مرکز دانلود خلاصه کتاب و جزوات دانشگاهی

نقاشي كودكان و مفاهيم آن

مقدمه

با توجه به گسترش جديد پژوشهاي تجربي در زمينه روانشناسي كودك و به ويژه به كمك دانش رفتاري و داده هاي اساسي كه روانشناسي سنجشي در مورد پرورش سيستمهاي عصبي مركزي ارائه داده اند نگرش بزرگسالان در جهات مختلف رفتار كودكان دستخوش تغييرات مختلفي شده است به تازگي دنياي كودكان و گرايش كودك به دويدن ، بازي كردن ، خط خطي كشيدن و نقاشي كردن را امري غريزي و وابسته به دنياي مخصوص رؤيايي كودكان دانسته اند .

درك و شعور

پرورش قدرت بيان نقاشي فقط وابسته به تكامل جسمي كودك نيست بلكه با درك و شعور او نيز در ارتباط است اين ادراك از بدو تولد بسيار جزئي است ولي با پيشرفت سن مطبوع و ظريف مي شود در حقيقت مي توان گفت چون كودك هنوز مهارت كافي ندارد نمي تواند خوب نقاشي كند يك ديگر از خصوصيات روحيه ي كودكي اين است كه از واقعيت بيرون آن نظر گاهي كه در ارتباط به نياز عاطفي اوست بيشتر مورد توجه قرار مي گيرد و بقيه ي جنبه ها فراموش مي شود به همين جهت نقاشي كودك بيشتر عاطفانه به نظر مي رسد .

شفافيت :

كودك در ابتدا واقعيات بيرون را نسخه برداري نمي كند بلكه آن را چنان كه خود شناخته معرفي مي كند بدين معني كه او تصور مغزي خود و نه مشاهده بصري خود را ترسيم مي كند او بدون در نظر گفتن ذات واقعي مدل و آن چيزي كه براي خود او با معني است بيانمي كند كودكان عادي در سنين 9 سالگي اين دوره( شفافيت ) را پشت سر مي گذارند و در حالي كه كودكان عقب افتاده چند سال ديگر هم در اين مرحله باقي مي مانند با وجود اين سني كه كودك مرحله ( شفافيت ) را كنار مي گذارد فقط به پرورش فكري او بستگي ندارد بلكه محيط و آموزش نيز مؤثر است .

چشم انداز شناخت در نقاشي :

كودك در انتخاب موضوع نقاشي فقط تحت تأثير بيان داستاني نيست بلكه احتياج به شناخت نيز الهام بخش اوست فعاليت گرافيك براي او وسيله اي است براي شناخت ، پرسش و طرح مسائل و مشكلات و در عين حال براي اثر بخشي و اكتشاف براي كودك تكرار يك نقاشي يا يك شكل به دفعات زياد احساس امنيت به وجود مي آورد و هر بار هم كه در كلاس با مشكلي براي كشيدن نقاشي مواجه مي شود از همان شكل تكراري كه در مغز دارد استفاده مي كند .

بيان نقاشي و برون افكني :

كودك نسبتاً خيلي زود متوجه مي شود كه رسم نقاشي وسيله ي بياني است كه با افكار او مطابقت دارد و او را در تخيلاتش آزاد مي كند و در عين حال لذت سرشاري براي او فراهم مي آورد و نقاشي كردن به او امكان مي دهد افكار درونيش را نشان دهد وقتي كه كودك به وسيله ي تصوير اظهار نظر مي كند آثار بسياري از شخصيت خود را آشكار مي سازد ولي او اين كار براي دلخوشي ها انجام نمي دهد بلكه آنچه كه براي او مهم است بيرون ريختن تجربه هاي اندوخته شده ي اوست و نمايان گر وجود اوست .

موضوع نقاشي و شخصيت كودك :

درك و فهم نقاشيهاي كودكانه و چيزي كه او مي خواهد بيان كند براي والدين و مربيان بسيار لازم است آنهم نه فقط به عنوان كنجكاوي خشك و خالي بلكه بدين علت كه شناخت آن باعث بهتر شدن روابط بين بزرگسالان و كودكان مي شود كودك با تمام وجود و شخصيت مغزي و عاطفي خود نقاشي مي كند اين شخصيت در خط ها در طرز استفاده از فضا انتخاب رنگها و خود موضوع اگر به او تحميل شده باشد نمايان مي شود .

نقاشي خواب و رؤيا :

نقاشي خواب و رؤيا ممكن است ترسها و تمايلات كودك را ظاهر كند بعضي كودكان در رؤياي خود را در حال پرواز مي بينند كه بر بال پرنده باشند بالداري در آسمان آبي به پرواز در آمده اند .

خانه :

در نقاشي كودكان خانه بيشتر از هر چيز ديگري كشيده مي شود اگر خانه به جاي آن كه به صورت عادي و معمولي كشيده شود به صورت قصر نشان داده شود در واقع به منزله ي پناهگاهي مطلوب است كه بدين ترتيب شكل و رنگ جذابي خواهد داشت كودك در ابتدا خانه را خيلي ساده مي كشد اما هرچه بزرگتر مي شود خانه را تكميل تر مي كند شكل خانه نيز تحت تأثير محيط اجتماعي فرهنگي كودك است

فاصله ي بين اشخاص نقاشي :

اعضاي يك خانواده ي هماهنگ در نقاشي كودكان هميشه باهم و دست در دست هم نشان داده مي شود نزديك شدن دو يا چند شخصيت نشانگر انس و الفت واقعي آنها و يا تمايل كودك به آنهاست كودك خودش را نزديك شخصي نقاشي مي كند كه حس كند در كنار آن راحت است و يا او را بيشتر از همه دوست داارد و قتي كه كودك حس كند كه از اعضاي خانواده كاملاً جدا است در نقاش هاي خود خودش را از آنها جدا مي كشد

منبع

داداش زاده، کاوه، نقاشی ونوشته‌های کودکان، تهران1373، ص17

سایت http://www.emahd.ir/khr/yegane/index.php/module/News/action/ShowNews/id/7