مرکز دانلود خلاصه کتاب و جزوات دانشگاهی

مقدمه :

شهادت از جمله مفاهیم والایی است که ویژه‌ي قیامها و انقلابهای مکتبی و الهی است . انقلاب ما نیز از این قاعده مستثنا نبوده ، بلکه با بهره گیری از فرهنگ غنی و متعالی اسلام ، شهادت را که می رفت به دست فراموشی سپرده شود ، روح و حیاتی تازه بخشید.

نباید از نظر دور داشت که در جامعه ما استمرار فرهنگ شهادت ، ریشه در سوگواریهای منبعث از قیام عاشورا داشته و احیای آن به دست مصلحان دین ، با غبار رویی از چهره تابناک قهرمانان صحنه کربلا صورت گرفته است . اگر سنت روضه خوانی و مراسم سوگواری نبود ، شاید هرگز خاطره ای از حماسه حسینی باقی نمی ماند و لذا هرگز نمونه ای عینی و مجسم از شهید و شهادت که به مدد آن بتوان پای در میدان جهاد نهاد و پای‌مردی و جان‌فشانی کرد در دست نبود .

شهادت در این قاموس فدا کردن جان خویش در راه ارزشهای الهی و دست یابی به حیاتی ابدی است ؛ به همین دلیل اگر کسی فاقد مایه های معنوی باشد ، شهادت طلبی او معنایی نخواهد داشت . این خداباوری و معاد اندیشی است که به شهادت معنا می دهد و از آنجا که در این نوع جهان بینی ، شهید به حیاتی بالاتر و لایزال دست می یابد ، جان نثاری اش معقول است ؛ و گر نه عاقلانه نیست که کسی برای دستیابی به رفاه و زندگی دنیایی خود یا دیگران ، از جان خویش در گذرد .

شهادت و شهادت طلبی ، میوه‌ي شجره‌ي طیبه‌ي اعتقاد به « احدی الحسنيین » است که یکی از دو پیروزی را برای مجاهدان در راه خدا نوید می دهد .

به فرموده‌ي حضرت امام خمینی ( ره ) مقام شهادت ، اوج بندگی و سیر و سلوک در عالم معناست و نهایت ایمان ، همانا ایمان عاشقانه است شهادت ارثی است که از اولیاء به ما می رسد . شهید خورشیدی است که بر انقلاب پرتو می افکند و شهادت چراغ هدایت ملتهاست .

این ملت با عشق به شهادت ، پیش رفت و این نهضت را به پیروزی رساند . اینکه ملت شهادت را خواست و گرایش به زندگی دنیوی را کنار گذاشت ، تحولی بود فرخنده که همواره باید آن را پاس داشت و نگذاشت با سرد و کمرنگ شدن شعله فروزان عشق و شهادت ، علایق دنیوی و مادی آنها را مسخ کرده ، از این سستی و فتور ، خونهای پاک شهدا هدر رود .

بی هیچ اغراق و تعارفی ، بار اصلی بر دوش طبقات محروم و مستضعف بود . پس چه جای شگفتی است اگر پیشوای مستضعفان بفرماید :

« یک تار موی این کوخ نشینان و شهید داده ها به همه کاخ نشینان جهان ، شرف و برتری دارد » و از همین جاست که می توان گفت :

چه مسئولیتی بزرگتر و سنگین تر از رسیدگی به بازماندگان این از جان گذشتگان و پیشتازان عشق و شهادت ؟ خدمتی که ارزشش از هر خدمتی بیشتر و در حکم خدمت به نبی اکرم ( ص ) است . بدیهی است که شهادت در راه خدا چیزی نیست که بتوان آن را با سنجش های بشری و انگیزه های مادی ارزیابی کرد ، لیکن مراقبت دلسوزانه از حال خانواده های شهدا و خدمتگزاری و احترام به ایشان یک تکلیف الهی است .

و این موضوع در حد امتیاز لفظی و عرفی کافی نبوده ، بلکه باید در متن قانون و در عمل پیاده شود تا آنجا که ، باید مصلحت پابرهنه ها و شهید داده ها ، بر مصلحت مرفهین بی درد ، مقدم باشد .

اما نزد امام ، دفتر فیض شهادت ، پرونده مختومه ای نیست که خدمت به خانواده شهدا آخرین برگ آن باشد ؛ بلکه برای آن عارف واصل ، فرهنگ شهادت چشمه پر فیضی است که فرزندان شهدا مظهر تراوش فیوضات آن محسوب می شوند و از این جهت می فرمایند :

چه افتخاری بالاتر از اینکه ما در تداوم انقلاب ، ذخیره های عظیمی چون فرزندان محترم شهدا داریم که حضورشان یادآور رشادتها و فداکاریهای رادمردانی است که به برکت خونهای پاک آنان ، انقلاب اسلامی بارور گردیده است ، آنان بار امانت پدرانشان را که میراث عزت و افتخار است ، به خوبی بر دوش کشیده ، با جدیت به تحصیل علم و کسب معرفت می پردازند .

بنابراین بر دست اندرکاران و مسئولین کشور است که بیش از پیش به امور فرهنگی این عزیزان اهتمام نمایند ، باشد که این شجره طیبه به بالندگی خود ادامه دهد و بشریت از ثمره پر برکت آن بهره مند گردد .

با این تلقی از شهادت است که باید ملتمسانه دعا کرد :

« خداوندا ، دفتر و کتاب شهادت را همچنان به روی مشتاقان باز بگذار و ما را هم از وصول به آن محروم مکن » .

 

فرهنگ شهید و شهادت

شهید و شهادت در ادعیه و زیارات

ابعاد مفهومی شهید و شهادت :

شهید و شهادت در لغت: شهید و شهادت از ریشه « شَهد » مشتق شده است . « شَهدَ » در وزنها و بابهای مختلف ، معانی متعددی دارد . برای این فعل معانی « حَضرَ ، خَبَر ، عایَنَ ، اَدرک ، حَلَف ، اِطلع علیه و اَدیّ الشَهادة » ذکر شده است . از این رو شهود و شهادت

به معنای حضور ، مشاهده ، معاینه ، ادراک ، گواهی و خبر قاطع می باشد و « شَهد » به معنای عسل است . از این ریشه دو فعل « اَشهد » و « أستشهد » ، به صیغه مجهول ، به معنای کشته شدن در راه خدا (القتل فی سبیل الله ) می باشد .

لغت نویسان عرب بر همین اساس برای واژه شهید معانی مختلفی را ارائه کرده اند که در اینجا به برخی از آنها اشاره می شود :

1- شهید به کسی گفته می شود که شاهد و ناظر است.

2-شهید کسی است که هیچ امری از حیطه علم و دانایی وی خارج نیست بلکه بر همه چیز مطلع است.

3- شهید کسی است که در گواهی دادن امین است .

4- شهید کسی است که در راه خدا کشته شده است .

5- شهید کسی است که حاضر است و به حضور طلبیده می شود و علت تسمیه او نیز این است که ملائکه بر بالین او حاضر می شوند .

بنابراین واژه شهادت علاوه بر معانی خبر قاطع ، یمین ، گواهی دادن ، معاینه ، مشاهده و ... معنای کشته شدن در راه خدا نیز می دهد که معنای اخیر در عرف امروز جامعه بر سایر معانی غلبه یافته است . «مُشهَد » نیز به معنای کشته شده در راه خدا ( المقتول فی سبیل الله ) می باشد .

« مَشهَد » به معنای محل شهادت و محل کشته شدن در راه خدا است . در تفصیل معنای لغوی شهید علما گفته اند :

شهید از مصدر شهود است که معنای حضور را می دهد .

بنابراین شهید از شهود است که شهود عبارت است از مرحله لمس حقیقت و مشاهده عینی آن که در آن علم حصولی و اکتسابی به علم حضوری و عینی تبدیل می شود . شهید بیشتر در معنای کشته شده در راه خدا ( القتیل فی سبیل الله ) و « شاهد » در معنای کسی که گواهی شهادت می دهد ( الذی ادّی الشهادة ) به کار می رود .

اما بحث مورد نظر ما پیرامون شهید به معنای کشته شده در راه خدا می باشد .

علت تسمیه « کشته در راه حق » به شهید: همچنان که بیان شد یکی از معانی واژه شهید « کشته در راه حق » می باشد . اما این سئوال مطرح است که چرا در ادبیات وسیع عرب از میان همه الفاظ و مشتقات آنها ، واژه شهید برای این منظور به کار گرفته شده و بر سایر واژه ها غلبه یافته است .

در این زمینه نظریات زیادی ارائه شده است که به آنها اشاره می شود:

1- برخی معتقدند که کشته در راه خدا از آن جهت شهید نامیده می شود که فرشتگان الهی به هنگام کشته شدن در کنار جسدش حضور می یابند و شهادت و کشته شدن وی را مشاهده می کنند و گرد و غبار را از سر و صورت وی پاک می کنند و ورود او را به بهشت بشارت و تهنیت می گویند . حدیثی نیز در این زمینه وجود دارد که :

سر شهید در دامان دو فرشته قرار می گیرد در حالیکه آن دو گرد و غبار را از چهره او برگرفته و به او می گویند شهادت در راه خدا و ورود به ضیافت الهی بر تو مبارک باد .

2- برخی دیگر معتقدند از آن جهت کشته در راه حق شهید نامیده می شود که در بهشت ، خدا و فرشتگان گواهان وی هستند و به شهادت وی گواهی می دهند .

3- همچنین می توان گفت به این دلیل واژه شهید برای کشته در راه خدا اختصاص یافته که کشته در راه خدا روز قیامت در کنار پیامبران بر امت ها و نسل های گذشته گواهی می دهند . این آیه قرآن نیز می تواند دال بر این معناباشد . « ... و جایء بِالنَبیینَ وَ الشُّهداءِ ... » آیه 69 سوره زمر .

4- نظر دیگر این است که کشته در راه خدا « شهید » نامیده می شود زیرا کشته در راه خدا در حقیقت نمرده است بلکه در نزد خدا زنده و حاضر است .

5- عده ای معتقدند که کشته شده در راه خدا به این دلیل شهید نامیده می شود که او از لحظه شهادت به نعمت های خداوند و کرامتی که به وی تعلق گرفته گواهی می دهد و به آنها دست می یابد .

6- نظریه دیگر قایل به این است که کشته شدن در راه خدا در صحنه جنگ خود شاهدی به صدق و راستی خود مجاهد است و به همین دلیل کشته در راه خدا به همان صورت که کشته شده وارد بهشت می‌شود و با لباس و بدن خونین در بهشت حضور می یابد .

بنابراین وضعیت و حالت او گواه بر اوست . و خون وی بر کشته شدن وی در راه خدا شهادت می‌دهد . در حالی که او با خون خود که شاهد وی است وارد بهشت می شود .

7- برخی دیگر نیز گفته اند که چون کشته در راه حق برای ایثار جان ، مال و هستی خود در راه حق از همه چیز گذشته و حاضر و آماده بوده است و چون خداوند به رستگاری او گواهی می دهند شهید نامیده می شود .

علاوه بر موارد فوق علل دیگری نیز برای این تسمیه می توان ذکر کرد در مورد نظر کردن شهید به وجه الله حدیثی از پیامبر ( ص ) است که « برای شهید هفت خصلت وجود دارد و از جمله این که شهید به محض شهادت ناظر وجه الله می شود » و چون شهید ناظر روی کسی است که همیشه حاضر است پس شهید نیز نزد حق دارای حضوری جاودانه است .

همچنین می توان گفت چون کشته شدن در راه خدا برای فرد مجاهد همانند عسل شیرین و لذت بخش است و از آنجا که عرب برای عسل واژه شهد استعمال می کند ، گویا شهید با شهادت خود جرعه‌ای از عسل مصفای لقای پروردگار را سر می کشد . و از همین رو است که وقتی امام حسین ( ع ) به حضرت قاسم ( ع ) می فرماید مرگ در راه خدا نزد تو چگونه است ؟ او می فرماید « نزد من مرگ شیرین تر از عسل است » .

 

شهید و شهادت در قرآن و احادیث

نگاهی به حقیقت شهادت :

شهادت شکافتن کالبد جسمانی برای رسیدن به مقام شهود و حضور الهی است . شهادت رسیدن به مرتفع ترین قله های کمال و انسانیت است . کسی که مرگ شهادت را انتخاب می کند « شهید » نامیده می شود .

شهادت عبارت است از انقلاب درونی ناگهانی همراه با هشیاری و آزادی در پایان دادن به زندگی دنیوی و مادی و رسیدن به حیات طیبه .

در قرآن کریم آیاتی به صورت صریح درباره کسانی که در راه خدا کشته شده باشند وجود دارد . از جمله مسائلی که در این آیات به آن اشاره شده است عبارت است از زنده بودن شهید ، رزق شهید ، آمرزش گناهان شهید ، ضایع نشدن عمل شهید ، مسرت و خوشحالی شهید ، وارد شدن در رحمت الهی و رستگاری شهید.

در این نوشتار کوتاه اشاره ای به آنها خواهیم داشت:

حیات شهید :

یکی از ویژگیهایی که قرآن کریم برای شهیدان ذکر کرده است مسئله حیات و زنده بودن آنهاست . به چند آیه از قرآن كريم در این باره اشاره می شود :

« وَ لا تَحسَبنَّ الذَّینَ قُتلوُا فی سَبیلِ اللهِ امواتَا بَل اَحیاءٌ عندَ رَبِّهم یُرزَقوُنَ »

( آیه 169 سوره آل عمران )

البته شهیدان راه خدا را مرده نپندار بلکه ( به حیات ابدی ) زنده اند و در نزد پروردگارشان متنعم خواهند بود .

2- « وَ لا تَقوُلوُا لِمَن یُقتلُ فی سبیلِ اللهِ اَمواتُ بَل اَحیاءٌ وَ لکِن لا تَشعُروُنَ » . ( آیه 154 سوره بقره )

« و آن کسی را که در راه خدا کشته می شود ، مرده نپندارید ، بلکه زنده ( و ابدی ) است ، لیکن شما ( این حقیقت را ) در نخواهید یافت .

رزق و روزی شهید :

خداوند در قرآن کریم در سوره آل عمران در آیات 169 تا 171 می فرماید :

« وَ لا تَحسبنَّ الذینَ قُتِلوا فی سَبیلِ اللهِ أمواتَا بَل أحیاءٌ عِند رَبّهم یُرزقونَ ، فرِحینَ بِماء اتهُمُ اللهُ مِن فضلهِ وَ یَستبشِرون بِالذَینَ ... »

در این آیات خداوند بعد از اینکه می فرماید: «شهیدان را مرده مپندارید». اشاره می فرماید: «به اینکه شهیدان زنده اند و نزد پروردگارشان روزی می خورند ( عند ربهم یرزقون ) ».که در این قسمت از آیه به ارتزاق شهیدان اشاره شده است . زیرا ارتزاق از ویژگیهای موجود زنده و حقیقی است .

چون خداوند درباره شهیدان فرموده است که نزد پروردگارشان ، ارتزاق می کنند . لذا شهید زنده حقیقی است .

در این آیات ، سپس خداوند می فرماید : «شهدا به خاطر آنچه که خداوند از فضل خود به آنها ارزانی نموده است خوشحال و شاد مانند» .

از پیامبر اکرم ( ص ) نقل شده است که شهید دارای سه خصلت است :

«یعنی با ریختن اولین قطره خون شهید همه خطاها و گناهانش بخشیده و نادیده گرفته می شود و دیگر اینکه جایگاه خود را در بهشت می بیند و از همسران بهشتی اختیار می کند و همچنین از فزع اکبر (گریه و زاری ) و عذاب قبر در امان است و از لباسهای بهشتی بر او می پوشانند» .

این حدیث و امثال آن دال بر جاودانگی و جایگاه رفیع و حیات حقیقی شهیدان دارد .

در حدیث دیگری از پیامبر ( ص ) نقل شده است که رسول اکرم ( ص ) در روز احد بالای سر «مصعب بن عمیر » ایستاد و برای او دعا کرد و سپس فرمود:

« رسول خدا گواهی می دهد که شهدا شاهدان من نزد خدا در روز قیامت هستند . بیایید و ایشان را زیارت کنید ، بر اینان سلام کنید ، که سوگند به آنکه جانم در دست اوست ، هیچکس نباشد که بر آنها سلام کند الا اینکه جوابش را می دهند . و آنها از میوه های بهشتی و هدایای آن روزی داده می شوند » .

این حدیث نیز دلالت بر زنده بودن شهدا دارد و نیز دلالت بر رزق و لزوم زیارت آنان دارد .

در آیه دیگری از قرآن کریم نیز به روزی شهدا اشاره شده است آنجا که می فرماید :

« وَ الذینَ هاجَروُا فی سبیلِ اللهَ ثُمَّ قُتِلوُا اَو ماتوُا لَیَرزُقنهُمُ اللهُ رِزقاً حَسناً و إنَّ اللهَ لَهو خیرُ الرَّازقینَ لَیُدخلَنَّهم مُّدخلاً یَرضونهُ ... » ( آیات 58 و 59 سوره حج )

« یعنی آنانکه در راه خدا از وطن خود هجرت نمودند و در راه دین خدا کشته شدند و یا مرگشان فرا رسید ، البته خداوند ، رزق و روزی نیکوئی در بهشت ابد نصیبشان می گرداند که همانا خداوند بهترین روزی دهندگان است . خداوند به آنان در بهشت منزلی عنایت کند که بسیار به آن راضی و خوشنود باشند و همانا خداوند دانا و بردبار است » .

در این آیه پس از اینکه از رزق و روزی شهدا با نام رزق حسن و نیکو یاد می کند جایگاه آنان را در بهشت معرفی و آنرا مقام رضوان و رفیع می داند .

 

آمرزش گناهان شهيد :

در قرآن کریم درباره بخشش گناهان شهید چنین آمده است .

« ... فَالذینَ هاجروُا و أخرجوا مِن دیارهم و أوذوُا فی سبیلي و قاتلوُا و قُتلوُا لأ کفِّرن عَنهم سَیِئاتهِم و لأدخلنَّهم جناتٍ تَجری مِن تحتها الانهارُ ثواباً مِن عنداللهِ و اللهُ عندهُ حُسن الثَّوابِ » .

( آیه 195 سوره آل عمران )

« آنان که از وطن خود هجرت نمودند و از دیار خود بیرون رانده شده و در راه خدا رنج کشیده و جهاد کرده و کشته شده‌اند ، همانا بدی های آنان را بپوشانیم و آنان را به باغ هایی در آوریم که از زیر (درختان ) آن نهرها جاری است در آنجا جاوید ( متنعم ) ند ( این ) پاداشی است از جانب خدا و پاداشی نیکو نزد خداست».

در این آیه اشاره شد که خداوند همه بدیهای کشته شدگان در راه خدا را نادیده می گیرد و به علاوه از جانب خود به آنان نیکوترین پاداش را عطا می کند .

در این زمینه حدیثی از پیامبر اکرم ( ص ) ذکر شده است :

« چون رزمندگان با اهل و خانواده خود خداحافظی کنند ، ماهی ها و خانه ها ، بر آنها می گریند و از گناهان خود خارج می شوند ، همانگونه که مار ، از پوست خود خارج می شود» .

( کشف الاسرار وعده الابرار ، ج 2 ، ص 347 )

در حدیث دیگری که قبلاً ذکر شد و پیامبر شش خصلت را برای شهیدان ذکر نمودند اولین خصلت این بود که : اولین قطره خونی که از شهید بر زمین ریخته می شود گناهانش بخشیده و آمرزیده می‌گردد . که این لفظ در احادیث دیگری هم تکرار شده است .

امام صادق ( ع ) نیز در روایتی می فرمایند :

« کسی که در راه خدا به شهادت نائل شود ، هیچیک از گناهان و بدیهایش به او ارائه نخواهد شد یعنی از همه آنها چشم پوشی خواهد شد » . ( وسایل الشیعه ، ج 11 ، ص 9 )

و در تفسیر آیه « ... ألا خوفٌ عَلیهِم و لا هُم یَحزنونَ » ( آیه 170 سوره آل عمران )

« نیز آورده اند که به شهیدان بشارت می دهند که از گناهان گذشته خوفی نداشته باشند . زیرا خداوند گناهانشان را با شهادت پاک می سازد » .

و در حدیثی دیگر از پیامبر ( ص ) سوال شد که چرا شهید مورد آزمایش و سوال واقع نمی شود ؟ پیامبر ( ص ) فرمودند: «زیرا شهید در زیر برق شمشیر آزمایش خود را به پایان رسانده است» .

 

- پاداش عمل شهید :

خداوند در چندین مورد به پاداش بزرگ و ضایع نشدن عمل شهید در قرآن اشاره فرموده است . از حمله :

« ... وَ الذینَ قُتلوا فی سَبیلِ اللهَ فَلَن یُضلَّ أعمالِهم سَیَهدیهم و یُصلحُ بالَهُم و یَدخلهم الجنَّة عرفها لَهم» ( آیه 6-4 سوره محمد )

« یعنی کسانی که در راه خدا کشته شدند ، خداوند هرگز اعمالشان را از بین نمی برد و به زودی آنان را هدایت نموده و کارشان را اصلاح می کند و در بهشتی که اوصاف آن را برای آنان بازگو کرده وارد می کند » .

و جالب است که خداوند قبل از این قسمت از آیه می فرماید :

« اگر خداوند می خواست ، از کفار انتقام می کشید و همه را بدون زحمت جنگ شما ، هلاک می‌کرد ، برای آزمایش خلق نسبت به یکدیگر است » ( آیه 4 سوره محمد )

در آیه ای دیگر می فرماید :

« ... و مَن یُقاتل فی سَبیل اللهِ فَیُقتل أو یَغلَب فَسوفَ نُؤتیهِ أجراً عظیماً » . ( آیه 74 سوره نساء )

« و کسی که در راه خدا جهاد کند و در راه خدا شهید گردد یا پیروز شود ، زود باشد که او را ( در بهشت ابدی ) اجری عظیم دهیم » .

در آیه دیگری خداوند پیروزی یا شکست رزمندگان و شهید شدن یا نشدن آنها را یکی از دو نیکی قلمداد می نماید .

« قُل هَل تَربَّصونِ بِنا إلا إحدَی الحُسنیينِ و نَحن نتربصُ بِکم أن یُصیبکمُ الله ... » .

( آیه 52 سوره توبه )

« بگو آیا ( شما منافقان ) جز یکی از دو نیکویی را برای ما انتظار می برید ؟ یا به شهادت می رسیم و یا پیروز می شویم ... » .

در زمان پیامبر ( ص ) نیز منافقین می گفتند اگر مؤمنین نزد ما بودند و به جنگ نمی رفتند ، نمی‌مردند و کشته نمی شدند و خداوند در جواب آنها فرمود : که این آرزوهای باطل را حسرت دل آنها خواهد کرد و خداست که زنده می کند و یا می میراند در هر وقت که بخواهد .

« ... لَّو کانوا عِندنا ما ماتوُا و ما قتلوُا لِیجعلَ اللهُ ذلِک حَسرةً فی قلوبهِم و اللهُ یُحیی و یمیتُ ... » .

( آیه 156 سوره آل عمران )

« وَ یدخلهمُ الجنةَ عرَّفها لَهُم » . ( آیه 6 سوره محمد )

« و در بهشتی که اوصاف آن را برای آنان بازگو کرده وارد می کند » .

« وَ لَئن مُّتُّم او قُتلتُم لإلیَ اللهِ تُحشرونَ » . ( آیه 158 سوره آل عمران )

« و اگر ( در راه خدا ) بمیرید یا کشته شوید قطعاً به سوی خدا محشور خواهید شد » .

در بیان مقام و درجات عالی شهدا و فضیلت شهادت و اجر عمل آنها احادیث فراوانی از ائمه معصومین نقل شده است که این مبحث را با ذکر ترجمه یک حدیث از پیامبر ( ص ) به پایان می رسانیم.

رسول گرامی اسلام فرمودند :

«نیروهای رزمنده هنگامی که تصمیم به شرکت در جنگ می گیرند ، خداوند مصونیت آنها را از آتش تضمین می کند. و چون آماده جنگ شوند ، فرشتگان به وجود آنها افتخار می کنند .

هنگامی که با خانواده خود وداع می کنند ماهی ها و خانه ها گریه می کنند و از گناهان خود خارج می شوند همانگونه که مار از پوست خود خارج می شود .

خداوند چهار هزار فرشته را بر او می گمارد تا از جلو و پشت سر او را محافظت نمایند .

کار نیکی انجام نمی دهد مگر اینکه مضاعف شود .

در مقابل هر روز او در جبهه ثوابی برابر عبادت هزار مرد عابد ... برای او می نویسند .

چون با دشمن روبرو می شوند قلم همه اهل دنیا از درک ثواب آنها عاجز است .

و چون به مبارزه با دشمن می ایستند و تیرها را آماده نشانه رفتن به دشمن می کنند و با یکدیگر در آویزند فرشتگان بالهای خود را بر سر آنها می گسترانند و برای پیروزی و ثابت قدمی آنها دعا می کنند .

هنگام ضرب و زخم همسر بهشتی و نعمتهای الهی بر او فرود می آید .

مرحبا به روح پاکی که از بدنی پاک و مطهر خارج شد ، بشارت باد بر تو کرامتها و نعمتهایی که هیچ چشمی ندیده و هیچ گوشی نشنیده است و بر قلب هیچ کسی خطور نکرده است» .

( کشف الاسرار و عده الابرار ، ج 2 ، ص 248 و 249 )

فرازهایی از بیانات گهربار حضرت امام خمینی ( ره ) در خصوص شهید و شهادت :

- جمهوری اسلامی مرهون شهادت شهیدان است و هرچه انقلاب اسلامی ایران دارد ، از برکت مجاهدت شهدا و ایثارگران است .

- شهادت ارثی است که از اولیاء ما به ما رسیده است .

- ملتی که شهادت دارد اسارت ندارد .

- ملتی که شهادت برای او سعادت است پیروز است .

فرازهایی از بیانات گهربار مقام معظم رهبری حضرت آیت الله العظمی خامنه ای ( مد ظله العالی ) در خصوص شهید و شهادت :

- شهیدان انقلاب اسلامی هرگز فراموش شدنی نیستند .

- شهداء ما مثل ستارگانی در تاریخ ما می درخشند و امروز زنده نگه داشتن یاد شهدا ، کمتر از خود شهادت نیست .

- باید فضای شهادت را در کشور حفظ کرد .

منابع :

1- قرآن کریم، سوره های آل عمران ، محمد ، توبه ، نساء ، حج ، بقره و زمر.

2- کشف الاسرار جلد 1 ، صفحه 417.

3- کشف الاسرار و عده الابرار ، جلد 2 ، صفحات 248 ، 249 و 347.

4- وسایل الشیعه ، ج 11 ، صفحه 9.

5- تفسیر مجمع البیان.

6- علی اکبر رضوانی ، فلسفه شهادت ( قم : انتشارات هجرت ، 1362 ) ص 173.

7- سید مجتبی ذاکری ، مقام شهید در پیشگاه پروردگار ( مشهد : چاپخانه سعید ، 1402 ) ص 75.

8- سایت اطلاع رسانی شاهد :

WWW.Shahed.Isaar.ir

9- سايت اطلاع رساني تبيان: www.tebyan.net

10- سايت اطلاع رساني شيعه: www.shiasearch.com

11- صحيفه حضرت امام خميني (ره)، ج21 ص 88 و 63 . ج 18 ص 74 . ج20 ص 37 .

ایثار و شهادت در مکتب امام خمینی ( ره ) ، تبیان آثار موضوعی ( قم ، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی ( ره ) ، 1385) .

12- رسول سعادتمند ، فرهنگ جهاد و شهادت در نامه ها و پیام های امام خمینی ( ره ) ( قم : انتشارات تسنیم ، 1385 ) .

 http://daneshjooqom.4kia.ir/