشق برنا نیست

(بر گرفته از باغ سبز عشق شاملو ، 1380: 16-15)

بنابراین، برای روشن شدن موضوع ابتدا ضمن تعریف عقل و عشق از منابع مختلف به طور اجمالی از سیر عقل در فلسفه ، عرفان و دین و سپس عشق از سه نظرگاه فلسفه ، دین و عرفان مورد بررسی قرار گرفته است پس از آن راجع به وجوه امتیاز عشق بر عقل از دیدگاه مختلف بحث می شود.

2-1- بیان مسئله

با توجه به گستردگی مبحث عقل و عشق و علاقه مندی نویسندگان و بزرگان علم و ادب و ناشناخته و مرموز بودن آن ، و اینکه در همه جای دنیا نویسندگان و شعرای بزرگ به بحث و بررسی در باب این موضوع مي پردازند و توجه و عنایتی خاص از خود نشان می دهند. مسئله اصلی که موجب پایه ریزی این رساله شده است آغاز می کنیم چرا که می خواهیم برای شناخت بهتر عشق و عقل و تقابل آن دو در سه اثر ارزشمند را با عناوین دیوان جامی، کیمیای سعادت غزالی و رساله عقل و عشق سعدی مورد نقد و بررسی قرار دهیم تا بتوانیم به سیر صعودی و نزولی عقل و عشق در آثار آنها واقف گردیم، در نهایت مهمترین مسئله ما در این رساله بررسی تقابل عقل و عشق در دیوان جامی، کیمیای سعادت غزالی و رساله عقل و عشق سعدی است.

3-1-اهمیت تحقیق

اهمیت این تحقیق در جنبه های کاربردی آن است که می تواند در دانشگاهها برای دانشجویان و در سازمان آموزش و پرورش برای دانش آموزان و مراکز فرهنگی مورد استفاده مخاطبین قرار گیرد و پژوهش مزبور در صدد است با بهره گیری بجا از منابع موجود و قابل دسترس و با توسل جستن به نظریه ها تحلیل خوبی از تقابل عقل و عشق ارائه دهد. این تحقیق قصد دارد که به دور از پیش داوری های مثبت یا منفی به موضوع بپردازد و لایه های پنهانی آن را مورد بررسی قرار دهد.

 

4-1- اهداف تحقیق

يكي از هدفهاي تحقيق بيان مسئله به صورت معرفي دقيق موضوع است كه به تشريح ابعاد از ديدگاههاي مختلف پرداخته است و سپس آثار مربوط به موضوع را مورد بررسي قرار داده و براي درك مطلب در بين اين آثار از آثار ديگر شاعران و نويسندگان نيز استفاده نموده است .

 

5-1- پیشینه تحقیق

در مورد پیشینه تحقیق می توان گفت شاید به صورت کلان تحقیقات و مطالعاتی در آثار دیگر شاعران و عارفان انجام شده باشد اما در این مورد تا جایی که بنده اطلاع دارم پایان نامه ای تدوین نشده است.

به عنوان مثال رساله عرفانی در عشق احمد غزالی و سیف الدین باخزری تاليف ايرج افشار، رساله عقل و عشق شیخ نجم الدین رازی، دفتر عقل و آیت عشق غلامحسین ابراهیمی دینانی ، نگاهی به عشق مرتضی هاشمی، عشق نزد مولانا روان فرهادی و ... که همه این آثار پژوهشی در زمینه عقل و عشق می باشند ولی در این آثار اشاره ای به تقابل عقل و عشق دیوان جامی – کیمیای سعادت محمد غزالی و رساله عقل و عشق سعدی نشده است.

 

6-1- سوالات تحقیق

سوال اصلی: آیا تقابل عقل و عشق در اشعار جامی – کیمیای سعادت محمد غزالی و رساله عقل و عشق سعدی همسان است؟

سوال فرعی: درجه و مراتب عقل و عشق در دیوان جامی، کیمیای سعادت غزالی و رساله عقل و عشق چگونه است؟

 

7-1- سازماندهی تحقیق

تحقیق حاضر در شش فصل سازماندهی شده است:

فصل اول: با نام کلیات تحقیق که چهار چوب کلی تحقیق را مشخص می سازد و در واقع اسکلت بندی تحقیق است. این فصل شامل: مقدمه، بیان مسئله، اهمیت تحقیق، اهداف تحقیق، پیشینه تحقیق، سوالات تحقیق، سازماندهی تحقیق، روش کار و تحقیق، ابزار گرد آوری اطلاعات می باشد.

فصل دوم: تعریف عقل و بررسی آن از دیدگاههای مختلف است.

در فصل سوم: تعریف عشق و بررسی آن از دیدگاه های مختلف به عمل آمده است.

فصل چهارم: شمه ای درباره جامی و تقابل عقل و عشق در دیوان جامی مورد بررسی واقع شده،

فصل پنجم: نگاهی گذرا بر احوال و آثار محمد غزالی و تقابل عقل و عشق در کیمیای سعادت جلد اول و جلد دوم به عمل آمده است.

فصل ششم : شمه ای درباره سعدی و تقابل عقل و عشق در رساله عقل و عشق سعدی مد نظر قرار گرفته است و سپس مقایسه ، نتیجه گیری و منابع و مآخذ را آورده ایم.

 

8-1- روش کار و تحقیق

روش کار در این پایان نامه کتابخانه ای و فیش برداری است که بعد از مطالعات کلی صورت گرفته است. در متن اصلی هر کدام از موضوعات کلی « عقل و عشق » بعد از تعریف از لغت نامه ، به دسته مضمون های کوچکتر تقسیم می شوند. سپس برداشتی مختصر از ابیات زیر مجموعه مطرح می گردد. و برای هر مضمون کاربردی ، نمونه ابیات و یا به صورت نثر از این سه اثر (دیوان جامی، کیمیای سعادت محمد غزالی، رساله عقل و عشق سعدی ) و یا گاه از اشعار دیگر شعرا ذکر می شود. همراه با جملاتی جهت تبیین هدف سراینده می باشد.

9-1- ابزار گردآوری اطلاعات

(¬کتابخانه ای¬) مطالعه و فیش برداری، گردآوری اطلاعات و سازماندهی آنها.