مرکز دانلود خلاصه کتاب و جزوات دانشگاهی

شكم‌ درد

مقدمه‌:

هدف‌ از درمان‌ علامتي‌ تسكين‌ وتخفيف‌ تظاهرات‌ بيماري‌ و علايم‌حسي‌ مانند درد، سرفه‌، تنگي‌ نفس‌،تعديل‌ و اصلاح‌ علايمي‌ عيني‌ نظير تب‌مي‌باشد. درمان‌هاي‌ كمكي‌ و علامتي‌اهميت‌ بسيار دارند، زيرا خيلي‌ ازبيماريها كه‌ داروي‌ خاص‌ ندارند واجراي‌ روش‌ درمان‌ اساسي‌ مقدورنيست‌ تنها راه‌ علاج‌ مي‌باشد و نيز دربيماري‌ هايي‌ كه‌ داروي‌ خاص‌ دارند به‌كار بستن‌ درمان‌ كمكي‌ به‌ درمان‌علامتي‌ به‌ حسن‌ تأثير درمان‌ اساسي‌مي‌افزايد و ارزش‌ آن‌ را بالا مي‌برد.تجويز داروي‌ ضدسرفه‌ يا داروي‌مسكن‌ باعث‌ مي‌شود كه‌ بيمار از سرفه‌يا درد رهايي‌ يابد و بهتر استراحت‌ كندو استراحت‌ بهتر و بيشتر قواي‌ دفاعي‌را زيادتر مي‌كند.

دل‌ درد يا شكم‌ درد:

يكي‌ از شكايت‌هاي‌ بيماران‌مراجعه‌ كننده‌ به‌ واحدهاي‌ بهداشتي‌درماني‌ و خانه‌هاي‌ بهداشت‌ دل‌ درد ياشكم‌ درد است‌ كه‌ اهميت‌ بسياري‌ نيزدارد. دل‌ درد از علايم‌ بيماريهاي‌متعددي‌ به‌ شمار مي‌رود و ممكن‌ است‌با هيچ‌ گونه‌ ضايعه‌ عفوني‌ همراه‌ نبوده‌يا بر عكس‌ از تظاهرات‌ يك‌ بيماري‌شديد و خطرناك‌ باشد. بعضي‌ از انواع‌دردهاي‌ شكم‌ موقتي‌ و زودگذرند وبعضي‌ از آنها نيز مزمن‌ هستند و درطول‌ چند ماه‌ يا چند سال‌ بارها و به‌طور مكرر براي‌ بيمار مشكل‌ ايجادمي‌نمايند.

علت‌:

دردهاي‌ شكمي‌ ممكن‌ است‌ به‌علت‌ بيماري‌هاي‌ معده‌، سنگ‌ كيسه‌صفرا، التهاب‌ روده‌ باريك‌ و بزرگ‌،آپانديسيت‌، سرطان‌هاي‌ معده‌ و روده‌،التهاب‌ عضلات‌ شكمي‌ ومسموميت‌هاي‌ غذايي‌ و يا در خانم‌هادر دوران‌ باروري‌ و قاعدگي‌ مشاهده‌شود.

تشخيص‌:

1 - دردهاي‌ معده‌ معمولا در بالاي‌شكم‌ و در حدود خط وسط احساس‌مي‌شود و هنگام‌ زخم‌ معده‌ درد به‌صورت‌ سوزش‌ يا دردسوراخ‌ كننده‌احساس‌ مي‌شود و محل‌ آن‌ در قسمت‌بالاي‌ شكم‌ در خط وسط يا كمي‌ متوجه‌سمت‌ چپ‌ و معمولا 2 تا 4 ساعت‌ پس‌از خوردن‌ غذا شروع‌ مي‌شود و تاخوردن‌ غذاي‌ مجدد ادامه‌ دارد نوشيدن‌مايعات‌ قليايي‌ موجب‌ تسكين‌ دردمي‌شود.

2 - سرطان‌ معده‌ با احساس‌ناراحتي‌ در قسمت‌ بالاي‌ شكم‌ پس‌ ازخوردن‌ غذا و با علايم‌ كم‌ اشتهايي‌ وخروج‌ گاز از معده‌ همراه‌ است‌.

3 - در التهاب‌ حاد معده‌ استفراغ‌غالبا با دردهاي‌ قسمت‌ بالاي‌ شكم‌همراه‌ است‌.

4 - التهاب‌ روده‌ باريك‌ بر اثرمسموميت‌ غذايي‌ و بيماري‌هايي‌ مانندسل‌ روده‌، وبا، حصبه‌ با علايم‌ دردهاي‌قولنجي‌ شكم‌ و اسهال‌ همراه‌ است‌.

5 - التهاب‌ روده‌ بزرگ‌ كه‌ بر اثرافزايش‌ سطح‌ اوره‌ خون‌ يا سرطان‌هاايجاد مي‌شود با علايم‌ اسهال‌ و دردهاي‌قولنجي‌ در قسمت‌ پايين‌ شكم‌ همراه‌است‌.

6 - سنگ‌ كيسه‌ صفرا با دردهاي‌بسيار شديد در زير دنده‌هاي‌ راست‌ ويا در قسمت‌ وسط و بالاي‌ شكم‌احساس‌ مي‌شود.

7 - تومورهاي‌ شكمي‌ نيز بااحساس‌ درد و سنگيني‌ در شكم‌احساس‌ مي‌شوند.

8 - آپانديسيت‌ با درد شديد درتمام‌ شكم‌ شروع‌ مي‌شود و پس‌ از چندساعت‌ در ربع‌ تحتاني‌ سمت‌ راست‌شكم‌ متمركز مي‌گردد.

9 - التهاب‌ لوزالمعده‌ با دردهاي‌شديد در قسمت‌ بالاي‌ شكم‌ احساس‌مي‌شود و در نوع‌ مزمن‌ آن‌ طول‌ مدت‌درد چند ساعت‌ تا يك‌ هفته‌ يا بيشترمي‌باشد و تب‌ و استفراغ‌ نيز شايع‌است‌.

10 - كيست‌ لوزالمعده‌ به‌ علت‌تومورهاي‌ خوش‌ خيم‌ يا ضايعات‌لوزالمعده‌ ديده‌ مي‌شود و درد در ناحيه‌بالاي‌ شكم‌ مي‌باشد.

11 - مبتلايان‌ به‌ يبوست‌ معمولا ازسردرد، كمي‌ اشتها، سوء هاضمه‌ و دردشكم‌ شكايت‌ مي‌نمايند.

12 - دردهاي‌ شكمي‌ در دوران‌باروري‌ به‌ دليل‌ كيست‌هاي‌ تخمداني‌ ودر دوران‌ قاعدگي‌ خانم‌ها نيز بيشتر درقسمت‌ پايين‌ شكم‌ و به‌ سمت‌ كمراحساس‌ مي‌شود.

راههاي‌ تشخيصي‌دردهاي‌ شكمي‌:

علاوه‌ بر گرفتن‌ شرح‌ حال‌ از بيمارو معاينات‌ فيزيكي‌ راديوگرافي‌ وسونوگرافي‌ به‌ منظور تشخيص‌ناراحتي‌ها و التهابات‌ روده‌ و معده‌ -آزمايش‌ محتويات‌ معده‌ درمسموميت‌ها و بررسي‌ وجود چرك‌ وخون‌ و بلغم‌ و ميزان‌ اسيدي‌ يا قليايي‌بودن‌ ترشحات‌ دستگاه‌ گوارش‌راديوگرافي‌ و بافت‌ برداري‌ جهت‌تشخيص‌ سرطان‌ها، آزمايش‌ خون‌ درتشخيص‌ آپانديسيت‌، راديوگرافي‌ وسونوگرافي‌ بازكردن‌ شكم‌ در تشخيص‌كيست‌هاي‌ لوزالمعده‌ توصيه‌ مي‌شود.

معاينات‌ فيزيكي‌:

در هنگام‌ مراجعه‌ بيماري‌ كه‌ از دردشكم‌ شكايت‌ دارد، ضمن‌ گرفتن‌ شرح‌حال‌ و كنترل‌ علايم‌ حياتي‌ و معاينات‌لازم‌ نسبت‌ به‌ تشخيص‌ صحيح‌ و انجام‌درمان‌ مناسب‌ يا ارجاع‌ بيمار اقدام‌كنيد.

سؤالات‌ زير را از بيمار پرسيده‌ واقدامات‌ لازم‌ را انجام‌ دهيد:

1 - آيا درد شكم‌ با اسهال‌ واستفراغ‌ همراه‌ است‌؟ در اين‌ صورت‌اقدامات‌ مربوط به‌ مسموميت‌ها رابراساس‌ برنامه‌ دنبال‌ كنيد.

2 - آيا درد شكم‌ همراه‌ با سوزش‌بوده‌ و در قسمت‌ بالاي‌ شكم‌ و بعد ازخوردن‌ غذا مي‌باشد؟ در اين‌ صورت‌درمان‌ ناراحتي‌هاي‌ معده‌ را بر اساس‌دارونامه‌ انجام‌ داده‌ و پيگيري‌ نماييد.

3 - آيا درد شكم‌ با تب‌ و اسهال‌همراه‌ است‌؟ در اين‌ صورت‌ براي‌تشخيص‌ نهايي‌ او را به‌ پزشك‌ ارجاع‌فوري‌ دهيد و براي‌ پيشگيري‌ از كم‌آبي‌ بدن‌ محلول‌ O.R.S جهت‌ وي‌تجويز نماييد.

4 - آيا دردهاي‌ قولنجي‌ در قسمت‌پايين‌ شكم‌ و با اسهال‌ همراه‌ است‌؟ضمن‌ دادن‌ O.R.S فرم‌ ارجاع‌ فوري‌به‌ او داده‌ و پيگيري‌ شود.

5 - آيا دردهاي‌ شكمي‌ در زيردنده‌هاي‌ راست‌ بدن‌ يا وسط و بالاي‌شكم‌ احساس‌ مي‌شود؟ در اين‌ حال‌بيمار به‌ پزشك‌ ارجاع‌ فوري‌ شده‌ وپيگيري‌ شود.

6 - آيا درد از تمام‌ سطح‌ شكم‌شروع‌ شده‌ و به‌ سمت‌ راست‌ كشيده‌مي‌شود؟ در اين‌ حال‌ بيمار به‌ پزشك‌ارجاع‌ فوري‌ شده‌ و پيگيري‌ شود.

7 - چه‌ مدت‌ است‌ كه‌ درد شكمي‌احساس‌ مي‌شود و آيا با تب‌ و استفراغ‌همراه‌ است‌؟ در اين‌ حال‌ بيمار به‌پزشك‌ ارجاع‌ فوري‌ شده‌ و پيگيري‌شود.

8 - آيا بروز درد شكمي‌ همراه‌ باسردرد، كمي‌ اشتها، سوء هاضمه‌ ويبوست‌ همراه‌ است‌؟ در اين‌ حال‌ بيماربه‌ پزشك‌ ارجاع‌ فوري‌ شده‌ و پيگيري‌شود.

9 - آيا بروز درد شكمي‌ پس‌ ازوارد آمدن‌ ضربه‌ به‌ شكم‌ اتفاق‌ افتاده‌است‌؟ در اين‌ حال‌ بيمار به‌ پزشك‌ارجاع‌ فوري‌ شده‌ و پيگيري‌ مي‌شود.

در هنگام‌ مراجعه‌ بيماران‌ مبتلا به‌دردهاي‌ شكمي‌ به‌ استثناي‌ بيماري‌هاي‌معدي‌ و مبتلايان‌ به‌ يبوست‌ ساير مواردبه‌ پزشك‌ ارجاع‌ شده‌ و بر اساس‌دستور پزشك‌ اقدام‌ مي‌شود. ضمنا ازدادن‌ داروهاي‌ مسكن‌ به‌ اين‌ بيماران‌ درخانه‌ بهداشت‌ بدون‌ نظر پزشك‌خودداري‌ كنيد.

10 - آيا در خانم‌ها دردشكم‌ دردوران‌ قاعدگي‌ يا قبل‌ از آن‌ احساس‌مي‌شود؟ در اين‌ صورت‌ ضمن‌ آموزش‌به‌ بيمار قرص‌ مسكن‌ نيز داده‌ مي‌شود.

ضمنا هر گونه‌ درد شكم‌ در دوران‌بارداري‌ را بايد به‌ پزشك‌ ارجاع‌ كرد.