مرکز دانلود خلاصه کتاب و جزوات دانشگاهی

فهرست مطالب

عنوان صفحه

 

فصل اول : کلیات پژوهش

الف- بیان مساله 2

ب-ضرورت و اهمیت مساله 5

ج-اهداف پژوهش 6

د- فرضیه های پژوهش 6

ه-تعاریف مفهومی و عملیاتی متغیرهای پژوهش 6

 

فصل دوم : پیشینه پژوهش

مقدمه 9

الف- شخصیت 11

1-تعریف شخصیت 11 2- ویژگی های شخصیت 13

3-رویکردهای شخصیت 14

1-3-نظریه آلپورت در مورد صفات شخصیت 19

2-3-نظریه کتل 20

3-3-نظریه آیزنگ 20

4-مدل پنج عاملی 22

5-ابعاد شخصیت در مدل پنچ عامل 25

1-5-عصبیت،روان،رنجور خویی یا شاخص بی ثباتی هیجانی(N) 25

2-5-برونگرایی (E) 26

3-5-باز بودن یا انعطاف پذیری (O) 27

4-5-توافق یا دلپذیر بودن (A) 28

5-5-با وجدان بودن (C) 29

ب- سوء استفاده عاطفی 30

1- رشد عواطف و عوامل موثر بر آن 30

1-1- اهمیت رشد عاطفی 30

2-1- نقش خانواده در اجتماعی شدن کودکان از لحاظ عاطفی 31

3-1- غفلت عاطفی 34

4-1- عواطف درون گروهی 35

2-چارچوب نظری 37

3- تعریف سوء استفاده و خشونت علیه زنان 38

3-1- تعریف سوء استفاده عاطفی 38

4-انواع سوء استفاده عاطفی 40

1-4- پرخاشگری 41

2-4- انکار 41

3-4- ناچیز شماری 42

5-درک روابط سوء استفاده گرانه 42

6-ویژگی های شخصیتی واجتماعی مردان سوء استفاده کننده 43

7-ویژگی های شخصیتی و اجتماعی زنان سوء استفاده شونده 45

8-طبقه بندی سوء استفاده کنندگان و مجرمان از نظر واحد علوم رفتاری (FBI) 47

1-8- انتقام جوی از سر خشم 47

2-8- آسوده خاطر ناشی از قدرت 48

3-8- استعمارگر یا بهره کش 48

4-8- دگرآزار 48

9-علل سوء استفاده عاطفی یا خشونت روانی 48

1-9- علل سوء استفاده یا همسر آزاری عاطفی 51

2-9- عوامل فرهنگی و اجتماعی سوء استفاده عاطفی از زنان 52

10-دلایل تحمل سوء رفتار عاطفی در زنان متاهل 53

11-آثار و پیامدهای سوء استفاده عاطفی از زنان 54

12-شیوع و فراوانی سوء استفاده از زنان 57

13-سوء استفاده از خود 61

14-سوء استفاده کلامی 62

15-شخصیت و خشونت 62

16-محدودیت های مطالعه سوء استفاده و خشونت علیه زنان 63

17-جنبش های زنان 65

1-17-جنبش خانه های امن 65

18-اقدامات پلیس و قانون در زمینه توقف خشونت علیه زنان 67

19-پیشینه تجربی 67

1-19-پژوهش های انجام شده در ایران 67

2-19-پژوهش های انجام شده در خارج 70

ج-جمع بندی 72

 

فصل سوم: روش پژوهش

 

الف. روش پژوهش 75

ب. نوع پژوهش 75

ج. جامعه پژوهش 75

د. نمونه و روش نمونه گیری 75

ز. فرآیند نمونه گیری 76

و. ابزار اندازه گیری 76

ه. روش اجرا 78

ی. روش های آماری 79

 

فصل چهارم: روش شناسی پژوهش

مقدمه 81

الف- یافته های توصیفی 81

ب- آزمون فرضیه ها 83

فرضیه ی اصلی 83

فرضیه های فرعی 86

 

 

فصل پنجم: بحث و نتیجه گیری

مقدمه 90

الف: خلاصه ی نتایج 90

ب. بحث 90

ج. نتیجه گیری 95

د- محدودیت های پژوهش 96

و- پیشنهادهای پژوهش 97

 

منابع 98

الف : منابع فارسی 98

ب: منابع نا مشخص 101

ج : منابع انگلیسی 101

د: سايت 104

 

الف. بیان مسئله

سوء رفتار و خشونت در منزل شامل رفتارهای مختلف فیزیکی، جنسی و عاطفی است که برای برقراری تسلط و کنترل در رفتارهای قربانی انجام می گیرد. به عبارت دیگر، سوء رفتار بر خلاف میل فرد قربانی انجام می شود و نوعی سوء‌استفاده از قدرت است که معمولا بر روی افرادی که ضعیف و بی دفاع هستند انجام می گیرد. سوء رفتار می تواند در هر نژاد، گروه سنی، سطح اقتصادی، تحصیلی یا ملیتی رخ دهد. در تعریفی دیگر سوء رفتار هر گونه رفتار عمدی علیه زن است که انواع گوناگون جسمی، عاطفی و جنسی را شامل می شود. سوء رفتار جسمی مانند کتک زدن،که شناخت آن به دلایل علایم جسمی آشکار،آسان است. سوء رفتار عاطفی یا روانی، مانند توهین کردن یا بی اعتنایی که علایم آشکاری ندارد؛ این نوع سوء رفتار ممکن است در دراز مدت بیشتر از نوع جسمانی آسیب زننده باشد ولی اثبات آن،مشکل است. البته بیشتر سوء رفتارهای جسمانی با سوء رفتار عاطفی نیز همراه است. سوء رفتار جنسی، که فرد عامل، قربانی را مورد تجاوز جنسی قرار می‌دهد؛ این عمل می تواند پیامدهای فاجعه آمیزی برای قربانی داشته باشد.

سوء رفتار عاطفی می تواند توسط هر فرد، اعم از کودک و نوجوان یا بزرگسال صورت بگیرد، یعنی همه افراد قابلیت سوء رفتار را در شدت و وسعت مختلف دارند، از این رو هر چه زودتر سوء رفتار تشخیص داده شده و جلوگیری شود، احتمال تکرار آن در آینده نیز کمتر خواهد شد. سوء رفتار بر پایه پنهان کاری انجام می گیرد و ادامه می یابد. بنابراین شکستن سکوت و قطع پنهان کاری گام اساسی در پیشگیری از ادامه سوء رفتار است.

در مورد علل سوء‌استفاده عاطفی مسئله چندان ساده نیست زیرا همان خصوصیات و عوامل خطری که مردان سوء‌استفاده کننده دارند، در بسیاری از مردان دیگر که سوء رفتار خود را بروز نمی‌دهند نیز دیده می شود. از جمله علل سوء رفتار عاطفی، سوء رفتار در خانواده مرد یا زن (مرد و غالبا زن قربانی ،شاهد سوء رفتار عاطفی در خانواده به هنگام کودکی بودند)، احساس بی‌کفایتی مرد، دیدگاه سنتی درمورد جایگاه زن و مرد، اعتیاد و بیکاری است. در واقع از عواملی که سلامت زنان را در سنین فعال زندگیشان به مخاطره می اندازد، سوء رفتار عاطفی و تعدی نسبت به آنان است که دستیابی به دیگر اهداف برنامه های توسعه ی بهداشت را تحت تأثیر قرار می‌دهد.

سوء رفتار نسبت به همسر (همسر آزاری) یکی از معضلات بزرگ بهداشتی بسیاری از کشورها تلقی می شود که پیامدهای منفی جسمانی و روانی زیادی را برای قربانیان به بار می آورد (قهاری و همکاران، 1385).

در واقع شیوع قابل توجه سوء رفتار عاطفی و خشونت خانگی در سراسر جهان و ممالک مختلف (اوجین رین[1]، 1995؛ مک وایتر[2]، 1999) محققان را به بررسی پیامدهای زیانبار آن وا داشته است. اما توجه به این نکته اهمیت دارد که چرا گروهی از زنان، بیشتر از بقیه امکان سوء رفتار را فراهم می کنند یا از چه خصوصیاتی برخوردارند که این نوع رفتارها را می پذیرند. به عبارت دیگر عاملی که با سوء رفتار ارتباط می یابد شخصیت است. بدان معنی که شخصیت زمینه ساز سوء رفتار تلقی می شود. دسته ای از زنان هستند که به دلیل ویژگی های شخصیتی چون اعتماد به نفس پایین، خجالتی بودن و عاطفه متزلزل مستعد قربانی شدن شناخته می شوند.

شخصیت الگوی نسبتا ثابت افکار، هیجان و رفتار یک فرد است؛ شامل ویژگی های نسبتا پایداری است که صفت نامیده می شود (هوفمان[3]، ورنوی و ورنوی[4]، ؟).

عوامل تعیین کننده ی شخصیت به دو گروه تعیین کننده های ارثی و محیطی تقسیم می شود. طبیعت به سهم ژن ها در شخصیت انسان و تربیت به نقش محیط دلالت دارد. نظریه های اخیر معتقدند که اهمیت این عوامل در ویژگی های شخصیتی افراد متفاوت، فرق می کند (پروین[5] و جان[6]، 2001).

در سال (1968)، والتر میشل[7] به جای تاکید بر ویژگی های عام شخصیت که مستقل از عوامل بیرونی عمل می کنند، بر این باور بود که تغییر در شرایط، رفتار فرد را تعدیل و اصلاح می کند. این تغییرات، رفتارهای بالنسبه خاص در هر موقعیت را ایجاب می کند. نظریه پردازان توافق دارند که رفتار تنها تحت تاثیر عواملی است که در حال حاضر فعالند. در این صورت تنها زمان حال است که در درک رفتار اهمیت دارد. ولی زمان حال نیز می تواند تحت تاثیر تجارب دور یا نزدیک گذشته نیز قرار گیرد. افراد در میزان توجه به آینده و گذشته با هم متفاوتند (پروین و جان، 2001).

روان شناسی شخصیت به آن چه معمولا برای انسان مطرح است، یعنی ماهیت انسان و نیز به تفاوت‌های فردی علاقه مند است. اگر چه این روان شناسان شباهت های موجود بین افراد را قبول دارند، توجه آن ها بیشتر به تفاوت های افراد از یکدیگر معطوف است. چرا عده ای موفق و بعضی ناموفق اند؟ چرا برداشت های افراد از امور متفاوت است؟ چرا تنها عده ای از فشار روانی رنج می‌برند و بقیه در این مورد مشکلی ندارند (پروین و جان، 2001).

از دید دیگر چرا بعضی از افراد اجازه سوء رفتار عاطفی را به عامل آن می دهند و بعضی خیر؟ بنابراین می توان گفت که سوء رفتار عاطفی هم به عنوان یکی از تعیین کننده های بیرونی شخصیت، لایه های پنهان آن را متأثر می سازد. پیش بینی می شود که بین سوء رفتار عاطفی در زنان (متأهل و مجرد) و شخصیت آن ها رابطه وجود دارد . سوء رفتار عاطفی بالاترین آمار و بیشترین آسیب ها را در بین انواع بدرفتاری های علیه زنان دارد و جنبه های مختلف شخصیت فرد را متأثر می سازد. مسئله ی مذکور که بررسی رابطه ی ابعاد شخصیتی و سوء‌استفاده عاطفی را شامل می شود، جستجوی پژوهشی حاضر تلقی می شود که تلاش می شود به آن پرداخته شود.

 

ب. ضرورت و اهمیت مسئله

شناخت نقاط عطف زندگی و ساختار روانی افراد، نیازها، عوامل تأثیر گذار، موانع باز دارنده و آگاهی از شاخص های آماری رشد و کمال و به طور کلی، وجوه و جنبه های شخصیت که بیشتر از عوامل بیرونی متأثر می شوند ضرورتی مورد تأکید و تأیید است؛موضوعی که هم انسان ها در شکل دهی شخصیت خود سخت نیازمند آن هستند و هم اولیا و مربیان تربیتی و آموزشی و نیز مراکز مربوطه، شناخت آن را جستجو می کنند. سوء رفتار عاطفی نوعی آسیب اجتماعی است و تأثیر مخرب بسیار زیادی بر شخصیت افراد دارد که عدم مقابله و پیشگیری از آن پیامدها و عواقب ناگواری برای فرد و اجتماع به دنبال دارد.

ما مخلوق ذهن، جسم و روح هستیم. عوامل جسمی، روانی، اجتماعی و محیطی به گونه ای پیچیده و حیاتی به هم مربوطند و بر سلامت انسان ها تأثیر گذارند. پیشگیری می تواند سبب افزایش کیفیت زندگی و طول عمر ما باشد(هالز[8]، ؟). بنابراین شناخت سوء رفتار عاطفی، علل و عوامل تاثیر گذار برآن سبب ارتقای سلامت روانی ما می شود. از یک سو زنان نقش به سزایی در جامعه ایفا می کنند و جزو سرمایه های ملی هر جامعه هستند که در صورت آسیب دیدن شخصیتشان در اثر سوء‌استفاده عاطفی، خسارت جبران ناپذیری بر پیکره آن ها و جامعه وارد می‌شود؛ از سوی دیگر همان طور که انسان ها نیازهای اساسی چون آب، غذا و اکسیژن را رفع می‌کنند باید نیازهای عاطفی شان نیز تأمین گردد. در صورت تهدید نیازهای روانی، افراد به خود شکوفایی نمی رسند و شخصیت آن ها رشد و شکل گیری صحیحی نخواهد داشت. لذا شناخت ارتباط عوامل شخصیتی و سوء رفتار عاطفی می تواند به این شناخت کمک نماید. افزون بر موارد مذکور، شیوع سوء رفتار عاطفی نسبت به زنان، بررسی همه جانبه این مسئله را می طلبد و ضروری است با پیشرفتی که جامعه داشته، با یک برنامه ریزی صحیح در جهت شناخت و کمک به رفع این معضل گام برداشت.

ج. اهداف پژوهش

هدف اصلی پژوهش حاضر بررسی رابطه سوء رفتار عاطفی و عوامل شخصیتی در بین دانشجویان مونث(متأهل و مجرد) است. این پژوهش سعی دارد تا از جنبه های روان شناختی و نه صرفا جامعه شناختی، به این مسئله بنگرد.

پژوهش حاضر بر آن است تا تعیین کند که چه گروهی از زنان و با چه ویژگی هایی بیشتر اجازه ی سوء رفتار عاطفی را به عامل آن می دهند. آیا برون گراها و منعطف ها و افراد پذیرا بیشتر مورد سوء رفتار عاطفی قرار می گیرند یا افراد روان نژندخو؟ یا این که سوء رفتار با ابعاد دیگر شخصیت ارتباط دارد؟ اگر چه هدف کلی، شناخت بیشتر درباره سوء رفتار عاطفی و ارتباط آن با عوامل شخصیت است، اما می توان به فراهم شدن زمینه های آموزشی و کاربرد نتایج نیز توجه داشت.

 

د. فرضیه های پژوهش

الف) فرضیه اصلی:

سوء رفتار عاطفی با عوامل پنجگانه شخصیت در دانشجویان زن ارتباط دارد.

ب) فرضیه های فرعی:

1. دانشجویان زن مجرد و متأهل از نظر سوء‌استفاده عاطفی تفاوت دارند.
2. دانشجویان زن متأهل و مجرد از نظر ابعاد شخصیتی تفاوت دارند.

 

ه. تعاریف مفهومی و عملیاتی متغیرهای پژوهش

1. تعریف مفهومی متغیرها

سوء رفتار عاطفی : سوء رفتار عاطفی به هرگونه پاسخ عاطفی نامناسب به احساسات و عواطف دیگران اطلاق می گردد (اُهاگان[9]، 2006). منظور رفتاری است که به منظور کنترل قربانی و بر خلاف میل او انجام می شود و می تواند اثرات مخربی بر قربانی به جا بگذارد. سوء رفتار عاطفی دو بعد دارد یکی شخصی که سوء‌استفاده می کند (بعد فاعلی) و دیگری شخصی که مورد سوء‌استفاده قرار می گیرد (بعد مفعولی). در این پژوهش بیشتر بعد دوم مد نظر است.

شخصیت: شخصیت عبارت است از سازماندهی پویای نظام های روانی، فیزیولوژیکی درون فرد که رفتار و افکار ویژه او را تعیین می کند (شولتز[10]، 1998).

 

2.تعریف عملیاتی متغیرها

سوء رفتار عاطفی: سوء‌استفاده عاطفی در پژوهش حاضر به وسیله ی پرسشنامه ی سوء‌استفاده عاطفی (توسط غیر هم جنس) سنجیده می شود. دامنه ی نمرات بین 0 تا 312 است و هر چقدر نمره آزمودنی بالاتر باشد بیشتر مورد سوء‌استفاده قرار می گیرد.

شخصیت: در پژوهش حاضر شخصیت با استفاده از آزمون NEO-PI-R سنجیده می شود و پنج عامل روان رنجور خویی[11] (N)، برون گرایی[12] (E)، پذیرا بودن[13] (O)، سازگاری[14] (A)، و مسئولیت پذیری[15] (C) را مورد ارزیابی قرار می‌دهد. به عبارتی دیگر نمره آزمودنی که در پرسشنامه NEO کسب کرده است، نشان دهنده عوامل پنج گانه ی شخصیت وی است.

 

[1]. Odjinrin

[2]. Mc Whiter

[3]. Hofman

[4]. Vernoy & Vernoy

[5]. Pervin

[6]. John

[7]. Mischel,w

[8].Hales

[9]. OHagan

[10]. Sholtz

[11]. neuroticism

[12]. exteravation

[13]. openness

[14]. agreeableness

[15]. conscientiousness