مرکز دانلود خلاصه کتاب و جزوات دانشگاهی

ويتامين K

ویتامین‌ها ترکیبات آلی هستند که به مقدار خیلی جزئی برای متابولیسم مواد غذایی و اعمال حیاتی بدن و رشد و نمو و تندرستی ضرورت دارند. تغذیه ناقص و رژیم غذایی نامناسب سبب کمبود یا فقدان یک یا چند ویتامین می‌شود و به بیماریهای مختلف مانند بری بری و پلاگر می‌‌انجامد. ویتامینها سبب تسهیل دگرگشت (سوخت و ساز بدن)، اسیدهای آمینه، چربی‌ها و کربوهیدرات‌ها می‌شوند و رشد و نمو و ترمیم سلولهای بدن را میسر می‌‌سازند. برخی از ویتامینها سبب جذب مواد غذایی در روده می‌شوند و بعضی نیز به عنوان کاتالیزور عمل می‌کنند. عمل آنها بر روی بافتهای اپی تلیال و همچنین استخوان بوده و در مجموع هر کدام از آنها از بروز یک عارضه جلوگیری می‌کند. فونک نام Vitalamine، یعنی آمینی که حیاتی بوده و برای ادامه زندگی ضرورت دارد، را به موادی که سبب بهبود بیماری بری بری می‌‌شد و از گروه آمین بوده اطلاق کرد. پس از آنکه معلوم شد بسیاری از ویتامینها از گروه آمین نیستند حرف e از آخر واژه ویتامین حذف و واژه Vitamin مورد قبول واقع شد.

ویتامینها را به دو دسته مهم، شامل ویتامینهای محلول در آب و ویتامینهای محلول در چربی، تقسیم کرده اند. ویتامین E، ویتامین K، ویتامین D، ویتامین A را محلول در چربی و ویتامین C و ویتامین‌های گروه B را محلول در آب دانسته اند.

علاوه بر مواد معدنی، ویتامینها نیز مورد نیاز بدن هستند؛ زیرا بدون حضور آنها در غذا، سلامتی و تعادل اعضای بدن ناپایدار می‌شود و در اعمال حیاتی اختلالاتی ایجاد می‌گردد و عوارضی بروز می‌کند که گاه منجر به مرگ می‌شود. ویتامین‌ها سوخت و ساز بدن را تنظیم می‌کنند و تنها کمبود یک ویتامین می‌تواند، تمام بدن انسان را به مخاطره اندازد. خوب است بدانید که بیشتر ویتامینها از منابع اصلی طبیعی استخراج می‌شوند.

در سال 1935 یک دانشمند دانمارکی طی یک سری تحقیقات ، متوجه وجود یک نوع ویتامین در بدن مرغ شد که ضد خونریزی بود. این دانشمند آن را ویتامینK نامید.تاکنون دو نوع ویتامین به نام K1 و K2 که فرمول ساده آنها تفاوت جزئی با هم دارد، شناخته شده اند.

ویتامین K محلول در چربی بوده و تا حدودی در برابر حرارت پایدار می باشد، ولی در مقابل نور بسیار حساس بوده و فاسد می شود. ویتامین K مصنوعی به شکل های محلول در آب است و فرمول شیمیایی آن شباهت زیادی به ویتامینK طبیعی دارد و اثرات آنها با یکدیگر برابرند.

به دلیل اینکه ویتامین K طبیعی ، محلول در چربی است، برای هضم و جذب آن، صفرا لازم است، ولی ویتامین K مصنوعی که محلول در آب است احتیاجی به ترشح صفرا ندارد.

مقدار کمی از این ویتامین ، در کبد ذخیره می شود که این مقدار فقط نیاز یک هفته بدن را تأمین می کند و هر چه هوا گرم تر باشد، نیاز بدن به ویتامین مزبور نیز بیشتر می شود.

بعضی از اشخاص در تابستان و در هوای گرم دچار خونریزی مانند خونریزی بینی می شوند. این علائم نشانه کمبود ویتامین K در بدن است؛ زیرا این ویتامین برای انعقاد خون لازم است و بدون وجود این ویتامین کبد نمی تواند پروترومبین ( عامل انعقاد خون ) بسازد.

‌يك متخصص تغذيه در گفت و گو با ايسنا گفت : مكمل‌هاي ويتامين K براي زنان بسيار مفيد است. ‌به ويژه در افزايش توده استخواني بعد از دوران يائسگي موثر است. ‌ ‌وي افزود:افراد براي پيشگيري و درمان بيماري ها، بايد از برگ‌هاي سبز و تيره سبزي‌ها بيشتر استفاده كنند و ‌رژيم غذايي روزانه آنان بايد حاوي بيش از 50 ميكروگرم ويتامين K باشد.‌ ‌اين متخصص به افرادي كه "آسپيرين "و "كلسترامين " مصرف مي‌كنند، توصيه كرد، بيشتر ويتامين K استفاده ‌كنند،زيرا بدن آنان بيش از ديگران نياز به ويتامين K دارد.‌ ‌وي تاكيد كرد كه مصرف زياد آنتي‌بيوتيك ها باعث كمبود ويتامين K در بدن مي‌شود و اين داروها نه تنها ‌باكتري‌هاي مضر را بلكه باكتري‌هاي مفيد فعال كننده ويتامين "K" را نيز از بين مي‌برد.‌

 

منابع غذایی ویتامین K شامل :

جعفری، کلم، اسفناج، گل کلم، کاهو، گوجه فرنگی، کرفس، لوبیا سبز، شاهی، شلغم ،نخودسبز پخته، چاي سبز و مارچوبه است. همچنین در شیر، گوشت و میوه جات به مقدار کم وجود دارد.

ویتامین K غیر از منابع غذایی، توسط باکتری های روده نیز ساخته می شود. به همین دلیل کمبود آن در انسان نادر است.

اشخاص سالم که تغذیه صحیح و مناسبی دارند، نیازی به دریافت اضافی ویتامین K ندارند؛ زیرا مواد غذایی مصرفی آنها می تواند کمبود این ویتامین را جبران کند. ولی در افرادی که دچار بیماری های روده هستند، چون ممکن است میکروب های روده نتوانند ویتامین K بسازند و یا اینکه ویتامین نام برده به اندازه کافی جذب نشود، لازم است مصرف غذاهای حاوی این ویتامین را افزایش دهند.

 

کمبود ویتامین K

در شرایط زیر امکان کمبود این ویتامین وجود دارد :

زمانی که سوء جذب چربی ها وجود داشته باشد.

در شرایطی که درمان با آنتی بیوتیک صورت بگیرد ( به دلیل از بین بردن باکتری های روده )

بیماری کبدی

 

زمانی که سوء جذب چربی ها در بدن وجود دارد، شکل مصنوعی ویتامین K که محلول در آب است، مورد استفاده قرار می گیرد.

ويتامين "كا" در درمان خونريزي شديد قاعدگي و به همراه ويتامين «سي» در درمان تهوع صبحگاهي مؤثر است. بعضي مواقع به بچه ها بلافاصله بعد از تولد ويتامين «كا» تزريق ميشود، زيرا بعضي موارد، نظير بچه هايي كه زودتر از موعد به دنيا مي آيند در معرض خطر خونريزي هستند.

براي اينكه استخوان بتواند از كلسيم استفاده كند نياز به ويتامين "كا" دارد. مكمل هاي ويتامين "كا" در افزايش توده استخواني در زنان بعد از يائسگي مؤثر و مفيد است. بين كمبود ويتامين "كا" و پوسيدگي استخوان ارتباط وجود دارد. مكمل هاي ويتامين "كا" در درمان پوسيدگي استخوان مفيد است.

ويتامين "كا" در پيشگيري از سنگ هاي كليه مؤثر است.

يك ماده مشابه ويتامين "كا" بنام "تركيب پنج كا" از رشد سرطان كبد جلوگيري مي كند.

بعضي از اشكال (سبزينه محلول در آب) به كنترل بدن، مدفوع و بوي ادرار كمك مي كند.

اشكال محلول در آب به درمان زخم هاي پوستي كمك مي كند.

فريز كردن غذاها باعث از بين بردن ويتامين «كا» ميشود. اما گرم كردن غذا تأثيري بر روي آن ندارد.

ميزان مصرف مجاز ويتامين «كا» 80 ميكروگرم براي مردان و 65 ميكروگرم براي زنان است. براي پيشگيري و درمان بيماريها، بايد ميزان مصرف برگ هاي سبز تيره سبزيجات را زياد كنيد و رژيم غذايي شما روزانه حاوي بيش از 500 ميكروگرم ويتامين «كا» باشد.

اشعه X و پرتوتابي ميزان نياز روزانه به ويتامين «كا» را افزايش مي دهد.

 

ويتامين «كا» در شير ترشح ميشود و از جفت عبور مي كند. خانم هاي حامله و خانم هاي شيرده قبل از مصرف مكمل هاي ويتامين «كا» بايد با پزشك مشورت كنند.

اگر شما آسپيرين، كلسترامين، فني تويين يا ملين هاي روغني معدني مصرف مي كنيد. بدن شما نياز بيشتري به ويتامين «كا» دارد.

سم بعضي از مارها ويتامين «كا» را كه در ايجاد لخته مؤثر است، از بين مي برد. ويتامين «كا» در توقف خونريزي ناشي از «زهر سم» مؤثر است.

زيادي مصرف آنتي بيوتيك ها مي تواند باعث كمبود ويتامين «كا» شود. اين داروها نه تنها باكتري هاي مضر را از بين مي برد، بلكه باكتري هاي مفيد فعال كننده ويتامين «كا» را نيز از بين مي برد.

ميزان زياد ويتامين "كا" مصنوعي كه براي جلوگيري از خونريزي در بعضي از بيماريها استفاده ميشود، مي تواند باعث كم خوني و آسيب كبدي شود.

تزريق ويتامين «كا» مي تواند باعث گرگرفتگي (فلاشينگ)، تعريق، درد سينه و محدوديت تنفسي شود.

مشكلات خوني، زردي و مشكلات كبدي در نوزادان بعد از دادن ويتامين "كا" ديده ميشود.

تزريق داخل عضلاني ويتامين "كا" مي تواند باعث درد، ورم و اگزما شود.

كمبود ويتامين كا براي سلامت استخوانها مضر است [ September 25, 2006 ]

ایرنا:محققان مي‌گويند كمبود ويتامين كا براي سلامت استخوانها مضر است و در بروز پوكي استخوان نقش دارد.

به گزارش خبرگزاري يونايتدپرس از آن آربور در ميشيگان، "جين لوكاس" سرپرست اين تحقيق از دانشكده پرستاري دانشگاه ميشيگان، دريافت كه يكي از نخستين آثار كاهش استروژن نقص در عملكرد ويتامين كا در استخوان است

اين مطالعه نشان مي‌دهد ميزان مجاز ويتامين كا كه براي زنان سالم توصيه مي‌شود براي حفظ سلامت استخوانها در آستانه يائسگي كافي نيست.

براي جذب ويتامين كا در اوايل يائسگي زنان بايد هر روز سبزي‌هاي داراي برگهاي سبز تيره و روغن‌هاي گياهي مصرف كنند حال آن كه در دوران بلوغ و جواني، ورزش‌هاي تحمل وزن، نقش مهمي ايفا مي‌كند.

اين محققان افزودند مكمل‌هاي ويتامين كا بايد با مشورت پزشك مصرف شود.

كساني كه داروهاي رقيق‌كننده خون دريافت مي‌كنند نبايد ويتامين كا مصرف نمايند.

 

موارد استفاده

خونريزي: ويتامين "كا" خطر خونريزي در بيماريهاي كبد، زردي، سوءجذب، و يا خطر خونريزي مرتبط با استفادة طولاني مدت از آسپيرين و آنتي بيوتيك ها را كاهش مي دهد.

ويتامين "كا" در درمان خونريزي شديد قاعدگي و به همراه ويتامين «سي» در درمان تهوع صبحگاهي مؤثر است. بعضي مواقع به بچه ها بلافاصله بعد از تولد ويتامين «كا» تزريق ميشود، زيرا بعضي موارد، نظير بچه هايي كه زودتر از موعد به دنيا مي آيند در معرض خطر خونريزي هستند.

پوسيدگي استخوان: براي اينكه استخوان بتواند از كلسيم استفاده كند نياز به ويتامين "كا" دارد. مكمل هاي ويتامين "كا" در افزايش تودة استخواني در زنان بعد از يائسگي مؤثر و مفيد است. بين كمبود ويتامين "كا" و پوسيدگي استخوان ارتباط وجود دارد. مكمل هاي ويتامين "كا" در درمان پوسيدگي استخوان مفيد است.

ويتامين "كا" در پيشگيري از سنگ هاي كليه مؤثر است.

يك مادة مشابه ويتامين "كا" بنام "تركيب پنج كا" از رشد سرطان كبد جلوگيري مي كند.

بعضي از اشكال (سبزينه محلول در آب) به كنترل بدن مدفوع و بوي ادرار كمك مي كند.

اشكال محلول در آب به درمان زخم هاي پوستي كمك مي كند.

 

منابع غذايي

غذاهايي كه شامل ميزان قابل توجهي ويتامين "كا" هستند عبارتند از: سبزينه (كلروفيل)، چاي سبز، اسفناج، شلغم، گل كلم، كلم پيچ، مارچوبه، كاهو.

فريز كردن غذاها باعث از بين بردن ويتامين «كا» ميشود. اما گرم كردن غذا تأثيري بر روي آن ندارد.

 

اشكال ديگر

مكمل هاي ويتامين "كا" هم به صورت طبيعي و هم به صورت ساختگي در دسترس هستند. مكمل هاي كلروفيل (سبزينه) محلول در چربي منبع عالي از ويتامين "كا" هستند.

كلروفيل محلول در آب رايجترين شكل ويتامين "كا" هستند. اشكال محلول در آب براي بدن قابل جذب نيستند و در درمان پوست و كاهش بوي بدن مفيد است. ويتامين "كا" در كمپلكس هاي «مولتي ويتامين» و به صورت قرصه هاي 5 ميلي گرمي وجود دارد.

 

نحوة مصرف

ميزان مصرف مجاز ويتامين «كا» 80 ميكروگرم براي مردان و 65 ميكروگرم براي زنان است. براي پيشگيري و درمان بيماريها، بايد ميزان مصرف برگ هاي سبز تيره سبزيجات را زياد كنيد و رژيم غذايي شما روزانه حاوي بيش از 500 ميكروگرم ويتامين «كا» باشد.

 

موارد احتياط

- ويتامين «كا» با اثر ضد انعقادهايي نظير وارفارين يا كرمادين تداخل دارد.

- اشعه X و پرتوتابي ميزان نياز روزانه به ويتامين «كا» را افزايش مي دهد.

- ويتامين «كا» در شير ترشح ميشود و از جفت عبور مي كند. خانم هاي حامله و خانم هاي شيرده قبل از مصرف مكمل هاي ويتامين «كا» بايد با پزشك مشورت كنند.

- اگر شما آسپيرين، كلسترامين، فني تويين يا ملين هاي روغني معدني مصرف مي كنيد. بدن شما نياز بيشتري به ويتامين «كا» دارد.

- سم بعضي از مارها ويتامين «كا» را كه در ايجاد لخته مؤثر است، از بين مي برد. ويتامين «كا» در توقف خونريزي ناشي از «زهر سم» مؤثر است.

- زيادي مصرف آنتي بيوتيك ها مي تواند باعث كمبود ويتامين «كا» شود. اين داروها نه تنها باكتري هاي مضر را از بين مي برد، بلكه باكتري هاي مفيد فعال كننده ويتامين «كا» را نيز از بين مي برد.

 

تداخل هاي احتمالي

- ويتامين "كا" به صورت خوراكي غيرسمي است.

- ميزان زياد ويتامين "كا" مصنوعي كه براي جلوگيري از خونريزي در بعضي از بيماريها استفاده ميشود، مي تواند باعث كم خوني و آسيب كبدي شود.

- تزريق ويتامين «كا» مي تواند باعث گرگرفتگي (فلاشينگ)، تعريق، درد سينه و محدوديت تنفسي شود.

- مشكلات خوني، زردي و مشكلات كبدي در نوزادان بعد از دادن ويتامين "كا" ديده ميشود.

- تزريق داخل عضلاني ويتامين "كا" مي تواند باعث درد، ورم و اگزما شود.

 

تاکنون دو نوع ویتامین به نام K1 و K2 که فرمول ساده آنها تفاوت جزئی با هم دارد، شناخته شده اند.

ویتامین K محلول در چربی بوده و تا حدودی در برابر حرارت پایدار می باشد، ولی در مقابل نور بسیار حساس بوده و فاسد می شود. ویتامین K مصنوعی به شکل های محلول در آب است و فرمول شیمیایی آن شباهت زیادی به ویتامینK طبیعی دارد و اثرات آنها با یکدیگر برابرند.

به دلیل اینکه ویتامین K طبیعی ، محلول در چربی است، برای هضم و جذب آن، صفرا لازم است، ولی ویتامین K مصنوعی که محلول در آب است احتیاجی به ترشح صفرا ندارد.

مقدار کمی از این ویتامین ، در کبد ذخیره می شود که این مقدار فقط نیاز یک هفته بدن را تأمین می کند و هر چه هوا گرم تر باشد، نیاز بدن به ویتامین مزبور نیز بیشتر می شود.

بعضی از اشخاص در تابستان و در هوای گرم دچار خونریزی مانند خونریزی بینی می شوند. این علائم نشانه کمبود ویتامین K در بدن است؛ زیرا این ویتامین برای انعقاد خون لازم است و بدون وجود این ویتامین کبد نمی تواند پروترومبین ( عامل انعقاد خون ) بسازد.

منابع غذایی ویتامین K شامل : جعفری، کلم، اسفناج، گل کلم، کاهو، گوجه فرنگی، کرفس، لوبیا سبز، شاهی، شلغم و نخودسبز پخته است. همچنین در شیر، گوشت و میوه جات به مقدار کم وجود دارد.

ویتامین K غیر از منابع غذایی، توسط باکتری های روده نیز ساخته می شود. به همین دلیل کمبود آن در انسان نادر است.

اشخاص سالم که تغذیه صحیح و مناسبی دارند، نیازی به دریافت اضافی ویتامین K ندارند؛ زیرا مواد غذایی مصرفی آنها می تواند کمبود این ویتامین را جبران کند. ولی در افرادی که دچار بیماری های روده هستند، چون ممکن است میکروب های روده نتوانند ویتامین K بسازند و یا اینکه ویتامین نام برده به اندازه کافی جذب نشود، لازم است مصرف غذاهای حاوی این ویتامین را افزایش دهند.

 

کمبود ویتامین K

در شرایط زیر امکان کمبود این ویتامین وجود دارد :

- زمانی که سوء جذب چربی ها وجود داشته باشد.

- در شرایطی که درمان با آنتی بیوتیک صورت بگیرد ( به دلیل از بین بردن باکتری های روده )

- بیماری کبدی

کودکان زودرس و کودکانی که فقط از شیر مادر تغذیه می کنند، از نظر احتمال خونریزی، بیشتر در معرض خطر هستند، چون شیر مادر به دلیل استریل بودن، میکروب کمتری در روده به وجود می آورد ، بنابراین ویتامین K در بدن ساخته می شود.

زمانی که سوء جذب چربی ها در بدن وجود دارد، شکل مصنوعی ویتامین K که محلول در آب است، مورد استفاده قرار می گیرد.