مرکز دانلود خلاصه کتاب و جزوات دانشگاهی

اسامي و القاب حضرت فاطمه زهرا (س)

 

فاطمه: جدا شده از هر بدي

پيامبر اكرم (ص) ميفرمايد: همانا من دخترم را فاطمه نام نهادم، زيرا بدون شك خدايعزّ و جلّ فاطمه و دوستان او را از آتش دوزخ بازداشته است.

 

صديقه: بسيار راستگو

صديقه يعني فردي كه هرگز دروغ نگفته و همواره گفتارش تصديق كنندة كردارش باشد و براستي كه حضرت صديقة كبري مَثَل روشن و اعلاي اين نام است، همانگونه كه امام كاظم (ع) نيز ميفرمايد: بيشك فاطمه (ع) بسيار راستگو و شهيده بود....

 

مباركه: با خير و بركت

راغب در مفردات ميگويد: جايي كه خير الهي به صورتي كه قابل نگهداري و شمارش و اندازه گيري ومحدود كردن نباشد، و هر كس به آن بنگرد، فزوني محسوسي در آن خير ميبيند، گويند در آن بركت است و آنموضع، مبارك است.

در توضيح اين نام عزيز بايد گفت: خداوند انواع بركات و خوبيها را نصيب حضرت زهرا (س) نمود بهگونهاي كه نسل رسول خدا(ص) را در وجود او قرار داد و آن حضرت را مصداق بارز «كوثر»ـ خير فراوان ـ ساخت.

 

طاهره: پاكيزه از هر گونه گناه و پليدي

امام باقر (ع) از پدران خود چنين نقل ميكند: "فاطمة زهرا (س) بدان سبب كه از هرگونه پليدي و گناه، پاك بود طاهره ناميده شد...".

 

زكيّه : پيراسته و باتقوا

زكيّه به معني پاكيزه بودن از هرگونه پلشتي، گناه و يا صفات رذيله است. حضرت زهرا (س) مصداق بارز اين اسم ميباشد، همانگونه كه آن گرامي در بعضي زيارات به اين نام مورد خطاب واقع شده است: اَلسَّلام ُعَلَيكِ اَيَّتُها الفاضلةُ الزَّكِيَّةُ؛

 

راضيه: خشنود به آنچه خداوند برايش مقدر فرموده؛

حضرت زهرا (س) داراي صفت رضا بود، يعني هر سختي، مصيبت و رنجي را كه تقدير الهي براي او رقم زده بود، تحمل ميفرمود و رضاي خداوند را در آن جستجو ميكرد.

 

مرضيه: مورد خشنودي و رضايت خداوند

از رفيع ترين درجات نزد پروردگار درجة مرضيّين است كه خداوند همواره از نائلين به اين مرتبه خشنود و راضي ميباشد. زهراي مرضيه، برترين بانويي است كه همواره مورد رضاي خداوند قرار گرفته است. دربسياري از فرازهاي زيارات آن حضرت به اين معني اشاره شده است: اَلسَّلامُ عَلَيْكِ اَيَّتُهَا الرَّضِيَّةُ الْمَرْضِيَّةُ.

 

محدَّثه: كسي كه ملائكه با او سخن گويند

امام صادق ميفرمايد: همانا فاطمه (س)محدَّثه نام نهاده شد، زيرا فرشتگان پيوسته از آسمان فرود مي‌آمدند و ـ همانگونه كه مريم دختر عمران را ندا ميدادند ـ او را نيز ندا ميدادند و ميگفتند:

اي فاطمه! خداوند تو را برگزيده و پاكيزه گردانيد و بر زنان جهان برتري داد. اي فاطمه!پروردگارت را فرمانبردار باش و در پيشگاه او سجود كن و با ركوع كنندگان ركوع نما!

از اين رو فاطمه (س) با فرشتگان سخن ميگفت و آنان نيز با او سخن ميگفتند.

 

زهرا : درخشنده

از امام صادق (ع) سؤال شد: چرا فاطمه (س) "زهرا" ناميده شده؟ فرمود: زيرا هنگامي كه درمحرابش به عبادت مي ايستاد، نور او براي اهل آسمان ميدرخشيد، همچنان كه نور ستارگان براي اهل زمينميدرخشد.

 

بتول: (هماره) پاك و مطهّر

بتول بانويي را گويند كه از عوارضي كه ديگر زنان در هر ماه بدان مبتلا ميشوند، مطهّر و مبرّاست.

رسول خدا (ص) فرمود: فاطمه را بتول ناميده اند زيرا به واسطة فضل، دانش، ايمان وشرافتش از ساير زنان زمانه جدا گشته است.

 

 

حوراء: فرشته مانند

پيامبر (ص) فرمودند: هرگاه مشتاق بهشت ميشوم، فاطمه (س) را ميبويم.فاطمه (س) بوي بهشت ميدهد. او فرشته اي در قالب انسان است.

 

حوريه: فرشته خصال

پيامبر اكرم فرمود: زهرا (س) خلقتي از فرشتگان دارد كه در قالبي از انسانها قرار گرفته است.(32)

 

ساجده: زني كه پيشاني بر درگاه حق بسايد

حضرت خديجه (س) فرمودند: فاطمه (س) آنگاه كه در رحم مادر بود با مادر خود سخن ميگفت و آن زمان كه زاده شد، بر زمين سجده كرد و انگشتان خود را به طرف آسمان گرفت.(33)

 

عذراء: دوشيزه

اميرالمؤمنين (ع) فرمود: پيامبر اكرم (ص) به درگاه خداوند رو آورده، عرضه داشت ...خداوند! براي نزديك شدن به تو، بهترين زن برگزيده، مادر انوار مقدس (ائمهاطهار)، زن فرشته خصال و هميشه پاك، و بانوي عذراء، فاطمة زهرا را پيش تو شفيع قرار ميدهم.(34)

 

كوكب : ستارة درخشان

امام صادق (ع) دربارة سخن خداوند «اللهُ نورُ السَّمواتِ وَ الارضِ مَثلُ نورِهِ كَمِشكوة...» فرمودند:فاطمة زهرا ستارهاي نوراني در بين زنان اهل دنياست.

 

منصوره : ياري شده (از جانب خداوند)

در زمين فاطمه است، زيرا آتش جهنم از شيعيان او برداشته شده، و از دشمنانش نيز محبّت او را گرفته اند، و در آسمان او را منصوره گويند، به خاطر سخن خداوند كه فرمود: "وَ يَومَئذٍ يَفرَحُ المُؤمِنونَ بِنَصراللهِ"؛ همانا فاطمه (س) ياري رساننده به ياران و دوستان خود ميباشد.

 

مهديه : هدايت شده

فاطمه زهرا (س) از آن جهت مهديه ناميده شده كه مورد هدايت الهي قرار گرفته بود، و هر كس كه خداوند او را راهنمايي كند، هيچگاه گمراه نخواهد شد.

كنيه هاي حضرت

كنيه هايي كه براي حضرت زهرا(س) ذكر كرده اند عبارتند از:

ام الحسن : مادر حسن (س).

ام الحسين : مادر حسين (ع)

ام المحسن : مادر محسن.

توضيح آن كه محسن فرزند گرامي حضرت فاطمه است كه در شش ماهگي سقط گرديد، و پيش از تولّد ازسوي جدّ بزرگوارش حضرت رسول (ص)نامگذاري شده بود.

ام الائمة : مادر ائمه (ع)

بدان جهت كه همة امامان معصوم (ع) فرزندان آن بانوي گرامي بشمار مي آيند، او را امّ الائمة گويند.

ام ابيها: مادر پدرش؛

"فاطمه (س) را از آن رو ام ابيها گفته اند كه آن حضرت پس از رحلت مادرش، براي پدر خويش چون مادري مهربان و دلسوز بود".

 

برخي القاب حضرت زهرا (س)

با توجه به احاديثي كه از پيامبر اكرم (ص) و ائمة معصومين وارده شده است، بعضي ديگر ازاسامي و القاب آن حضرت عبارتند از:

انسيه : زني كه خصلتهاي خوب انساني در او متجلي است؛

تقيّه : پاك و بيگناه؛

حبيبه : دوست و رفيق، دوست داشتني؛

حُرِّه : آزاده زن، زني كه اسير شهوت نيست؛

راكعه : اهل ركوع و تواضع در برابر خداوند؛

رشيده : فهميده و صاحب خرد؛

ريحانه : گل خوشبوي، لطيف و مهربان؛

زهره : درخشان، نوراني؛

سعيده: نيكبخت؛

سيّده : سرور، بانو؛

شهيده : زني كه در راه خدا جان را فدا نمايد؛

صابره : شكيبا و بردبار؛

صادقه : راستگو و درست كردار؛

صدوقه : راستگو با كرداري صحيح؛

عارفه : شناسا، با شناخت و درك كامل؛

عاليه : بلند همت و دورانديش؛

عديله : نظير و مانند. (فاطمة زهرا را "عديلة مريم"مينامند زيرا اين دو بانو ضرب المثل پاكي و طهارت بودهاند).

عزيزه : ارجمند و گرانقدر؛

عليمه : دانشمند و آگاه؛

فاضله : زن صاحب فضيلت؛

فريده : زن يگانه، دُرّ نفيس؛

كريمه : اهل كرم و جود و سخاوت؛

كوثر : خير فراوان؛

مبشّره : بشارت دهنده؛

محموده : پسنديده، زن مورد پسند خداوند؛

مطهره : زن پاك و عاري از گناه و زشتي؛

معصومه : زني كه هيچ گاه گناه نكرده باشد؛

مُلهَمه : زني كه خداوند به او الهام ميفرستد؛

مُمْتَحنه : زني كه آزموده شده و از آزمايش خداوند سرافراز بيرون آمده است؛

موفّقه : زني كه توفيقات الهي همراهش باشد؛

مؤمنه: گرونده به خداوند؛

والهه : شيفته و شيدا (نسبت به خداوند)؛

وحيده : يگانه، بيهمتا.