مرکز دانلود خلاصه کتاب و جزوات دانشگاهی

ويروس اپشتين - بار (EBV; Epstein-Barr Virus)

 

مقدمه

EBV نوعى هرپس ويروس انسانى است که از جنس Lymph crypto Virus است و يک هسته DNA دو رشته‌اى خطى دارد که اطراف آن‌را يک غلاف محتوى گليکوپروتئين و يک نوکلئوکپسيد بيست وجهى احاطه کرده است، اين ويروس تمايل خاصى به لنفوسيت‌هاى B دارد.

 

اپيدميولوژى

اپيدميولوژى EBV عمدتاً از طريق بزاق و گاهى در اثر تزريق خون انتقال مى‌يابد و زياد آلوده‌کننده نيست. در شرايط اقتصادى اجتماعى پائين و در کشورهاى در حال توسعه عفونت اوليه بيشتر در سنين پائين اتفاق مى‌افتد. عفونت اوليه EBV در ميان نوجوانان و بالغين جوان عمده‌ترين علت مونونوکلئوز عفونى (IM; Infectious Mononucgeosis) است. سرم بيش از ۹۰ درصد از افراد تا سن بلوغ از نظر آنتى‌بادى EBV مثبت مى‌شود. تا ۱۸ ماه پس از عفونت اوليه و پس از آن گاهى به‌طور متناوب ويروس از اوروفارنکس ترشح مى‌شود، بدون اينکه علامت بالينى داشته باشد.

 

 

تشخيص

تشخيص آنتى‌بادى‌هاى هتروفيل (آنتى‌بادى عليه اريتروسيت‌هاى گوسفند، اسب، يا گاو) در ۴۰ درصد از بيماران مبتلا به IM در هفته اول و در ۹۰-۸۰ درصد از آنها در هفته سوم وجود دارد (جدول تغييرات سرولوژيک در بيماران مرتبط با EBV). اين تست معمولاً تا ۳ ماه و گاهى تا ۱ سال پس از بيمارى مثبت باقى مى‌ماند. تست مونواسپاتى که براى آنتى‌بادى‌هاى هتروفيل در بازار رايج است کمى حساس‌تر از تست کلاسيک هتروفيل مى‌باشد. مى‌توان آنتى‌بادى‌هاى اختصاصى‌تر EBV را نيز اندازه گرفت اما به غير از موارد آتيپيک يا هتروفيل - منفي، اين بررسى‌ها به‌ندرت براى تشخيص IM ضرورت پيدا مى‌کند (جدول تغييرات سرولوژيک در بيماران مرتبط با EBV). آنتى‌بادى‌هاى IgM ضدٌ آنتى‌ژن کپسيد ويروس (VCA; Viral Capsid Antigen) تشخيص‌دهنده عفونت اوليه EBV هستند و فقط ۲ ماه باقى مى‌ماند؛ آنتى‌بادى‌هاى IgG ضدٌ VCA در ابتداى عفونت ايجاد مى‌شوند و در تمام عمر باقى مى‌مانند. آنتى‌بادى‌هاى ضدٌ آنتى‌ژن هسته‌اى اپشتين - بار (EBNA; Epstoin-Bar Nuclear Antigen) تقريباً در ۸-۶ هفتگى ظاهر مى‌شوند و در تمام عمر باقى مى‌مانند. وجود آنتى‌بادى IgM بر ضدٌ VCA و مثبت شدن آنتى‌بادى ضدٌ EBNA در سرم تشخيص‌دهنده عفونت اوليه EBV هستند. براى تشخيص لنفوم CNS در بيماران مبتلا به ايدز از EBV DNA PCR مايع مغزى نخاعى استفاده مى‌کنند. کشت EBV از گلو تشخيصى نيست، زيرا اين ويروس به‌طور شايع، و براى تمام عمر از اوروفارنکس افراد آلوده ترشح مى‌شود.

 

جدول تغييرات سرولوژيک در بيماران مرتبط با EBV

Anti-VCA

Anti-EA

بيمارى

هتروفيل

IgM

IgG

EA-D

EAR

Anti-EBNA

مونونوکلئوز عفونى حاد

+

+

++

+

-

-

دوره نقاهت

±

-

+

-

±

+

عفونت قبلي

-

-

+

-

-

+

فعال شدن مجدد در اثر ضعف ايمنى

-

-

++

+

+

±

لنفوم بورکيت

-

-

+++

±

++

+

کارسينوم نازوفارنکس

-

-

+++

++

±

+

 

 

VCA; Viral Capsid Antigen

EA; Early antigen

EA; Early Antibody;

آنتى‌بادى ضدٌ آنتى‌ژن Early، با الگوى منتشر (Diffuse) در هسته و سيتوپلاسم سلول‌هاى آلوده

EA-R; Antibody;

آنتى‌بادى ضدٌ آنتى‌ژن Early، محدود (Restricted) به سيتوپلاسم

EBNA; Epstei-Barr Nuclear Antigen

 

درمان

درمان IM حمايتى است. به‌علت احتمال پارگى طحال بايد ۸-۶ هفته از فعاليت فيزيکى شديد اجتناب نمود. براى انسداد راه‌هاى هوائى و ترومبوسيتوپنى يا آنمى‌هموليتيک شديد استفاده از گلوکوکورتيکوئيدها انديکاسيون پيدا مى‌کند. بعضى از بيماران مبتلا به بيمارى طول کشيده نيز ممکن است از يک دوره کوتاه درمان با پردنيزون سود ببرند اما استفاده روتين از استروئيدها توصيه نمى‌شود. داروهاى ضدٌ ويروسى در درمان IM جائى ندارد.

 

عفونت در نوزادان و کودکان خردسال

عفونت در نوزادان و کودکان خردسال، عفونت در اين گروه عموماً بدون علامت است يا اينکه به‌صورت فارنژيت خفيف با يا بدون تونسيليت تظاهر مى‌يابند.

 

مونونوکلئوز عفونى

منونوکلئوز عفونی یک بیماری عفونی ویروسی است که دستگاه تنفس ، کبد و دستگاه لنفاوی را درگیـر می سازد . ایـن بیـماری که معمولا نوجوانان و بـزرگسالان جـوان را مبتلا مـی سازد ، بـا علائمی همچون تـب ، گلو درد ، خستگی ، تورم غدد لنفاوی ناحیـه گـردن و بـزرگی کبـد و طحال خود را نشان میدهد .

علت بیـماری یک ویـروس به نام ویـروس اپشتیـن بار است که در اثر تماس نزدیک نظیر بوسیدن ، غذای مشترک با فرد مبتلا یا سرفه کردن از فردی به فرد دیگر منتقل می شود .

مونونوکلئوز عفونى عفونت سلول‌هاى سفید با ویروس اپشتین‌بار (Epstien Barr) است. عفونت اغلب در افراد جوان به‌ویژه نوجوانان بروز مى‌کند. این عفونت با تب، گلودرد، خستگى و ضعف، بى‌اشتهائی، تورم غدد لنفاوی، و اغلب سفتى عضلات مشخص مى‌شود. معتقد هستند که این بیمارى از طریق بزاق عفونى انتشار مى‌یابد و دورهٔ نهفتهٔ آن ۷ تا ۱۴ روز است. مونونوکلئوز عفونى معمولاً بیمارى وخیمى نیست. با این حال در موارد شدید التهاب کبدى و زردى مى‌تواند بروز کند و طحال ممکن است به‌قدرى بزرگ شود که باعث درد و پرى شکم گردد.

M.I یک بیماری حاد ویروسی با تب، گلودرد، تورم غدد شناخته می‌شود و معمولاً توسط Epstein Barr ویروس (E.B.V) ایجاد می‌شود اما توسط ویروس Cytomegalo هم ممکن است بروز کند (GMV). این دو ویروس اعضای خانواده هرپس هستند.EBV بیشتر از طریق بزاق انتقال داده می‌شود و از آنجا که این بیماری از راه بوسیدن گسترده می‌شود به بیماری بوسه ملقب شده است.

پزشکان باید مردم را آگاه کنند که این بوسیدن‌ها فقط در سرایت بیماری‌ها نقش دارند و باید به کلی ممنوع شوند. این عفونت که گاهی MONO هم نامیده می‌شود از طریق قطرات کوچک عفونی پراکنده در هوا انتقال پیدا می‌کندکه با سرفه و عطسه میسر می‌شود. در موارد نادر از راه ترانسفوزیون خون سرایت می‌کند.

پزشک مى‌تواند با آزمایش مونواسپات (Monospot)، که پادتن ویروس اپشتین‌بار را شناسائى مى‌کند بیمارى را تشخیص دهد. علائم اصلى بیمارى ظرف ۱ تا ۱۴ روز بهبود مى‌یابد اگرچه این بهبودى ۱ تا ۳ ماه قبل از برطرف شدن خستگى زودرس مى‌باشد.

امروزه خودداری از تماس با فرد مبتلا تنها راه پیشگیری از بیماری است و این در حالی است که در صورت ابتلای فرد به این بیماری ، معالجه قطعی خاصی برای فرد وجود ندارد . استراحت بیش از معمول و رژیم غذایی سالم از اهمیت بسیاری برخوردار است .

این عفونت در هر سنی ظاهرمی‌شود، اما بیشتر اوقات جوان‌ها را بین سن‌های ۱۵ تا ۲۵ آلوده می‌کند. ۲۰ در هزار جوان در سنین ۲۰ تا ۳۰ سالگی ممکن است عفونی شوند. اگر چه این بیماری معمولاً جدی نیست اما ویروس برای تمام عمر در بدن باقی می‌ماند. بیشتر مردم در برابرش آنتی‌بادی می‌سازند و ایمن می‌شوند.

 

نشانه‌ها:

غالباً علامتی در بچه‌های کمتراز ۲ سال دیده نمی‌شود. بچه‌های بین ۴، ۱۵ سال ممکن است مختصر نشانه‌ی ریوی داشته باشند.

در نوجوان‌های بزرگتر و جوان‌ها نشانه‌های شدیدتر و طولانی‌تر پیش می‌آید که بعد از ۴ تا ۶ هفته بعد از تماس خواهد بود که عبارتند از: تب، سردرد، عرق شبانه، دردهای عضلانی و خستگی شدیدی که لازم می‌شود ۱۶ تا ۲۴ ساعت بستری می‌شود.

بعد از چند روز نشانه‌های دیگری ممکن است اضافه شوند: گلودرد، لوزتین متورم، بی‌اشتهایی و کم شدن وزن، درد مفاصل، شکم درد، لرز، تورم غدد در گردن و زیر بغل، جوش‌های قرمز رنگ که معمولاً در سینه ظاهر می‌شوند.

 

علائم با شیوع کمتر عبارتند از:

مشکل نفس کشیدن، تهوع، استفراغ، زرد شدن پوست و زردی قسمت سفید چشم، بی‌نظمی‌ ضربان قلب و حساسیت به نور و در طی ده روز از شدت بیشترنشانه‌ها کاسته می‌شود ولی ممکن است تا ۴ هفته دوام داشته باشند.

 

خستگی مخصوصاً ممکن است طولانی شود و مبتلایان به عفونت مونوکلئوزیس مدت ۲ تا ۳ هفته وقت لازم داشته باشند تا به زندگی منظم خود برگردند و تا ۳ ماه طول بکشد تا انرژی نرمال خود را دوباره پیدا کنند و خوب بشوند.

شخصی که بیماری M.I دارد باید از فعالیت شدید خسته کننده اجتناب کند و مخصوصاً از ورزش‌های درگیری دار از جمله کشتی و کاراته برای حداقل ۴ هفته دور باشد تا از خطر پارگی طحال جلوگیری شود و ضمناً در طول این مدت خوردن نوشابه‌های الکلی و بلند کردن بار سنگین ممنوع است.

افرادی که سیستم ایمنی آنها لطمه دیده است، براثر ابتلا به ایدز یا خوردن بعضی داروها بعد از انجام دادن تعویض عضو (ترانسپلانت) ممکن است نشانه‌های شدیدتری داشته باشند وبیماری شدیدی از M.I را تجربه کنند.

 

تشخیص و درمان:

سوابق بالینی و معاینات فیزیکی، به علاوه احتمال در معرض mono قرارداشتن، ممکن است ما را به شک اولیه این بیماری راهنمایی کند. تب، قرمزی گلو با لوزه‌های متورم و پوشیده از چرک، تورم غدد گردن، راش روی سینه و یک طحال بزرگ شده از علائم این بیماری هستند. برای تأیید تشخیص، آزمایش خون برای پیدا کردن گلبول‌های سفید غیر طبیعی واندازه‌گیری میزان گلبول‌های سفید و پلاکت‌ها و آنتی‌بادی علیه CMV, EBV معمولاً انجام می‌شود تا تشخیص M.I مسلم شود.

مانند اکثر عفونت‌هاى ویروسی، درمان اختصاصى و مؤثرى بارى مونونوکلئوز وجود ندارد. درمان جنبه حمایتى دارد و شامل استراحت در بستر، خوردن مایعات فراوان، و غذاى مقوى است (على‌رغم کاهش اشتها). قرقره کردن آب نمک گرم ممکن است گلودرد را تسکین دهد و استامینوفن ممکن است در صورت لزوم مصرف شود. مصرف آنتى‌بیوتیک توصیه نمى‌شود مگر آنکه عفونت باکتریائى ثانویه بروز کند.

یک داروی آنتی‌ویرال اختصاصی برای درمان بیماری M.I نمی‌شناسیم ولی اگر لوزتین شدیداً متورم هستند، درمان با کورتیکواستروئید از قبیل پردنیزولون را می‌توان تجویز کرد و اگر عفونت استرپتوکوکال به همراه گلودرد وجود دارد آنتی‌بیوتیک می‌دهیم.

استراحت در بستربهترین دارویی است که می‌توانیم به مریض‌ها پیشنهاد کنیم

خوردن مایعات به مقدار زیاد توصیه می‌شود از قبیل آب و آب میوه‌ تا تب پایین‌ بیاید و از دهیدریشن جلوگیری شود.

اگر مریض دردش زیاد است ایبوپروفن یا استامینوفن ضد تب و درد خوبی هستند. بچه‌های زیر ۱۸ سال نباید آسپیرین بخورند زیرا ممکن است خطر سندرم Reye پیش بیاید (آنسفالوپاتی همراه تب، استفراغ و…) گلودرد خفیف را می‌توان با غرغره کردن آب نمک، نوشیدن مایعات سرد، خوردن دسرهای یخ زده بهتر کرد.

در صورت ابتلا به منونوکلئوز عفونی ، درد ناگهانى در قسمت فوقانى و چپ شکم (که ممکن است ناشى از پارگى نادر یک طحال بزرگ شده باشد) فوراً به پزشک مراجعه کنید.

برای کاهش درد گلو ، غرغره کردن مکرر با چای غلیظ یا آب نمک گرم ( یک قاشق چایخوری نمک در ۲۵۰ سی سی آب ) توصیه می شود . برای ناراحتی خفیف مصرف داروهای بدون نسخه نظیر استامینوفن ممکن است کافی باشد .

به هر حال در صورت مبتلا شدن به این بیماری در بستر استراحت کنید و اگر در طی بیماری میل به غذا نداشتید ، مصرف مایعات کافی را ادامه دهید . در طی دوره تب بالا حداقل روزانه ۸ لیوان آب یا آب میوه مصرف کنید تا دچار کم آبی نشوید که عوافب جبران ناپذیری را در پی دارد .

 

خطرها و عوارض :

بیشتر مریض‌ها در عرض ۳ هفته بهبودی کامل می‌یابند اما کومپلیکاسیون‌های متعددی از M.I وجود دارند از جمله نوعی هپاتیت. یک خطر مسلم و قابل توجه برای طحال وجود دارد، ارگانی که در مجاورت معده قرار دارد که گلبول‌های سفید برای جنگیدن با عفونت تولید می‌کند.

طحال ممکن است نرم و بزرگ شود و در موارد نادری پاره شود و تولید درد ناگهانی و شدید در قسمت فوقانی چپ شکم به وجود آورد و احتمالاً خونروی داخلی بدهد که بالقوه کشنده است و باید طحال برداری شود.

علامت خطر دیگر که ممکن است هشداری بر یک عارضه باشد تنفس مشکل و صدادار است، مخصوصاً در نوجوانان، خطر دیگر تورم در گلو و لوزه‌هاست که شاید باعث بسته شدن راه هوایی شود. تجویز کورتیکواستروئید ممکن است شرایط را بهتر کند اما بستری شدن در بیمارستان و جراحی گاهی ضرورت پیدامی‌کند.

در سینوس‌ها وگوش و نشانه‌هایی که برای بیشتر از ۴ هفته دوام دارند نیزاندیکاسیون‌های جدی‌تر و شرایطی که توجهات بیشتر پزشکی را لازم دارند، هستند.

 

عوارضی که در CNS پیش می‌آیند اگرچه غیر متعارف هستند ولی جدی‌ باید گرفته شوند و این‌ها شامل آنسفالیت‌ها، تشنج‌ها، سندرم‌ Guillain, Baerre (پلی نوریت با علت ناشناخته با ویژگی‌ ضعف عضلانی و پارالیزی)، ضایعات عصبی و مننژیت‌های آسپتیک، هستند.

 

 

 

 

 

 

 

 

جدول علائم و نشانه‌هاى مونونوکلئوز عفونى

تظاهرات			ميانگين درصد بيماران (محدود بيماران)
	علائم
	گلودرد			(۸۷-۵۰) ۷۵
	بى‌حالى			(۷۶-۴۲) ۴۷
	سردرد			(۶۷-۲۲) ۳۸
	درد شکم، تهوع، يا استفراغ			(۲۵-۵) ۱۷
	لرز			(۱۱-۹) ۱۰
	نشانه‌ها
	لنفادنوپاتى			(۱۰۰-۸۳) ۹۵
	تب			(۱۰۰-۶۰) ۹۳
	فارنژيت يا تونسيليت			(۹۰-۶۸) ۸۲
	اسپلنومگالى			(۶۴-۴۳) ۵۱
	هپاتومگالى			(۱۵-۶) ۱۱
	راش			(۲۵-۰) ۱۰
	ادم دور چشم			(۳۴-۲) ۱۳
	انانتم کم			(۱۳-۳) ۷
	زردى			(۱۰-۲) ۵

 

ساير بيمارى‌هاى مرتبط با عفونت EBV

بيمارى لنفوپروليفراتيو مرتبط با EBV در بيمارانى اتفاق مى‌افتد که به اختلال مادرزادى يا اکتسابى ايمنى مبتلا هستند مثل مبتلايان به ايدز، اختلال ايمنى ترکيبى شديد، و بيماران پيوندي. بيماران با تب و لنفادنوپاتى يا علائم گوارشى مراجعه مى‌کنند. سدرم لنفوپروليفراتيو وابسته به X (سندرم دونکان) Duncans Syndrome اختلالى در پاسخ‌دهى سيستم ايمنى به EBV است و باعث عفونت شديد EBV در پسران جوان مى‌شود. لکوپلاکى مومانند دهان که يک تظاهر زود هنگام در بيماران HIV مثبت است و با ضايعات سفد رنگ، برجسته و شياردار روى زبان مشخص مى‌شود، در اثر EBV به‌وجود مى‌آيد. نوعى عفونت مزمن و نادر ناشى از EBV (به غير از سندرم خستگى مزمن) با درگيرى چندين عضو از جمله هپاتواسپلنومگالي، لنفادنوپاتي، و پنومونيت، يوئيت، يا بيمارى‌هاى نورولوژيک مشخص مى‌شود.

 

بدخيمى‌هاى مرتبط با EBV

قبلاً مشخص شده بود که EBV با ۹۰ درصد از لنفوم بورکيت‌هاى آفريقائى ارتباط دارد. امروزه اين ارتباط با لنفوم بورکيت آمريکائى (۱۵ درصد از موارد)، کارسينوم آناپلاستيک نازوفارنکس، و لنفوم سلول B به‌ويژه در ضعف ايمنى‌هاى ناشى از پيوند آلوگرافت اعضاء و ايدز نيز مشخص شده است.

 

 

آزمایش آنتي بادي EBV IgM

نام آزمايش	آنتي بادي EBV IgM
نام انگليسي تست	Epstein-Barr Virus Antibody to Viral Capsid Antigen, IgM
مخفف انگليسي تست	EBV IgM
نام فارسي تست	آنتی بادی IgM ویروس اپستین بار
نام هاي متعارفديگر	EBV VCA-IgM Ab
روش انجام
آمادگي بيمار	آمادگي خاصي لازم نيست
زمان نمونه گيري
محدوده مرجع (نرمال رنج) وابسته به جنس زن/مرد
نوع نمونه	نمونه خون از ورید بازو
بهترین زمان نمونهگیری
علت درخواست تست	برای کمک به تشخیص مونونوکلئوز (مونو)؛ برای کمک به ارزیابی حساسيت به عفونت EBV؛ برای تمایز بين عفونت EBV و بیماری دیگر با علائم مشابه هنگامی که فردعلائم مونو دارد اما تست مونو منفی است؛ هنگامی که زن باردار دارای علائم شبهآنفولانزا است (خستگی، تب، گلو درد، بزرگی غدد لنفاوی، گاهی بزرگ شدن طحال و/ یاکبد)؛ گاهی اوقات هنگامی که فرد بدون علامت در معرض مونو قرار گزفتهاست.
توضیح راجع به تست	آنتی بادی هاي EBV، گروهي از آزمايشها هستند که برای کمک به تشخیص عفونتكنوني، اخیر یا گذشته EBV .درخواست مي شوند.آنها پروتئین های تولید شده توسط بدن درپاسخ ایمنی به چندين آنتی ژن مختلف ویروس EBV هستند. آنها شامل آنتی بادی هاي IgG و IgM براي آنتی ژن کپسید ویروسی (VCA)، آنتی بادی IgG براي آنتی ژن D زودرس (EA - D) و آنتی بادی هايي براي آنتی ژن های هسته ای (EBNA) هستند. در طی عفونت EBV اولیه،هر یک از این آنتی بادی هاي EBV در برنامه زمانی خود به طور مستقل ظاهر مي شود. ابتدا آنتی بادی VCA - IgM ظاهر مي شود و سپس بعد از حدود 4 تا 6 هفته ناپدید میشود. اگر فرد دارای آنتی بادی VCA - IgM مثبت است، به احتمال زیاد عفونت EBV كنوني دارد یا اخیرا عفونت EBV داشته است. اگرفرد دارای علائم مونو است، به احتمالزیاد است مبتلا به مونو تشخیص داده می شود، حتی اگر تست مونو منفی باشد. اگر فردغلظت هاي مثبت VCA - IgG و EA - D IgG را دارد، بسیار محتمل است که عفونت EBV دارديا اخيرا داشته است.
در چه شرایطی تست افزایش مییابد
در چه شرایطی تست کاهش مییابد
تست هاي تكميلي	مونو، شمارش کامل سلولهای خونی، شمارش گلبولهای سفید خون
طریقه جمع آورینمونه	نمونه خون از طريق فروبردن سوزن داخل ورید بازو به دست مي آيد
تشخیص های افتراقی
آمادگی لازم جهت انجام تست
تداخلات دارويي
اطلاعات تكميلي	مونو بیماری است که با خستگی، تب، گلودرد، تورم غدد لنفاوی، بزرگ شدن طحال وگاهي اوقات، بزرگ شدن کبد همراه است. از آنتی ژن کپسید ویروسی VCA IgM برایتشخیص عفونت فعلی یا اخیر استفاده مي شود.

 

عفونت‌هاى ناشى از ويروس اپشتين - بار (EBV; Epstein-BarrVirus)

EBV نوعى هرپس ويروس انسانى است که يک هسته DNA دو رشته‌اى خطى دارد که اطراف آن‌را يک غلاف محتوى گليکوپروتئين و يک نوکلئوکپسيد بيست وجهى احاطه کرده است، اين ويروس تمايل خاصى به لنفوسيت‌هاى B دارد.

◊ اپیدمیولوژی ◊ تشخیص ◊ تظاهرات بالینی ◊ درمان

اپيدميولوژى

اپيدميولوژى EBV عمدتاً از طريق بزاق و گاهى در اثر تزريق خون انتقال مى‌يابد و زياد آلوده‌کننده نيست. در شرايط اقتصادى اجتماعى پائين و در کشورهاى در حال توسعه عفونت اوليه بيشتر در سنين پائين اتفاق مى‌افتد. عفونت اوليه EBV در ميان نوجوانان و بالغين جوان عمده‌ترين علت مونونوکلئوز عفونى (IM; Infectious Mononucgeosis) است. سرم بيش از ۹۰ درصد از افراد تا سن بلوغ از نظر آنتى‌بادى EBV مثبت مى‌شود. تا ۱۸ ماه پس از عفونت اوليه و پس از آن گاهى به‌طور متناوب ويروس از اوروفارنکس ترشح مى‌شود، بدون اينکه علامت بالينى داشته باشد.

تشخيص

تشخيص آنتى‌بادى‌هاى هتروفيل (آنتى‌بادى عليه اريتروسيت‌هاى گوسفند، اسب، يا گاو) در ۴۰ درصد از بيماران مبتلا به IM در هفته اول و در ۹۰-۸۰درصد از آنها در هفته سوم وجود دارد (جدول تغييرات سرولوژيک در بيماران مرتبط با EBV). اين تست معمولاً تا ۳ ماه و گاهى تا ۱ سال پس از بيمارى مثبت باقى مى‌ماند. تست مونواسپاتى که براى آنتى‌بادى‌هاى هتروفيل در بازار رايج است کمى حساس‌تر از تست کلاسيک هتروفيل مى‌باشد. مى‌توان آنتى‌بادى‌هاى اختصاصى‌تر EBV را نيز اندازه گرفت اما به غير از موارد آتيپيک يا هتروفيل - منفي، اين بررسى‌ها به‌ندرت براى تشخيص IM ضرورت پيدا مى‌کند (جدول تغييرات سرولوژيک در بيماران مرتبط با EBV). آنتى‌بادى‌هاى IgM ضدٌ آنتى‌ژن کپسيد ويروس (VCA; ViralCapsid Antigen) تشخيص‌دهنده عفونت اوليه EBV هستند و فقط ۲ ماه باقى مى‌ماند؛ آنتى‌بادى‌هاى IgG ضدٌ VCA در ابتداى عفونت ايجاد مى‌شوند و در تمام عمر باقى مى‌مانند. آنتى‌بادى‌هاى ضدٌ آنتى‌ژن هسته‌اى اپشتين - بار (EBNA; Epstoin-BarNuclear Antigen) تقريباً در ۸-۶ هفتگى ظاهر مى‌شوند و در تمام عمر باقى مى‌مانند. وجود آنتى‌بادى IgM بر ضدٌ VCA و مثبت شدن آنتى‌بادى ضدٌ EBNA در سرم تشخيص‌دهنده عفونت اوليه EBV هستند. براى تشخيص لنفوم CNS در بيماران مبتلا به ايدز از EBV DNAPCR مايع مغزى نخاعى استفاده مى‌کنند. کشت EBV از گلو تشخيصى نيست، زيرا اين ويروس به‌طور شايع، و براى تمام عمر از اوروفارنکس افراد آلوده ترشح مى‌شود.

جدول تغييرات سرولوژيک در بيماران مرتبط با EBV

نتايج تست‌هاa                 Anti-VCA     Anti-EA           بيمارى     هتروفيل     IgM     IgG     EA-D     EAR     Anti-EBNA     مونونوکلئوز عفونى حاد     +     +     ++     +     -     -     دوره نقاهت     ±     -     +     -     ±     +     عفونت قبلي     -     -     +     -     -     +     فعال شدن مجدد در اثر ضعف ايمنى     -     -     ++     +     +     ±     لنفوم بورکيت     -     -     +++     ±     ++     +     کارسينوم نازوفارنکس     -     -     +++     ++     ±     +

VCA; Viral CapsidAntigen

EA; Earlyantigen

EA; Early Antibody; آنتى‌بادى ضدٌ آنتى‌ژن Early، با الگوى منتشر (Diffuse) در هسته و سيتوپلاسم سلول‌هاى آلوده

EA-R; Antibody; آنتى‌بادى ضدٌ آنتى‌ژن Early، محدود (Restricted) به سيتوپلاسم

EBNA; Epstei-Barr NuclearAntigen

درمان IM حمايتى است. به‌علت احتمال پارگى طحال بايد ۸-۶ هفته از فعاليت فيزيکى شديد اجتناب نمود. براى انسداد راه‌هاى هوائى و ترومبوسيتوپنى يا آنمى‌هموليتيک شديد استفاده از گلوکوکورتيکوئيدها انديکاسيون پيدا مى‌کند. بعضى از بيماران مبتلا به بيمارى طول کشيده نيز ممکن است از يک دوره کوتاه درمان با پردنيزون سود ببرند اما استفاده روتين از استروئيدها توصيه نمى‌شود. داروهاى ضدٌ ويروسى در درمان IM جائى ندارد.