مرکز دانلود خلاصه کتاب و جزوات دانشگاهی

کوله خاس:

اين جنس در ايران يک گونه گياه بوته اي تيغي به نام R.hyrcanus دارد که در جنگل هاي شمال ايران و تالش مي رويد.

فندق:

اين جنس در ايران دو گونه گياه درختچه اي دارد. فندق يکي از گياهان با ارزش اقتصادي است که ميوه آن به صورت خشکبار مصرف مي گردد.

بارهنگ:

اين جنس در ايران 22 گونه گياه علفي يک ساله و چند ساله دارد که همگي با نام بارهنگ شناخته مي شوند. گونه هاي p.stocksii,p.evacina,p.sharifii,p.Boissieri انحصاري ايران و ديگر گونه هاي آن علاوه بر ايران در افغانستان، پاکستان، آسياي مرکزي، هيماليا، تبت، الجزاير، تونس، مصر، عربستان، فلسطين، مناطق مديترانه اي، جزاير اژه،‌ شبه جزيره بالکان و آناتولي نيز مي رويند.

مصطکي:

اگر چه اين درخت در ايران کاشته نشده و به صورت بومي نيز وجود ندارد اما مصطکي در فرهنگ ايران جايگاه ويژه اي دارد.

 

 

 

توت فرنگي:

اين جنس در ايران يک گونه خودروي دارد که معمولاً در مناطق جنگلي شمال مي رويد، اما امروزه فرم‌هاي رويشي متعددي نيز به صورت زراعي در ايران وجود دارد که همگي به نام توت فرنگي مشهورند.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

بارهنگ:

اسامي عمومي ديگر: بارهنگ کبير، لسان الحمل، رمحاج و لک، بارتنگ، مصاصبه، لينم، لسان حمد، بارهنگ هرزه

نام علمي:Plantago major L

نام خانواده: بارهنگ (Plantaginaceae)

نوع گياه: بوته

قسمت مورد استفاده: دانه، برگ، ريشه

مهمترين مواد مؤثر دارويي: گلي کوزيد (اوکوبين و کولين)، ساپونين، اسيدهاي آلي، موسيلاژ، رزين، موم، پکتين، املاح معدني، الکالوئيد، اسيدهاي آمينه، فلاونوئيد، تانن، استروئيد، امولسين

 

خواص درماني:

دانه: مدر، تب بر، ضد اسهال و ناراحتيهاي دستگاه ادراري، ضد کرم، ضد هموروئيد همراه با خون ريزي،‌ ريشه و برگ: قابض (در زخم، خون دماغ، هموروئيد) ، دفع کننده سنگهاي کليه

 

موارد استعمال در پزشکي سنتي:

ريشه، برگ و دانه بارهنگ را به عنوان قابض، نرم کننده دستگاه تنفسي فوقاني، سرفه و خارش گلو، تصفيه کننده خون، اسهالهاي ساده کودکان،‌ خونريزيهاي بواسير، خونريزيهاي ريوي و دستگاه ادراري و در استعمال خارجي به عنوان التيام دهنده زخمها توصيه شده است.

 

مقدار و دستور مصرف:

دانه آن روزي سه بار به مقدار 5 تا 10 گرم به صورت جوشانده و برگ روزي سه بار به مقدار 12-8 گرم به صورت دم کرده

 

 

 

 

 

 

توت فرنگي:

اسامي عمومي ديگر: چيالک، چيلک

نام علمي:Fragaria vulgaris L.Fragaria vesca L.

نام خانواده: گلسرخ

نوع گياه: بوته

قسمت مورد استفاده: ريزم، ميوه‌، برگ

 

مهمترين مواد مؤثر دارويي: ريزم، تانن، الکلها، موسيلاژ و املاح مختلف برگ: تانن، اسيدهاي مختلف،‌ موسيلاژ ميوه: اسيدهاي مختلف، قند (لولز و گلوکز)، مواد چربي، ويتامين c و کمي ويتامين A، B ، موسيلاژ، پکتين

 

خواص درماني:

نگاهداري و زيبايي پوست توصيه شده است. مسموميت را برطرف مي کند. براي افراد ضعيف مفيد است. مي‌تواند براي پيش گيري از سرطان و تصلب شرايين مصرف کنيد. نقرس و رماتيسم و درد مفاصل را درمان مي‌کند.

 

 

 

موارد استعمال در پزشکي سنتي:

در درمان اسهالهاي ساده، خونرويهاي عادي، وجود خون در ادرار، عرق شبانه، سنگ کليه و مجاري ادرار، بواسير، درد روماتيسم، و التهاب اندامهاي مختلف بکار مي رفته است.

 

مقدار و دستور مصرف:

مقدار 8-4 گرم برگ و ريزم آن را روزي سه بار به صورت دم کرده

 

 

 

فندق:

اسامي عمومي ديگر: بندق، جلوز، فندخ

نام علمي:Corylus avellans L.

نام خانواده: فندق

نوع گياه: درختچه

قسمت مورد استفاده: ميوه، پوست، برگ

 

مهمترين مواد مؤثر دارويي: ميوه: تانن، رزين، فلاونوئيد، املاح معدني (از فسفر غني مي باشد)، ويتامينها پوست: لينگو سريل الکل بتولينول و سيتوسترول برگ: ميريستررزيداسيد و آلانتونيک اسيد

 

خواص درماني:

ميوه: مقوي معده و مقوي قوه باه. تأمين کننده املاح بدن، پوست: قابض، معرق، ضد اسهال، رفع تبهاي نوبع و درمان واريس

 

موارد استعمال در پزشکي سنتي:

جهت رفع تبهاي نوبه، بند آوردن خون، درمان واريس و تنظيم خون قاعدگي ميوه: تونيک و مقوي معده و روده، افزايش نيروي جنسي، پايين آورنده فشار خون، قند خون و نيرو دهنده مغز.

مقدار و دستور مصرف:

ميوه: 80-4 گرم در روز، پوست و برگ 40-20 گرم به صورت دم کرده

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

مصطکي:

اسامي عمومي ديگر: درخت مصطکي، پسته وحشي، شجر المستکي، رماس، رماست، کيه، وکشک، ولمشک، مصطکي رومي، کندر رومي،‌ علک رومي، بطوم،‌ جدوم، فستق شرقي، شيلي

نام علمي:Pistacia gummifera Salisb; pistacia lentiscus L.

نام خانواده: پسته (Anacardiaceae)

نوع گياه: درخت يا درختچه

قسمت مورد استفاده: رزين که از پوست داخلي آن بدست مي آورند

 

مهمترين مواد مؤثر دارويي: روغن فرار، آروياتک ها، تانن، رزين (آلفا رزين) (اسيد ماستي سيک)، بتا رزين (ماستيسين)

 

خواص درماني:

خلط آور، ضد اسهال، محرک، مدر، قابض، جهت درد دندان، تقويت لثه و آرام کردن سرفه بکار مي برند.

 

موارد استعمال در پزشکي سنتي:

مصطکي را به عنوان خوشبو کردن دهان، ضد التهاب و مقوي عمومي ريه، براي استحکام لثه و دندان، تسکين درد دندان، جهت قطع اسهال بچه ها و تقويت حافظه توصيه مي شده است.

مقدار و دستور مصرف:

رزين آن را به مقدار 4-2 گرم روزي سه بار به صورت دم کرده

کوله خاس:

اسامي عمومي ديگر: هس، جز، جيز، کول کيش، کولر، آس بري، مورد اسفرم، رند، ريحان

نام علمي:Ruscus aculeatus L.

نام خانواده: سوسن (Liliaceae)

نوع گياه: بوته

قسمت مورد استفاده: ريشه، ريزم، برگ

مهمترين مواد مؤثر دارويي: استروئيد گلي کوزيد، ساپونين گلي کوزيد، روغن فرار، رزين و املاح (پتاسيم)

 

خواص درماني:

آن را مدر، مقوي معده، ضد هموروئيد، تنگ کننده عروق

 

موارد استعمال در پزشکي سنتي:

آن را مدر، اشتهاآور، معرق، تب بر مي دانسته اند و در درمان سنگهاي مجاري ادراري، نقرس و يرقان مورد استفاده قرار مي داده اند.

 

مقدار و دستور مصرف:

8-4 گرم روزي سه بار به صورت دم کرده

 

 

 

منابع:

1. اسرار گياهان دارويي، احمد حاجي شريفي معروف به عطار اصفهاني
2. فرهنگ نام هاي گياهان ايران، تأليف و گردآوري ولي الله مظفريان
3. گزيده گياهان دارويي، دکتر علي زرگري